ارزشهای فردی و خانوادگی (چه ارزشهایی برای من اهمیت دارند)

۳ جلسه (کسب ارزشهای خانوادگی- اولویت‌بندی ارزشها- انتخاب ارزشها)

۲ جلسه

۵/۷

انتخاب هدف (برای آینده چه هدفهایی دارم)

۳ جلسه (اهداف کوتاه‌مدت و تعهدات من، زندگی من، گذشته و آینده، تحقق هدفها و آرزوها)

۲ جلسه

۵/۷

تصمیم‌گیری (چگونه باید تصمیم بگیرم)

۳ جلسه (پیش‌بینی نتایج هر تصمیم، تصمیم‌گیری گام به گام)

۳ جلسه

۹

ارتباط مطلوب (چگونه می‌توانم با دیگران ارتباط مطلوبی برقرار کنم)

۵ جلسه (ارتباط غیرکلامی، توانایی گوش دادن، توانایی ابراز وجود، آزمودن توانایی ابراز وجود، شیوه‌های برقراری ارتباط مطلوب)

۳ جلسه

۱۲

مقابله با اضطراب (چگونه بر فشار روانی غالب آییم)

۴ جلسه (اضطراب و فشارهای روانی، تأثیر فکر من، آرامش روانی)

۲ جلسه

۹

۵/۵۲

منبع: برگرفته و تنظیم از کتاب مهارتهای زندگی، دفتر برنامه‌ریزی امور فرهنگی و مشاوره وزارت آموزش و پرورش
سوابق پژوهشی^[۳۳۰] مربوط به آموزش مهارتهای زندگی
در این زمینه اکثر پژوهش‌ها مربوط به بررسی تأثیر آموزش مهارتهای زندگی بر روی رفتار فراگیران می‌باشد. در ادامه سوابق تحقیق در خارج و داخل کشور بررسی می‌شود.
تحقیقات و سوابق پژوهشی مربوط به خارج از کشور
بوتوین و همکاران(۱۹۸۴،۱۹۸۰) اثر برنامه آموزش مهارتهای زندگی را بر مصرف الکل، سیگار و دارو بررسی نموده‌اند. این برنامه شامل آموزش مهارتهای ارتباطی، تصمیم گیری، اداره کردن خود، اضطراب و استرس بود. نتایج نشان داد که آموزشها در کاهش مصرف سیگار، الکل و دارو مؤثر بوده‌اند (سازمان بهداشت جهانی، ۱۳۷۷، ص۹۳).
تحقیقی توسط بلاک^[۳۳۱]، آمارو^[۳۳۲]، شوارتز^[۳۳۳] و فلینکباف^[۳۳۴] تأثیر جنسیت را در برنامه‌های پیشگیری از سوء مصرف مواد مورد بررسی قرار داده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که برنامه پیشگیری از سوء مصرف موادتأثیرات متفاوتی بر روی جنسیتهای متفاوت دارد. همچنین ۹۰ % مطالعات انجام شده در این زمینه گزارش کرده‌اند که برنامههای پیشگیری از سوء مصرف مواد اثرات قوی تری برای زنان نسبت به مردان دارد( بلاک و همکاران، ۲۰۰۱.به نقل از ادوارد ای.اسمیت^[۳۳۵] و دیگران).
یک مؤسسه ملی ایالات متحده که مسئول مطالعه در مورد سوء مصرف دارو، بر روی جمعیت ۶۰۰۰ نفری از دانش آموزان ۵۶ مدرسه راهنمایی می‌باشد، اطلاعاتی را در زمینه میزان استفاده از داروها و مواد توسط دانش آموزان با ارائه آموزش مهارتهای زندگی به قرار زیر منتشر نموده است :
سه ماه بعد از اجرای برنامه، استعمال سیگار نزدیک به ۶۷ % کاهش یافت.
با آموزش مهارتهای زندگی استفاده از الکل نزدیک به ۵۴ % و مشروب خوری سنگین نزدیک به ۷۳ % کاهش یافت.
استعمال دخانیات در روزی یک بسته، نزدیک به ۲۵ % کاهش یافت. (وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده^[۳۳۶]، اداره خدمات بهداشت روانی و پیشگیری از سوء مصرف مواد^[۳۳۷]، ص ۱).
در مطالعه ای که توسط کلینگمن (۱۹۹۸) انجام گرفت آموزش مهارتهای زندگی در زمینه‌هایی مانند برقراری ارتباط صمیمانه، امور تحصیلی و شغلی، رفتارهای خود تخریبی، زندگی اجتماعی و بهداشت مؤثر بود (طارمیان، ۱۳۷۸).
آموزش مهارتهای زندگی در پیشگیری از خشونت نیز کارایی داشته است. در یک برنامه پیشگیری از خشونت به ۱۳۵ دانش آموز مهارت حل مسأله آموزش داده شد. نتایج نشان داد که افراد شرکت کننده در برنامه در مقایسه با گروه کنترل با مشکلات اجتماعی کمتری روبه رو بوده و کمتر به راه حل‌های خشونت آمیز متوسل شده‌اند و عواقب منفی بیشتری برای خشونت مطرح کردند (گینز و همکاران، ۱۹۹۳؛ به نقل از صفرزاده، ۱۳۸۲).
در یک تحقیق پیمایشی به محققان مؤسسه اسکاتلندی تحقیقات آموزشی مأموریت داده شد درباره موارد زیر به تحقیق بپردازند:
مهارتهای زندگی با اهمیت از نظر جوانان کدامها هستند؟ چگونه آنها این مهارتها را رشد می‌دهند؟ و این مهارتها بر زندگی آنها چه تأثیری دارد؟ نمونه آماری ۲۰۰ نفر از جوانان ۲۱- ۱۶ ساله بودند. یافته‌های تحقیق به قرار زیر است :
عمده ترین مهارتهای زندگی عبارتند از: سواد و ارتباط، مهارتهای بین فردی و کار گروهی، محاسبه کردن، تفکر انتقادی و توانایی استدلال کردن، مهارتهای حل مسأله و استفاده ار تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات.
اساسی‌ترین و مهمترین مهارتهای زندگی عبارت از مهارت ارتباطی و روابط بین فردی بودند.
تجربه کار کردن، چه در مدرسه و چه در محیط کار را در رشد مهارتهای زندگی مؤثر دانسته بودند و همچنین خانواده را در رشد اولیه مهارتها بسیار مؤثر دانسته بودند.

