“>

“

۲- این پژوهش، یک نظریه تجویزی در باب سبک زندگی ارائه می کند، افراد و جوامعی که این نظریه را می پذیرند، آن را در تمام زوایای زندگی فردی و اجتماعی خود جاری می کنند.
۳- از آنجا که موضوع سبک زندگی، اکنون در سطح مجامع علمی جهان مطرح است، نظریه سبک زندگی ایرانی که با فرهنگ سیاسی شیعه پیوند خورده است، به عنوان یک نظریه علمی جدید قابل ارائه به جامعه جهانی است.
ح) مشکلات و تنگناهای تحقیق
انجام این تحقیق با موانع زیادی مواجه بود که مهم‌ترین آن‌ها کمبود منابع فارسی و عدم دسترسی به کتاب‌های نوشته شده به زبان لاتین بود.
خ) سازماندهی تحقیق
این تحقیق از چهار فصل تشکیل شده است. در فصل اول به کلیات و طرح تفصیلی تحقیق خواهیم پرداخت، در فصل دوم چارچوب نظری تحقیق را ترسیم کرده؛ فصل سوم به تبیین فرهنگ سیاسی شیعه اختصاص یافته و در فصل پایانی به نقش فرهنگ سیاسی شیعه بر سبک زندگی سیاسی ایرانی می پردازیم.
فصل دوم:
چارچوب نظری و مفهومی
مقدمه
جامعه مدنی خود دارای شاخص های متعددی از قبیل ساخت قدرت سیاسی، عقلانیت، علم و خردگرایی، مدارای سیاسی، فرهنگ سیاسی و مشارکت سیاسی فعالانه و… است.
در قلمرو سیاست متغیرهای فراوانی برای ارزیابی و سنجش تصمیمات حکومتی، میزان آگاهی مردم، سطح مشارکت و نوع رفتارهای برآمده از فرآیندها و جریانات صورت گرفته از فضای سیاسی گذشته و موجود سروکار داریم. سیاست یک پدیده ای کاملاً پویا، سیال و همه متغیرها و عناصر تأثیرگذار بر آن، به طور دائم و مستمر در تعامل با یکدیگرند.

در سیاست نیز به مثابه اقتصاد، عقلانی بودن تصمیم در رفتار سیاسی با لحاظ نمودن غایت سودمندی و اثربخشی در موجه ترین انتخاب، از میان راهبردها و طرق مختلف، سنجیده می گردد. به همین ترتیب یک شهروند خردمند کسی است که برآیند هرگونه رفتار و کنش سیاسی خود را منطبق بر گرایش ها، جناح ها، شخصیت ها و رفتارهای همسو با تمایلات و مواضع خویش مدنظر گیرد. اما این مقوله و فرایند به همین سهولت تشریح شده، به سادگی مطرح و اعمال نمی شود.
بدین معنی که در ارزیابی نهایی، سیاستمدار و شهروند سیاسی متأثر از متغیرهایی همچون عدم آگاهی های لازم و متأثر از آداب و رفتارهای سیاسی و ایدئولوژی های متنوع، امکان بروز واکنش هایی مبنی بر عقل و خرد برای انتخاب گزینش هایی منطقی و راهبردهایی معقول پیدا نمی کنند.
بنابراین از آنجا که می توان از رهیافت ها و الگوهای ساختاری در حوزه و قلمرو سیاست، به مجموعه اعتقادات، آداب، گرایش ها، باورها، ارزش ها و ایدئولوژی هایی اشاره کرد که از آن به عنوان فرهنگ سیاسی یک جامعه نام می برند، لذا غرض و نیت ما در این پژوهش بر پایه و شالوده ای از بررسی های خاص در مبانی و ابعاد و ویژگی های فرهنگ سیاسی تشیع است که آن نیز بر مبنای رهیافت فرهنگ شناختی و رهیافت های سیستمی و متداول در چارچوب یافته ها و رهیافت های جامعه شناسانه با هدف تبیین اصول و مبانی فرهنگ سیاسی تشیع و نقش آن بر سبک زندگی سیاسی ایرانی خواهد بود.
بررسی رویدادها و جریانات سیاسی ایران معاصر و نیز ترسیم تصویری روشن و مستند از نحوه تأثیر فرهنگ سیاسی شیعه بر سبک زندگی سیاسی ایرانی، یک ضرورت علمی و جامعه شناختی است. شاید پژوهش حاضر در کنار تحقیقات انجام شده پیرامون فرهنگ سیاسی شیعه و سبک زندگی سیاسی ایرانی، مکمل بخشی از جریان مطالعات تاریخ معاصر ایران است.
بخش اول: شیعه، اندیشه و فرهنگ سیاسی آن
گفتار اول: شیعه
الف) مفهوم شیعه
شیعه در لغت به معنای پیرو، طرفدار و گروهی است که بر امری یک سخن شوند و همچنین بر گروه یا راق اطلاق می شود(حیدری آقایی و دیگران، ۱۳۶۸، ج۱، ص۵). آشنایى ایرانیان با شخصیت و سیره امام على(ع) تأثیر شگرفى در نفوذ تشیع در میان آنان داشت. این امر به دلیل رفتار محبت آمیز امام على(ع) با ایرانیان تشدید مى شد. اصحاب و کارگزاران حکومت امام على(ع) نیز که به مناطق مختلف مى رفتند، آیین شیعه را ترویج مى دادند. به این ترتیب تشیع در مکه، یمن، مصر، عراق و ایران روز به روز رو به گسترش نهاد(محمدى اشتهاردى، ۱۳۷۷، ص۲۷۲).
شیعه، در اصطلاح به مسلمانانی گفته می‌شود که حضرت علی(ع) را پس از رحلت پیامبر اکرم(ص) خلیفه شرعی می‌دانند و عمل آنان را که در سقیفه بنی ساعده گرد آمدند و ابوبکر را به خلافت و جانشینی پیامبر(ص) برگزیدند نپذیرند(دهخدا، ۱۳۸۲، ص۵۷).
