فرایند AHP مستلزم مقایسه های زوجی است و تصمیم گیرنده کار خود را با ترسیم سلسله مراتب کلی تصمیم خود شروع می کند، سلسله مراتب عوامل و گزینه های مختلفی که در تصمیم باید در نظر گرفته شود را مشخص می کند. سپس مقایسه های زوجی صورت میگیرد که به تعیین و ارزیابی عوامل منتهی می شود. در این روش گزینهای که بیشترین ارزش وزنی را کسب نماید به عنوان بهترین گزینه انتخاب می شود. از جمله مهمترین مزایای این روش استفاده از آن در تصمیم گیری با معیارهای کیفی میباشد . مزیت دیگر این روش ساختار دادن به مساله تصمیم گیری با تشکیل سلسله مراتب میباشد. طبقه بندی معیارها از بالا به پایین درخت باعث می شود تا مسائل پیچیده به صورتی سیستماتیک توسط AHP مورد بررسی قرار گیرد. هم اکنون کاربرد AHPبیشتر در تصمیم گیری سیستمهای اقتصادی- اجتماعی از تخصیص منابع، ارزیابی عملکرد، تعیین توالی کار و سایر موارد میباشد.
۳-۱۰-۱- مراحل فرایند تحلیل سلسله مراتبی
فرایند تحلیل سلسله مراتبی را می توان در پنج مرحله اصلی شامل تشکیل درخت سلسله مراتبی، مقایسه زوجی جایگزین ها و معیارهای تحقیق، عملیات محاسبه داده ها، تحلیل حساسیت و نرخ ناسازگاری ترسیم و اجرا نمود.
۳-۱۰-۲ - ترسیم و تشریح درخت سلسله مراتبی
درخت سلسله مراتبی دارای سه سطح اصلی هدف، معیارها و گزینه ها است که سطح معیار آن قابل تقسیم به زیر معیارهای متعدد میباشد.
هدف: به پرسش اصلی تحقیق یا مشکلی که قصد داریم آن را حل نماییم هدف گفته می شود. هدف بالاترین سطح درخت سلسله مراتبی است و تنها یک پارامتر دارد که انتخاب آن وظیفه بالاترین سطح تصمیم گیری پروژه میباشد.
معیارها: به ملاکهای متضمن هدف و سازنده آن معیار گفته می شود. معیارها در واقع سنگ محک هدف یا وسیله اندازه گیری آن میباشد. هر اندازه معیارها بیشتر اجزاء هدف را پوشش دهند و بیشتر بیان کننده هدف باشند، احتمال گرفتن نتیجه دقیقتر افزایش خواهد یافت.
معیارها دومین سطح درخت سلسله مراتبی پس از هدف میباشند. در این سطح میتوانیم بنا به ضرورت به تعداد مورد نیاز معیار در سطح افقی ترسیم و تنظیم نماییم .معیارها قابل تقسیم به زیر معیارها و زیر معیارها قابل تقسیم به زیر معیارهای بعدی می باشند. این وضعیت می تواند بسته به ضرورت تا n زیر معیار در سطح عمودی و افقی افزایش پیدا نماید.
جایگزین ها: جایگزین ها در واقع منظور و مقصد هدف در درخت سلسله مراتبی میباشند و پاسخ هدف از میان جایگزینهای ترسیم شده به دست می آید . جایگزینها آخرین سطح درخت سلسله مراتبی میباشند و بستگی به چگونگی استفاده از روش “AHP” دارد. در مواردی که از این تکنیک به منظور انتخاب یا اولویت بندی استفاده می شود، عمومًا تعیین جایگزین ها توسط محقق صورت می گیرد زیرا اوست که تعیین می کند از میان کدام جایگزینها باید انتخاب صورت گیرد یا چه جایگزینهایی باید اولویت بندی شود (عبداللهخانی، ۱۳۸۰).
۳-۱۰-۳- تعیین معیارها، زیر معیارها و جایگزینها
۳- ۱۰- ۳-۱- کشف، شناسایی و دسته بندی معیارها، زیر معیارها و جایگزینها
در این بخش باید دست کم یک نفر را که دارای سوابق علمی و پژوهشی در زمینه هدف و مسلط به روش تحقیق باشد برای شناسایی، کشف و دسته بندی معیارها، زیرمعیارها و جایگزینها به کار گرفت. این فرد باید با بهره گرفتن از دانش خویش، انجام مطالعات تکمیلی، تحقیقات میدانی و مصاحبه اقدامات لازم را در این زمینه به انجام رساند و در نهایت مجموعه معیارها و جایگزینها مرتبط با هدف را گردآوری و به صورت دقیق و قابل توجیه دسته بندی و در نهایت تعریف نماید.
