- اجرای فعالیت های متنوع آموزشی در کلاس درس. (سلمان، ۱۳۸۰)
چندمنظوره بودن آموزش و ضرورت های آن را نیز بیانیه سال ۱۹۹۵ اتحادیه جهانی تعاون به شرح زیر به عنوان اصول بنیادی آموزش پذیرفته است:
اصل اول: تفهیم روش های اجرایی تعهدات دائمی بر پایه شناخت نیازها، فرصت ها و امکانات.
اصل دوم: توسعه همکاری بین شرکت ها و اتحادیه های تعاونی مصرف محلی، منطقه ای و بین المللی، در جهت مبادله اندیشه و کسب حداکثر منافع برای اعضا و جامعه.
اصل سوم: تعهد بلندمدت برای ایجاد محیطی سالمتر و تقویت اقتصادی شرکت ها به عنوان توسعه جامعه تعاونی. (میرهادی زاده،۱۳۷۸)
شیوه ها و راه های مختلف آموزشی و ترویجی و چگونگی برنامه ریزی برای آموزش اعضا تعاونی به شرح ذیل می باشد (ماشیما، ۱۳۷۹).
نظام آموزش و ترویج حالت ایستایی نداشته، بلکه نظام آموزش و ترویج فرایندی است که به منظور افزایش مهارت ها و تطبیق رفتار با شرایط و نیازهای افراد در سازمان انجام می گیرد و هدف از آن افزایش کارایی و بهره وری، ایجاد ثبات و انعطاف پذیری در ساختار، تقویت روحیه و رضایتمندی شغلی در کارکنان، کاهش در نظارت و تسهیل فرایند مدیریت، تقلیل حوادث و ضایعات و کاهش هزینه های متفرقه، ایجاد اعتماد در اعضا جهت پذیرش نقش ها و اختیارات و مسئولیت، آگاهی از اهداف و ایجاد انگیزه جهت دستیابی به آن می باشد.
فرایند آموزش در سازمان ها به صورت سیستمی کوچک و هماهنگ با سایر سیستمهای درونی هر سازمان (سیستم حقوق و دستمزد جبران خدمات و …) تحقق می پذیرد. این فرایند آموزش در سازمانها (علیرغم تفاوتهای مختصر) در کلیت خود مجموعه مشابهی هستند و از اجزا و عناصر همگون و همسانی تشکیل می یابند. فرایند کلی آموزش در سازمان ها و تشکلهایی چون تعاونی به عنوان یک سیستم شامل مؤلفه های زیر است:
نمودار ۱ . فرایند فعالیت های آموزشی و ترویجی
خروجی ها و نتایج
- افزایش داشن و اطلاعات افراد
- بینش و دید وسیع افراد نسبت به مسایل
- تغییرات رفتاری در جهت اهداف
- تسهیل در امر مدیریت
- کاهش ضایعات و حوادث و ….
ورودی
- ویژگیهای کلی سازمان
( نوع فعالیت ، ساختار ، …
- نظام آموزشی اجتماع و جامعه
- اهداف آتی سازمان
- دیدگاه های مدیران نسبت به آموزش
- تاثیر سایر سازمان های مشابه
- میزان یادگیری افراد و ….
فرایند داخلی ترویج
- تعیین نیاز های آموزشی
- تعیین اهداف آموزشی
- تعیین روش ها و شیوه های آموزشی
- برنامه ریزی ، اجرا و نظارت برنامه آموزشی
- ارزیابی برنامه آموزشی
(شاه ولی و دیگران ۱۳۷۲)
به منظور انجام عملکردهای آموزشی برای واحدهای تعاونی ابتدا الگویی برای شروع کار و ادامه روند آن باید تهیه شود. شاه ولی ۷ مرحله را به عنوان فرایند فعالیت های آموزشی و ترویجی در شرکت های تعاونی مطرح می کند:
۱-بررسی مسایل و مشکلات ۲-تعیین نیازها۳-تعیین نیازهای آموزشی۴-تعیین اهداف آموزشی
۵-طراحی برنامه آموزشی با در نظر گرفتن اهداف و امکانات و وسایل آموزشی۶-اجرای برنامه آموزشی
۷-ارزشیابی برنامه آموزشی (شاه ولی و دیگران،۱۳۷۲).
نظام آموزش و ترویج در بخش تعاون اهداف بسیار متنوعی را دنبال می کند (محمودی درخش و غلامی، ۱۳۸۵). موارد زیر را به عنوان اهداف آموزش و ترویج در تعاونی ها مطرح می کنند:
۱-آگاهی هر چه بیشتر جوامع تعاونی به اهمیت تعاون