ب) سیر تاریخی پیدایش تشیع در ایران
اساساً افکار و اندیشه‌های شیعی در اشکال و تجلیات مختلف آن، از همان آغاز به دلیل مهاجرت علویان و گروه‌های مختلف شیعی به سرزمین ایران و تکاپوها و تبلیغات مذهبی آن‌ها، در میان ساکنین این سرزمین نفوذ یافته و به تدریج شروع به گسترش نمود. این روند اگر چه در برخی دوره‌ها با نواساناتی همراه بود، لیکن به طور کلی به سیر صعودی خویش ادامه داد و باعث شد تا بخش قابل توجهی از جمعیت ایران به این مذهب در آیند. به طور کلی در قرن هشتم هجری در عین آنکه اکثریت ساکنین ایران را اهل تسنن تشکیل می‌دادند، در برخی از شهرها و مناطق ایران اکثریت با شیعیان بوده و در برخی دیگر نیز جمعیت‌های بزرگ و با نفوذی از شیعیان زندگی می‌کردند.(Askari sarvestani& Azodi, 2013, p401)
از هنگام ورود اسلام به ایران، سلسله‌هایی که در این سرزمین بر سر کار می‌آمدند بدون داشتن دعاوی مذهبی خاص، قدرت را به دست گرفتن و پس از استقرار، به عنوان حامیان مذهب تسنن که مذهب اکثریت مردم به شمار می‌رفت، به حکمرانی می‌پرداختند. بنابراین روی کار آمدن این سلسله‌ها فقط یک تغییر و دگرگونی در رأس هرم قدرت بود و دیگر ساختارهای جامعه، به خصوص ساختار مذهبی و فرهنگی آن، چندان دست خوش این دگرگونی نمی‌شدند. ولی روی کار آمدن صفویان در ایران در آغازین سال‌های قرن دهم هجری، صرفاً یک دگرگونی در رأس هرم قدرت نبود. صفویان که اساساً سنی و شافعی مذهب بودند، از متن یک طریقت صوفیانه برآمدند و در مسیر دست‌یابی به قدرت سیاسی از برخی دست‌آویزهای معنوی نظیر رهبری یک طریقت صوفیانه، ادعای سیادت و در نهایت نیز ادعای تشیع به نحوی شایسته بهره گرفتند و پس از گذشت دو قرن زمینه چینی و تدارک صبورانه، توانستند در نخستین سال‌های قرن دهم هجری به مقام سلطنت و پادشاهی ایران دست یافته، به عنوان شیعیانی پر شور افراطی و ضد تسنن، مذهب شیعه را در ایران رسمیت بخشند. این امر نتایج و پیامدهای متعددی را برای مردم ایران به همراه داشت. به طوری که امروزه نیز می‌توان تأثیر آن‌ها را بر ابعاد مختلف زندگی مردم این سرزمین مشاهده نمود.(ibid, p402)
راه دشواری که علما و شیعیان می بایست طرد می‌کردند تا مذهب تشیع رسمیت یافته و پرچم وحدت مذهبی در کشور ایران به اهتزاز درآید، پیچیده‌تر و غامض‌تر از آن است که به آسانی با چند عبارت و جمله قابل توصیف باشد. تلاش شیعیان در ابتدای راه بیشتر در بعد فرهنگی صورت می‌گرفت و تقیه عامل مهمی در پیشبرد هدف بود، این حرکت هر چند به کندی پیش می‌رفت اما متوقف نمی‌شد. برای رسیدن به مقصود، باید راهی طولانی به درازای نه قرن پیموده می‌شد تا حلقه‌های متفرق جامعه اسلامی ایران گردهم جمع شوند.(ibid)
با تغییر مذهب بیشتر مردم از تسنن به تشیع که در زمان شاه اسماعیل صفوی رخ داد، که مرحله‌ی اول آن در تبریز صورت گرفت؛ و علنی و رسمی شدن مذهب تشیع نیاز شیعیان به دانستن و عمل کردن به قواعد و احکام فقهی مذهب شیعه، اولین ضرورت بود، قاضی نصرالله زیتونی با ارائه ج اول کتاب «قواعد الاحکام فی معرفت الحلال و الحرام»، تالیف «علامه شیخ جمال الدین مطهری حلی» که در مورد احکام فقهی شیعه بود این مشکل را حل نمود و آن اساس تعالیم شیعه قرار گرفت (ترکمن آذر، ۱۳۸۳، ص۳۴۳).
ورود اسلام به ایران، به مجموعه حملاتی به امپراتوری ساسانی به قرن هفتم میلادی اشاره دارد که از زمان ابوبکر شروع شده، اما در زمان عمر به اوج رسید و این حملات با سقوط کامل دولت ساسانی در سال ۶۵۱ میلادی مطابق با ۳۰ هجری قمری همراه بود. این حملات باعث افزودن ایران به قلمرو اسلامی شد؛ و سرآغاز فرایند تدریجی گرویدن ایرانیان به اسلام بود که دو قرن و نیم طول کشید و در تمام این مدت، قلمرو وسیع جهان اسلام درگیر اختلافات مذهبی فرقه‌های چهارگانه اهل تسنن برای غلبه بر اوضاع سیاسی و همچنین اختلاف پیروان مذاهب دیگر با اهل تسنن، به خصوص اختلاف شیعیان با آنان بود. سرانجام پس از کشمکش‌های فراوان شاه اسماعیل یکم صفوی توانست در سال (۹۰۷ ه. ق) در تبریز تاج‌گذاری کند و مذهب شیعه دوازده امامی را در ایران رسمی کند(همان).
بى گمان حادثه خونبار عاشورا و نهضت امام حسین(ع) پیوند وثیقى با روحیه ظلم ستیز ایرانیان داشته است. آنان به این باور رسیدند که جفاى دولت هاى اموى و سپس عباسى منحصر به خودشان نیست؛ بلکه علویان به ویژه امام شیعه نیز از جور این حکومت ها در امان نیستند. شرکت ایرانیان در قیام هاى ضد اموى و همراهى آنان با مختار ثقفى به خون خواهى امام حسین و نیز عبدالرحمان بن محمد بن اشعث بر ضد حجاج بن یوسف ثقفى، رابطه میان گرایش به تشیع و نفرت از حکومت هاى ظالم را به خوبى نشان مى دهد(محمدی اشتهاردی، ص۲۸۷ ـ ۲۹۳).
حقیقت این است که علت تشیع ایرانیان و علت مسلمان شدنشان یک چیز است، ایرانى روح خود را با اسلام سازگار دید و گم گشته خود را در اسلام یافت. مردم ایران که طبعاً مردمى باهوش بودند و به علاوه، سابقه فرهنگ و تمدن داشتند، بیش از هر ملت دیگر نسبت به اسلام شیفتگى نشان دادند و به آن خدمت کردند. مردم ایران بیش از هر ملت دیگر به روح و معناى اسلام توجه داشتند. به همین دلیل توجه ایرانیان به خاندان رسالت از هر ملت دیگر بیشتر بود و تشیع در میان ایرانیان نفوذ بیشترى یافت، یعنى ایرانیان روح اسلام و معناى اسلام را در نزد خاندان رسالت یافتند. فقط خاندان رسالت بودند که پاسخ گوى پرسش ها و نیازهاى واقعى روح ایرانیان بودند. آن چیزى که بیش از هر چیز دیگر روح تشنه ایرانى را به سوى اسلام مى کشید، عدل و مساوات اسلامى بود(مطهرى، ۱۳۶۲، ص ۱۱۲ ـ ۱۱۳).
برای دلایل اولیه گرایش ایرانیان به اسلام می توان به موارد زیر اشاره کرد(شریعتی، ۱۳۸۶، ص۱۵):
۱- ایرانیان قبل از اسلام تحت ستم ساسانیان ظالم به دنبال فرصتی برای خلاصی می‌گذشتند بعد از ظهور اسلام وقتی مسلمانان به ایران حمله کردن فرصتی برای نجات از دست حاکمان ظالم پیش آمد و از سویی پیام اسلام را که آزادی و برابری و برادری و … بود شنیده بودند لذا به اسلام روی آورند.