شکل ۲-۶٫ نمای کلی از پراکندگی رادرفورد
تئوری پراکندگی در سال ۱۹۴۷ منتشر شد. به جز در موارد نادر، انحراف یک پروتون توسط یک هستۀ اتمی خیلی کوچک است؛ بنابراین پهنای زاویه‌ای مشاهده شده برای پرتو پروتونی که از ورقه‌ای از ماده عبور می‌کند، عمدتاً به‌علت ترکیب تصادفی از انحرافات زیادی است که رخ می‌دهد. به دلیل این موضوع و برهم‌کنش‌های الکترومغناطیسی، پراکندگی به‌صورت پراکندگی کولنی چندگانه ( MCS )^[95] شناخته می‌شود. تئوری MCS به طور دقیق پهنای گاوسی را پیش‌بینی می‌کند؛ زیرا برای اکثر هدف‌های پرتودرمانی تنها همین بخش گاوسی پرتو درنظرگرفته می‌شود که حاوی ۹۸% از پروتون‌ها می‌باشد [۴]. زوایای مربوط به چنین پراکندگی برای پروتون کوچک هستند. موادی با عدد اتمی بالا خیلی بیشتر نسبت به موادی مانند آب، پروتون‌ها را پراکنده می‌کنند و این یعنی روندی مخالف توان توقف، در فرایند پراکندگی وجود دارد. این موضوع را می‌توان در شکل ۲-۷ به‌خوبی مشاهده کرد [۳۹]. در این شکل، زاویۀ پراکندگی چندگانه و میزان انرژی از دست رفته برای پروتون‌های MeV 160 که از g/cm² ۱ مواد مختلف عبور می‌کنند، دیده می‌شوند.

شکل ۲-۷٫ نمایش زاویۀ پراکندگی و میزان انرژی از دست رفته برای پروتون‌های MeV160 در مواد مختلف [۳۹]

۲-۲-۲-۱- اندازه‌گیری تجربی زاویۀ پراکندگی

شکل ۲-۸ پرتو پروتونی را نشان می‌دهد که وارد هدف شده و پس از خارج شدن از آن توزیع زاویه‌ای تقریباً گاوسی با پهنای زاویه‌ای دارد. اگر این ذرات تا فاصلۀ L بدون هیچ پراکندگی اضافه‌ای حرکت داده شوند، توزیع شار، تقریباً گاوسی و با پهنای خواهد بود. از آنجایی‌که همۀ پروتون‌ها در پهنای ، انرژی و یا به عبارتی توان توقف تقریباً یکسانی دارند، دوز این ذرات طبق معادلۀ (۲‑۱۳) متناسب با شار آن‌ها خواهد بود [۴]. در این معادله، dN تعداد پروتون‌های عبورکننده از سطح مقطع dA با ضخامت dx می‌باشد.

