فضای صدور برخی از روایات آخرالزمان حاکی از آن است که نشان از شیوع تهمت زدن به همدیگر در جامعه اسلامی میباشد. آنجا که امام صادق, در طی روایتی اینگونه میفرماید: «لا یکون ذلک الأمر حتى … یسمی بعضکم بعضا کذابین»[۱۲۱]: نبوده باشد امری را که می خواهید (یعنی ظهور حضرت حجت,) مگر وقتی که همدیگر را دروغگو نام گذارید.
بیان: این که دروغگو نامیدن همدیگر، در مواردی نیز به تهمت زدن به یکدیگر منجر می شود. مثلاً شما در یک مناقشهای با شخص دیگر -در حالی که دروغگو نیست- او را دروغگو مینامید. لذا شما علاوه بر اشتباهی که کردهاید به او تهمت دروغگو بودن را نیز زدهاید. که امثال این اتفاقات در جامعه اسلامی متأسفانه کم نیست.
۲-۲-۱-۳-۱۱- شیوع نفاق
پیامبر۳ فرمود: «سَیَأْتِی عَلَى أُمَّتِی زَمَانٌ تَخْبُثُ فِیهِ سَرَائِرُهُمْ وَ تَحْسُنُ فِیهِ عَلَانِیَتُهُمْ طَمَعاً فِی الدُّنْیَا»[۱۲۲]: زود است بیاید بر امت من زمانی که در آن باطنشان بد شود و ظاهرشان نیکو شود برای طمعی که به دنیا دارند.
و در روایت دیگری امام صادق, فرمود: «فَإِذَا … رَأَیْتَ رِیَاحَ الْمُنَافِقِینَ وَ أَهْلِ النِّفَاقِ دَائِمَهً وَ رِیَاحَ أَهْلِ الْحَقِّ لَا تُحَرَّکُ»[۱۲۳]: و دیدی که پرچم نفاق و منافقان به اهتزار در آمده است ولی از حق خبری نیست.
۲-۲-۱-۴- نبودن گذشت
در روایتی رسول خدا۳ به حذیفه بن یمان فرمود: «اذا … ذهبت الرحمه من القلوب»[۱۲۴]: هنگامی که رحمت و گذشت از قلوب مردم برود.
۲-۲-۱-۵- خود ستایی
رسولخدا۳ به حذیفه بن یمان فرمود: «اذا … ذکّى کل امرئ نفسه و عمله»[۱۲۵]: هنگامی که افراد از اخلاق و کار خویش تعریف کنند.
۲-۲-۱-۶- زهد ظاهری
در روایتی است که فرمود: «لا تقوم الساعه حتى یکون الزهد روایه»[۱۲۶]: بر پا نشود ساعت (ظهور) تا اینکه زهد، سخنی و گفتاری باشد.
۲-۲-۱-۷- شکم پرستی
از دیگر انحرافات آخرالزمان شکم پرستی مردم است که به حالات زیر نمود پیدا می کند.
۲-۲-۱-۷-۱- بودن شکم به عنوان خدای مردم
رسولخدا۳ به ابن مسعود فرمود: «سَیَأْتِی مِنْ بَعْدِی أَقْوَامٌ … آلِهَتُهُمْ بُطُونُهُمْ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى «أَ فَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلهَهُ هَواهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلى عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلى سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ» إِلَى قَوْلِهِ «أَ فَلا تَذَکَّرُونَ»[۱۲۷] وَ مَا هُوَ إِلَّا مُنَافِقٌ جَعَلَ دِینَهُ هَوَاهُ وَ إِلَهَهُ بَطْنَهُ کُلَّمَا اشْتَهَى مِنَ الْحَلَالِ وَ الْحَرَامِ لَمْ یَمْتَنِعْ مِنْهُ قَالَ اللَّهُ تَعَالَى «وَ فَرِحُوا بِالْحَیاهِ الدُّنْیا وَ مَا الْحَیاهُ الدُّنْیا فِی الْآخِرَهِ إِلَّا مَتاعٌ»[۱۲۸]»[۱۲۹]: مردمانی بعد از من خواهند آمد که شکم هایشان خدایانشان باشند این جاست که خدای تعالی فرمود: « پس آیا دیدى کسى را که هوس خویش را معبود خود قرار داده و خدا او را دانسته گمراه گردانیده و بر گوش او و دلش مُهر زده … است؟ … آیا پند نمىگیرید» و نیست او جز دورو که دینش را هوا و خدایش را شکمش قرار داده هرگاه میل به حلال و حرام پیدا مىکند جلوگیرى از آن نمىشود و فرموده خداى تعالى است که: « و [لى آنان] به زندگى دنیا شاد شدهاند، و زندگى دنیا در [برابر] آخرت جز بهرهاى [ناچیز] نیست.»
۲-۲-۱-۷-۲- همت و تلاش برای شکم
رسولخدا۳ به ابن مسعود فرمود: «سَیَأْتِی مِنْ بَعْدِی أَقْوَامٌ … هِمَّتُهُمْ بُطُونُهُمْ أُولَئِکَ هُمْ شَرُّ الْأَشْرَارِ الْفِتْنَهُ مَعَهُمْ وَ إِلَیْهِمْ یَعُودُ یَا ابْنَ مَسْعُودٍ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَى «أَ فَرَأَیْتَ إِنْ مَتَّعْناهُمْ سِنِینَ ثُمَّ جاءَهُمْ ما کانُوا یُوعَدُونَ ما أَغْنى عَنْهُمْ ما کانُوا یُمَتَّعُونَ»[۱۳۰]»[۱۳۱]: اقوامی بعد از من خواهند آمد که همتشان شکمهایشان است ایشان شرورترین اشرارند، فتنه با ایشان است و –عوقب شومش نیز- به سوی ایشان بر میگردد. ای پسر مسعود! این گفته خداوند است که فرمود: « مگر نمىدانى که اگر سالها آنان را برخوردار کنیم، و آن گاه آنچه که [بدان] بیم داده مىشوند بدیشان برسد، آنچه از آن برخوردار مىشدند، به کارشان نمىآید [و عذاب را از آنان دفع نمىکند]»
۲-۲-۱-۷-۳- عشق و علاقه به خوردن
رسول خدا۳ در توصیهای به ابن مسعود فرمود: «سَیَأْتِی مِنْ بَعْدِی أَقْوَامٌ … أَجْسَادُهُمْ لَا تَشْبَعُ وَ قُلُوبُهُمْ لَا تَخْشَعُ»[۱۳۲]: مردمی بعد از من خواهند آمد که بدن هاشان –از خوردن- سیر نمی شود و قلوبشان –از یاد خدا- خاشع و فروتن نمی شود.
بیان: و این کاملاً مشهود است که وقتی انسان شکمش پر می شود و شکم پرست شد، روح معنویت نیز از او رخت بر میبندد. و در روایات نیز داریم که امام سجاد, فرمود: «إنَّ قَسوَهَ البِطنَهِ و فَترَهَ المَیلَهِ و سُکرَ الشِّبَعِ و غِرَّهَ المُلکِ مِمّا یُثَبِّطُ و یُبطِئُ عَنِ العَمَلِ و یُنسِی الذِّکرَ»[۱۳۳]: پر خورى و سستى اراده و مستى سیرى و غرور قدرت ، از عوامل باز دارنده و کند کننده در عمل است و یاد [خدا] را از دل مىبرد .
۲-۲-۱-۸- شهوترانی
از دیگر انحرافاتی که بین مردم شایع می شود شهوت و شهوترانی است که در آخرالزمان خیلی از مردم بدان مبتلا هستند که حالاتش به صورت زیر است.
۲-۲-۱-۸-۱- تبعیت از هوی و هوس
امام علی, در بیان نشانه های آخرالزمان فرمود: «احْفَظْ فَإِنَّ عَلَامَهَ ذَلِکَ إِذَا .. وَ اتَّبَعُوا الْأَهْوَاءَ»[۱۳۴]: بدان که از آن نشانهها این باشد که هوی و هوس را تبعیت کنند.
و در روایتی رسول خدا۳ به ابن مسعود فرمود: «سَیَأْتِی مِنْ بَعْدِی أَقْوَامٌ … رَاکِبُونَ الشَّهَوَاتِ … یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَى «فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ … اتَّبَعُوا الشَّهَواتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیًّا»[۱۳۵]»[۱۳۶]: اقوامی بعد از من خواهند آمد که بر مرکب شهوت سوارند و این گفته خداوند است که فرمود: «آن گاه، پس از آنان جانشینانى به جاى ماندند که … از هوسها پیروى کردند، و به زودى [سزاى] گمراهىِ [خود] را خواهند دید.»
۲-۲-۱-۸-۲- همت مردم به شهوت
امام صادق, فرمود: «فَإِذَا … رَأَیْتَ النَّاسَ هَمُّهُمْ بُطُونُهُمْ وَ فُرُوجُهُمْ لَا یُبَالُونَ بِمَا أَکَلُوا وَ بِمَا نَکَحُوا »[۱۳۷]: و دیدی که همّ و هدف مردم پر کردن شکم و ارضای غرایز جنسی است و برایشان فرقی نمی کند که چه بخورند و از چه راهی ازدواج کنند..
۲-۲-۱-۸-۳- گوناگونی هوسهای نفسانی
امام علی, در بیان نشانه های آخرالزمان فرمود: «احْفَظْ فَإِنَّ عَلَامَهَ ذَلِکَ إِذَا … اخْتَلَفَتِ الْأَهْوَاءُ»[۱۳۸]:بدان که از نشانهها آن باشد که هوسها و خواهشها –ی نفسانی- مختلف باشد.
یعنی هر کسی که مبتلای به هوا پرستی است به حالات گوناگونی شهوت رانی می کند. یا این که بگوییم هر کس به نحوی به دنبال شهوت مخصوص به خود است که این، می تواند شهوت فرج، شکم، قدرت، خشم و غضب و … باشد.
۲-۲-۱-۸-۴- بذل جان به خاطر شهوت
و در جای دیگر رسولخدا۳ به حذیفه بن یمان فرمود: «اذا … تهادوا أنفسهم بالشهوات»[۱۳۹]: هنگامی که جان خود را به یکدیگر به خاطر شهوتهای زیادی که دارند، بذل کنند.
۲-۲-۱-۹- طولانی شدن آرزوها
امام علی, در بیان ویژگیهای مردم آخرالزمان فرمود: «و تطول الآمال»[۱۴۰]: و آرزوها طولانی باشد.
این طولانی شدن آرزو به نحوی غفلت نیز قلمداد می شود به گونه ای که شخص تمام توجهاش رسیدن به آرزوهای نامعقول و هوسگونه است که سبب می شود از یاد خدا و نیز مرگ که ممکن است او را غافلگیر کند، غافل بماند.
۲-۲-۱-۱۰- کم شدن حیاء
امام علی, فرمود: «إِذَا … قَلَّ الْحَیَاءُ»[۱۴۱]: هنگامی که حیاء کم شود.
۲-۲-۱-۱۱- آشکار شدن خباثتهای درونی
رسولخدا۳ به حذیفه بن یمان فرمود: «اذا … تبینت الاشراط»[۱۴۲]: هنگامی که پرده از روی باطن افراد برداشته شود.
۲-۲-۱-۱۲- کم و ظاهری شدن ورع
در آخر الزمان «ورعِ» مردم، کم و یا ظاهری می شود. در تعریف «وَرَع» گفتهاند که: «الوَرَعُ فی الأصل الکف عن المحارم و التحرج منها»[۱۴۳]: ورع در اصل دور شدن از کارهای حرام و دوری از آنها میباشد.
رسول خدا۳ فرمود: «حَتَّى تَرَوْنَ … قَلَّ الْوَرَعُ»[۱۴۴]: تا ببینید که ورع کم شود.
و در روایت دیگری است که: «لا تقوم الساعه حتى یکون … الورع تصنعا»[۱۴۵]: بر پا نشود ساعت (ظهور) تا این که ورع تصنعی و ساختگی باشد.
۲-۲-۱-۱۳- کم شدن وفا
رسولخدا۳ فرمود: «حتَّى تَرَوْنَ … قَلَّ الْوَفَاءُ»[۱۴۶]: تا ببینید که وفا کم شود.
۲-۲-۲- انحرافات اخلاقی در حوزه اجتماعی
۲-۲-۲-۱- ازدواج با محارم
امام صادق, فرمودند: «فَإِذَا رَأَیْتَ ذَوَاتِ الْأَرْحَامِ یُنْکَحْنَ وَ یُکْتَفَى بِهِنَّ»[۱۴۷]: و دیدی که با محارم خود ازدواج می کنند و به آنها اکتفاء مینمایند.
پیامبر۳ شدت و بزرگی گناه با محارم را در کفر دانسته و در یکی از سفارشاتش به علی, فرمود: «یَا عَلِیُّ کَفَرَ بِاللَّهِ الْعَظِیمِ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّهِ عَشَرَهٌ وَ ذَکَرَ مِنْهَا نَاکِحَ الْمَرْأَهِ حَرَاماً فِی دُبُرِهَا وَ مَنْ نَکَحَ ذَاتَ مَحْرَمٍ مِنْهُ»[۱۴۸]: به خدای عظیم ده طایفه از این امت کفر ورزید: یکی از آنها کسی است که با زنی از را حرام عمل لواط انجام دهد و دیگر کسی که با یکی از محارم خویش، آن عمل شنیع (لواط) را مرتکب شود.
این عمل شرم آور نیز مانند خیلی از انحرافات در آخرالزمان در میان بعضی از افراد جامعه عملی شده و به وسیله ازدواج با محارم از ازدواج با دیگران بی نیاز میشوند. مجازات ازدواج با محارم به این ترتیب است که با شمشیر کشته شود همان طور که امام صادق, فرمود: «مَنْ أَتَى ذَاتَ مَحْرَمٍ ضُرِبَ ضَرْبَهً بِالسَّیْفِ أَخَذَتْ مِنْهُ مَا أَخَذَتْ»[۱۴۹]: هر کس با محرم خویش عمل زنا شویی انجام دهد یک ضربه با شمشیر زده شود، هر چه از او بگیرد. و اگر هم زنده ماند در زندان میماند تا بمیرد.
۲-۲-۲-۲- انحراف در امانت و امانتداری
۲-۲-۲-۲-۱- کم شدن امانتداری
امام علی, در بیان نشانه های آخرالزمان فرمودند: «إِذَا … قَلَّتِ الْأَمَانَاتُ وَ کَثُرَتِ الْخِیَانَاتُ»[۱۵۰]: هنگامی که امانت داری کم شد وخیانتکاری زیاد شد.
انحرافات آخرالزمان، علل و راهکارهای پیشگیری۹۱- فایل ۸