شاید وجود سلمان فارسی صحابه، با وفای پیامبر و اهل بیت، که فردی ایرانی و شیعی بود هم لازم به ذکر باشد.
۲- در دوره خلیفه دوم، تبعیض‌هایی بین عرب و عجم قائل شد. اما وقتی علی (ع) به حکومت رسید اعلام کرد که بین عرب و عجم تفاوتی نیست و عرب هیچ‌گونه فضلی بر عجم ندارد و این باعث شد تا ایرانیان به حضرت علی(ع) گرایش پیدا کنند.
۳- پس از شهادت امام حسین (ع) ایرانیان متوجه شدند این سکه دو روی دارد در طرفی اسلام یزیدی و طرف دیگر اسلام حسینی. بنی‌امیه با آن سابقه ظلم‌ها و اعمال تبعیض‌ها نمی‌توانست در قلب ایرانیان جایی داشته باشد و به صورت طبیعی ایرانیان به سوی امام حسین (ع) و اهل بیت (ع) گرایش پیدا کردند.
۴- حضور امام رضا (ع) در ایران هم عامل دیگری و دلیل دیگری به این مدعاست که ایرانیان قبل از صفویه گرایش شیعی داشتند همان‌طور که در تاریخ می‌بینیم.
۵- بسیاری از امام زادگان برای در امان ماندن از ظلم حکام به ایران پناه می‌آوردند.
۶- در زمان سلاطین آل‌بویه موجبات تبلیغ مکتب اهل بیت (ع) بیش از پیش فراهم شد.
۷- در دوره ایلخانان، به دلیل تساهل و تسامح مذهبی حکام مغول، راه برای رشد مجدد شیعیان باز شد.
حلقه‌ی آخر این جریان تاسیس دولت صفوی بود.
بلکه باید گفت در این عصر روند تشیع در ایران تسریع شد و هرکه به تشیع نگرویده بود، شیعه شد. لازم به ذکر است که در این راه جان‌های زیادی هم گرفته شد، و این روش اهل بیت ما نبود، باید بگویم که این تشیع واقعی علوی نبود، بلکه تشیع صفوی بود و هر چند که بعد از اینکه محمود افغان که سنی بود سر کار آمد مردم به تسنن باز نگشتند و یا وقتی نادرشاه سرکار آمد و علمای شیعه و سنی را دور خود جمع کرد بر آن شد که اعلام کیش اهل سنت نمایند، اما دیگر دیر شده بود و مردم علیرغم میل نادر، حاضر نبودند به تسنن برگردند.
پس ایرانیان همچنان شیعه ماندند نه تشیعی که از ابتدای راه قرن‌ها برای آن مبارزه کردند بلکه آن تشیعی که با شاهان آمد و در واقع این تشیع از «مسجد جامع توده» برخاست و در «مسجد شاه» همسایه دیوار به دیوار «قصر عالی قاپو» شد.
صفویان ناچار بودند تشیع را حفظ نمایند، و حتی باید آن را ترویج می‌کردند و از آن تکیه گاهی برای رژیم خود در میان توده و وسیله‌ای برای جدا کردن مسلمانان ایرانیان از دنیای اسلامی و حتی ایجاد دشمنی و نفرت میان دو قطب به وجود آورند(همان).
گفتار دوم: اندیشه سیاسی شیعه
با توجه به تعریفی که از فرهنگ سیاسی داشتیم، فرهنگ سیاسی شیعه عبارت است از: مجموعه‎ای پیوسته از نظام اعتقادی، ارزش‎ها و نمادهای مذهب تشیع که از منابع شیعی به دست می‎آید و مبنای کنش و واکنش‎های شیعیان در برابر نظام‎های سیاسی و حکومت‎ها بوده است.
در این بخش هر یک از این موارد را به تفصیل مورد بررسی قرار خواهیم داد.
بخش اول: نظام اعتقادی
نظام اعتقادی شیعه عبارت است از اصول و فروع دین اسلام بر اساس مذهب تشیع. این نظام اعتقادی یکی از ارکان مهم فرهنگ سیاسی شیعه است که عناصر آن شدیداً به هم پیوسته و دارای یک انسجام درونی فوق العاده هستند. از جمله عناصر مهم این نظام اعتقادی که در سبک زندگی سیاسی ایرانی تأثیر مستقیم داشته است، عبارتند از:
الف) نظریه امامت
شیعیان امامت را از ارکان اعتقادى اسلام مى دانند و عقیده دارند که خداوند اهل بیت و امامان معصوم(ع) را براى اداره نظام سیاسى و هدایت جامعه اسلامى بعد از پیامبر(ص) برگزیده است. به اعتقاد شیعیان، پیامبر با نص خاص امام على(ع) را به جانشینى تعیین کرده است. جاحظ معتقد است لقب شیعه در صدر اسلام جز به پیروان على(ع) اطلاق نمى شد. به نظر او، البته اختلاف در مسأله امامت اختصاص به شیعه و سنى ندارد: از زمان رحلت حضرت محمد(ص)، همه فرقه هاى اسلام از شیعه و دسته هاى دیگر در هر روزگارى و در حیات هر امامى و یا پس از درگذشت او، اختلافشان درباره مسأله امامت بوده است(فیرحی، ۱۳۸۰، ص۱۵۷).
به هر حال، شیعیان بر حسب ادله اى که دارند، این نکته را مفروض گرفته اند که رهبرى سیاسى بعد از پیامبر(ص) از آن على بن ابى طالب(ع) بوده است و لیکن برخى حوادث ناگوار پس از رحلت پیامبر(ص) موجب دور شدن حضرت على(ع) و دیگر امامان معصوم از این منصب و انزواى آنان شده است. در زیر به ماهیت نظام امامت اشاره مى کنیم(همان، ص۱۵۸).
نظام آرمانى شیعه، نظامى است که رهبرى آن را امام معصوم به عهده دارد؛ از این رو، شیعه براى منصب امامت جایگاه دینى به مراتب بیشتر از اهل سنت قائل است، زیرا امامت در اندیشه شیعى خلافت الهى در زمین است. مهم ترین وظیفه امام، جانشینى پیامبر(ص) در وظایف سه گانه آن حضرت، یعنى تبلیغ دین و هدایت معنوى بشر، قضاوت و اداره نظام سیاسى است(همان).
بدین سان، امامت در اندیشه شیعه منصبى الهى است و به جز وحى، در تمام کار ویژه هاى خود، استمرار نبوت است. به همین دلیل امامت در شیعه فراتر از صرف رهبرى و پیشوایى در سیاست و حکومت تلقى شده و شاید به همین لحاظ با شورا و انتخاب قابل دسترسى نیست. شیعیان استدلال مى کنند که امامت نیز همانند نبوت، لطف الهى است ولاجرم، در هر عصرى امام و هدایت گرى باید که به جانشینى پیامبر(ص) تمام وظایف او را در هدایت بشر به عهده گیرد. روا نیست که عصرى از اعصار از امام واجب الاطاعه و منصوب از طرف خداوند خالى باشد، خواه مردمان بپذیرند یا امتناع کنند، یارىاش کنند یا نکنند، اطاعت کنند یا نه، حاضر باشد یا غایب(همان).