(۲‑۱۳)

اگر بخواهیم را از اندازه‌گیری به‌صورت تجربی به‌دست آوریم، ضخامت هدفی که پروتون‌ها از آن خارج می‌شوند، اهمیت پیدا می‌کند؛ زیرا برای هدف‌های ضخیم لازم است بدانیم که پروتون‌ها از کدام بخش از هدف خارج می‌شوند و مقدار L دقیقاً چقدر است.
شکل ۲-۸٫ پراکندگی کولنی چندگانه برای پروتون ناشی از یک ورقۀ نازک

۲-۲-۲-۲- فرمول هایلند

چالشی که از دید تئوری برای پراکندگی کولنی چندگانه وجود دارد، شامل: ۱٫ پیش‌بینی شکل دقیق توزیع زاویه‌ای MCS و ۲٫ پیش‌بینی مشخصات پهنا به‌صورت تابعی از انرژی پروتون، ماده و ضخامت پراکننده می‌باشد. چندین تئوری در دهه‌ های ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ مربوط به این پدیده ارائه شده‌اند. جامع‌ترین آن‌ها برای پرتوهای پروتون، تئوری مولی‌یر^[۹۶] است [^[۹۷]-^[۹۸]]؛ البته طی مقاله‌ای توسط بته [^[۹۹]]، این تئوری قدری بهبود یافت تا با سایر تئوری‌های مربوط به پراکندگی مطابقت پیدا کند. با این وجود دو جنبه از تئوری مولی‌یر که از دیدگاه پرتودرمانی با پروتون اهمیت دارد، حذف گردید؛ یکی از آن‌ها عمومیت دادن به پراکندگی از هدف‌هایی با ضخامت دلخواه و دیگری مواد ترکیبی می‌باشد. در اینجا فرمولی موسوم به فرمول هایلند^[۱۰۰] که به اندازۀ کافی دقیق و بسیار ساده‌تر است، ارائه می‌گردد. در تقریب گاوسی همۀ آن چیزی که ما نیاز داریم، وابستگی به انرژی پروتون و مادۀ پراکنده‌کننده می‌باشد؛ بنابراین فرمول هایلند برای مطابق با معادلۀ (۲‑۱۴) است [^[۱۰۱]]:

(۲‑۱۴)

در رابطۀ فوق، pv فاکتور سینماتیک، d ضخامت هدف و L_rad طول تابشی مربوط به مادۀ هدف است. این معادله برای هدف‌هایی که به اندازۀ کافی نازک باشند، به‌کارگرفته می‌شود؛ بنابراین pv خیلی از مقدار اولیه‌اش کاهش نمی‌یابد؛ البته این معادله می‌تواند برای هدف‌هایی با ضخامت دلخواه نیز تعمیم داده شود [^[۱۰۲]]؛ بنابراین با درنظر گرفتن این ساده‌سازی، فرمول هایلند تعمیم‌یافته، جامع و دقیق است. شکل ۲-۹ نیز دقت این فرمول را نشان می‌دهد؛ در واقع این فرمول ساده، داده‌های تجربی در ناحیۀ گاوسی را با تئوری هماهنگ می کند [۴۵]. در این شکل، زاویۀ پراکندگی برای چهار عنصر سرب، مس، آلومینیوم و بریلیوم با بهره گرفتن از فرمول هایلند و به‌صورت تجربی محاسبه شده است و همان‌طور که می‌بینیم نتایج با دقت خوبی برهم منطبق هستند. ضخامت هدف تقسیم بر برد متناظر با انرژی پروتون فرودی می‌باشد.
شکل ۲-۹٫ بررسی دقت فرمول هایلند در مقایسه با اندازه‌گیری‌های تجربی برای زاویۀ پراکندگی پروتون [۴۵]

