فصل پنجم
خلاصه و نتیجه گیری، پیشنهادات
۵-۱- خلاصه و نتیجه گیری
افزایش طول عمر انسانها و اضافه شدن جمعیت سالمندان یکی از دستاوردهای قرن۲۰بوده است. سالخوردگی جمعیت پدیده ای است که جوامع بشری با آن روبرو شده و یا روبرو خواهند شد. پدیده فوق ناشی از بهبود شرایط بهداشتی است که از یک طرف منجر به کاهش مرگ و میر کودکان و در نهایت افزایش امید زندگی شده و از سوی دیگر با اعمال سیاست کنترل موالید و کاهش باروری باعث افزایش درصد سالخوردگان به کل جمعیت شده است. به عبارت دیگر می توان گفت، افزایش امید زندگی و به خصوص کاهش باروری منجر به تغییر ساختار جمعیتی گردیده و درنتیجه وزن توزیع نسبی جمعیت را از گروه های سنی جوان به گروهای سنی بالا منتقل کرده است. طی ۵۰ سال اخیر باروری کل جهان از حدود ۵ بچه برای هر زن به حدود ۷/۲ کاهش یافته و به نظر میرسد طی ۵۰ سال آینده به حدود ۱/۲ برسد. در ایران نیز کاهش باروری از نیمه دوم دهه ۱۳۶۰ شروع شد و باروری کاهش سریعی را طی دهه های اخیر تجربه کرده است. همچنین امید زندگی، در نتیجه توسعه اجتماعی واقتصادی و کاهش مرگ و میر نوازدان افزایش قابل توجهی داشته است. طی ۵ دهه اخیر امید زندگی در بدو تولد در جهان حدود ۲۰ سال افزایش یافت و از حدود ۵/۴۶ سال طی سالهای ۱۹۵۵-۱۹۵۰ به حدود ۶۶ سال طی سالهای ۲۰۰۵ -۲۰۰۰ رسیده است. پیش بینی می گردد طی ۵۰ سال آینده متوسط امید زندگی در جهان ۱۰ سال افزایش یابد و به ۷۶ سال برسد. شاخص سالمندی از ۲۴ نفر در سال ۱۹۵۰ به ۳۳ نفر در سال ۲۰۰۰ رسید و پیش بینی می شود این رقم در سال ۲۰۵۰ به ۱۰۱ نفر درسال برسد.بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن، جمعیت سالمند ایران از حدود ۶/۱ میلیون نفر در سال ۱۳۴۵ به حدود ۱/۵ نفر در سال ۱۳۸۵ و درسال ۱۳۹۰ به ۲/۶ میلیون نفر رسیده است. متوسط رشد سالمندان برای دوره ۸۵-۱۳۷۵ حدود ۷/۲ درصد بوده و این رشد حدود ۷/۱ برابر رشد کل جمعیت در ایران است.شاخص سالمندی نیز از ۱۷ نفردرسال ۱۳۷۵ به ۲۹ نفر در سال ۱۳۸۵رسیده است (مرکز آمار ایران ۱۳۸۵).