نظریه شیعه درباره امامت، بر اساس وجود نص از جانب خداوند در تعیین هویت امامان استوار است که پیامبر(ص) آن بیان کرده است. در نزد شیعه دوازده امامى آخرین امام معصوم حضرت مهدى(عج) است که از سال ۲۶۱ه.ق غیبت کرده و روزى که تعیین آن براى کسى جز خداوند معلوم نیست، براى نجات مسلمانان از ظلم و جور ظهور خواهد کرد. شیعه امامان را اولوالامر مى داند که خداوند اطاعت آنان را واجب کرده است؛ امرشان امر خدا، نهى شان نهى خدا، اطاعتشان اطاعت خدا و سرپیچى از فرمان هاى آنان عصیان خدا محسوب مى شود؛ احکام شرعیه جز از سرچشمه امامان جارى نمى شود و احکام شرعى مکلفان جز با رجوع به آنان دانسته و پذیرفته نمى گردد. در اندیشه شیعه، هر چند خداوند قرآن را تمام و کمال به پیغمبرش نازل فرموده، اما صرف وجود کتاب الله براى تضمین هدایت مردم و دور کردن آنان از گمراهى کفایت نمى کند. مطابق استدلال شیعه، عقل انسان عادى از درک اسرار کتاب خدا و گذر به مغز آن و احاطه بر جمیع جوانب آن ناتوان است. ناگزیر باید کسانى باشند که راسخان در علم الهى بوده و پوشیده ها و متشابهات قرآن را توضیح دهند و آنان همان اهل بیت و ائمه اطهار(ع) هستند که در احادیث پیامبر(ص) یکى از ثقلین، سفینه نجات و ستارگان هدایت اهل زمین معرفى شده اند(همان، ص۱۵۸-۱۵۹).
در بحث امامت شیعه اعتقاد دارد که آخرین امام معصوم یعنی امام زمان (عج) زنده بوده و در غیبت به سر می‎برد و روزی از پس پرده غیبت ظهور خواهد کرد و شیعیان موظفند زمینه ظهور آن امام (ع) را فراهم نمایند. در این دوران غیبت فقها به عنوان نواب عام امام زمان (عج) مرجع امور مذهبی و دینی مردم هستند که از طریق اجتهاد، مسائل و امور مربوطه را بر اساس مذهب تشیع استخراج نموده و مردم نیز از آنها تقلید می‎نمایند. در مسأله حکومت نیز یکی از این فقها به عنوان ولی فقیه مسائل مربوط به حکومت و اداره جامعه را بر عهده دارد. از جمله مفاهیمی که از اصل امامت به دست می‎آید و در سبک زندگی ایرانی مؤثر است، مفهوم غیبت و انتظار و اجتهاد و تقلید است.

مقدار ضریب ثبات باید کمتر از ۱٫ باشد. در ادامه به بررسی آخرین روشی که برای حل مسائل AHP ارائه شده است می‌پردازیم.

۳-۵ برنامه‌ریزی لگاریتمی فازی^[۹۲]
روش FPP یکی از بهترین روش‌هایی است که تاکنون برای یافتن بردار اولویت از آن استفاده شده است، ولی این روش هم مانند اکثر روش‌ها بدون ایراد نیست. ضعف و ایراد این روش این است که اولاً در این روش از قیود جمعی استفاده می‌شود( یکی از قیدها در مسئله‌ی بهینه‌سازی این است که باید مجموع وزن‌ها برابر یک شود). ثانیاً ایراد اصلی ای که به این روش گرفته می‌شود این است که اگر از درایه‌های پایین قطر اصلی در ماتریس مقایسه‌ای فازی استفاده کنیم به جوابی متفاوت با درایه‌های بالای قطر اصلی می‌رسیم درحالی‌که درایه‌های پایینی طبق خاصیت ماتریس مقایسه‌ای، عکس درایه‌های بالایی هستند و نباید ما را به دو جواب متفاوت برساند.
در این بخش ما به یکی از آخرین روش‌هایی که برای حل مسائل تصمیم‌گیری ارائه شده است، اشاره می‌کنیم. در این روش از برنامه‌ریزی لگاریتمی فازی دو مرحله‌ای استفاده می‌شود و برای اینکه جواب درایه‌های بالایی و پایینی یکی شود ، از قیود ضربی به جای قیود جمعی کمک می‌گیریم. این روش به وسیله‌ی رونگ یو و شینگ^[۹۳] در سال ۲۰۱۳ ارائه شده است.
رویکرد دومرحله‌ای یک رویکرد فازی در تصمیم‌گیری با چند تابع هدف است که به دست آمدن جواب‌های متعادل و غیر مغلوب را تضمین می‌کند.(لی^[۹۴] ۱۹۹۳)
این بار بردار وزن‌ها را به صورت نشان می‌دهیم. خاصیت ضرب را به صورت زیر نشان می‌دهیم.

حال با فرض بردار وزنی ای که در بالا اشاره شد می‌توان رابطه‌ی را که در FPP استفاده شد، در هر برش به رابطه‌ی زیر تبدیل کرد. (با گرفتن لگاریتم از نامساوی)

البته به خاطر خواص برش روابط زیر نیز برقرارند.

برای تبدیل کردن روابط بالا به حالت خطی، را تعریف می‌کنیم. باید توجه کرد که و تمام وزن‌های نهایی به دست آمده را می‌توان طوری نرمال کرد که مجموع همه یک شود.
حال نامساوی فازی که در بالا به عنوان قید نشان داده شد را می‌توان به صورت زیر بازنویسی کرد.

در ادامه ما از درایه‌های بالای قطر اصلی استفاده می‌کنیم. لی در مقاله‌ی خود نشان می‌دهد که اگر از درایه‌های پایین هم استفاده شود جواب یکسانی به دست خواهد آمد.
فرض کنید که ما s ماتریس مقایسه‌ای در AHP یا ANP داریم. برای اینکه به طور همزمان بردار اولویت تمام این ماتریس‌ها را به دست بیاوریم لازم است که s تابع هدف را بیشینه کرد.
این بیشینه سازی را در معادله‌ی زیر می‌توان به طور همزمان انجام داد. باید توجه کرد که در رابطه‌ی زیر ها نامحدود هستند و درجه‌ی رضایت ماتریس p ام را نشان می‌دهند. پارامتر خطای k امین قید در ماتریس p ام است.