۲-۲-۲-۳- توان پراکندگی

برای محاسبۀ کل انرژی از دست رفتۀ یک پروتون در یک کاهش‌دهندۀ انرژی^[۱۰۳]، لازم است تا توان توقف روی ضخامت کاهش‌دهنده جمع بسته شود. توان توقف یعنی S به سرعت پروتون و مشخصات مادۀ کاهش‌دهنده در عمق x از ماده وابسته می‌باشد. در قیاس با توان توقف، طبق معادلۀ (۲‑۱۵)، توان پراکندگی به‌صورت آهنگ افزایش اختلاف در زاویۀ MCS تعریف می‌شود [۴]:

(۲‑۱۵)

نکته‌ای که در اینجا مطرح می‌شود آن است که آیا می‌توان مشابه توان توقف، زاویۀ MCS را در عمق x از ماده‌ای همگن با ضخامت دلخواه جمع‌زنی کرد؛ به گونه‌ای که زاویۀ کل MCS در تقریب گاوسی نتیجۀ تئوری مولی‌یر را به دست دهد؟
در مسائل مربوط به ترابرد پروتون، برای به‌کار بردن همزمان اتلاف انرژی و پراکندگی کولنی چندگانه، لازم است که در هر از کاهش‌دهنده، تغییرات متناظر در انرژی و زاویۀ MCS با روش‌های تحلیلی و یا مونت‌کارلو محاسبه شود. به‌علاوه، بهتر است که نتایج حاصل از چنین محاسباتی، مستقل از اندازۀ باشد؛ از این‌رو باید T(x) مفید را به‌دست آورد. برای داشتن زاویۀ کل MCS در تقریب گاوسی و در ماده‌ای همگن با ضخامت دلخواه، به شکلی صحیح، از فرمول دیفرانسیلی مولی‌یر طبق معادلۀ (۲‑۱۶) استفاده می‌شود [^[۱۰۴]]:

اجتماعی

فرآیندهای جمعیتی، بعد خانوار، نوع خانواده

حقوقی

قوانین شهری، حقوق شهروندی

مدیریتی

سیاست مدیریتی در سطح کلان و خرد، بهره مندی از خدمات و امکانات

مکانی

موقعیت جغرافیایی شهری و محل زندگی، منشاء جغرافیایی ساکنان، جغرافیای طبیعی شهر

تکنولوژی

در اشکال گوناگون خود

ماخذ: ( سرور و امینی، ۱۳۹۲: ۴۰)
۲-۳-۸ پایداری اجتماعی (Social Sustainability)
بعد اجتماعی امروز متاثر از نیروهای دگرگون ساز جهانی شدن دستخوش تغییراتی اساسی شده است. توسعه پایدار به مثابه فراروایتی بوم محور، امکان استقرار و قلمرویابی خود را تنها در همسویی با ساختارها نهادهای محلی خواهد یافت. با وجود چرخش محسوس در جهت همسویی با گرایشات محلی در تفکر توسعه، باز هم بار ساختاری- نهادی فراروایتی توسعه، همچنان مواجه با الزام تغییر بستر ساختار- نهادی موجود است. بر این اساس، تغییر به مثابه توسعه یا به عبارت دیگر، توسعه به مثابه تغییر، دستور کاری است که می تواند امکان نو شدن زمینه را مهیا سازد (صرافی و احمدی، ۱۳۸۳: ۶۱-۵۹). برنامه ریزان به طور کامل، موضوعات و جنبه های اجتماعی را نادیده نمی گرفتند، در واقع، آنها توجه به زندگی اجتماع را از طریق برنامه ریزی محله ها دنبال می کردند. با این حال، در برنامه ریزی محله ها، برنامه ریزان شهری فرض می کردند که محله ها در مفهوم اجتماعی آن، می توانند از طریق برنامه ریزی محله به صورت فیزیکی و در قالب «مغازه های محلی»، مدارس ابتدایی «محلی» و نظایر آن شکل بگیرند. به بیان دیگر، فرضیه این بود که چارچوب و فرم محیط فیزیکی، کیفیت زندگی اجتماعی را شکل داده و حتی آن را «تعیین» می کند. به چنین نگرشی به طور کلی «جبرگرایی فیزیکی» گفته می شود (تایلور، ۱۳۹۳: ۴۴). اجتماع مفهوم چند بعدی و پیچیده ای است که پژوهشگران و رشته های علمی مختلف برداشت های مختلفی از آن داشته اند. برگر” معتقد است که تباین بین اجتماع و جامعه بخشی از سنت سیاسی محافظه کارانه ایده های جامعه شناختی است. برگر، تباین میان اجتماع و جامعه را این گونه بیان می دارد: اجتماع سنت است، جامعه تغییر است، اجتماع احساس است، جامعه عقلانیت است، اجتماع زن است، جامعه مرد است، اجتماع مهرآمیز، پرحرارت و خودمانی است؛ جامعه سرد و خشک و رسمی است، اجتماع عشق است، جامعه تجارت است. فرینهو (۱۹۸۰)، اجتماع را به عنوان سیستم خاصی می داند و معتقد است که اجتماع زمانی شکل می گیرد که جمعیت انسانی در قلمرو معینی ساکن بوده و از ویژگی ها و منافع مشترکی برخوردارند و برای منافع مشترک، روابط متقابل برقرار می سازند. هیلری (۱۹۵۵)، معتقد است که اجتماع دربردارنده افرادی در کنش اجتماعی در درون یک منطقه جغرافیایی است که یک یا چند پیوند اضافی دارند. دیوید، گریگوری و ویلیام (۱۹۹۱)، برای درک بهتر اجتماع سه مولفه اشاره دارند:

به طور کلی اجتماع از طریق محدوده ای که از لحاظ جغرافیایی، قلمرویی یا فضایی مرزبندی شده است، تعریف می گردد.
اعضای اجتماع از طریق تعدادی ویژگی ها یا خصیصه های مشترک (ارزش ها، نگرش ها، قومیت و طبقات اجتماعی) به هم پیوند خورده اند.
برخی فرم های کنش متقابل اجتماعی پایدار، در میان اعضای اجتماع وجود داشته و در آن مشارکت فعال دارند.
رولند وران(۱۹۶۳)، در کتاب «اجتماع در امریکا» به پنج کارکرد اصلی اجتماع اشاره نموده که عبارت است از:
اجتماعی شدن، از این طریق آن اجتماع ارزش های مشخص در درون اعضای خود ترویج نموده و نهادینه می سازد؛
ثروت اقتصادی، از طریق آن اجتماع معیشت اعضای خود را تضمین می نماید؛
مشارکت اجتماعی، نیازهای عمومی برای اجتماعی شدن را برآورده می سازد؛
کنترل اجتماعی که مستلزم رعایت ارزش های مشخص اجتماع توسط اعضاء است؛
پشتیبانی و حمایت متقابل، فرآیندی که از طریق آن اعضای اجتماع تکالیف بسیار مهم و حیاتی که باید به طور انفرادی انجام شود را انجام می دهند (صرافی و همکاران، ۱۳۹۳: ۱۱۸-۱۱۷).
مشکلات و مسائل سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، محیط زیستی و فرهنگی که در تلاش برای دستیابی به پایداری در سطحی جهانی وجود دارد، یکی از برهان های کلیدی اجتماع پایدار است. طرح ها و پیشنهادهایی که در مقیاس جهانی یا ملی صورت می گیرد عمدتا” به شکست می انجامد زیرا کنش سیاسی هماهنگ و معنادار در این سطوح بسیار مشکل و گاه غیر ممکن است. در چنین سطوح کلانی، هماهنگی و همکاری در میان واحدهای سیاسی بسیار دشوار است. اکنون برهه ای از تاریخ است که جهانیان در این مهم که حرکت در جهت پایداری از مقیاس محلی محسوس تر، سریع تر و موفقیت آمیز تر خواهد بود، به اجماع نظر رسیده اند. برای اینکه اجتماع در جهت پایداری حرکت کنند ساکنان آن باید به اندازه ظرفیت زیستی منطقه عمل کنند. عدالت اجتماعی را تضمین کنند، مشارکت سیاسی برابر همه ذینفعان فراهم کنند سرمایه اجتماعی را توسعه دهند و اقتصاد مکان- محور راتقویت کنند. در ادبیات جهانی، انواع و مدل های مختلفی از اجتماعات پایدار وجود دارد که برخی از آن عبارت اند از: «شهرهای آهسته» یا «سیتا اسلو»، «شهرک های گذار»، «اجتماعات کم-کربن»، «اجتماعات مسکن همیارانه» و «بوم روستاها». شهر آهسته که به سیتا اسلو شهرت دارد جنبشی است که به عنوان نوشدارویی در برابر جهانی شدن و شیوه زندگی با آهنگ سریع، ظهور یافته است. هدف اصلی شبکه سیتا اسلو دستیابی به پایداری منطقه از طریق تقویت اقتصادهای محلی و تمرکز و سرمایه اجتماعی و طبیعی منطقه است. برای نمونه سیتا اسلو اجتماعات دیگر را تشویق می کند که ارزش های فرهنگی و تاریخ بومی و همچنین ویژگی های منحصر به فرد منطقه خود را احیا کنند، تا سال ۲۰۰۹ بیش از ۱۰۰ شهر و شهرک در سراسر جهان در این اجتماع شده اند. جنبش «شهرک های گذار» به عنوان واکنشی به تغییرات اقلیمی و بحران های نفتی احتمالی، پدیدار شده است. این جنبش بر اهمیت چشمگیر پایدار و خوداتکایی اجتماعات تاکید دارد که می تواند از طریق همکاری افراد، بنگاه ها و موسسات و صاحبان قدرت عملی گردد. اجتماعات کم- کربن یا اجتماعات انرژی پایدار نوینی هستند که محبوبیت و توجهات فراوانی از سوی مناطق مختلف اروپا کسب کرده اند. این جنبش بر اهمیت افراد برای کنش نه به عنوان مصرف کننده بلکه به عنوان شهروندانی که مراقب بهگشت اجتماع محلی خود هستند، تاکید دارد. اجتماعات مسکن همیارانه، یکپارچگی اجتماعی منسجم تری را به نمایش می گذارند. این سکونتگاه ها نمونه ای از زندگی همیارانه هستند، جایی که معماری فیزیکی و اجتماعی یک سکونتگاه به وسیله ی ساکنان طراحی و برنامه ریزی می شود. اجتماعات مسکن همیارانه بر مبنای حداکثر تعامل اجتماعی اشتراک در منابع و تصمیم گیری اجماع- محور استوارند. بوم روستاها به دنبال کسب حداکثر خودبسندگی در تامین نیازهای اساسی ساکنان آن ها و به حداقل رساندن زیان به محیط هستند. رویکرد بوم روستا برای توسعه اجتماع جامع تر از مسکن همیارانه است و شامل جنبه هایی همچون اقتصادهای پایدار، کشاورزی و محافظت است (صرافی و همکاران، ۱۳۹۳: ۱۲۲-۱۲۰). پایداری اجتماعی مستلزم اقتصاد پایدار شهری، محیط زیست پایدار شهری، زندگی پایدار شهری و دیگر ابعاد پایداری است که در مجموع از آن به عنوان برابری درون نسلی و اصل عدالت اجتماعی و برابری میان نسلی آینده یاد می کنند. در مجموع منظور از پایداری اجتماعی همبستگی و یکپارچگی اجتماعی، کار و درآمد مناسب، اکوسیستم پایدار، دسترسی به مسکن مناسب و با کیفیت، شأن شهروندی و مشارکت در امور امنیت و رفاه (در ابعاد گوناگون)، برابری و تعادل فضایی، دسترسی به امکانات و خدمات موردنیاز و غیره.. است (سرور و امینی، ۱۳۹۲: ۳۷). پایداری اجتماعی در عملکرد توسعه نقش مهمی را ایفا می کند و سطح تمرکز در توسعه پایدار برای دستیابی به پایداری اجتماعی به عوامل تاثیرگذار در توسعه و برنامه ریزی توسعه برای حال و آینده بستگی دارد. از منظر جهت گیری اجتماعی برای بهینه سازی ظرفیت مداوم توسعه به عنوان یک موقعیت مکانی طولانی مدت برای روابط انسانی و توسعه فرهنگی مناسب می باشد (Mak & Peacock, 2011:13). پایداری اجتماعی نیاز به یک عملکرد حمایتی اجتماعی توسط شهروندان دارد تا هرکس حق این را داشته باشد در مقابله با مخاطرات زندگی از سلامت اجتماعی، بهداشت، امنیت و مشارکت اجتماعی تا حد ممکن برخوردار شود. دولت رفاه همیشه به دنبال دو هدف اجتماعی و اقتصادی است، تا با توسعه اقتصادی، پتانسیل لازم برای دولت فراهم آید تا بتواند با حمایت اجتماعی، تعادل جامعه و اقتصاد را تقویت کند (Valimaki, 2011: 28). بعد اجتماعی که یکی از ابعاد مهم در توسعه پایدار می باشد اغلب در سناریوسازی که برای آینده محیط زیست ما اعمال می شود نادیده گرفته شده، با این حال با توجه به تجارتی شدن ابعاد اجتماعی و زیست محیطی در اقتصاد بازار، معیارهای اجتماعی و زیست محیطی باید تلفیق و توسعه یابد، تا بتوان اقدام به طراحی سناریوی کرد که در آن معیارهای