۳ - ۱۰-۳-۲- استاندارد کردن معیارها، زیر معیارها و جایگزینها
در این مرحله با بهره گرفتن از روش دلفای، مجموعه معیارها، زیر معیارها و جایگزینها که در بخش قبلی شناسایی و دستهبندی شده اند، استاندارد می گردند. برای این منظور چهار مرحله طراحی و اجرا خواهد شد.
تعیین گروه قضاوت کارشناسی: در این مرحله باید مجموعه ای از کارشناسانی را که درگیر فعالیت های اجرایی در زمینه هدف مورد نظر می باشند برای تشکیل گروه قضاوت کننده، دعوت نمایند. این افراد در خصوص ارتباط یا عدم ارتباط معیارها، زیر معیارها و جایگزینها با هدف، قضاوت خواهند کرد.
طراحی پرسشنامه: پرسشنامه دلفای دارای چهار قسمت می باشد که شامل جدول مقیاس ١٠ درجهای، پرسش های پرسشنامه دلفای، جدول پیشنهادها در خصوص حذف، اصلاح یا اضافه کردن معیارها و زیرمعیارها، جدول ثبت امتیازات مقایسه زیرمعیارها و جایگزینها می شود.
- جدول مقیاس ١٠ درجه ای: در این بخش جدولی با مقیاس ١٠ درجه برای سنجش اهمیت هر یک از معیارها و زیرمعیارها طراحی می شود. این جدول وسیله ای است که به گروه قضاوت کارشناسی کمک می کند تا ارزش عددی اهمیت هر یک از معیارها و زیرمعیارها را نسبت به یکدیگر مشخص نمایند. جدول از سه بخش امتیاز، نشانگر و جمله اظهاری تشکیل شده است.
- پرسشهای پرسشنامه دلفای: در این بخش پرسشهای پرسشنامه دلفای براساس معیارها، زیرمعیارها و جایگزینهای پیشنهاد شده توسط گروه تحقیق طراحی خواهد شد.
شایسته است بر ای نزدیک کردن تصاویر و برداشتهای ذهنی گروه قضاوت کننده شاخص های مناسبی برای هر یک از معیارها و زیرمعیارها تدارک دیده شود تا گروه قضاوت کارشناسی نسبت به همه معیارها ذهنیت مشترکی پیدا نمایند و بر اساس آن قضاوت کنند.
- جدول ثبت پیشنهادها در خصوص حذف، اصلاح یا اضافه کردن: در این بخش جداولی طراحی خواهد شدکه به قضاوت کننده این امکان را میدهد تا پیشنهادهای اصلاحی خود را در خصوص معیارها و زیرمعیارها ارائه دهد.
- جدول ثبت امتیاز معیارها، زیرمعیارها و جایگزینها: در این بخش جداولی طراحی خواهد شد که در آنها امتیاز داده شده توسط گروه قضاوت کننده به هر یک از معیارها و زیرمعیارها ثبت خواهد شد. اعداد این جداول بستگی به تعداد سطوح معیارها و زیرمعیارها دارد. به گونه ای که برای سطح اول معیارها یک جدول و برای سطوح بعدی که شامل زیرمعیارها می شود به تناسب هر یک از زیرمجموعه ها یک جدول در نظر گرفته خواهد شد . بنابراین در مرحله اول اهمیت هر یک از معیارها سنجیده خواهد شد و در صورتی که معیارها توسط تیم قضاوت کننده حائز شرایط استاندارد تشخیص داده شد، اهمیت زیرمجموعه هر یک از این معیارها بررسی خواهد گردید.
۳-۱۰-۳-۳ - محاسبه اعتبار معیارها، زیرمعیارها و جایگزینها
پس از تعیین ارزش عددی اهمیت هر یک از معیارها، زیر معیارها و جایگزین ها توسط گروه قضاوت کارشناسی، عملیات محاسبه اعتبار برای استاندارد کردن آنها آغاز می شود .در این مرحله با بهره گرفتن از میانگین حسابی، میانگین هر یک از معیارها و سپس زیرمعیارهای مربوط به هر معیار محاسبه شده و در نهایت مجموعه معیارها و زیرمعیارهایی که ارزش عددی ٧ و بالاتر را از روی جدول مقیاس انداز ه گیری کسب کرده اند به عنوان معیارها، زیرمعیارها و جایگزین های استاندارد شده انتخاب خواهد شد.
۳-۱۰-۳-۴- جدول معیارها، زیرمعیارها و جایگزینهای نهایی و استاندارد شده
در این مرحله مجموعه معیارها و جایگزینهایی که توانسته اند امتیاز ٧ از ١٠ را کسب کنند به عنوان معیارها، زیرمعیارها و جایگزین های نهایی در جداول جداگانه ثبت خواهند شد. این مجموعه پایه و اساس گردآوری داده های AHP را تشکیل می دهند و با پایان این مرحله، بخش ترسیم درخت سلسله مراتبی پایان خواهد پذیرفت.
۳-۱۱- جمعبندی
متدولوژی هر تحقیق اساسیترین بخش آن پژوهش به شمار میرود. بدون داشتن متدلوژی مشخص و دارای اعتبار علمی، نتایج بررسیها و تحلیلهای مربوطه معتبر و قابل تعمیم نخواهد بود. از اینرو، متدلوژی تحقیق از جمله معیارهای رایج جهت ارزیابی تحقیقات علمی تلقی میگردد. در این راستا، فصل حاضر به تفصیل روش تحقیق، نحوه جمعآوری داده ها، جامعه و نمونه آماری بیان گردید. همچنین در پایان به بررسی ابزارها، روشها و تکنیکهای استفاده در پژوهش پرداخته شد.
فصل چهارم
۴-۱- مقدمه
از مهمترین بخش هر تحقیق، تجزیه و تحلیل اطلاعات است. وجود هر گونه خطا و اشتباهی در چنین بخشی می تواند به نتیجه گیریهای نادرستی منجر گردد. انتخاب یک روش تحقیق مناسب، تا حد زیادی محقق را در جلوگیری از بروز اشتباهات در امر تحقیق یاری میرساند.
در فصل سوم، راجع به روش انجام پژوهش بحث شد. در این فصل، در راستای اهداف پژوهش با تجزیه و تحلیل داده ها سعی بر آن است عوامل مؤثر بر موفقیت کارآفرینان استان هرمزگان مورد شناسایی و اولویت بندی قرار گیرند. بنابراین به کارگیری تکنیکهای متناسب با روش اتخاذ شده، به حصول اطمینان بیشتر از دقت و صحت نتایج بهدست آمده نیز کمک مینماید.
در این فصل در تلاش هستیم با بررسی نتایج حاصل از کار میدانی و انجام آزمونهای آماری و در نهایت رتبه بندی عوامل موثر بر موفقیت کارآفرینان با بهره گرفتن از تکنیکهای تصمیم گیری چند معیاره نتایج کاربردی این تحقیق را در اختیار مسئولین امر قرار دهیم.
۴-۲- متغیرهای توصیفی جمعیتشناختی پاسخ دهندگان
همانطور که در فصل سوم بیان شد جهت دریافت نظرات جامعه مورد پژوهش در خصوص عوامل موثر بر موفقیت کارآفرینان، پرسشنامهای در اختیار آنها قرار گرفت. سوالات این پرسشنامه در دو بخش ۱) سؤالات جمعیتشناختی ۲) سؤالات عوامل مؤثر بر موفقیت کارآفرینان؛ طراحی گردیده است. بخش اول شامل سوالاتی در مورد مشخصات مصاحبه شونده و مشخصات عمومی شرکت کنندگان میباشد و بخش دوم شامل سؤالات مرتبط با عوامل مؤثر بر موفقیت کارآفرینان میباشد. در قسمت ذیل به توصیف متغیرهای جمعیتشناختی پرداخته شده است:
-
- میزان تحصیلات پاسخ دهندگان
جدول ۴-۱: میزان تحصیلات پاسخ دهندگان
| شرح | تعداد | درصد |
| دیپلم فوق دیپلم لیسانس فوق لیسانس و بالاتر |