براین اساس،سؤالی که درمطالعه مطرح است ومسئله اصلی این تحقیق رادر برمی گرفت،این است که در حال حاضر سلامت در دو بعد سلامت جسمی و روانی سالمندان در شهر خرم آباد در چه سطحی قرار دارد ؟
آیا عوامل اجتماعی جمعیتی،اقتصادی برسلامت جسمی و روانی سالمندان اثر گذار هستند ؟
با درنظر گرفتن این مهم که روز به روز برتعدادسالمندان در ایران ازجمله شهرستان خرم آباد افزوده می شود و درکمتر از ۴۰ سال آینده، ساختار سنی ایران کاملاً سالخورده خواهد شد، چه سیاستها و راهکار هایی برای بهبود وضعیت سالمندان از ابعاد مختلف توصیه می گردد ؟
براین اساس، هدف اصلی این تحقیق، بررسی وضعیت سلامت سالمندان در دو بعد جسمی و روانی سالمندان شهر ستان خرم آباد و نیز بررسی میزان تأثیر عوامل جمعیتی اجتماعی و اقتصادی برسلامت جسمی و روانی آنان بوده است.با در نظرگرفتن هدف و نیز سؤال اصلی تحقیق، به بررسی و مرور تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده بود،پرداخته شد و سپس نظریه های موجود در این زمینه مورد بررسی قرارگرفت. نتایج بررسی های انجام شده نشان داد نظریه جامع و کلی که بتواند سلامت جسمی و روانی سالمندان و به ویژه عوامل متنوع تأثیر گذار بر آن را توجیه نماید، مشهود نیست.همانطور که در فصل اول توضیح داده شد،بیشتر مطالعات انجام شده در مورد کیفیت زندگی در حوزه پزشکی و بهداشت بوده است.در حوزه علوم اجتماعی نیز تحقیقات انگشت شماری به انجام رسیده که دربخش مروری بر سابقه تحقیقات انجام شده به آنها اشاره شده است. موضوع تحقیق حاضر در حوزه علوم اجتماعی نگاهی کلی تر به متغیرهای تأثیر گذار بر سلامت داشته و ضمن بررسی وضعیت سلامت سالمندان، سعی گردیده تا همزمان متغیر های مختلف تأثیر گذار برسلامت سالمندان در دو بعد جسمی و روانی در حوزه های مختلف جمعیتی،اجتماعی،اقتصادی مورد سنجش قرار گیرد.درنتیجه تا حد امکان سعی گردیده از چارچوب های نظری موجود و نتایج تحقیقات انجام شده که هرکدام مفروضات تئوریک منفردی را در زمینه کیفیت زندگی داشته اند استفاده گردد و درنهایت محقق با بررسی دقیق تلاش کرد تا بر اساس تئوریهای موجود و نیز تحلیل اکتشافی به مدل نظری مفروضی که اساس منطقی داشته باشد ونیز بتواند به تبیین متغیرهای جمعیتی،اجتماعی،بهداشتی و اقتصادی موثر در سلامت کمک کند،برسد.
بنظرمی رسد مدل طراحی شده تقریباً مدل جامعی است که تا حد امکان تبیین کننده سلامت جسمی و سلامت روانی از ابعاد جمعیتی، اجتماعی،اقتصادی میباشد و سعی شده تا تأثیر متغیرهای جمعیتی و اجتماعی ،اقتصادی را در یک مدل نظری بطور همزمان در نظر گیرد.در مدل نظری تحقیق،متغیرهای جمعیتی ،اجتماعی و اقتصادی نظیر تحصیلات،محل سکونت و وضع فعالیت،وضعیت تأهل،بعدخانوار ، سن ،جنس به عنوان متغیر زمینه ای تأثیرگذار بر سلامت جسمی و سلامت روانی سالمندان در نظرگرفته شد.این متغیرها غالباً در تحقیقات اجتماعی و حتی در حوزه سالمندی بعنوان متغیر زمینه ای لحاظ می شوند.
همانگونه که در فصل دو ذکر شد،متغیر وابسته به تحقیق سلامت جسمی و سلامت روانی سالمندان می باشد و یکی از محورهای مهمی که در بحث اهمیت و ضرورت انجام تحقیق آمده است،این است که پدیده سالمندی علاوه بر اینکه تحت تأثیر کاهش سریع باروری است،حاصل بهبود وضعیت بهداشتی و کاهش مرگ و میر در نتیجه افزایش امید زندگی افراد در بدو تولد نیز میباشد.بر این اساس،برای تبیین این مسئله، از تئوری انتقال جمعیتی و تئوری انتقال اپیدمیولوژیک یا گذار از بیماریهای واگیر به غیر واگیر کمک گرفته شد و این تئوری به تبیین این مهم پرداختند.
نوع مدل نظری و نتایج حاصل از آزمون مدل تجربی مدل، به سیاستگزاران این حوزه کمک خواهد کرد تا از وضعیت سلامت جسمی و سلامت روانی سالمندان در حوزه های مختلف سلامت آگاهی یابند و به ویژه با توجه به سهم و میزان تأثیر متغیرهای جمعیتی،اجتماعی، اقتصادی در بهبود وضعیت کیفیت زندگی سالمندان، راهکارهای عملی تر و کاربردی تری را در بهبود نسبی سلامت جسمی و روانی سالمندان اتخاذ کند.
بدنبال سؤالات اصلی تحقیق،سالمندان ساکن شهرستان خرم آباد با توجه به دلایلی که در قبل ذکر شد بعنوان جامعه آماری تحقیق انتخاب گردیدند. مبنای انتخاب نمونه، سالمندان شهرستان خرم آباد بر اساس سر شماری در سال ۱۳۹۰ مراکزبهداشتی درمانی دانشگاه علوم پزشکی لرستان بوده است. با بهره گرفتن از فرمول کوکران، تعداد ۳۷۹ نفر سالمند ۶۰ ساله وبالاتر ساکن شهرستان خرم آباد به عنوان نمونه پژوهش مشخص گردید. سپس با توجه به شاخص های توسعه بر اساس سرشماری عمومی نفوس مسکن شهرستان خرم آباددر سال ۱۳۸۵ به مناطق شهری و روستایی طبقه بندی شده، درمرحله بعد با بهره گرفتن از روش نسبتی، حجم نمونه در هر منطقه مشخص گردید و سپس از هر منطقه، مناطقی به صورت تصادفی انتخاب شد. براین اساس دو منطقه شهری و روستایی بعنوان نمونه تحقیق در نظرگرفته شد ۲۵۰ نمونه شهری و ۱۲۹ نمونه روستایی در هر منطقه با بهره گرفتن از روش تصادفی ساده، واحدهای مسکونی انتخاب و سالمند۶۰ سال و بالاتر هر خانوار مورد مصاحبه قرار گرفت.
با بهره گرفتن از سؤالات استاندارد (WHOQOL-s36,26)جهت سنجش سلامت جسمی و روانی سالمندان و نیز طراحی سؤالاتی به منظور سنجش تأثیر عوامل جمعیتی،اجتماعی، اقتصادی بر کیفیت زندگی سالمندان در دو بعد سلامت جسمی و سلامت روانی براساس چار چوب نظری و بررسی های موجود پرسشنامه جامعی تهیه گردید.
اعتبار صوری سنجش شد و پایایی پرسشنامه ازطریق آلفای کرونباخ اندازه گیری شد،آلفای کرونباخ بدست آمده بالای (۷۰/۰)نشان دهنده همبستگی بالای سؤالات بوده است.
داده ها با نرم افزار spss پردازش شد.در ابتدا فرضیات مورد تحقیق مورد آزمون قرار گرفت. به عبارتی دراین مرحله رابطه تک تک متغیرهای مستقل با متغیر وابسته با بهره گیری از آزمون های متناسب تحلیل گردید و در ذیل به بررسی نتایج کلی تحقیق و تأثیر متغیرهای مستقل برسلامت در دو بعد سلامت جسمی و روانی پرداخته شده است.
یافته های تحقیق :دراین بخش،یافته های پژوهش در شهرستان خرم آباد با توجه به اهداف و فرضیه ها، مورد تحلیل قرارگرفته و برای حصول به اهداف و بیان ویژگی های واحدهای پژوهش، از آمار توصیفی واستنباطی استفاده شده است.
الف )نتایج توصیفی:
در قسمت یافته های توصیفی،با بهره گرفتن از آمار توصیفی،تصویری از جامعه مورد مطالعه ارائه میگردد و یافته های تحقیق در بخشهای جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار میگیرد.
نتایج بدست آمده نشان میدهد جامعه مورد بررسی ۹/۵۰ درصد پاسخگویان دارای جنس زن و ۱/۴۹ درصد دارای جنس مرد بوده اند. دامنه سن مورد مطالعه اکثریت افراد در دامنه سنی ۶۷ تا ۷۵ می باشد و ۵/۷۶ درصد افراد سنی کمتر از ۷۵ و بیشتر از ۶۰ سال سن داشته اند. بیشترین فراوانی مربوط به سن ۷۰ سال که ۳۱ میباشد، است.میانگین سن پاسخگویان ۷۰ سال میباشد. وضع فعالیت (شغل) بیشترین فراوانی به ترتیب مربوط به خانه دارها، همسر فوت شده ها و بازنشسته ها می باشد و ۹/۶۴ درصد از پاسخگویان دارای همسر،۳۳ درصد بدون همسر در اثر فوت،۶/۱ درصد بدون همسر در اثر طلاق و ۵ درصد اصلاً ازدواج نکردند. در بعد خانوار بیشترین فراوانی مربوط به خانوارهای ۳تا ۵ نفره با ۴۳ درصد و میانگین بعد خانوارحدوداً ۵ نفر میباشد. ۲/۴۲ درصد افراد پاسخگو با سواد و ۸/۵۷ درصد بیسواد بودند. و ۷/۶۵ در صد شهرنشین و ۳/۳۴ درصد روستا نشین بوده اند.
در این پژوهش سلامت از دو بعد مختلف بررسی شده است با توجه به اینکه سلامت جسمانی و سلامت روانی دو حیطه مهم کیفیت زندگی سالمندان میباشد و نیز با در نظر گرفتن اینکه سلامت جسمانی و سلامت روانی با بالا رفتن سن در معرض خطر قرار میگیرد. برای بحث دقیق تر پیرامون تفاوت سلامت سالمندان در بررسی حاضر می توان سلامت سالمندان در دو بعد جسمی و روانی ارزیابی نمود در سالمندان شهرستان خرم آباد ابعاد سلامت روانی پایین تر از متوسط ولی ابعاد سلامت جسمی بالاتر از متوسط است هم چنین ماکزیمم و مینیمم امتیاز های حاصله از دو حیطه سلامت سالمندان در شهرستان خرم آباد،سلامت جسمانی بین ۱۳ و ۳۸ و سلامت روانی بین ۸ و۳۰ است. سلامت روانی ۹۰/۴۰ درصد در وضعیت خوب به سر می برند و ۳۰/۴۰ درصد در وضعیت متوسط قرار گرفته و تنها ۱۴ /۱۹ درصد در وضعیت ضعیف به سرمی برند و شاخص سلامت جسمانی ۱۲/۷۰ درصد در وضعیت خوب و ۱۵/۲۱ در وضعیت متوسط و ۶۳/۸ در وضعیت ضعیف بسر می برند. این یافته ها را تحقیقات دیگر تأیید می کنند از جمله (حبیبی سولا و همکاران ۲۰۰۷) تغییرات جسمی که با گذشت سن در افراد پدیدار می شود و لزوماً همزمان و برای همه افراد هم سن وسال یکنواخت نیست، بلکه تأثیرپذیری جسمی و عقلی افراد وتغییراتی که در این زمینه در آنها پدید می آید،تا حد زیادی بین گروه های مختلف سالمندان متفاوت است.
در ذیل به توصیف سایر ویژگیهای جمعیتی این پژوهش که تأثیر در کیفیت زندگی سالمندان دارد پرداخته شده است ،داده های مربوط به بیماریها و توانایی انجام کارهای شخصی سالمندان میباشد.
این پژوهش سلامت و بیماری سالمندان ازابعاد مختلف بررسی شده است.با توجه به اینکه سلامت جسمانی و روانی سالمندان دو بعد مهم کیفیت زندگی می باشند و نیز با درنظر گرفتن اینکه سلامت جسمانی و روانی سالمندان معمولاً با بالا رفتن سن در معرض خطر قرار میگیرد در نتیجه بیماری سالمندان می تواند در همه حوزه ها، زندگی آنان را تحت الشعاع قرار داده و سلامت آنان را پایین بیاورد. بر این اساس در این قسمت به بررسی وضعیت سلامت و بیماری سالمندان پرداخته شده است.
مبتلا بودن به بیماری های مختلف شایع در دوران سالمندی در سالمندان کیفیت زندگی آنها را کاملاً تحت تأثیر قرار داده و بر این اساس،توانایی آنها برای انجام کارهای شخصی خود و حتی مشارکت آنها در فعالیت های اجتماعی و. . . را تحت تأثیر قرار خواهد داد. در بین سالمندان مورد بررسی۵۲/۷۶ درصد به بیماری مبتلا بوده اند.مبتلایان به بیماری ۲۵/۳۲درصد مردان و ۲۷/۳۶درصد زنان سالمند مورد بررسی به بیشتر از یک بیماری مبتلا بوده اند، درحالیکه فراوانی و اولویت های بیماریهای ذکر شده در مردان و زنان متفاوت است. نوع بیماری که سالمندان با آن مواجه هستند،متفاوت از بیماریهایی است که گروه های دیگر سنی با آن مواجه هستند.فراوانی برخی بیماریها در مردان و زنان سالمند جمعیت نمونه رایج تر است.
نکته لازم به ذکر اینکه یکی از بیماریهای شایع که مردان با آن مواجه اند،فشار خون،و در زنان بیماریهای شایع آرتروزمیباشد. َََََََََََََََََََََ شایع ترین بیماریها ی مردان به ترتیب عبارتند از : ۱- فشار خون ۲- آرتروز۳- بیماری های قلبی
شایعترین بیماریهای زنان به ترتیب عبارتند از : ۱- آرتروز ۲- فشار خون ۳- بیماری های قلبی بسیاری از بیماری ها ی دوره انتقال اپیدمیولوژیک با بیماری های سالمندی انطباق دارند و بیماری های مزمنی هستند که پیشگیری و درمان نهایی آنها به متغیرهای متعدد رفتاری، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی وابسته است که از آن به عنوان سبک زندگی هم یاد میشود.به دلیل تفاوت فیزیولوژیکی و اجتماعی زن و مرد، نوع، شدت و فراوانی در دو جنس متفاوت است. و بیماری در زنان بیشتر از مردان می باشد.
توانایی انجام کار های شخصی(مراقبت ازخود)سلامت جسمانی افرادسالمند درتوانایی انجام کارهای شخصی آنها تأثیرخواهد داشت.با توجه به اینکه۵۲/۷۶درصد سالمندان مورد بررسی مبتلا به بیماری هستند، لذا این مسئله می تواند مراقبت از خود را تحت تأثیر قرار دهد.اکثریت سالمندان مورد بررسی ( بیشتر از ۴/۸۵٫ درصد ) در انجام کار های شخصی نظیر لباس پوشیدن رفتن به دستشویی ، غذا خوردن، نیاز به کمک نداشته و به تنهایی قادر به انجام کارهای شخصی ذکر شده می باشند.در برخی از فعالیتها نظیر حمام کردن بویژه در زنان سالمند، تهیه غذا، نحوه استفاده از دارو و نحوه استفاده از تلفن تقریباً ۳۵/۵ درصد افراد نمونه قادر به انجام نبوده و به کمک فرد دیگر نیاز دارند.۴/۱۲ درصد قادر به انجام کارهای اداری و بانکی و نیز خرید به ویژه زنان قادر نبوده و کاملاً به کمک فرد دیگر وابسته هستند.با توجه به نظریه فعالیت ،افراد مسن موقعی سالمندانی موفق خواهند بود که در تمام فعالیتهای روزانه مشارکت فعال داشته و سرگرم باشند.
ب )نتایج استنباطی:
بعد از ارائه یافته های توصیفی،دربخش دوم فرضیات تحقیق، به بررسی رابطه تک تک متغیرهای جمعیتی،احتماعی و اقتصادی تأثیرگذاراحتمالی بر سلامت جسمی و روانی سالمندان نمونه تحقیق پرداخته شده است.بر این اساس،مقایسه میانگین عوامل جمعیتی،اجتماعی واقتصادی موثردر دو حیطه مهم سلامت جسمی و روانی سالمندان در شهر ستان خرم آباد و تحلیل اطلاعات و روابط بین متغیر ها، به تبیین متغیر وابسته از طریق متغیر های مستقل می پردازد براساس نظریه عوامل تاثیر گذار بر کیفیت زندگی وسلامت سالمندان وایت هد و دالگرن، ۱۹۹۱ ، لایه های مؤثربر سلامت را اینگونه بیان میکنند :
- ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎی ارﺛﻲ(ﺳﻦ و ﺟﻨﺲ)
- ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎیﺳﺒﻚ زﻧﺪﮔﻲﻓﺮدی
- ﺣﻤﺎﻳﺘﻬﺎ و تأثیراتﺟﺎﻣﻌﻪ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺪاوم ﺑﺨﺶ ﻳﺎ ﻣﺨﺮب ﺳﻼﻣﺖ ﺑﺎﺷﺪ.
- وﺿﻊ زﻧﺪﮔﻲ و ﻛﺎر و دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت و ﺗﺴﻬﻴﻼت
نتایج بدست آمده ازتحلیل رابطه بین سلامت روانی با متغیرهای تحصیلات و سلامت جسمی( پیش بین) نشان میدهد که متغیرهای فوق با سلامت روانی رابطه مثبت دارند.یعنی با افزایش میزان تحصیلات وسلامت جسمی ،سلامت روانی افزایش می یابد و سلامت جسمی،سن ،تعداد فرزندان بدنیا آمده و تعداد فرزندان زنده با سلامت روانی نیز رابطه منفی دارد. یعنی افزایش سن و تعداد فرزندان باعث کاهش سلامت روانی میشود.
