ج-هدف از تجزیه و تحلیل سرمایه در گردش این است که عوامل موثر در تغییرات وضعیت مالی شناخته شود و موجبات افزایش یا کاهش پول مورد نیاز در فعالیتهای جاری واحد تجاری تعیین گردد .این نوع تجزیه و تحلیل آن است که بدانیم آیا واحد تجاری در کار روزمره خود و بخصوص پرداخت بدهیها با اشکال مواجه میشود یا خیر .
د-در خطر سنجی منظور این است که مواضع ایجاد خطر تعیین گردد .اصولا از نظر اقتصادی و مالی هر نوع سرمایه گذاری و فعالیت تجاری می باید از دو جهت زیر ارزیابی شود:
-از نقطه نظر سود آوری
-از لحاظ خطر یا خطراتی که متوجه سرمایه گذاری می شود.
روش های سه گانه بالا یعنی تجزیه و تحلیل درونی ،مقایسه ای و تا حدی سرمایه در گردش بر اساس سنجش موفقیت در سود آوری بنا گذاشته شده است و در واقع در این محاسبات و مقایسات عامل خطر به خصوص از لحاظ آینده ،نادیده گرفته می شود در صورتی که هر دو عامل سود آوری و خطر می باید همزمان و با هم مورد توجه و بررسی قرار گیرند.
ذکر این نکته ضروری است که لازمه تجزیه و تحلیل صورتهای مالی این است که قبلا با صورتهای مذکور و طبقه بندی آنها آشنائی کافی حاصل شده باشد .ولی در اینجا قبل از ورود به مطلب اشاره‌ای به طبقه بندی دارائیها و تعریف مختصری از آنها مفید به نظر می‌رسد.
دارائیها را به دو گروه جاری و غیر جاری تقسیم کرده اند .دارائیهای جاری به موجودی نقد و سایر اقلام دارائی که در جریان عادی عمــلیات در مدتی نسبتا کوتـــاه به نقـد تبدیل می‌شود اطلاق
می گردد .این مدت معمولا یکسال است ولی گاه از آن تجاوز می‌کند .دارائی جاری از پنج قلم عمده تشکیل می شود که عبارتند از موجودی نقد ،سرمایه گذاریهای کوتاه مدت،مطالبات (حسابها و اسناد دریافتنی )،موجودی جنسی و پیش پرداختها .
به اقلامی از دارائی که طبق تعریف نمی توان آنها را جزء دارائیهای جاری طبقه بندی کرد ،دارائیهای غیر جاری اطلاق می کنند . دارائیهای غیر جاری از چهار طبقه بشرح زیر تشــــکیل می شوند :
دارائیهای ثابت مشهود
سرمایه گذاریهای بلند مدت
دارائیهای نا مشهود
سایر دارائیها
بدهیها نیز به دو طبقه بدهیهای جاری و بدهیهای بلند مدت تقسیم می شوندکه تمایز آنها در مدت زمان باز پرداخت می باشد، بدین صورت که بدهیهائی که ظرف مدت یکسال یا دوره گردش عادی عملیات (هر کدام کمتر است )موعد باز پرداخت آنها فرا برسد جزء بدهیهای جاری و سایر بدهیها را جزء بدهیهای بلند مدت طبقه بندی می کنند .
محاسبه و تفسیر نسبتهای مالی :
اکنون به بررسی نسبتها و تفسیر و نتیجه گیری از آنها در تجزیه و تحلیل می پردازد .در ابتدا باید گفت که فایده گرفتن نسبت آن است که رابطه اقلام عمده صورتهای مالی دقت ریاضی پــــیدا می کند .بعضی از نسبتها از اهمیت بیشتری برخوردارند و برخی دیگر چندان فایده ای ندارند ولی در نظر گرفتن همه آنها تصویری جامع بدست می دهد .
۲-۲- ۸ طبقه بندی نسبتها :
نسبتها را به چهار گروه بشرح زیر طبقه بندی کرده‌اند .