۱-۴- صندوق های سرمایه گذاری و نقش نظارتی آنها در مدیریت سود
چانگ و فرت و کیم(۲۰۰۲) به این نتیجه رسیدند که در موسسات با مالکیت بیشتر سرمایه گذاران نهادی، مدیریت سود کمتری وجود خواهد داشت. چون نهادها یا به شرکتها فشار وارد می آورند که روش های حسابداری محافظه کارانه ای را به کار ببرند و یا قادرند مدیران فرصت طلب را از سمتشان برکنار کنند.از نظر برخی از محققان درگیری سهامداران نهادی در فعالیتهای نظارتی و کنترلی توانایی محدود کردن مشکلات نمایندگی را دارد. این نویسندگان استدلال می کنند که از آنجایی که همه سهامداران بدون تحمل هزینه، از فعالیتهای سهامدار نظارت کننده بهره مند می شوند، فقط سهامداران نهادی انگیزه کافی برای نظارت دارند. نقش بالقوه دیگر برای سرمایه گذاران نهادی ایجاد سازوکارهای معتبر برای انتقال اطلاعات به بازارهای مالی، یعنی دیگر سهامداران است(هانگ، ۲۰۰۹).هانگ (۲۰۰۹) عقیده دارد ، سرمایه گذاران نهادی می توانند اطلاعات محرمانه حاصل از مدیریت را به دیگر سهامداران انتقال دهند. اما برای اینکه چنین نظارتی معتبر باشد، سهامداران نهادی باید سرمایه گذاری را برای یک دوره زمانی ادامه دهند که به اندازه کافی طولانی باشد و علاوه بر این، سهام کافی برای کاهش مشکل سواری مجانی نگهداری کنند (دای و همکاران، ۲۰۱۳).

لیو و پنگ(۲۰۰۶) صندوق های سرمایه گذاری را به سه طبقه، گروه بندی کردند و دریافتند که دقت اقلام تعهدی با سرمایه گذاران کوتاه مدت، ارتباط معکوس دارد، در حالیکه سرمایه گذاران بلندمدت دقت اقلام تعهدی را افزایش می دهند. کوه(۲۰۰۷) نشان داد که سرمایه گذاران نهادی می توانند کاهش دهند مدیریت سود فرصت طلبانه را، در حالیکه مالکیت نهادی زودگذر، باعث افزایش مدیریت سود در شرکتهایی که سعی در رسیدن به سود هدف دارند؛ می شوند(دای و همکاران، ۲۰۱۳). بنابراین، بنظر می رسد چنانچه سهام شرکت در مالکیت صندوقهای سرمایه گذاری بلندمدت باشد؛ در مقایسه با شرایطی که سهام در مالکیت صندوقهای سرمایه گذاری کوتاه مدت باشد؛ مدیریت سود کمتری را داشته باشد.
۱-۵- نقش عدم تقارن اطلاعاتی در سطح نظارت صندوق های سرمایه گذاری بر مدیریت سود
رامالینگودا و یو(۲۰۱۲) نشان دادند که در شرکتهای با سطح عدم تقارن اطلاعاتی بالا، مالکیت نهادی با محافظه کاری حسابداری ارتباط مثبت دارد و هرچه عدم تقارن اطلاعاتی بیشتر می شود؛ تقاضا برای محافظه کاری بالاتر می رود. آنها استدلال نمودند که عدم تقارن اطلاعاتی، ریسک سرمایه گذاری را افزایش داده و سهامداران نهادی را وادار به افزایش سطح نظارت می کند. در این خصوص، کوفی(۱۹۹۱) ادعا نمود چنانچه عدم تقارن اطلاعاتی پایین باشد، هزینه های نظارت صندوق های سرمایه گذاری کم است و آنها انگیزه دارند که سهام خود را برای مدت بیشتری نگهداری نمایند(دای و همکاران، ۲۰۱۳).بر این اساس، بنظر می رسد که سطح عدم تقارن اطلاعاتی، رویه های نظارتی صندوق های سرمایه گذاری بر مدیریت سود شرکتهای سرمایه پذیر را تحت تاثیر قرار دهد.
با توجه به مباحث فوق، سوال اساسی تحقیق حاضر به صورت ذیل مطرح می شود.
نقش صندوق های سرمایه گذاری بلندمدت نسب به صندوق های سرمایه گذاری کوتاه مدت، در شرایط عدم تقارن اطلاعاتی، در نظارت بر مدیریت سود شرکتها، چیست؟
۱-۶-ضرورت انجام تحقیق
شرکتهای سهامی نقش عمده ای در اقتصاد بازی می کنند. میلیونها نفر بصورت مستقیم و غیر مستقیم در این شرکتها سرمایه گذاری می کنند و موفقیت این شرکتها به میل سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان به سرمایه گذاری در این شرکتها بستگی دارد. یکی از مهمترین عوامل موثر در موفیقت واحدهای انتفاعی، راهبردهای اتخاذ شده توسط آنها در بازارهای رقابتی می باشد. از این رو، تبیین نقش صندوق های سرمایه گذاری در بازار سرمایه و تمرکز بر اندازه گیری این راهبردها، یکی از ضروریات تحقیق حاضر است. زیراکه یافته های تحقیق در این حوزه می تواند به طور بالقوه توسط مدیران و سرمایه گذاران مورد استفاده قرار گیرد. همچنین، توجه به عوامل موثر بر کیفیت گزارشگری مالی شرکتها، یکی دیگر از ضروریات تحقیق است. زیراکه صورتهای مالی مهمترین منابع اطلاعاتی شرکتها می باشند و از اهمیت و جایگاه خاصی در تصمیمات سرمایه گذاران و اعتبار دهندگان برخودار می باشند و تبیین عوامل موثر بر آن می تواند به استفاده کنندگان از اطلاعات مالی در جهت ارزیابی صحیح این اطلاعات، کمک کند.
۱-۷-اهداف تحقیق
هدف آرمانی:ارائه راهکارهای بهینه جهت کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در فرایند گزارشگری
هدف کلی:بررسی روش های افزایش تقارن اطلاعاتی و کاهش مدیریت سود
اهداف جزئی:
تبیین نقش صندوق های سرمایه گذاری در نظارت بر شرکتهای پذیرفته شده در بورس در شرایط عدم تقارن اطلاعاتی
تفکیک سرمایه گذاران نهادی به دو گروه بلندمدت و کوتاه مدت و تبیین ارتباط آنها با سطح مدیریت سود شرکتهای سرمایه پذیر
توجه به صندوق های سرمایه گذاری بعنوان مهمترین گروه از سرمایه گذاران نهادی و نقش آنها در حفاظت از منافع مالکان شرکتهای سهامی
۱-۸) فرضیه های تحقیق
فرضیه اول: بین عدم تقارن اطلاعاتی با مدیریت سود ارتباط معناداری وجود دارد.
فرضیه دوم: بین صندوق های سرمایه گذاری بلندمدت و صندوق های سرمایه گذاری کوتاه مدت، در کاهش سطح مدیریت سود، ارتباط معنادار وجود دارد.
فرضیه سوم: بین عدم تقارن اطلاعاتی و صندوق های سرمایه گذاری در کاهش سطح مدیریت سود ارتباط معنادار وجود دارد.
۱-۹)روش تحقیق
این پژوهش یک تحقیق تحلیلی از نوع تجربی می باشد و جزء تحقیقات اثباتی حسابداری طبقه بندی می گردد. همچنین تحقیق حاضر به لحاظ هدف، کاربردی است و از نوع همبستگی محسوب می گردد. آزمون همبستگی موردنظر این تحقیق معادلات رگرسیونی می باشد.
۱-۱۰)جامعه و نمونه آماری
در پژوهش حاضر به منظور آزمون فرضیه های تحقیق از داده های مالی طبقه بندی شده و حسابرسی شده شرکتهای فعال پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران استفاده می شود. جامعه آماری فوق با توجه به شرایط و ملاحظات ذیل محدود شده و نمونه آماری از آن استخراج می شود.
۱) پایان سال مالی شرکت ها منتهی به پایان اسفند ماه باشد.
۲)شرکت هادر طول سالهای ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱ در بورس حضور داشته باشند.
۳)شرکت ها در دوره مورد مطالعه تغییر سال مالی نداشته باشد.
۴)نماد معاملاتی شرکت فعال و بیش از۶ ماه در سال توقف نماد معاملاتی نداشته باشد.
۵)اطلاعات مالی شرکت در دوره مورد مطالعه در دسترس باشد.
بنابراین، روش نمونه گیری در این تحقیق، غربالگری است که متناسب با شرایط ذکر شده تعدادی از شرکتهای نمونه آماری انتخاب و داده های آنها در آزمون فرضیه های تحقیق بکار می رود. دوره تحقیق ۶ ساله و شامل سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱ است.
۱-۱۱)روش گرد آوری اطلاعات
جهت گردآوری اطلاعات مورد نیاز از روش کتابخانه ای استفاده می شود.در این روش از کتابخانه های فیزیکی و دیجیتالی برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز استفاده خواهد شد. به منظور گردآوری اطلاعات از بانک های اطلاعاتی آماده، نظیر نرم افزار ره آورد نوین و سایت های رسمی بورس نظیر کدال ، rdis و irbouse استفاده خواهد شد.
۱-۱۲)قلمرو تحقیق
۱-۱۲-۱)قلمرو موضوع تحقیق
موضوع تحقیق حاضر در راستای پژوهشهای حسابداری مبتنی بر اطلاعات تاریخی شرکتها می باشد و مبنای آن براساس تئوری نمایندگی است. در این تحقیق نقش صندوق های سرمایه گذاری به لحاظ مکانیسم حاکمیتی در تبیین کیفیت گزارشگری مالی، موردنظر قرار گرفته است.
۱-۱۲-۲)قلمرو زمانی تحقیق
محدوده زمانی تحقیق شامل ۶ سال متوالی از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۱ می باشد که بررسی فرضیات تحقیق با بهره گرفتن از داده های واقعی این سالها انجام می پذیرد. براساس هدف تحقیق اطلاعات مربوط به دوره فوق بررسی و شرکتهایی که در این دوره در بازار اوراق بهادار حضور داشته اند؛ در آزمون فرضیات وارد می شوند.
۱-۱۲-۳)قلمرو مکانی تحقیق
تمامی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران که شرایط مذکور در بند جامعه آماری را داشته باشند .
۱-۱۳)تعریف واژه گان تحقیق
تمرکز مالکیت: این ساختار مالکیت به حالتی اطلاق می شود که بخش عمده ای از سهام شرکت در اختیار سهامدار خاصی باشد که باعث تمرکز مالکیت و به تبع آن تمرکز حاکمیت شرکتی می شود. در تحیقق حاضر این متغیر از طریق نسبت تعداد سهام بزرگترین سهامدار هر شرکت به کل سهام منتشره آن محاسبه شده است.
عدم تقارن اطلاعاتی: اگر در یک معامله بالقوه یک طرف اطلاعات بیشتری نسبت به طرف دیگر داشته باشد، عدم تقارن اطلاعات وجود دارد. در این تحقیق، عدم تقارن اطلاعاتی از طریق تفاوت بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش در بازار سهام بدست می آید.
مدیریت سود: عبارت است از کم نمایی یا بیش نمایی سودخالص توسط واحد انتفاعی که از طریق انعطاف پذیری مجاز در بکارگیری اصول پذیرفته شده حسابداری و فرصتهایی دستکاری سود اعمال می شود. در این تحقیق، مدیریت سود از طریق مدل تعدیل شده جونز و تخمین اقلام تعهدی اختیاری محاسبه می شود.
فصل دوم
مروری بر ادبیات و پیشینه پژوهش
۲-۱) مقدمه
ترکیب سهامداران شرکت های مختلف ، متفاوت است . بخشی از مالکیت شرکت ها در اختیار سهامداران جزء و اشخاص حقیقی قرار دارد . بخشی دیگر از سهام در اختیار مدیران و قسمتی هم در اختیار سهامداران عمده که به سهامداران نهادی معروفند می باشد. سرمایه گذاران نهادی، سرمایه گذاران بزرگ نظیر بانک ها، شرکتهای بیمه و شرکتهای سرمایه گذاری هستند. عموماً ا ین گونه تصور می شود که حضور سرمایه گذاران نهادی ممکن است به تغییر رفتار شرکت ها منجر شود. تأثیر سرمایه گذاران نهادی بر تصمیمات مدیریت در قبال تقسیم سود و سایر تصمیمات مالی در تحقیقات پیشین اثبات شده است.
موضوع تحقیق حاضر بررسی ارتباط بین عدم تقارن اطلاعاتی، مدیریت سود و نظارت صندوق های سرمایه گذاری می باشد. در فصل حاضر، مبانی نظری و مفاهیم مرتبط با موضوع تحقیق و همچنین، برخی از تحقیقاتی که در گذشته انجام و بطور مستقیم یا غیرمستقیم با موضوع تحقیق ارتباط دارند؛ ارائه شده است. این فصل در پنج بخش ارائه شده است. در این بخش ها، به ترتیب، مفاهیم مرتبط با مالکیت و مکانیسم های نظارتی ناشی از آن، صندوق های سرمایه گذاری، مفاهیم عدم تقارن اطلاعاتی و پیامدهای آن و مفاهیم مرتبط با مدیریت سود ارائه شده است. در بخش پایانی نیز، پیشینه تحقیق به تفکیک تحقیقات خارجی و تحقیقات داخلی موردنظر قرار گرفته است.

۲-۵-۱- منظره ظاهری پرگنه‌های قارچی
دو نوع پرگنه در قارچ‌ها وجود دارد.
۱ـ پرگنه‌های مخمری^[۱۹] یا لوور^[۲۰]، این پرگنه شبیه پرگنه باکتری‌ها بوده و در محیط جامد مانند باکتری‌ها بی حرکت، کم و بیش برجسته با سطح مات یا درخشان و به رنگ سفید یا متمایل به زرد و قرمز آجری با قوام خامه‌ای نمایان می‌شوند. مخمر‌ها در محیط مایع در سطح ایجاد مایع نموده و یا در ته لوله رسوب می‌کنند و مایع روی محیط، کاملا زلال می‌باشد. رشد و نمو مخمر‌ها سریع بوده و در طی ۲ الی ۴ روز صورت می‌گیرد و آنها را مانند باکتری‌ها به طور خطی یا نقطه‌ای کشت می‌دهند (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
۲ـ پرگنه‌های رشته‌ای^[۲۱] یا فیلامان^[۲۲]، کلنی‌های رشته‌ای در محیط جامد دارای محور رشد گریز از مرکز بوده و دارای رشته‌های هوایی می‌باشند و نیز رشته‌ها در محیط کشت نفوذ کرده و از مواد غذایی آن استفاده می‌نمایند.
پرگنه‌های رشته‌ای شکل در محیط مایع، به صورت یک گلوله مدور از رشته‌های منشعب و شعاعی نمودار می‌شوند و در این حالت معمولا بیرنگ هستند. رشد و نمو کلنی‌های رشته‌ای ساپروفیت در عرض ۴۸ ـ ۲۴ ساعت صورت گرفته، در حالی که کلنی‌های بیماری زا پس از گذشت چند روز و گاهی چند هفته رشد می‌نمایند.
رنگ و شکل کلنی‌های رشته‌ای بسته به نوع قارچ‌ها و برای یک نوع قارچ معین بسته به نوع کشت کاملا متفاوت و متغیر است. به طور کلی رنگ کلنی‌ها، مختلف (سفید، آبی، سبز، خاکستری، کرم، بنفش و …) و به اشکال صاف، چین دار، پوستی، پودری، کرکی، پنبه ای، پشمی‌و مخملی مشاهده می‌شوند.

ب ـ اشکال ریزبینی قارچ‌ها: دو شکل ریز بینی در قارچ‌ها قابل رویت هستند:
۲-۵-۱-۱-شکل مخمری:
مخمر‌ها به اشکال تک سلولی، گرد یا بیضی کم و بیش کشیده و دارای غشاء نازک و یا ضخیم هستند که با عمل جوانه زدن، تکثیر حاصل می‌کنند. هر سلول جدا شده قادر است دوباره ایجاد جوانه نموده و ازدیاد حاصل کند. یک مخمر معمولا می‌تواند تعدادی جوانه ایجاد کند. در بعضی از مخمر‌ها سلول جوانه از سلول اصلی جدا نشده بلکه درازتر می‌شود و با اتصال سست به سلول اصلی می‌چسبد و ممکن است دنبال یکدیگر قرار گرفته و یا شاخه‌های جانبی ایجاد کنند. این حالت را رشته‌های کاذب^[۲۳] می‌نامند (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
۲-۵-۱-۲-شکل رشته‌ای:
رشته‌ها از لوله‌های پیچ در پیچ و کج و معوج و منشعب با غشایی محدود، دارای پروتوپلاسم و هسته تشکیل گردیده‌اند. این رشته‌ها از اسپورهایی ^[۲۴] که در محیط مناسب از نظر مواد غذایی و رطوبت قرار می‌گیرند تشکیل شده که ابتدا از لوله ^[۲۵] رویا سپس در اثر رشد از قسمت انتهایی، رشته‌های قارچ تولید می‌شوند. این رشته‌ها ممکن است دارای جدار عرضی^[۲۶] و یا بدون آن^[۲۷] باشند و در اثر رشد راسی و دائمی‌خود ایجاد شاخه‌های جانبی نموده توده حصیر مانندی که به آن میسلیوم^[۲۸] یا تال^[۲۹] می‌گویند به وجود می‌آورند (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
رنگ پشت کلنی‌ها مربوط به رنگ جدار رشته‌های قارچی است. قارچ‌ها در محیط کشت، ایجاد رنگدانه ^[۳۰] نموده و در عمق آن نفوذ کرده و محیط کشت را رنگین می‌نمایند.
بعضی از قارچ‌ها بر حسب شرایط محیط کشت می‌توانند به دو شکل دیده شوند:
۲-۵-۱-۳-شکل مخمری (بیماری زا)
که در محیط‌های غنی مانند عصاره قلب و مغز^[۳۱] و ژلوز خوندار^[۳۲] در حرارت ۳۷ درجه سانتی گراد و یا در بدن موجودات زنده (انسان و حیوان) مشاهده می‌گردد.
۲-۵-۱-۴-شکل رشته‌ای (غیر بیماری زا)
که در محیط سابور و دکستروز آگار^[۳۳] در حرارت ۲۵ درجه سانتی گراد و یا در محیط خارج در خاک، نباتات و فضولات پرندگان دیده می‌شود (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
۲-۵-۲- تکثیر و تولید مثل قارچ‌ها
قارچ‌ها به طریق جنسی یا غیر جنسی و یا مجموع این دو حالت تکثیر می‌شوند:
۲-۵-۲-۱-تولید مثل جنسی:
تولید مثل جنسی به وسیله سلول‌های جنسی انجام می‌گردد. سلول جنسی به سلولی گفته می‌شود که به منظور تولید مثل با سلول دیگری که از نظر خواص فیزیولوژیکی مشابه با خود او نباشد بیامیزد. نتیجه این آمیزش، الحاق و اختلاط سیتوپلاسم و هسته دو سلول جنسی و ایجاد سلول واحدی به نام سلول تخم^[۳۴] است. از نظر ژنتیکی تعداد کروموزوم‌های موجود در هسته سلول‌های تخم دو برابر تعداد کروموزوم‌های موجود در هسته هر یک از سلول‌های جنسی است. تکثیر جنسی معمولا به یکی از اشکال زیر صورت می‌گیرد (امامی و همکاران، ۱۳۷۰):
الف) آسکوسپور^[۳۵]:
در این حالت معمولا تعداد ۸ ـ ۲ عدد سلول در داخل ساختمان کیسه‌ای شکل به نام آسکوس^[۳۶] به وجود می‌آید. آسکوس ممکن است کروی، بیضی یا چماقی شکل بوده و می‌تواند بدون حفاظ و پوشش باشد مانند مخمر‌های حقیقی (ساکارومیسیس‌ها^[۳۷]) و یا ساختمان حفاظتی که آسکوکارپ ^[۳۸] نامیده می‌شود، داشته باشد (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
آسکوکارپ ممکن اسست مدور و مسدود باشد که کلی ستوتی شیوم^[۳۹] نامیده می‌شود و یا قمقمه‌ای شکل بوده و به وسیله مجرایی به خارج را داشته باشد که به آن پری تیشیوم^[۴۰] می‌گویند.
