شناسایی عوامل نهایی شاخص های ارتباط دانشگاه ،صنعت و دولت داخلی و تنظیم درخت سلسله مراتب
تنظیم پرسشنامه مقایسه زوجی و نظر سنجی از خبرگان و متخصصان به روش AHP پرسشنامه
تجزیه و تحلیل داده
نتیجه گیری و پیشنهاد
شناسایی شاخص های ارتباط دانشگاه ،صنعت و دولت در مصاحبه با متخصصان و خبرگان
طرح سوال تحقیق
نظر سنجی از خبرگان با بهره گرفتن از پرسشنامه
پایان
شکل(۳-۱) روند انجام تحقیق
۳-۳ - روش تحقیق
روش تحقیق: مجموعه‌ای از قواعد، ابزار و راه‌های معتبر (قابل اطمینان) و نظام یافته برای بررسی واقعیت‌ها، کشف مجهولات و دست‌یابی به راه حل مشکلات است (خاکی، ۱۳۸۸). روش تحقیق مورد استفاده « توصیفی از نوع پیمایشی » می‌باشد.

تحقیقات علمی براساس دو مبنا یعنی هدف ، ماهیت و روش تقسیم بندی میشوند . تحقیقات علمی براساس هدف به سه گروه بنیادی ، کاربردی و علمی تقسیم می شوند، وبر اساس ماهیت وروش به تحقیقات تاریخی ، توصیفی، همبستگی ، تجربی و علمی . تحقیقات کاربردی تحقیقاتی هستند که نظریه ها ، قانونمندیها ، اصول وفنونی که در تحقیقات پایه تدوین میشوند را برای حل مسایل اجرایی و واقعی بکار می گیرد . این نوع تحقیقات بیشتر بر مؤثرترین اقدام تاکید دارند و علتها را کمتر مورد توجه قرار می دهند تحقیقات پایه در انتزاعی ترین شکل خود ، است(گای^[۳]،۱۹۹۲،۹) .
هدف اساسی این نوع تحقیقات آزمون نظریه ها ، تبین روابط بین پدیده ها و افزودن به مجموعه دانش موجود دریک زمینه خاص است . تحقیقات توصیفی ، آن چرا که هست توصیف وتفسیر می کند و به شرایط یا روابط موجود ، عقاید متداول ، فرایند های جاری ، آثار مشهود یا روند های در حال گسترش توجه دارند ، تمرکز اصلی در درجه اول به زمان حال است ، هرچند غالباً رویدادها و آثار گذشته را نیز که به شرایط موجود مربوط میشوند مورد بررسی قرار می دهد(جان ، ۱۳۷۲،۱۲۵) .
در تحقیقات پیمایشی ، پژوهشگران می کوشند تا گستردگی ، توزیع و روابط متقابل را در میان متغیر های جمعیت شناختی و روان شناختی تعین کنند . بدین ترتیب معمولاً پژوهشگران واقعیتهای زندگی مردم ، باورها ، عقاید، نگرشها ، انگیزش و رفتار مردم یا کارکنان رامورد توجه قرار می دهند . در واقع در این نوع تحقیقات ، اغلب تعداد متغیر های پژوهشی کم ولی مقیاس مطالعه گسترده می باشد .
تحقیق حاضر از نظر ماهیت و اهداف از نوع کاربردی و از نظر روش جمع آوری داده ها از نوع توصیفی ، پیمایشی همچنین از نظر بررسی گزینه ها و نتیجه گیری مبتنی بر محاسبات آماری وریاضی می باشد .
نوع مطالعه در این پژوهش کتابخانه ای – میدانی است. به منظور تحقق اهداف مطرح شده و با عنایت به ماهیت موضوع از روش تحقق علّی – مقایسه ای استفاده می شود. در این روش پژوهشگر به دنبال کشف و بررسی روابط بین عوامل و شرایطی که قبلا وجود داشته یا رخ داده از طریق مطالعه نتایج حاصل از آنهاست. به عبارت دیگر پژوهشگر در پی بررسی امکان وجود روابط علت و معلولی از طریق مشاهده و مطالعه نتایج موجود و زمینه قبلی آن ها به امید یافتن علت وقوع پدیده یا عمل است. ویژگی این نوع پژوهش در این است که اطلاعات لازم جهت بررسی علل وقوع یک حادثه هنگامی جمع آوری می شود که آن حادثه رخ داده است و پژوهشگر هیچ گونه دخالتی در وقوع آن نداشته است. با توجه به اینکه تحقیق حاضر شامل جمع‌ آوری اطلاعات برای پاسخ به سؤالات مربوط به وضعیت فعلی مورد مطالعه است، یک تحقیق به روش توصیفی (از بعد هدف) و از نوع پیمایشی (از بعد زمان) است.
در این راستا طبق مطالعات انجام شده ، عامل شناسایی گردید که در ۳ گروه اصلی طبقه بندی می شوند که به منظور نهایی سازی این عوامل پرسشنامه ای مشتمل بر ۲۰ سوال طراحی گردید که با بهره گرفتن از طیف پنج گزینه ای لیکرت (ترجیح یکسان، نسبتاً مرجح، قویاً مرجح، ترجیح قوی و بی اندازه مرجح) نسبت به سنجش سوالات اقدام گردید. برای تجزیه وتحلیل داده ها و بررسی فرضیات از نرم SPSS بهره گرفته شده است. پس از نهایی سازی عوامل یاد شده در پایان با تکنیک AHPو با بهره گرفتن از نرم افزار Excel جهت تابع نویسی، اولویت بندی می گردند.
۳-۴ - ابزار پژوهش
در این تحقیق در مرحله جمع‌ آوری اطلاعات و تنظیم ادبیات و مبانی نظری تحقیق از روش کتابخانه‌ای و شبکه اینترنت استفاده شده است. جهت آزمون فرضیات و ارائه راهکارها از روش پرسشنامه و مصاحبه استفاده شده است. پرسشنامه مذکور دو بخش اصلی دارد:
بخش اول- اطلاعات عمومی پاسخ دهندگان:
در این بخش در مورد سطح تحصیلات پاسخگو، سن و شغل سوال شده است.
بخش دوم- سوالات تخصصی :
در این بخش سؤالات مربوطه (پرسشنامه) برای تعیین عوامل اصلی مطرح شده‌اند. سؤالات این بخش متناظر با ادبیات پژوهش مطرح شده‌اند. از نتایج ادبیات و پیشینه پژوهش جهت نهایی سازی عوامل موثر بر شاخص های ارتباط دانشگاه ،صنعت و دولت استفاده خواهد شد. این عوامل پس از نهایی سازی در پایان با تکنیک AHP اولویت بندی می گردند . ابزار مورد استفاده جهت جمع‌ آوری داده‌ها در این پژوهش، «پرسش‌نامه» می‌باشد که از نوع پرسش‌نامه محقق ساخته است. در این پژوهش داده‌ها به روش میدانی جمع‌ آوری شده است. در روش میدانی، پرسش‌نامه یکی از متداول‌ترین طرق جمع‌ آوری اطلاعات است. در تهیه و تنظیم پرسش‌نامه محقق سعی دارد تا از طریق طرح تعدادی سؤال، اطلاعات مورد نیاز را از پاسخگو دریافت کند. در ابتدا از تعدادی از کارشناسان مجرب حوزه های دانشگاهی ، صنعتی و دولتی نظر خواهی گردید، سپس با بهره گرفتن از نظرات مدیران و کارشناسان فنی، اصلاحاتی در آن صورت گرفت و در نهایت پرسش‌نامه‌ای شامل ۲۰ سؤال از نوع بسته پاسخ و بر اساس مقیاس درجه بندی لیکرت از نوع پنج شاخصه‌ای تنظیم گردید.
۳-۵ - جامعه آماری
جامعه آماری: تعدادی از عناصر مطلوب مورد نظر که حداقل دارای یک صفت مشخصه باشند (آذر و مومنی، ١٣۸۸)، در این پژوهش جامعه آماری شامل مدیران تصمیم گیر و سیاست گذار دستگاه های اجرایی ،خبرگان مسائل ، خبرگان دانشگاهی و متخصصان و کارشناسان فنی مراکز صنعتی می باشند.
۳-۶ - چگونگی تعیین حجم نمونه و اندازه گیری آن
با توجه به جامعه آماری مذکور، نمونه آماری نیز این چنین تعریف می گردد:
نمونه ها بصورت تجربی و با معرفی مصاحبه شوندگان قبلی انتخاب گردیده است.
۳-۷ - روش تجزیه و تحلیل داده ها
برای تعیین عوامل اصلی موثر بر تعامل بین دانشگاه،صنعت و دولت از شاخص های آمار توصیفی و آزمون های مختلف پارامتریک و ناپارامتریک و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده می شود.در این بخش به تشریح روشها و تکنیک های آماری مورد استفاده پرداخته می شود.
۳-۷-۱- فرایند تحلیل سلسله مراتبی
فرایند تحلیل سلسله مراتبی یکی از روش های تصمیم گیری با معیارهای چند گانه ^[۴]۱ است که به منظور تصمیم گیری و انتخاب یک گزینه از میان گزینه های متعدد تصمیم،با توجه به شاخصهایی که تصمیم گیرنده تعیین می کند،به کار می رود.این روش در سال ۱۹۸۰ به همت توماس ال ساعتی ابداع و ارائه گردید. فرایند تحلیل سلسله مراتبی منعکس کننده رفتار طبیعی و تفکر انسانی است.این تکنیک مسائل پیچیده را بر اساس آثار متقابل آنها مورد بررسی قرار میدهد و آنها را به شکلی ساده تبدیل کرده ،به حل آن می پردازد(مهرگان،۱۶۵،۱۳۸۷).
فرایند تحلیل سلسله مراتبی به ما کمک میکند تا بتوانیم تصمیمات مناسب برای موضوعات پیچیده را با ساده نمودن و هدایت مراحل تصمیم گیری اتخاذ کنیم.فرایند تحلیل سلسله مراتبی روشی است که در آن یک وضعیت پیچیده ،به بخشهای کوچکتر آن تجزیه شده، سپس این اجزاء در یک ساختار سلسله مراتبی قرار میگیرد.در این روش به قضاوتهای ذهنی با توجه به اهمیت هر متغیر مقادیر عددی اختصاص داده ،متغیرهایی که بیشترین اهمیت را دارند،مشخص می شوند.به عبارت دیگر ،ترتیب اولویت متغیرهای تعیین می شود.
فرایند تحلیل سلسله مراتبی با نظم بخشیدن به فرایند تفکر گروهی ،یک ساختار مؤثر برای تصمیم گیری ایجاد میکند.تخصیص مقادیر عددی به متغیرهای مسأله،به تصمیم گیرندگان کمک میکند تا الگوی مناسب تفکر را برای رسیدن به نتیجه دارا باشد.
به علاوه ماهیت اجماع در تصمیم گیری گروهی (ماهیت مشورتی آن)موجب بهبود سازگاری قضاوتها شده،پایائی فرایند تحلیل سلسله مراتبی را به عنوان یک ابزار تصمیم گیری افزایش میدهند.به این ترتیب ،به کمک فرایند تحلیل سلسله مراتبی می توان مسائل پیچیده ای که در بر گیرنده عوامل متعددند را درک نمود(آذر و رجب زاده، ۱۳۸۱ ،۱۱-۱۰).
فرایند AHP مدلی انعطاف پذیر می باشد که این زمینه را فراهم می سازد تا افراد و گروه ها عقایدی را شکل دهند و مسائل را بوسیله تصورات خود و اخذ راه حل مناسب، تعریف نمایند. همچنین فرایند فوق افراد را قادر می سازد تا حساسیت راه حل یا نتیجه را نسبت به تغییرات در اطلاعات، ارزیابی نمایند. فرایند سلسه مراتب تحلیلی، فرایندی قدرتمند بوده و برای برخورد موفقیت آمیز با مسائل پیچیده اقتصادی اجتماعی و سیاسی طراحی شده است(ساعتی^[۵]۱ ، ۱۹۹۴ ،۴۴۷-۴۲۶).
همچین (AHP) ساختاری موثر را برای تصمیم گیری گروهی بوسیله اعمال یک نظم بر فرایندهای تفکر گروه، فراهم می سازد. ضرورت تعیین ارزش عددی برای هر متغیر مسئله، به تصمیم گیرندگان کمک می نماید تا الگوهای تفکر منسجمی را حفظ نموده و به یک نتیجه دست یابند. بعلاوه ماهیت توافق در تصمیم گیری گروه موجب بهبود هماهنگی و ثبات قضاوتها شده بعنوان یک ابزار تصمیم گیری افزایش (AHP) و اعتبار می یابد(پوهکار^[۶]۲ ، ۲۰۰۴ ،۳۸۱-۳۶۵).
بکارگیری این روش مستلزم چهار گام عمده زیر است (مهرگان ،۱۳۸۷،۱۶۵).
گام ۱ . مدل سازی : در این گام ، مساله و هدف مورد نظر به صورت سلسله مراتبی از عناصر که با یکدیگر در ارتباط می باشند ، در می آید. که این عناصر تصمیم شامل “شاخصهای تصمیم گیری” و “گزینه های تصمیم” می باشند.
گام ۲ . قضاوت ترجیحی : مقایسه هایی بین گزینه های مختلف تصمیم ، بر اساس هر شاخص صورت گرفته و در مورد اهمیت شاخص تصمیم با انجام زوجی .
گام ۳ . محاسبات وزنهای نسبی : وزن و اهمیت “عناصر تصمیم” نسبت به هم از طریق مجموعه ای از محاسبات عددی تعیین می شود.
گام ۴ . ادغام وزنهای نسبی : این گام به معنی رتبه بندی گزینه های تصمیم صورت می پذیرد.
این روش ،مانند آنچه در مغز انسان انجام می شود،به تجزیه و تحلیل مسایل می پردازد.فرایند تحلیل سلسله مراتبی تصمیم گیرندگان را قادر می سازد اثرات متقابل و همزمان بسیاری از وضعیت های پیچیده و نامعین را تعیین کنند.این فرایند،تصمیم گیرندگان را یاری میکند تا اولویت ها را بر اساس اهداف،دانش و تجربه ی خود تنظیم نمایند؛به نحوی که احساسات و قضاوت های خود را به طور کامل در نظر گیرند.برای حل مسایل تصمیم گیری از طریق فرایند تحلیل سلسله مراتبی ،باید مسأله را به دقت و با همه جزئیات ،تعریف و تبیین کرد و جزئیات آن را به صورت ساختار سلسله مراتبی ترسیم نمود. فرایند تحلیل سلسله مراتبی بر اساس سه اصل زیر استوار است:
اصل ترسیم در خت سلسله مراتبی
اصل تدوین و تعیین اولویت ها