نسبتهای نقدینگی^[۹۴]: به نسبتی اطلاق می شود که توانائی واحد تجاری را در واریز بدهیهای کوتاه مدت نشان می دهد .اهم این نسبتها عبارتند از نسبت جاری ،سریع (آنی) و نقدینگی
نسبتهای فعالیت:^[۹۵] هر گونه کسری که در صورت آن مبلغ فروش واحد تجاری و در مخرج آن یکی از اقلام تراز نامه آمده باشد نسبت فعالیت نامیده می شود .اهم نسبتهای فعالیت عبارتند از دوره وصول مطالبات و گردش کالا
نسبتهای سرمایه گذاری:^[۹۶] نسبتهائی که نشان می دهند هر گاه عملیات واحد تجاری زیان ببار آورد و کار به تصفیه بکشد تا چه اندازه طلبکاران و وام دهندگان به آن واحد تجاری به مطالبات خود
می رسند ،نسبتهای سرمایه گذاری می نامند .نسبتهای مذکور معمولا از تقسیم بدهی جاری ،بلند مدت و یا کل بدهی به حقوق صاحبان سهام بدست می آید.اهم نسبتهای سرمایه گذاری عبارتند از نسبت کل بدهی ،نسبت دارائی ثابت به حقوق صاحبان سهام و نسبت فزونی بدهیهای جاری به دارائیهای جاری .
نسبتهای سود آوری^[۹۷]: هدف از کاربرد نسبتهای سود آوری تعیین میزان موفقیت واحد تجاری در کسب سود است .موفقیت در کسب سود را از تعیین نسبت سود به فروش یا دارائیها و یا از راه سنجش سود با سرمایه گذاری صاحبان سهام در واحد تجاری بدست می آورند .اهم نسبتهای سود آوری عبارتند از نسبت سود ناخالص ،نسبت سود عملیاتی و بازده فروش
برای آزمون فرضیه سوم از هر پنج نسبت فوق الذکر استفاده می شود .

اکنون به توضیح مختصری در تفسیر نسبتهای مورد استفاده در پژوهش می پردازد.
نسبت جاری^[۹۸]: مفهوم این نسبت چنین است که در مقابل هر یک ریال بدهی جاری چند ریال دارائی جاری موجود است .اهمیت نسبت جاری از توجه به تعریف دارائی جاری و بدهی جاری روشن می شود .دارائی جاری آنچه را که در مدتی کوتاه که معمولا کمتر از یکسال است بصورت نقد در اختیار واحد تجاری قرار می گیرد ،نشان می دهد و بدهی جاری مبالغی را که باید از محل دارائی جاری تامین ودر کوتاه مدت پرداخت گردد ارائه می نماید .بطور کلی می توان گفت هر چه نسبت جاری بزرگتر باشد بستانکاران تامین بیشتری خواهند داشت .
نسبت سریع (آنی )^[۹۹]: صورت کسر نسبت آنی یعنی دارائیهای جاری منهای موجودیها و پیش پرداختها ،دارائیهای سیال یا دارائیهای آنی^[۱۰۰] نامیده می شود که نشان دهنده این است که در مقابل هر یک ریال بدهی جاری چند ریال دارائی سیال یا آنی موجود است.
شاید بتوان گفت نسبت آنی یکی از مفید ترین نسبتهاست .این نسبت به وضوح نشان می‌دهد که آن قسمت از دارائیهای جاری که از لحاظ ارزش ثبات بیشتری دارد و احتمال کاهش در آن کمتر است تا چه میزان می تواند پشتوانه طلبکاران کوتاه مدت قرار گیرد.
نسبت نقدینگی^[۱۰۱]: صورت کسر نسبت نقدینگی موجودی نقد بعلاوه سرمایه گذاریهای کوتاه مدت است .مفهوم این نسبت چنین است که در مقابل هر یک ریال بدهی جاری چند ریال موجودی نقد وجود دارد (دراین فرمول سرمایه گذاریهای کوتاه مدت معادل وجه نقد در نظر گرفته شده است).