ب) زیگوسپور ^[۴۱] :
در این حالت دوگامت نر و ماده متحرک ومشابه به یکدیگر نزدیک شده و متصل می‌گردنددر محل اتصال دو گامت، غشاء سلولی از بین رفته ابتدا سیتوپلاسم و سپس هسته‌های آن دو با یکدیگر مخلوط شده و می‌آمیزند و در نتیجه سلول واحدی به نام تخم یا زیگوت به وجود می‌آید (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
ج) اووسپور^[۴۲]:
دو گامت نر و ماده به اشکال و اندازه‌های مختلف راهترو گامت می‌گویند و در این فرم گامت نر متحرک و به مراتب کوچکتر از گامت ماده می‌باشد. این گامت‌ها به هم نزدیک شده و در اثر الحاق آنها اووسپور ایجاد می‌شود (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
۲-۵-۲-۲-تولید مثل غیر جنسی
عامل تولید مثل غیر جنسی، اسپور است و در واقع واحد تولید مثل به شمار می‌رود ولی منحصر به فرد نیست زیرا اندام‌های اسپور مانند نیز در نتیجه تقسیم و تغییر شکل سلول‌های رویشی به طرق مختلفی که ذیلا شرح داده می‌شوند به وجود می‌آیند و مانند اسپور‌ها عمل می‌کنند (امامی و همکاران، ۱۳۷۰):
الف) اسپور:
اسپور عضوی است که موجب ازدیاد قارچ می‌گردد. شکل اسپور‌ها مدور یا بیضی کم و بیش کشیده می‌باشد. این اعضاء ممکن است تک سلولی یا چند سلولی با جدار عرضی باشند. اندازه اسپورها از ۱۲ ـ ۲ میکرون متفاوت می‌باشد و از غشاء ظریف یا ضخیمی‌که دو جداره و بی رنگ یا به رنگ‌های مختلف است پوشیده شده است. اسپور‌های کوچک به نام میکروکونیدیا^[۴۳] و اسپورهای بزرگ به نام ماکروکونیدیا^[۴۴] موسومند (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
ب) تقسیم دوتایی^[۴۵]:
سلول اصلی یا سلول مادر از طول یا عرض، شکافی در جدار پدیدار کرده و هسته و سیتوپلاسم به دو قسمت تقسیم می‌شود. این طریق ساده ترین نوع تکثیر و خاص تک سلولی‌هاست. با اینکه مخمر‌ها جزء قارچ‌های حقیقی به شمار می‌روند ولی با این روش نیز تکثیر می‌یابند (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
ج) آرتروسپور^[۴۶]
در این حالت رشته‌های قارچی از محل تیغه‌های میانی جدا شده و دنبال یکدیگر قرار می‌گیرند (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
د) جوانه زدن^[۴۷]
این روش مخصوص تک سلولی‌ها است. وقتی رشد سلول کامل شد جوانه‌ای در نتیجه‌ی در هم شکستن مقاومت مخصوص نقطه‌ای غشای سلولی به روی آن ظاهر و مقداری از هسته و سیتوپلاسم سلول اصلی وارد این برجستگی می‌گردد. با ورود هسته و سیتوپلاسم، جوانه کم کم متسع شده و بزرگ می‌شود. همزمان با حجیم شدن جوانه، محل اتصال آن به سلول اصلی به همان نسبت که جوانه بزرگ می‌گردد باریک می‌شود و سرانجام می‌شکند و دو سلول که از هر حیث مشابه هستند به وجود می‌آیند و اگر این روش ادامه یابد، توده‌ای از سلول‌ها به وجود می‌آید که بلاستوسپور^[۴۸] نامیده می‌شود (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
هـ ) کلامیدوسپور^[۴۹]
رشته‌های قارچی در بعضی از قسمت‌ها کم و بیش حجیم گشته و دارای جداری ضخیم و پروتوپلاسمی ‌غلیظ می‌شوند که به آن کلامیدوسپور می‌گویند و شکل مقاوم قارچ است (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
و) اسپورانژیوسپور^[۵۰]
اسپور‌ها در اندامی‌به نام اسپورانژیوم^[۵۱] (که در نتیجه حجیم شدن یکی از سلول‌های رشته‌ها به وجود می‌آید) به دنبال تقسیم پی در پی هسته تشکیل می‌گردند. پس از این که هسته تقسیم شد سیتوپلاسم نیز به تعداد هسته‌ها قطعه قطعه شده و هر قطعه یک هسته را در خود می‌گیرد و ساختمان اسپور را کامل می‌سازد.
در این هنگام فشار داخل اسپورانژیوم به علت ازدیاد تعداد اسپورها، افزایش یافته در نقطه‌ای که مقاومت کمتر است شکافی ایجاد شده و اسپور‌ها به خارج می‌ریزند (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
ز) خرد شدن^[۵۲]
گاهی تولید مثل غیر جنسی خیلی ساده بوده و از خرد شدن رشته‌های قطعات مساوی و نا مساوی به شکل باکتری (با سیلی و کوکسی شکل) به وجود می‌آید (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
۲-۶- قارچ‌های مشاهده شده:
۲-۶-۱- آسپرژیلوس^[۵۳]
اسپور‌های این قارچ در طبیعت به حد وفور وجود دارند و روی میوه‌ها، نان، مرکبات، سبزیها به خصوص گوجه فرنگی دیده می‌شوند. و نیز می‌توان آن را به حالت ساپروفیت در آب، خاک، روی نباتات، پوست و مخاط انسان و حیوانات پیدا کرد. عفونت‌های شدیدی نزد فروشندگان دانه و آنهایی که شغلشان نگهداری پرندگان است و آسیابان‌ها و کشاورزان و کبوتر بازها (اغلب آنها کبوتر را در دهان خود دانه می‌دهند) دیده شده‌اند. انواعی که بیشتر شناخته شده عبارتند از:
آسپرژیلوس نیجر^[۵۴]، آسپرژیلوس فلاووس^[۵۵]، آسپرژیلوس نیدولانس^[۵۶]، آسپرژیلوس فومیگاتوس^[۵۷] (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
بعضی از انواع سم مهلکی به نام آفلاتوکسین^[۵۸] تولید می‌کنند که سرطان زا است و همچنین ماده دیگری به نام آسپرژیلیک^[۵۹] که سرطان زا نبوده و مسمومیت آن چندان خطر ناک نیست ایجاد می‌کنند. گونه‌های مختلف این قارچ در ایجاد بیماری ریه، گوش خارجی، ناخن و چشم و نیز مایستوما در انسان نقش مهمی‌دارند (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).
ساختمان ظاهری قارچ : رشد کلنی در محیط سابورودکستروز آگار آهسته تا سریع و رنگ کلنی سفید، سبز آبی، سبز خرمایی، زرد مایل به سبز و سیاه، سطح آن مخملی تا پنبه‌ای و پشت کلنی سبز یا بی رنگ است.
ساختمان ریزبینی یا میکروسکوپی : ساختمان میکروسکوپی از میسیلیوم‌های رویشی شفاف و بیرنگ منشعب با تیغه میانی و دستگاه زایشی از کونیدیوفور با تیغه میانی یا بدون آن با جدار صاف یا خاردار تشکیل شده که معمولاً در انتها متسع و فراخ شده به شکل بیضی، چماقی، و یا کروی در می‌آید که به آن وزیکول^[۶۰] می‌گویند.
در سطح وزیکول اجسام قمقمه‌ای شکل به نام استریگما یا فیالاید^[۶۱] در یک یا دو ردیف پهلوی یکدیگر قرار گرفته‌اند و از داخل آنها کویندیا‌های گرد، بیضی، تخم خربزه‌ای شکل با جدار صاف یا خاردار خارج می‌گیردند که به صورت دانه تسبیح دنبال یکدیگر قرار گرفته و از لحاظ اندازه و سایر مشخصات در گونه‌های مختلف یا یکدیگر تفاوت دارند (امامی و همکاران، ۱۳۷۰).