رابطه بین سلامت جسمی با متغیرهای پیش بین نشان میدهد که متغیرهای تحصیلات و سلامت روانی رابطه مثبت با سلامت جسمی دارند ومتغیرهای سلامت روانی ، سن، تعداد فرزندان بدنیا آمده و تعداد فرزندان زنده رابطه منفی با سلامت جسمی دارند.
بعد خانوار سالمند یک متغیر جمعیتی تأثیر گذار بر کیفیت زندگی سالمندان در نظرگرفته شد.در تحقیق حاضر بعد خانوار با سلامت جسمی و سلامت روانی رابطه ای ندارد ،نتایج بدست آمده نشان داد که چهار متغیر سلامت روانی،سن ،تحصیلات ،تعداد فرزندان حدود ۳/۲۷ درصد از تغییرات مربوط به متغیر سلامت جسمی را تبیین می نماید به عنوان متغیرهای تاثیرگذار برسلامت جسمی پاسخگویان بوده است.
در گام نخست متغیر سلامت روانی وارد تحلیل شده است که حدود ۱/۱۵ درصد از تغییرات مربوط به سلامت جسمی را تبیین میکند و با توجه به مقدار ضریب بتای آن به عنوان تأثیرگذارترین متغیر بر سلامت جسمی مطرح است.
در گام دوم متغیر سطح تحصیلات وارد تحلیل شد که حدود ۱/۷ درصد از تغییرات مربوط به متغیر وابسته سلامت جسمی را تبیین می نماید و با توجه به ضریب بتا دومین متغیر تاثیرگذار است. با توجه به اینکه سواد یکی از مؤلفه های پایگاه اقتصادی ،اجتماعی و از متغیرهای مفروض مداخله گر در سلامت جسمی و سلامت روانی بوده و متغیرهای اصلی تعیین کننده یک فرد در جامعه درآمد، شغل وتحصیلات می باشند. اینها به طور عمده به مفهوم وبر از منزلت اجتماعی مرتبطند و سه فاکتور تعیین کننده طبقه اقتصادی،اجتماعی هستند.لیبرانوس و دیگران یک بحث مفیدی در مورد اینکه چگونه از این سه شاخص در مطالعات اپیدمیولوژیست ها، تحصیلات را بیشتر از شغل و درآمد مورد اهمیت قرار می دهند.بطور متوسط با افزایش سطح تحصیلات در آمد نیز افزایش میابد و از طریق تحصیلات فرهنگ بهداشتی ارتقاء پیدا می کند .
در گام سوم متغیرسن وارد شده که حدود ۴ درصد از تغییرات مربوطه را تبیین میکنداین متغیر تاثیر منفی بر سلامت جسمی افراد دارد باتوجه به اینکه سن نیز بعنوان یک متغیرجمعیتی تأثیر گذار بر سلامت جسمی و روانی سالمندان می باشد. در نهایت متغیر تعداد فرزندان وارد تحلیل شد که حدود ۱/۱ درصد تغییرات متغیر سلامت جسمی را تبیین می نماید و مانند سن تأثیر منفی برسلامت جسمی افراد دارد. بیشتر حالات مربوط به سلامت وبیماری به نحوی با سن مرتبط است. نوع بیماری ها و مرگ و میر ناشی از آن درسنین مختلف متفاوت است. میان کهنسالی و برخی از بیماری ها رابطه ای متقابل وجود دارد. بیماری به کهنسالی شتاب می بخشد و کهنسالی انسان را برای قبول بعضی از ناراحتی ها و بیماری ها، مخصوصاً آن نوع که با سیر قهقرایی در ارتباط است مستعد می سازد. در این پژوهش هرچه به سمت گروهای سنی بالاتر میرویم از تعداد سالمندان در این سنین کاسته می شود.لازم به ذکر است که رابطه بین سن و سلامت بیشتر جنبه بیولوژیک دارد .بخصوص درسنین سالمندی که مرگ و میر بالا است .
نتایج بدست آمده نشان داد که سه متغیر(سلامت جسمی،تعداد فرزندان،تحصیلات)درمجموع۱/۱۸ درصد از عوامل مربوط به سلامت روانی را تبیین می نمایند.