نسبت کل بدهی:^[۱۰۲] نسبت کل بدهی غالبا مبین اطمینان و تامینی است که بطور کلی بستانکاران برای وصول مطالبات خود می توانند داشته باشند.این نسبت نشان می دهد که جمع بدهی اعم از جاری و بلند مدت چه سهمی از ما یملک صاحبان سهام را در بر می‌گیرد و یا به عبارت دیگر از لحاظ مالکیت چه رابطه ای بین طلبکاران و سهامداران وجود دارد .طبعا هر چه این نسبت بزرگتر باشد طلبکاران تامین کمتری خواهند داشت .
نسبت فزونی بدهیها بردارائیها : کاربرد این نسبت غالبا در تجزیه و تحلیلهای مقایسه ای است .این نسبت میزان افزایش و یا کاهش بدهیهای جاری یک دوره نسبت به دوره قبل یا بعد از آن را نشان می دهد .این نسبت می تواند در ارزیابی تداوم فعالیت واحد تجاری مفید واقع شود [اکبری –فضل ا…-۱۳۸۳ تجزیه و تحلیل صورتهای مالی –نشریه ۱۲۹ –سازمان حسابرسی].
۳-۲-۸ فرض تداوم فعالیت:
با توجه به اینکه فرض سوم این پژوهش استفاده از تامین مالی خارج از تراز نامه و ارتباط آن با فرض تداوم فعالیت می باشد توضیح مختصری در مورد فرض مزبور ارائه می گردد.
در تهیه صورتهای مالی فرض بر این است که فعالیت واحد تجاری در آینده قابل پیش بینی معمولا پس از پایان دوره مالی ادامه می یابد مگر خلاف آن تصریح شود ،بنابراین دارائیها و بدهیها بر مبنای توانائی واحد تجاری در بازیافت دارائیها و تسویه بدهیها در جریان عادی فعالیتهای تجاری شناسائی و ثبت می شود .در صورت نبود فرض تداوم فعالیت ،واحد تجاری ممکن است قادر به باز یافت دارائیهابه مبالغ ثبت شده نباشد و تغییراتی در مبالغ و سررسید باز پرداخت بدهیها ضرورت یابد ،در نتیجه ممکن است تعدیل مبالغ و تغییر طبقه بندی دارائیها و بدهیها در صورتهای مالی ضروری شود.
نشانه های خطر تردید در باره تداوم فعالیت واحد تجاری می تواند از صورتهای مالی یا منابع دیگر بدست آید .نمونه هائی از چنین نشانه ها ئی که باید مورد توجه قرار گیرد در فهرست زیر درج شده است .
الف-نشانه های مالی :
فزونی کل بدهیها بر کل دارائیها یا فزونی بدهیهای جاری بر دارائیهای جاری
نامساعد بودن نسبتهای مالی
زیانهای عمده عملیاتی
ناتوانی در پرداخت به موقع حسابهای پرداختنی
نزدیک شدن سر رسید بدهیهای با شرایط غیر قابل تغییر که دور نمائی واقع بینانه برای پرداخت آنها وجود ندارد .
ب- نشانه های عملیاتی :
۱- از دست دادن مدیران اصلی بدون جایگزینی آنان
۲- از دست دادن بازار عمده فروش محصولات
۳- مشکلات کارگری یا کمبود مواد اولیه با اهمیت
ج:سایر نشانه ها:
۱- عدم رعایت الزامات مربوط به سرمایه یا سایر الزامات قانونی
۲- وجود دعاوی حقوقی در جریان علیه واحد تجاری که در صورت محکومیت تحمل نتایج آن احتمالا خارج از توان واحد تجاری است .
۳- تغییر قوانین یا سیاستهای دولت به گونه ای که آثار مالی منفی بر واحد تجاری داشته باشد.[استاندارد های حسابرسی –بخش ۵۷ –تداوم فعالیت –نشریه ۱۲۴ –سازمان حسابرسی].
۲-۹ گفتار پانزدهم: