معایب: ناقص بودن و در دسترس نبودن اطلاعات از اشکالات عمده این روش است. گاهی ملاحظات اخلاقی مانع از دستیابی به اطلاعات مورد نظر میباشد. قدیمی و کهنه بودن اطلاعات هم ممکن است در برخی موارد مطرح باشد.
۲) مشاهده: از روش های جمع آوری اطلاعات است که در آن رفتار مشخصات موجودات زنده اشیا و پدیده ها با بهره گرفتن از ویژگی های گوناگون آنها ملاحظه و ثبت میگردد. منظور از مشاهده ثبت دقیق تمام جوانب بروز حادثه ویژه یا رفتار و گفتار فرد یا افراد از راه حواس و یا سایر راه های ادراکی (کمک گرفتن از ابزار خاص) میباشد.
مزایا: امکان بررسی جزئیات موضوع وجود دارد. میتوان صحت اطلاعات جمع آوری شده را با وسائل دیگر آزمایش کرد. برای جمع آوری اطلاعات زمینه ای مناسب است. در زمان کوتاه اطلاعات زیادی بدست میآید و اعتبار علمی اطلاعات بالاست.

معایب: حضور مشاهدهگر میتواند بر روند فعالیت مورد مشاهده تاثیر گذار باشد. تمایلات شخصی مشاهدهگر و میزان توانائی او در مشاهده و ثبت دقیق فعالیت مورد مشاهده ممکن است تاثیر گذار باشد. عوامل محیطی بر نوع و روش گرد آوری اطلاعات موثر است. استاندارد کردن و طبقه بندی اطلاعات مشکل است ( بویژه در ثبت رفتار انسانی ). مشکلات اخلاقی در مشاهده اعمال شخصی وجود دارد. برای نمونه های زیاد وقت گیر و پر هزینه است.
۳) مصاحبه: مصاحبه یکی از روش های جمع آوری اطلاعات است که در آن به صورت حضوری یا غیر حضوری از افراد یا گروهی ار آنان پرسش میشود. نکته مهم آن است که سوالات مصاحبه از پیش اندیشیده شده و تعیین شده است. آنچه مصاحبه را به صورت های مختلف طبقه بندی میکند میزان انعطاف پذیری آن و یا نحوه اجرای آن است. مصاحبه را یکی از روش هائی دانسته اند که امکان دریافت پاسخ در آن بیش از روش های دیگر است، زیرا در هنگام مصاحبه امکان تحریک آزمودنی برای دادن پاسخ وجود دارد و نیز میتوان در صورت ابهام با توضیح موضوع را روشن ساخت.
۴) پرسشنامه: پرسشنامه به عنوان یکی از متداول ترین ابزار جمع آوری اطلاعات در تحقیقات پیمایشی مورد استفاده قرار می‌گیرد و عبارت است از مجموعه‌ای از پرسش‌های هدف دار که با بهره گیری از مقیاس‌های گوناگون نظر، دیدگاه و بینش یک فرد پاسخگو را مورد سنجش قرار میدهد.
پرسشنامه شامل دسته ای از پرسش هاست که برطبق اصول خاصی تدوین گردیده است و به صورت کتبی یه افراد ارائه میشود و پاسخگو بر اساس تشخیص را خود جواب ها را در آن مینویسد. هدف از ارائه پرسشنامه کسب اطلاعات معین در مورد موضوعی مشخص است. بزرگ بودن گروه یا جامعه مورد مطالعه یکی از دلایل مهم برای استفاده از پرسشنامه است چه امکان مطالعه نمونه های بزرگ را فراهم میآورد. کیفیت تنظیم پرسشنامه در بدست آمدن اطلاعات صحیح و درست و قابل تعمیم بسیار با اهمیت است.
۳-۹-۱- طبقه بندی پرسشنامه بر اساس ماهیت
پرسشنامه باز: در این نوع پرسشنامه با سوالات باز روبرو هستیم. در اینجا پاسخگو میتواند بدون محدودیت هر پاسخی را که مد نظرش باشد در مورد آن پرسش بنویسد و یا در آن زمینه توضیح دهد. در اینگونه سوالات، اطلاعات دقیق تر، کامل تر و دارای ارزش بیشتر هستند ولی طبقه بندی و نتیجه گیری از آنها مشکل تر و به تجربه زیاد نیازمند است(صفری شالی، ۱۳۹۱).
پرسشنامه بسته: پرسش های بسته در این نوع پرسشنامه ارائه میشود. برای هر پرسش تعدادی گزینه و پاسخ انتخاب شده است که فرد پاسخ دهنده باید یکی از آنها را به عنوان پاسخ انتخاب کند. هر یک از پاسخ ها به گونه ای تنظیم شده است که در عین منطقی بودن برای آن سوال از پاسخ مربوط به دیگر سوالات مجزاست. در اینجا پاسخ ها را میتوان به سرعت نوشت و تجزیه و تحلیل و طبقهبندی پاسخ ها نیز ساده تر است اما اطلاعات به دقت و کاملی پرسشنامه باز نیست.
۳-۹-۲- طبقه بندی پرسشنامه بر اساس نحوه اجرا
پرسشنامه همراه با مصاحبه: این پرسشنامه همان مصاحبه انعطاف ناپذیر است که به صورت حضوری پرسش ها از افراد پرسیده میشود و پاسخ ها را پرسشگر در برگه پرسشنامه وارد میکند.
پرسشنامه پستی: پرسشنامه برای افراد از طریق پست ارسال میشود. فرد پس از تکمیل آنرا برای محقق عودت میدهد.
پرسشنامه الکترونیک: در این نوع از پرسشنامه که به تازگی موارد استفاده از آن گسترش یافته است، محقق با بهره گرفتن از شبکه های اطلاع رسانی و اینترنت، اقدام به ارسال پرسشنامه الکترونیک برای افراد میکند و افراد پاسخ ها را در همان پرسشنامه وارد و با پست الکترونیک برای محقق باز میگردانند. در برخی موارد ممکن است افراد نسخه ای از پرسشنامه را چاپ کرده و بعد از پاسخگوئی به شکل پستی باز گردانند.
با توجه به ویژگی های این پژوهش، از پرسشنامه برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. سوالات پرسشنامه در مقیاس لیکرت پنج گزینه ای و بسته تنظیم گردیده است.
۳-۹-۳- طیف لیکرت
طیف لیکرت یک مقیاس فاصلهای است که از تعدادی عبارت و گزینه های جواب تشکیل شده است. لذا مقیاس لیکرت یک مقیاس مرکب است. گزینه های جواب در این مقیاس، معمولاً نشانگر میزان موافقت یا مخالفت پاسخگو نسبت به یک موضوع با مفهوم معین، اعم از مثبت یا منفی است. به دیگر سخن، از طریق این مقیاس میتوان حساسیت، نگرش، تعلق یا باور و احساسات پاسخگو را تعیین کرد.
در تدوین گویه ها باید سعی شود تا از گویه های بی تفاوت، بی ربط و ابهام آور جلوگیری شود تعداد گویههائی که گرایش مخالف و موافق دارند باید تقریبا به یک اندازه باشد و نیز طیفی که به پاسخگو داده میشود معمولا از ۵ قسمت تشکیل شده است (کاملا موافقم-موافقم-تاحدودی-مخالفم- کاملا مخالفم) که بر اساس هدف و روش تحقیق میتوان کلمات گویه ها را عوض نمود.
۳-۹-۴- محتوای پرسشنامه
در این تحقیق پرسشنامهای حاوی ۳۱ سوال با توجه به فرضیات تحقیق در رابطه با عوامل موثر بر خرید طرح ریزی شده است. این پرسشنامه شامل دو قسمت میباشد. یک قسمت مربوط به بررسی عوامل موثر بر خرید ناگهانی یا بدون قصد قبلی و قسمت دیگر آن مربوط به بررسی عوامل موثر بر خرید برنامه ریزی شده میباشد.
پرسشنامه مربوط به این تحقیق در قسمت پیوستها آمده است.
۳-۱۰- روایی و پایایی پرسشنامه
۳-۱۰-۱- روایی پرسشنامه
مقصود از روایی آن است که وسیله اندازه گیری، بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد. اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه گیریهای نامناسب و ناکافی میتواند هر پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا سازد (خاکی، ۱۳۸۷).
یکی از مهمترین روشهایی که برای تعیین روایی کاربرد دارد، روایی منطقی است که خود شامل دو روش میباشد:
ظاهری: نشان دهنده روایی ظاهری پرسشنامه است.
محتوایی: در این حالت کمیت و کیفیت سوالات از نظر خبرگان مورد بررسی قرار میگیرد.
برای اطمینان از روایی پرسشنامه، با خبرگان و اساتید محترم مشورت شده و سوالات تحقیق، از نظر روایی ظاهری و محتوایی تایید گردید.
۳-۱۰-۲- پایایی پرسشنامه
پایایی یک وسیله اندازه گیری، عمدتا با دقت نتایج حاصل از آن ارتباط دارد. پایایی به: دقت، اعتماد پذیری، ثبات یا تکرار پذیری نتایج آزمون اشاره میکند.
در این پژوهش از ضریب آلفای کرونباخ، جهت تعیین پایائی پرسشنامه استفاده شده است. اصولاً این روش برای محاسبه انسجام درونی ابزار اندازه گیری یا مقیاسها بکار میرود. زمانیکه مقیاسی از نوع لیکرت باشد و محقق بخواهد از طریق گویه های مختلف، یک مفهوم پیچیده را اندازه گیری کند، برای سنجش انسجام درونی مقیاس میتواند از آماره های آلفای کرونباخ استفاده کند. در صورتی که مقدار آلفای بدست آمده بیشتر از۷/۰ باشد، پایائی ابزار اندازه گیری، قابل قبول تلقی میگردد.
آلفای کرونباخ با بهره گرفتن از رابطه زیر قابل محاسبه است:
فرمول شماره ۳-۲: فرمول محاسبه آلفای کرونباخ
در این رابطه K تعداد پرسش‌ها و S_i انحراف معیار امتیاز کل پرسش‌ها است.
افزایش حجم نمونه باعث کاهش واریانس میانگین سؤالات در نتیجه باعث افزایش آلفای کرونباخ خواهد شد. برای محاسبه آلفای کرونباخ در این تحقیق یک نمونه اولیه از پرسشنامه های تکمیل شده بدست آمده و بر مبنای آن مقدار آلفای کرونباخ تعیین شده است. در حالت کلی اگر این میزان بیشتر از ۷/۰ باشد میتوان فرایند تکمیل پرسشنامه ها را ادامه داد و در صورت نامطلوب بودن مقدار آلفا نسبت به حذف سوالات نامناسب اقدام کرد.
در این تحقیق ابتدا یک نمونه ۳۰ تایی از پرسشنامه تکمیل شده و نتایج آلفای کرونباخ با بهره گرفتن از نرم افزار spss به شرح زیر بدست آمده است:
جدول شماره۳-۲: نتایج محاسبات آلفای کرونباخ برای تمام متغییرها

در تورات به عمل بافتن توسط زنان اشاره گردیده است. در امثال، ذیل بیان خصوصیات یک همسر خوب، ریسیدن پشم و کتان را از وظایف او می داند.^۱۵ در منطقه ی چغامیش خوزستان بر روی دو مهر گلین به صورت آشکار شخصی را در حال تنیدن چله و یا چله کشی، نشان می دهد. از دیگر تصاویر این مهر می توان به وجود دار(افقی) بافندگی، همراه با دو شخص در دو سمت دار که در حال سامان دادن بخش بافته شده هستند، اشاره کرد. با توجه به نحوه معیشت افراد بیابانگرد، کشف الواحی از ریسندگی زنان در شوش مربوط به سده۵ پ.م و نیز با استناد به متن عهد عتیق، این نظریه را که ترکمانان مبدع و اولین بافندگان فرش بودند را می توان مردود شمرد.
۲-۲-۴ دین ترکمنان:
دین ترکمن ها به اعتبار سرزمین و تاریخ دیارشان آمیزه ای بود از ابتدایی ترین ادیان مانند نیاپرستی، پرستش روح آسمان و مظاهر طبیعی و نیز اعتقاد به ارواح خیر و شر. بعدها ترکمنان تحت تأثیر دین های پیچیده تر مردمان یکجا نشین همسایه چون ایران و چین و نیز اقوام مهاجم، ادیانی چون یهودیت، مسیحیت؛ مانویت و اسلام را پذیرفتند.
نخستین بار نوح بن احمد سامانی در قرن ۹٫م منطقه اسپیجاب را فتح کرد. در نتیجه فعالیت های اسماعیل بن احمد در ۸۹۳٫م و نصربن احمد ۹۴۳-۹۱۳٫م و تصرف شهرهایی چون طلاس و شاوگار، پادشاه ترکمن که در شهر اردو، واقع در غرب بلاساغون مستقر بود، اسلام آورد و مجبور به پرداخت باج به امرای اسپیجاب گردید. بدین ترتیب بنابر شواهد تاریخی، ترکمن های مستقر در شرق طلاس و بلاساغون، نخستین قومی از ترکمنان به شمار می روند که اسلام آورده اند. در نیمه اول قرن دهم میلادی، غزهای ساکن در محدوده فاراب – کنجنده(خجند) و چاچ ، خدمات مهمی از جهت تدافعی در برابر تهاجم ترک های غیر مسلمان انجام دادند. مهم ترین عاملی که سبب یکجانشینی بخش مهمی از غزها گردید، قبول اسلام بود. با گسترش و نیرومند شدن هرچه بیشتر اسلام، بر میزان نفوذ و تسلط آنان در شهرها افزوده شد.اما، غزهای کوچ نشین به هم طایفه های یکجانشین خود، همواره با حقارت و استخفاف می نگریستند و آنها را <یاتوق=تنبل> می نامیدند.( سومر،۸۱:۱۳۹۰ - ۸۹)
تأثیر اسلام در میان طوایف ترکمن، بنا به نوع معیشت، گوناگون بود. زیرا، قبایل زارع و یکجانشین ساکن روستا، به سبب استقرار طولانی مدت، قادر به اجرای مراسم مذهبی بودند، از اینرو، اسلام را به گونه ای استوارتر پذیرفتند. به عنوان نمونه، گوگلان ها که پیش از یموت ها به زندگی اسکان یافته قدم گذاشتند، پیش از آنها مبادرت به احداث مسجد و مدارس دینی نمودند.(پور کریم،۴۷-۴۸)
اکثر قریب باتفاق ترکمن های آسیای مرکزی، مسلمان سنی مذهب از شاخه حنفی هستند. آنها، روحانیون خود را آخوند یا ملا می خوانند. درگذشته آخوند های ترکمن در دو مرکز مهم اسلامی خیوه و بخارا^۱۶، به تحصیل علوم دینی می پرداختند.
۲-۲-۵ مغولان:
ساختار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی اقوام استپ نشین آسیای میانه به سبب شرایط نامساعد اقلیمی و طبیعی، بسیار ساده و ابتدایی بود. سرسختی و فقر طبیعت، تنگی معیشت با خود داشت و خانه بدوشی و مقتضیات خاص آن، مانع تمرکز آنان می گردید. استپ نشینان، بصورت پراکنده می زیستند، بنابراین از وحدت و تمرکز سیاسی برخوردار نبودند و از لحاظ اقتصادی هم در مضیقه و فشار بودند و به همین دلیل روی به جنگ و غارت در حکم شیوه ای از معیشت می نگریستند. اواخر قرن ۶ قدرت گیری مغول، نقطه عطفی برای آنان بود.در مورد چگونگی ساختار زندگی مغول ها که به نوعی تأثیر گذار بر سنت های اقوام استپ نشین تا زمان ظهور چنگیز بودند،نمی توان نظر صریحی ارائه داد.عشیره،عنصر تشکیل دهنده جامعه مغول بود- ( ابوغ، ابوخ) اجتماع منتسب به اجداد همخون= نیای مشترک-.

مغولان قبل از چنگیز بر حسب نوع زندگی و شیوه معیشت به دو گروه شکارچیان بیشه نشین و شبانان استپ تقسیم می شدند.
شکارچیان که مردمانی سنتی بودند همواره صحرانشینان را خوار می پنداشتند.
مغولان از راه شکار و پرورش دام می زیستند و در مواقع سخت از ریشه های گیاهان تغذیه می کردند.
اقتصاد حاکم بر آنان، اقتصاد طبیعی و ا بتدایی بود.
زندگی جمعی مغول ها، حالت خانه بدوشی داشت.
ابن خلدون: زندگی مغول ها، حالتی متوازن و متعادل داشت.
جوینی، متذکر سادگی تجارت و صناعت در میان مغول های این عهد می شود.
رشیدالدین فضل الله، اطلاعات مبسوط تری در خصوص قوم مغول می آورد. وی اشاره به ریشه کلمه مونک به معنای فرومانده و ساده دل می کند.
بعد از قدرت گیری چنگیز، بیشه نشینان و صحرانشینان در هم آمیخته و یکی شدند.
چنگیز، کسی بود که تمام روسای قبایل را تحت تأثیر قدرت خود قرار داد و سبب انسجام و وحدت سراسر استپ شد.
بعد از چنگیز جامعه ایلی مغول نقش طبقاتی به خود گرفت.
جنگ برای حفظ موجودیت، تثبیت پایگاه قبیله ای و شیوه در تأمین معاش، نقش حساسی در سیاست و اقتصاد جوامع ایلی داشت.
جنگ و غنیمت های جنگی میان اقتدار خان و افراد ایل سازگاری برقرار می کرد.
امپراتوری چنگیز با شرکت فعال سران جامعه مغول بوجود آمد. قدرت جدید، بیان کننده منافع سران مزبور بود. آنان جنگ دائمی، فتح اراضی جدید و کسب غنائم را بخشی از فعالیت تولیدی می دانستند.( رویکرد نظامی بسیار بسیار مهم بود، زیرا گسترش و تثبیت قدرت چنگیز در غالب آن مفهوم پیدا می کرد.)
مخاطب اصلی وی در همه جا، خوانین و رؤسای قبایل بودند. وی تمرکز بخشیدن به ساختار قدرت در چارچوب سنت های عشیره ای توجه داشت.
اعتقادات شمن پرستی مغولان.(رضوی،۵۹:۱۳۹۰-۶۷)
در پی استیلای مغول، ترکستان تبدیل به سرزمینی ناامن برای زندگی گردید. ترکمنان زیادی از آذربایجان، ترکستان و خراسان وارد آناتولی شدند و تعدادی از ساکنین آن بالاجبار به مناطق جنگلی و کوهستانی پناه بردند. آنهادر این مهاجرت شیوخ و دراویش خود را نیز به همراه داشتند. چرا که از زمان های قدیم، نسبت به چنین شخصیت هایی احترامی توأم با ترس و احساس وابستگی می کردند. بنابر نوشته فاروق سومر، ترکمن ها که در آن زمان دارای اعتقادات اسلامی سطحی بودند، باورهای دینی قدیمی ترک ها را به شدت در خود حفظ می کردند. (سومر،۲۰۷:۱۳۹۰ -۲۱۳) هنگامیکه به حرکت چادرنشینان از مغولستان به غرب و جنوب نگاه می کنیم، دو نوع مختلف تهاجم بر استپ ها جهت سکونت را می توان مشخص کرد. نخستین آن همسان «گوی بیلیارد» خوانده می شود، یعنی یک قبیله با همسایه خود تصادف پیدا می کند.نتیجتاً آن قبیله علیه یک قبیله دورتری حرکت می کند و سپس قبیله آخری در زمین آباد، ازدحام کرده در آنجا قرار می گیرد. نوع دیگر انتقال و حرکت چادرنشینان را می توان نفوذ یا رسوخ به درون قبایل دیگر خواند مانند حمله مغولان به خاور میانه و اروپا در قرن سیزدهم میلادی، نمونه ای از این تهاجم است.(فرای،۲۰۱)«شرق آسیای مرکزی در دوره مغول، از نظر دینی، یکی از متنوع ترین مکان های جهان بود»(فولتس،۸:۱۳۸۵).شمنیسم را عموماً، دیانت مغولان و اقوام استپ نشین وابسته به آنها دانسته اند. اعتقاد و دلبستگی آنان به یک آسمان خدای برین، به نام تنگری، متمرکز بر خواست ها و کسب موفقیت در نبرد، تندرستی و به دست آوردن غذا می شد. در دوران زمامداری چنگیز، اعتقاد و عمل به سایر ادیان تا مرز عدم تجاوز به حریم دینی مغولانوجود داشت. چنگیز، ضمن بهره گیری از تجارب بازرگانان، از تجار مسلمان که بدلیل فراست، تا پیش از فتوحات وی ناظر بر تجارت راه ابریشم بودند در سمت مشاوران مالی و خزانه داری سود برد.(فولتس،۱۴۱:۱۳۸۵-۱۴۳)از چنگیز، به نام یک شمن بزرگ یاد می شود. مردی که از سوی آسمان با یک تقدیر خوب تقدیس شده و اختیار فرمانروایی بر مردم خود را دارد. برای مغولان طبیعت نیروی بسیار پر قدرتی بود که خیر و شر آنان، جریان زندگی و حتی نحوه مرگ آنان را رقم می زد.در نظر آنان، هرچیزی که به زمین و آسمان متصل می شد، حرمت داشت. آنان به تنگری، خدای بزرگ آسمان اعتقاد داشتند و تعادل زندگی را منوط به خواست او می انگاشتند. بیماری وبداقبالی نشان ازعدم تعادل میان روح و بدن بود.(استریسکاث،۸۰:۱۳۸۸)منجمان مغولان از اعتبار گسترده ای بهره می بردند. چینیان، اگر چه احترام کمی برای مغولان قائل بودند، اما، توانایی های ستاره شناسان چنگیزخان را به اندازه زیادی می ستودند.(همان،۸۸)
۲-۲-۶ دوران اواخر قاجار و پهلوی
۲-۲-۶-۱ ورود روس ها به آسیای مرکزی در قرن ۱۹:
با آغاز قرن نوزده، روس ها به آسیای مر کزی هجوم بردند و پایگاه های استراتژیک آسیای مرکزی را در هم کوبیدند. توسعه امپراطوری روسیه در پی تثبیت حاکمیت روس ها بر قفقاز ( ۱۸۵۰ میلادی) و چیرگی نیروهای چرنیایف بر شهر چیکمنت، تاشکند، خوقند، سمرقند و بخارا تا سال ۱۸۷۳ ادامه داشت.(سارلی به نقل از ماکاهان) روس ها در سال ۱۸۸۳، جلگه تجن واقع در شمال خراسان را تصاحب کردند و در سال ۱۸۸۴ میلادی، مرو بدست روس ها افتاد و سرخس نیز به تصرف آنان در آمد. در سال های ۱۸۸۴-۱۸۸۶م مرز بین ایران و روسیه از خلیج حسین قلی تا خرابه های قلعه بابا، دورتر از میانه اترک، اراضی یموت و گوگلان بین ایران و روس تقسیم گردید.
۲-۲-۶-۲ دوران پهلوی:
تا قبل از سال ۱۹۲۵م(۱۳۰۴ه.ش)، تراکمه عمدتا از کنترل مؤثر دولت، آزاد بودند. بر اساس خاطرات وگزارشات سیاحانی چون حاجی سیف الدوله^۱۷، پولاک^۱۸ و وامبری^۱۹،آنان با غارت، ارعاب و اخذ باج از همسایگان یکجانشین^۲۰ خود از این آزادی سود می بردند. رهایی از سلطه مؤثر حکومت مرکزی به یموت های دشت گرگان اجازه می داد از بار مالیات و سربازگیری، که بر دوش همسایگان یکجانشین آنان قرار داشت طفره روند. درآغازسلطنت پهلوی اول، حکومت ایران دستخوش یک دگرگونی عظیم اقتصادی و سیاسی گردید، که بخش مهمی از این دگرگونی، مطیع ساختن و خلع سلاح ایلات و طوایف گوناگون، از جمله ترکمن های یموت بود که تا آن زمان از خودمختاری نسبی(استقلال غیررسمی) قابل ملاحظه ای برخوردار بودند. از آن پس، دولت به تنظیم امور یموت ها پرداخت و بخش اعظم قلمرو آنها را جزو املاک سلطنتی بشمار آورد. در این دوره، تراکمه دشت گرگان، تنها در زمان های معینی از سال و تحت مقرراتی خاص، اجازه کوچ یافتند. آنها، مجبور به پرداخت اجاره بها و مالیات، جهت استفاده از اراضی کشاورزی و مراتع گشتند و مانند سایر کوچ روهای چادرنشین ایران، مجبور به ساخت سکونت های دائمی شدند. این امر سبب خروج کثیری از تراکمه دشت گرگان به سرزمین های دولت جدید شوروی گردید، لیکن، از اوایل دهه ۱۹۳۰م(۱۳۰۹ه.ش) به موازات اصلاحات سوسیالیستی مانند اشتراکی کردن مالکیت و جلوگیری از برخی فعالیت های مذهبی، این وضع سریعاً شروع به تغییر کرد و علیرغم ممانعت های دولت شوروی، بسیاری از یموت هایی که از ایران گریخته بودند به ایران برگشته و حاکمیت و اقتدار حکومت ایران را پذیرفتند. در سالهای جنگ بین الملل دوم، عده ای از یموت ها، با قتل عام کردن گروهی از ژاندارم ها و عوامل حکومتی روس و خراب کردن سکونت گاه های دائمی خود،به زندگی چادرنشینی بازگشتند. بر اساس پژوهش های مبتنی بر مشاهده مشارکتی آیرونز طی سال های ۱۳۳۵-۱۳۴۶ه.ش، در« یورت های یموت نشین آجی قوی^۲۱»، جامعه ترکمن ایران، اجتماعی بسیار محافظه کار و تحول گریز بوده، کهدر زمان تحقیقات وی، تنها تأثیر اندکی از گرایش های رایج را پذیرفته، کاملا کوچ نشین بودند.وی، در گزارشات خود، هنگام بررسی جنبه های مختلف اقتصادی، اجتماعی و سیاسی یموت های ساکن در دشت گرگان، اشاره می کند که هرچه از غرب به شرق و از جنوب به سمت شمال حرکت کنیم، به علت دوری از مرکز حکومت، کاهش شدید کنترل دولت، مشکلات خطوط ارتباطی و حمل و نقل، شاهد اجتماع های بسته تر و تحول گریزتری از ترکمنان، نسبت به بخش جنوبی که دارای کشاورزی(چمورها) به روش مکانیزه بوده اند، هستیم.^۲۲بر مبنای سرشماری سال ۱۳۹۰ استان گلستان، حدود ۵/۳% از دامداران چاروا توسط مردان به کوچ فصلی می پردازند.
۲-۳ جغرافیا:
شناخت جغرافیای یک منطقه، شاید بیش از هر عامل دیگر، نقش تعیین کننده ای در بررسی فرهنگ مادی و معنوی ساکنین و اقوام تابع خود ( بویژه در مطالعات تاریخی ازمنه دور) ایفا کند. چه اوضاع اقلیمی برای مردمی که خود را، مقهور طبیعت پیرامون می دانستند، تحمیل کننده نوع معیشت، دام، تغذیه، اقتصاد و تعریف کننده بیم ها، آرزوها، نیازها و سازنده الگوهای رفتار اجتماعی و مهارتهای فردی بود. چنین جوامعی برای حفظ بقای خود و قبیله و غلبه بر ناملایمات، ملزم به رعایت اصولی ثابت و پیروی از فردی مشخص میگردیدند.
بنا بر شجره نامه ترکمنان که در سال ۱۸۹۷ و نیز روایات و منابع شفاهی، ترکمن ها در حدود شش هزار سال پیش در منتهی الیه منطقه شمالی سواحل دریاچه استیل کل«issyk-kel» در شمال مغولستان زندگی می کردند. از این تاریخ به بعد بتدریج به طرف مغرب کوچ کرده اند. در قرن ششم میلادی به کناره های مسیر دریا و در قرن چهارم هجری به کناره های جنوب آمودریا و منطقه مرو رسیدند. سپس بتدریج بسوی جنوب آسیای میانه روی آوردند. احتمالاً بعضی از گروه های ترکمن در هنگام مهاجرت به سوی غرب، دریای مازندران را دور زده و به آسیای صغیر و منطقه هلال حاصلخیز ( سرزمین های حاصلخیز میان ساحل مدیترانه در غرب و عراق در شرق ) رفته اند. گذشته از آن ترکمن ها در سراسر منطقه ماورای دریای مازندران و شمال افغانستان پراکنده شده اند. ترکمن ها به قبایل و طوایف مختلفی تقسیم می شوند که تمام آنها دارای منشا مشترک بوده و در حدود هفتاد درصد مردمان ماورای دریای مازندران و شمال افغانستان را تشکیل می دهند.
۲-۳-۱ موقعیت جغرافیایی:
استان گلستان^۲۳ یکی از استان های شمالی ایران به شمار می رود که از شمال به طول حدود ۲۰۵ کیلومتر با کشور ترکمنستان، از مشرق به استان خراسان شمالی، از جنوب به استان سمنان و از مغرب به استان مازندران و دریای خزرمحدود می شود. این استان تقریبا در میان ۳۶ درجه و ۳۰ دقیقه تا ۳۸ درجه و ۷ دقیقه عرض شمالی نسبت به خط استوا و ۵۳ درجه و ۵۱ دقیقه تا ۵۶ درجه و ۲۱ دقیقه طول شرقی نسبت به نصف النهار گرینویچ قرار دارد. وسعت استان ۷۴/۲۰۴۳۷ کیلومتر مربع است.^۲۴
چهره عمومی استان، دارای چهار بخش مجزا با ویژگی های منحصر به خود است:^۲۵
صحرای ترکمن: بطول تقریبی ۱۵۰ و عرض ۳۰ تا ۴۰ کیلومتر به عنوان بخشی از صحرای بزرگ آسیای میانه، در قسمت شمال استان وحد فاصل رودخانه گرگان و مرز ترکمنستان ( رودخانه اترک) قرار دارد. آب و هوای این ناحیه، گرم و خشک با میزان متوسط بارندگی ۱۵۰ میلی متر در سال تخمین زده شده است.
دشت گرگان: بطول تقریبی ۱۲۰ و عرض ۱۰ تا ۲۰ کیلومتر، در جنوب صحرای ترکمن و دامنه های شمالی استان واقع شده است. این منطقه دارای آب وهوای معتدل و خشک با بارش سالیانه ۳۵۰ میلی متر در سال، براورد گردیده است.
دامنه ها: این ناحیه از استان با دارا بودن آب و هوای معتدل مدیترانه ای، منطقه ای نواری شکل، بصورت شرقی-غربی میان دامنه های شمالی و کوه پایه های البرز در جنوب استان گسترده شده است. بیشترین تراکم جمعیتی استان دراین ناحیه دیده می شود. این منطقه، بدلیل وجود شهرها و روستاها، پدیده های انسان ساخت، حاصلخیزی خاک ونزولات آسمانی(متوسط ۵۵۰ میلی متر در سال) از اهمیت بیشتری نسبت به سه قسمت دیگر استان برخوردار است.
کوهستانی: قسمت کوهستانی استان، در جنوب و مشرق گسترده شده و عموماً پوشیده از جنگل است. در این ناحیه، هر چه از سمت مغرب به شمال شرقی بنگریم از ارتفاع قله های آن، کاسته می شود. وجود قله هایی با ارتفاع بیش از ۱۵۰۰ متر از سطح دریا در جنوب استان، سبب ایجاد یخچال های طبیعی وطولانی گردیدن زمستان های سرد و تابستان های کوتاه و خنک در این بخش گشته است.^۲۶
۲-۳-۲ جمعیت:
استان گلستان بر اساس آخرین سرشماری کشوردر سال ۱۳۸۵، یک میلیون ششصد و هفده هزار و هشتادو هفت نفر ذکر شده که ۱/۴۹% آنان در شهرها و بقیه در روستاها و بصورت غیرساکن زندگی می کنند. جمعیت ترکمن های استان در سال ۱۳۸۵، پانصدو نودونه هزارو هشتصدو شصت و چهار نفر تخمین زده ی شود که عمدتاً در شهرستان های گنبد کاووس، آق قلا، بندرترکمن، کلاله و مینودشت زندگی می کنند. ترکمن ها عموماً در دشت گرگان و صحرای ترکمن و کوه پایه های شرق استان اسکان داشته به صورتی که چارواهای دامدار در صحرای ترکمن و کشاورزان و سرمایه داران در دشت گرگان مستقر هستند. در دهه اخیر موج مهاجرت ثروتمندان و تحصیلکرده های ترکمن در مناطق شهری، خصوصاً شهرهای گرگان و گنبد کاووس سکونت گزیده اند.^۲۷
دامدارن چاروا، در فصول تابستان، دام های خود را برای تعلیف دام به مناطق کوهپایه های شرقی استان کوچ داده و از انجا که دامداران کوچنده خراسان شمالی، دام های خود را در تابستان به قسمت های شرق استان، آنجا که یورت های خانوادگی از قدیم الایام به آنها ارث رسیده عموما با دامداران بومی استان تضاد مرتعی دارند.^۲۸
۲-۳-۳ اصالت ترکمن:
بنابر مقالات آقای پور کریم،ترکمن های ساکن دشت گرگان، سه معیار را ملاک اصالت ترکمن بودن خود می دانستند:
وابسته نسبی در یکی از گروه های هم تبار به رسمیت شناخته شده ترکمن یا در غیر اینصورت، از اعقاب یک برده متعلق به یکی از اعضای گروه های هم تبار. اعتقاد بر این است که این گروه های هم تبار، گروه هایی مانند یموت، تکه، گوگلان، سالور، ساریق، ارساری و چودور، همگی به نوبه خود از یک نیای واحد بوجود آمده اند.^۲۹
زبان ترکمنی
مسلمان سنی مذهب از شاخه حنفی(پورکریم.۱۳۴۴)
ولی بر اساس تحقیقات میدانی بعمل آمده، در منطقه دشت گرگان،ترکمن ها، اصالت خود راوابسته به زبان، اسب، موسیقی و فرش خود می دانند.

برای آنکه بتوانیم بین مدلهای اثرات ثابت و اثرات تصادفی از نظر قدرت توضیح دهندگی متغیر وابسته مقایسه ای انجام دهیم، از آزمونی به نام آزمون هاسمن استفاده می کنیم. از آنجا که برای انجام مقایسه بین این دو مدل باید وجود همبستگی بین اثرات تصادفی(  ) و رگرسورها را مورد آزمون قرار دهیم، لذا در آزمون هاسمن فرضیه صفر این است که هیچ همبستگی میان اثرات تصادفی و رگرسورها وجود ندارد. تحت این فرضیه، تخمین زن هایOLS وGLS هر دو سازگار هستند ولی تخمین زن OLS ناکاراست. در شرایطی که تحت فرضیه مقابل، تخمین زن OLS کارا و سازگار ولی تخمین زن GLS ناسازگار است.

در مدل اثرات تصادفی عرض از مبدأ تصادفی و مستقل از متغیرهای توضیحی است و در مدل اثرات ثابت، عرض از مبدأها پارامترهایی نامعلوم ولی ثابت هستند .
چنانچه آماره آزمون محاسبه شده بزرگتر از مقدار جدول باشد، فرضیه H0 رد شده و همبستگی وجود داشته و در نتیجه باید از روش اثرات تصادفی REM استفاده کرد و در صورتی که .Prob آمارۀ آزمون از ۰/۱ کوچک‌تر باشد، مدل اثرات ثابت FEM پذیرفته می‌شود.
نرم افزارهای آماری
برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارهای آماری و اقتصاد سنجی spss و Eviows استفاده می‌شود.
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل آماری
فصل چهارم
مقدمه
در فصل های گذشته پیشینه تحقیق و روش تحقیق و آزمون فرض ها اشاره شد. در این فصل با بهره گرفتن از مفروضات فصل اول و سوم به آزمون فرضیات پژوهش پرداخته شده است. همچنین مدل های تعریف شده در فصل سوم برازش داده شده و کفایت آنها بررسی می شود.
توصیف نمونه آماری
در اینجا مروری بر نمونه و جامعه آماری خواهیم داشت.
جامعه آماری
جامعه آماری عبارتست از کلیه عناصر و افرادی که در یک مقیاس جغرافیایی مشخص دارای یک یا چند صفت مشترک باشند.هرچه جامعه آماری کوچکتر باشد میتوان آنرا دقیقتر از یک جامعه آماری بزرگتر مطالعه نمود.
در این مطالعه جامعه آماری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران هستند.
نمونه آماری
در این تحقیق از روش حذف سیستماتیک جهت نمونه گیری استفاده شده است. از آنجایی جامعه آماری شامل شرکت های فعال پذیرفته شده در بورس می باشند، فقط یک نمونه آماری موجود می باشد. بنابراین روش نمونه گیری حذف سیستماتیک است.
لیست شرکت های انتخابی به همراه صنایع انتخاب شده در جدول زیر می باشد:
جدول ‏۴-۱: لیست شرکت انتخابی

جدول ‏۴-۲: لیست صنایع انتخابی

یافته های تحقیق
در این قسمت علایم اختصاری به کار رفته در متغیرهای تحقیق و شاخص های پراکندگی و مرکزی متغیرها نشان داده شده اند.
جدول ‏۴-۳: علائم اختصاری متغیرهای مستقل و وابسته

در مطالعات غشایی، دو نوع سل مورد استفاده قرار میگیرند:
سل با انتهای بسته^[۴۴]
سل با جریان متقاطع^[۴۵]
در شکلهای ۲-۵ (الف و ب) نمای شماتیک این دو نوع سل نمایش داده میشود.

ب
الف
شکل۲-۴: الف) نمای شماتیک از سل با انتهای بسته . ب)نمای شماتیک از سل با جریان متقاطع
با توجه به تصاویر فوق، مشاهده میشود که تفاوت دو نوع سل مربوط به چگونگی برخورد جریان ورودی با سطح غشا میباشد. در سل با انتهای بسته، خوراک ورودی به صورت عمود بر غشا جریان مییابد. این سل برای فرآیندهایی با فشار عملیاتی پایین و اتمسفریک مناسب است و غالباً در فرآیندهای میکروفیلتراسیون و اولترافیلتراسیون و همچنین در فرآیندهای جداسازی گاز استفاده میشود.

در سل با جریان متقاطع، جهت عبور جریان موازی با سطح غشا میباشد و مناسب فرآیندهایی است که اولاً حجم خوراک ورودی زیاد است و ثانیاً فشار عملیاتی بسیار بالاست. این سلها برای مطالعه غشاها و فرآیندهای نانوفیلتراسیون و اسمزمعکوس مناسب میباشند.
پس از آمادهسازی غشاهای مورد نظر، تست ارزیابی آنها انجام میگیرد. در این مرحله غشاها در شرایط عملیاتی فرایند اولترافیلتراسیون اصلاح شده با نانوذرات (غلظت خوراک ppm ۱۰ و فشار bar3) قرار گرفته و میزان شار و احتباس آنها اندازه گیری شد.
شکل۲-۵: نمای شماتیک تست عملکرد غشا]۲۶[
دستگاه فیلتراسیون موجود در آزمایشگاه به روش فیلتراسیون موازی و پیوسته است (شکل ۲-۵). در این دستگاه محلول گذرنده از غشا ابتدا درون مخزن استیل ریخته میشود. سپس غشای مورد نظر درون سل قرار میگیرد. پمپ این دستگاه میتواند تا حداکثر ۴ بار فشار روی غشا وارد کند. پس از قرار دادن غشا در سل و پر کردن مخزن از سیال مورد نظر، پمپ را روشن می‌کنیم و با دو عدد شیر موجود بر روی دستگاه فشار و دبی مورد نظر را تنظیم میکنیم. فشارسنج و مانومتر موجود در دستگاه به ما امکان اطلاع از فشار و دبی گذرنده از غشا را میدهد. دمایی که در آن عملکرد غشاها با بهره گرفتن از محلولهای تهیه شده مورد بررسی قرار گرفت ۲±۲۵ بود. شار غشا با اندازه گیری حجم آب خروجی در واحد زمان و سطحی از غشا که در برابر خوراک قرار میگیرد، محاسبه میگردد. بدست آوردن اطلاعات درست و مطمئن در پروژه های غشایی امری زمانبر و در عین حال بسیار مشکل است. عواملی که بدست آوردن اطلاعات را دشوار میکند عبارتند از:
از آنجایی که سطح غشا کم است (۲۱ سانتیمترمربع)، محصول بدست آمده دبی کمی دارد و دسترسی به مقدار مورد نظر از محلول عبوری که بتوان غلظت ماده مورد نظر جهت جداسازی در آن را محاسبه کرد، طولانی و زمانبر است.
برای هر بار آزمون سل غشایی باز میگردد تا غشا مجددا و با دقت فراوان در آن قرار گیرد، به گونهای که غشا پاره نشود و تمام فضای داخل سل آببندی شود که این مرحله نیز بسیار حساس است.
از آنجایی که غشای تهیه شده بسیار نازک بوده و میتواند در حین فرایند جاگذاری غشا و در حین فرایند جداسازی تحت فشار بخصوص در ابتدای فرایند که به یک باره فشار اعمال میشود دچار آسیب و پارگی شود. برای جلوگیری از پارگی غشا در شروع فرایند فشار را به آرامی افزایش میدهیم تا غشا به طور آنی، در معرض فشار بالا قرار نگیرد.
به دلیل افزایش دما در پی کارکرد پمپ نیاز به یک سیستم خنک کننده در سیستم احساس می‌شود لذا سیستم به یک سیستم خنک کننده یخچالی مجهز می‌باشد.

۲-۶ شار آب خالص

شار جریان خروجی از غشا از طریق توزین محلول عبوری از غشا محاسبه می‌شود. با در نظر گرفتن آنکه چگالی محلول‌های مورد آزمون حدوداً برابرkg/lit ۱ می‌باشد شار جریان عبوری از غشا از طریق رابطه زیر به دست می‌آید:
(۲-۱) J_w=
∆wحجم محلول عبوری از غشا (m³)،A سطح موثر غشا (m²) و ∆tزمان عبور محلول از غشا (h) می‌باشد. از آنجا که با افزایش فشار، شار غشا نیز افزایش می‌یابد، برای درک بهتر تراوایی غشا و حذف اثر فشار، ضریب نفوذپذیری غشا عبارت است از شار جریان عبوری از غشا بر واحد فشار، که از رابطه زیر به دست می‌آید:
(۲-۲) Lp=
: شار جریان عبوری
: فشار موثر وارده بر غشا
استفاده از رابطه فوق برای محاسبه نفوذپذیری محلول با فرض ناچیز بودن فشار اسمزی حل شونده که در اینجا فرض معقولی می‌باشد، امکان­ پذیر می‌باشد ]۶۰[.

۲-۷ احتباس

احتباس معیاری است از مقدار ماده حل شده مورد­نظر در یک محلول که توسط لایه گزینشی یعنی غشا احتباس می­ شود. در واقع میزان احتباس یک ماده نماینده خواص گزینشی غشا نسبت به آن ترکیب است و عبارت است از:
(۲-۳) R%= (1 - ×۱۰
C_pغلظت ماده مورد نظر در محلول عبوری از غشا و C_b غلظت ماده در محلول اولیه (محلول خوراک) می­باشد ]۶۰[.

۲-۸ آستانه شکست و محاسبه اندازه حفرات

در انتخاب یک غشا برای جداسازی و فیلتراسیون یک محلول، اولین مشخصه مهم اندازه قطر منافذ غشا است. در غشاها اندازه قطر منافذ بطور غیرمستقیم توسط آستانه شکست بیان می‌شود و طبق تعریف عبارت است از وزن مولکولی کوچکترین ماکرومولکولی که توسط غشا در یک شرایط عملیاتی مشخص به میزان ۹۰ تا ۹۵ درصد پس‌زده می‌شود.
موادی را که برای اندازهگیری آستانه شکست استفاده می‌شود ردیاب^[۴۶] خوانده می‌شود. موادی که به عنوان ردیاب از آنان استفاده می‌شود بایستی خصوصیات زیر را دارا باشند:
مواد مورد استفاده بایستی تا حد امکان دارای بار خنثی باشند.
اندازه کاملا مشخصی داشته باشند.
برهمکنش ردیاب با غشا تا حد امکان کم باشد تا از انسداد غشا در طول فرایند جلوگیری شود.
ردیابها بایستی در محدوده وسیعی از اندازهها (با اوزان مولکولی مختلف) در دسترس باشند.
قیمت معقولی داشته باشد]۵۹[.
هم اکنون انواع مختلفی از ردیابها در فیلتراسیون غشاها مورد استفاده قرار می‌گیرد که دکستران، پلیاتیلنگلایکول، پلیوینیلپیرولیدون و برخی پروتئینها از ردیابهای رایج در صنعت می‌باشد.
برای توصیف یک غشا با بهره گرفتن از آستانه شکست، در شرایط مشخص و ثابت از منحنی احتباس استفاده میشود که این منحنی درصد جداسازی ردیابها توسط غشا را به صورت تابعی از جرم مولکولی ردیاب نشان می‌دهد. در شکل ۲-۶ منحنی اندازه‌گیری آستانه شکست نشان داده شده است.
شکل ۲-۶: اندازهگیری آستانه شکست از طریق منحنی احتباس ردیابها
در این پژوهش از پلیاتیلنگلایکول به عنوان ردیاب استفاده می‌شود که تمامی مشخصات ذکر شده را دارا بوده و به عنوان یک ردیاب متداول در تحقیقات و صنعت مورد استفاده قرار می‌گیرد. آزمونهای اندازهگیری آستانه شکست با بهره گرفتن از محلولهای پلیاتیلنگلایکول با وزنهای مولکولی مختلف در غلظت ppm ۵۰۰ انجام می‌گیرد.
اندازه‌گیری مستقیم میانگین قطر روزنهها در یک غشا مشکل است. قطر روزنه‌ها به طور مستقیم و یا غیرمستقیم از طریق اندازه مولکولهایی که از غشا عبور یا آن که توسط غشا احتباس می‌گردد، محاسبه میشود.
شعاع هیدرودینامیکی پلیاتیلنگلایکول که در این پژوهش به عنوان ردیاب مورد استفاده قرار می‌گیرد از رابطه زیر به دست می‌آید:]۵۹[

از آن‌جا که بعضی از همبستگی‌های بین متغیرها بالاتر از ۵/۰ می‌باشد، نوعی تهدید هم‌خطی چندگانه بین متغیرهای مستقل به شمار می‌رود، لذا لازم است آزمون‌های متناسب ارائه گردد. که در ادامه در بخش ارائه یافته‌های مربوط به رگرسیون این مهم ارائه خواهد گردید.
۳-۱-۳-۴ رابطه بین ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای با متغیرهای تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده نسبت به کاربرد سموم شیمیایی
۱-۳-۱-۳-۴ رابطه بین ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای با متغیر تمایل رفتاری نسبت به کاربرد سموم شیمیایی
با توجه به یافته‌های جدول ۴-۳۱، میزان کل اراضی )۱۸/۰(r=- و میزان اراضی تحت کشت ذرت )۱۴/۰(r=- با تمایل کاربرد سموم شیمیایی ارتباط معنی‌دار و معکوس دارد؛ به این معنی که هر چه میزان اراضی بیش‌تر باشد، تمایل کاربرد سموم شیمیایی کم‌تر شده است. زیرا کشاورزانی که زمین بیش‌تری دارند، معمولاً از نظر مالی تحت فشار کم‌تری هستند و مجبور نیستند به هر قیمتی عملکرد را بالا ببرند، بنابراین تمایل کم‌تری به کاربرد سموم دارند. میزان درآمد نیز با تمایل به استفاده از سموم ارتباط منفی معنی‌داری دارد )۲۶/۰(r=-؛ به این معنی که با افزایش درآمد تمایل فرد برای مصرف سموم کم‌تر می‌شود. این نتیجه مؤید نتیجه قبل می‌باشد. همچنین ممکن است این نتیجه به این دلیل باشد که افراد با درآمد بالاتر ترجیح می‌دهند، روش‌های مبارزه‌ای جدید و غیر شیمیایی را که بیش‌تر مورد توجه کارشناسان است را به‌کار گیرند. همچنین سابقه فعالیت کشاورزی، با تمایل کشاورز نسبت به کاربرد سموم ارتباط مستقیم و معنی‌داری دارد )۱۸/۰(r=؛ به این معنی که هر چه تجربه فرد در کشاورزی بیش‌تر باشد، تمایل بیش‌تری نسبت به کاربرد سموم دارد. شاید به این دلیل که کشاورزانی که سابقه کشاورزی بیش‌تری دارند از انواع سموم و اثر آن‌ها شناخت بیش‌تری دارند.

همچنین میزان سواد نیز با تمایل به مصرف سموم ارتباط معکوس و معنی‌داری دارد )۵۷/۰(r=-؛ به این معنی که هر چه میزان سواد بیش‌تر باشد، تمایل کاربرد سموم کم‌تر می‌گردد. چرا که افراد با سطح سواد بالاتر، شناخت بیش‌تری نسبت به مضرات سموم دارند، بنابراین تمایل کشاورز برای استفاده از سموم ضعیف‌تر می‌شود. همچنین فاصله تا شهر )۳۸/۰(r=، فاصله تا مرکز خدمات )۳۷/۰(r= و فاصله تا مرکز خرید سم )۳۶/۰(r= با تمایل کشاورز نسبت به مصرف سموم ارتباط مستقیم و معنی‌داری دارد؛ چرا که با افزایش مسافت، دسترسی کشاورزان به این مراکز مشکل‌تر شده و همچنین نظارت و سرویس‌دهی مروجان و کارشناسان به این افراد کم‌تر است، آگاهی کشاورزان از مضرات سموم و حتی روش درست کاربرد کم‌تر است و تمایل این دسته از کشاورزان به کاربرد سموم شیمیایی بیش‌تر است.
همچنین میزان سم مصرفی در هکتار نیز با تمایل کاربرد سموم ارتباط مستقیم و معنی‌داری دارد )۲۴/۰(r=. افرادی که مقدار سم بیش‌تری در یک هکتار به‌کار می‌برند به دلیل مشاهده اثر سموم بر از بین بردن علف‌های ‌هرز و آفات، نسبت به مصرف سموم در آینده تمایل بیش‌تری دارند. ارتباط دیگر متغیرها با تمایل استفاده از سموم معنی‌دار نشده است.
۲-۳-۱-۳-۴ رابطه بین ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای با متغیر نگرش نسبت به کاربرد سموم شیمیایی
مطابق با یافته‌های جدول ۴-۳۱، سن با نگرش ارتباط معنی‌دار معکوس دارد )۲۲/۰(r=-، به این معنی که افراد جوان‌تر، نگرش قوی‌تری نسبت به کاربرد سموم دارند و بیش‌تر از افراد مسن کاربرد آن را ضروری می‌دانند. میزان کل اراضی )۱۶/۰(r=- و اراضی تحت کشت ذرت) ۲۳/۰(r=-، با نگرش ارتباط منفی و معنی‌داری دارد. این نتیجه احتمالاً به دلیل ارتباط بیش‌تر مالکان زمین‌های بزرگ با مراکز خدمات و کارشناسان می‌باشد. چرا که از طریق این کانال‌های ارتباطی آگاهی بیش‌تری نسبت به مضرات سموم کسب می‌کنند، همچنین با روش‌های جدید مبارزه با علف‌های هرز و آفات آشنا می‌شوند. میزان سواد با نگرش ارتباط منفی معنی‌دار دارد )۳۱/۰(r=-، به این دلیل که افراد با سطح سواد بیش‌تر شناخت بیش‌تری نسبت به مضرات سموم دارند، بنابراین تمایل آن‌ها به استفاده از سموم کم‌تر است.
همچنین فاصله تا شهر )۳۵/۰(r=، فاصله تا مرکز خدمات )۲۵/۰(r= و فاصله تا مرکز خرید سم) ۲۴/۰ (r=با نگرش کشاورز نسبت به مصرف سموم ارتباط مستقیم و معنی‌داری دارد؛ به طوری‌که با افزایش بُعد مسافت ارتباط با مراکز خدمات، کارشناسان و حتی فروشندگان سموم که می‌توانند اطلاعات مفیدی در رابطه با نحوه استفاده سموم و همچنین مضرات کاربرد آن، در اختیار کشاورز قرار دهند، کم‌تر شده چنین کشاورزانی کاربرد سم را با ارزش و کاربرد آن را برای تولید محصول ضروری می‌دانند. همچنین میزان پولی که صرف خرید سم می‌‌شود با نگرش رابطه منفی معنی‌داری دارد )۲۵/۰(r=-؛ این نتیجه احتمالاً به دلیل هزینه‌ای است که به کشاورز تحمیل می‌شود. درآمد با نگرش رابطه معنی‌دار معکوس دارد )۴۳/۰(r=-. به این معنی که افراد با درآمد بالاتر کاربرد سم را غیر ضروری می‌دانند.
۳-۳-۱-۳-۴ رابطه بین ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای با متغیر هنجار ذهنی نسبت به کاربرد سموم شیمیایی
همان‌گونه که در جدول ۴-۳۱ مشاهده می‌شود، سن با هنجار ذهنی نسبت به کاربرد سموم رابطه معنی‌دار و معکوس دارد )۱۹/۰(r=-؛ به طوری‌که افرادی که سن بیش‌تری دارند کم‌تر تحت تأثیر دیگران قرار می‌گیرند، به این معنی که درصورتی‌که مصرف سموم از طرف افرادی که برای فرد مهم هستند، تأیید شود، تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند. به این دلیل که افراد با سن بالاتر تأثیر پذیری کم‌تری هستند.
رابطه میزان کل اراضی )۳۲/۰(r=-، میزان اراضی تحت کشت ذرت )۲۷/۰(r=- و تعداد قطعات زمین )۱۴/۰(r=- با هنجار ذهنی معنی‌دار و معکوس می‌باشد. به این معنی که کشاورزی که میزان کل راضی، میزان اراضی تحت کشت ذرت و تعداد قطعات زمین بیش‌تری داشته باشد، در صورت تأیید مصرف سموم توسط دیگران، کم‌تر تحت تأثیر قرار می‌گیرد. همچنین سطح سواد با هنجار ذهنی نسبت به کاربرد سموم ارتباط معکوس و معنی‌داری دارد )۴۹/۰(r=-، به این دلیل که افراد با سواد بالاتر، خود را صاحب نظر دانسته، همچنین اطلاعات و آگاهی بیش‌تری در رابطه با مضرات سموم دارند، بنابراین جهت مصرف سموم کم‌تر تحت تأثیر سایرین قرار می‌گیرند. فاصله تا شهر )۵۸/۰(r=، همچنین فاصله تا مرکز خدمات )۲۵/۰ (r=و فاصله تا مرکز خرید سم )۴۹/۰ (r=با هنجار ذهنی کشاورز نسبت به مصرف سموم ارتباط مستقیم و معنی‌داری دارد؛ زیرا افرادی که به این مکان‌ها نزدیک‌تر هستند، به گروه‌های مرجع (کارشناسان، فروشندگان سم، کشاورزان نمونه) دسترسی بیش‌تری دارند و توصیه‌های آنان را در رابطه با کاربرد سموم به‌کار می‌گیرند، به عبارت دیگر تحث تأثیر نظر گروه‌های مرجع قرار می‌گیرند. همچنین میزان پولی که صرف خرید سم می‌شود با هنجار ذهنی نسبت به مصرف سموم ارتباط معکوس و معنی‌داری دارد )۲۵/۰(r=-؛ افرادی که پول بیش‌تری صرف خرید سم می‌کنند در واقع یا دوز بیش‌تری از سموم رایج را استفاده می‌کنند و یا این‌که از سم‌های گران‌تر استفاده می‌کنند، چنین افرادی بیش‌تر تمرکز و توجه‌شان به رشد محصول و عملکرد بهتر است تا نظر اطرافیان. همچنین میزان درآمد با هنجار ذهنی نسبت به کاربرد سموم ارتباط معکوس و معنی‌داری دارد )۴۳/۰(r=-. به این معنی که افراد با درآمد بالاتر کم‌تر تحت تأثیر تأییدِ مصرف سموم از جانب سایرین قرار می‌گیرند.
۴-۳-۱-۳-۴ رابطه بین ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای با متغیر کنترل رفتار درک شده نسبت به کاربرد سموم شیمیایی
بر اساس جدول ۴-۳۱، سابقه کشاورزی )۲۳/۰(r=- و سابقه کشت ذرت )۱۴/۰(r=- با کنترل رفتار درک شده نسبت به مصرف سموم ارتباط معکوس و معنی‌داری دارد. به این معنی که افرادی که تجربه بیش‌تری در کشاورزی و کشت ذرت دارند، کنترل بیش‌تری بر کاربرد سموم دارند و عدم کاربرد سموم برای آنان سخت نمی‌باشد. به عبارتی به دلیل تجربه خود در زمینه‌ی کشاورزی و کشت ذرت، شناخت بیش‌تری از مراحل رشد گیاه و کاربرد به موقع سموم دارند و بهتر می‌توانند میزان سم مصرفی را کنترل کنند. همچنین میزان سواد با کنترل رفتار درک‌ شده نسبت به مصرف سموم ارتباط مستقیم و معنی‌داری دارد )۴۱/۰(r=. افرادی که سواد بیش‌تری دارند، به دلیل توانایی محاسبات منطقی در هزینه‌ها و درآمد و همچنین آگاهی از مضرات سموم شیمیایی و روش‌های مبارزه جایگزین، کنترل بیش‌تری بر کاربرد سموم دارند و عدم کاربرد یا مصرف کم‌تر سموم، برای این دسته افراد آسان است.
۵-۳-۱-۳-۴ رابطه بین ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای با متغیر هنجار اخلاقی نسبت به کاربرد مصرف سموم
همان‌گونه که جدول ۴-۳۱ نشان می‌دهد، متغیر سن با هنجار اخلاقی نسبت به کاربرد سموم در سطح یک درصد ارتباط مثبت و معنی‌داری دارد )۱۸/۰(r=؛ به این معنی که افراد با سن بالاتر، بیش‌تر کاربرد سموم را غیر اخلاقی می‌دانند و به جنبه وجدانی و درونی کار خود توجه بیش‌تری دارند. همچنین میزان کل اراضی )۲۴/۰(r=، میزان اراضی تحت کشت ذرت )۲۸/۰ (r=و تعداد قطعات زمین )۲/۰ (r=با هنجار اخلاقی نسبت به کاربرد سموم ارتباط مستقیم و معنی‌داری دارد. بدین معنی که هر چه میزان کل اراضی، اراضی تحت کشت ذرت و تعداد قطعات زمین بیش‌تر باشد، فرد هنگام کاربرد سموم بیش‌تر احساس عذاب وجدان دارد. زیرا این افراد به اقتضای داشتن زمین‌های بیش‌تر، بیش‌تر با سموم و احتمالاً عوارض کاربرد سموم سروکار دارند، به همین دلیل کاربرد این نهاده را از نظر اخلاقی نادرست می‌دانند. همچنین میزان سواد با هنجار اخلاقی نسبت به مصرف سموم ارتباط مستقیم و معنی‌داری دارد )۶۲/۰(r=؛ افراد با سطح سواد بالاتر به دلیل آگاهی بیش‌تر از مضرات سموم شیمیایی، بیش‌تر تحت تأثیر اخلاقیات قرار می‌گیرند. فاصله تا شهر )۴۷/۰(r=-، فاصله تا مرکز خدمات) ۴۲/۰(r=- و فاصله تا محل خرید سم )۴۰/۰(r=- با هنجار اخلاقی نسبت به مصرف سموم ارتباط معکوس و معنی‌داری دارد. این نتیجه احتمالاً به دلیل ارتباط کم‌تر با کارشناسان و در نتیجه آگاهی کم‌تر از مضرات سموم شیمیایی می‌باشد. همچنین هزینه‌ای که صرف خرید سم می‌شود )۲۶/۰(r=- و میزان سم مصرفی در یک هکتار )۲۰/۰(r=- با هنجار اخلاقی نسبت به مصرف سموم ارتباط منفی و معنی‌داری دارد. به این معنی که کشاورزانی که هزینه‌ی بیش‌تری صرف خرید سموم می‌کنند و همچنین میزان بیش‌تری سم در هکتار استفاده می‌کنند، کم‌تر به هنجارهای اخلاقی توجه دارند و نسبت به کاربرد سموم احساس خوشایندی دارند. این مطلب را می‌توان این‌گونه نیز استدلال کرد که کشاورزانی که به جنبه وجدانی کاربرد سموم بی‌توجه هستند، میزان بیش‌تری سم استفاده می‌کنند و به دنبال آن هزینه‌ی بیش‌تری نیز صرف خرید سموم می‌کنند.
۶-۳-۱-۳-۴ رابطه بین ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای با متغیر مفهوم خود نسبت به کاربرد سموم شیمیایی
با توجه به یافته‌های جدول ۴-۳۱، سابقه کشاورزی با مفهوم‌خود نسبت به کاربرد سموم ارتباط مثبت و معنی‌داری دارد )۱۵/۰ .(r=این یافته نشان می‌دهد، کشاورزانی که سابقه بیش‌تری در کشاورزی دارند، بیش‌تر کشاورز بودن خود را وابسته به مصرف سموم می‌دانند. همچنین میزان سواد با مفهوم‌خود نسبت به کاربرد سموم ارتباط معکوس و معنی‌داری دارد )۳۲۲/۰(r=-؛ به این معنی که کشاورزانی که سواد بیش‌تری دارند، کم‌تر شخصیت کشاورز بودن خود را وابسته به مصرف سموم می‌دانند. به این دلیل که افراد با سواد بالاتر، سعی می‌کنند متفاوت از دیگران باشند و بیش‌تر به دنبال روش‌های غیر شیمیایی هستند و کم‌تر کاربرد سموم را ضروری می‌دانند، به بیان دیگر کشاورز بودن خود را وابسته به مصرف سموم نمی‌بینند. همچنین فاصله تا شهر )۲۲/۰ (r=، فاصله تا مرکز خدمات )۲۲/۰(r= و فاصله تا مرکز خرید سم )۲۳/۰ (r=با مفهوم ‌خود نسبت به کاربرد سموم ارتباط مستقیم و معنی‌داری دارد. همچنین هزینه‌ای که صرف خرید سم می‌شود) ۲/۰ (r=و دفعات سم‌پاشی )۲۱/۰ (r=با مفهوم ‌خود نسبت به کاربرد سموم ارتباط مستقیم و معنی‌داری دارد.

جدول ۴-۳۱ درجه همبستگی ویژگی‌های فردی و حرفه‌ای با متغیرهای تئوری رفتار برنامه‌ریزی شده نسبت به مصرف سموم شیمیایی

ویژگی‌های فردی

نوع ضریب همبستگی

مقدار ضریب همبستگی®

تمایل رفتاری

نگرش

هنجار ذهنی

کنترل رفتاری

هنجار اخلاقی

مفهوم خود

سن

پیرسون