پایداری اجتماعی منعکس شود (Omann & Spangenberg, 2002:1). توسعه پایدار اجتماعی را نیز می توان به طور کلی دگرگونی های مثبت اجتماعی در جامعه تصور کرد. “چَپ من” می گوید: هدف از این توسعه که بر عدالت و برابری استوار است، حفظ کیفیت زندگی انسان در قالب گنجایش کره زمین است. او می گوید شکل هایی از توسعه هستند که آزادی و تحرک را افزایش می دهند و انواع دیگری ممکن است بر رفتارهای مردم تاثیر بگذارند (شهبازی و همکاران، ۱۳۹۲: ۲).
۲-۳-۹ دیدگاه ها و نظریات صاحب نظران در حوزه پایداری اجتماعی در سطح جهان
۲-۳-۹-۱ جان اورتون و همکاران «در تبیین مفهوم پایداری اجتماعی معتقدند که در ادبیات توسعه پایدار، تسلط مباحث محیطی و اقتصادی بیشتر بوده، اما توسعه پایدار دارای بعد سومی شامل مباحث اجتماعی نیز است. در رویکرد اجتماعی به توسعه پایدار ، جایگاه مردم فقیر و نیازهای اساسی آنان در اولویت است. در این رویکرد تاکید بر سه عنصر توانمندی، عدالت اجتماعی و آزادی انتخاب است. بدین ترتیب تامین نیازهای مادی مردم از اولویت های توسعه پایدار است. جوامعی که در آن عدالت وجود ندارد، پایداری نیز وجود ندارد، زیرا چنین جوامعی زمینه بهره برداری گروهی را از گروه های دیگر فراهم می کنند. بنابراین در مبحث توسعه پایدار اجتماعی تاکید بر رفع بی عدالتی و بی تعادلی در سطح جوامع مورد توجه است. در توسعه پایدار با رویکرد اجتماعی دو مفهوم وجود دارد: اول، مشارکت یا توسعه از پایین بر این محور استوار است که مردم فقیر باید بعنوان گروه های اصلی در فرایند توسعه در اولویت قرار گیرند؛ دوم، توانمندسازی که به عنوان تامین ابزار و بسترهای لازم برای تغییر زندگی فقرا تعریف شده است (جاودان و رکن الدین افتخاری، ۱۳۸۹: ۶۸).
۲-۳-۹-۲ دیویدسون ^[۱۰]و ویلسون^[۱۱] در سال (۲۰۰۹) پیشنهاد کرد که پایدار ی اجتماعی یک سیستم روابط فرهنگی است که در آن جنبه های مثبت فرهنگ که متفاوت می باشد ارزش و ارتقاء یابد. همچنین نیاز به مشارکت سیاسی گسترده شهروندان نه تنها در مراحل انتخابات بلکه در دیگر فعالیت های سیاسی و.. به ویژه در سطح محلی انجام گیرد و آن را به طور منظم از سه دیدگاه تفسیر می کند: دیدگاه توسعه گرا، محیط زیست گرا و مردم گرا. در مفهوم پایداری اجتماعی، شاخص های کلیدی متعددی شناسای شده اند که نشان می دهد که چگونه نیازهای اساسی و حقوق برابر به طور مداوم به عنوان ستون های اساسی پایداری اجتماعی مطرح می شود. در تجزیه تحلیل شاخص ها پایداری اجتماعی نشان می دهد که چگونه این شاخص های سنتی مانند عدالت، کاهش فقر، و معیشت قبلا” به طور فزآینده مطرح بود. اما به جای آن مفاهیم که بیشتر نامحسوس و غیر قابل اندازه گیری است مانند هویت، حس تعلق به مکان، و تعامل اجتماعی مطرح می شود. در چند سال گذشته مفهوم پایداری در جهت مشارکت اجتماعی، حس تعلق به مکان، ثبات جامعه و امنیت گام برداشته است (Glasson and Wood, 2009: 286).
۲-۳-۹-۳ نظریه کنش پارسونز^[۱۲] نشان می دهد هر کنشی اعم از منش بهنجار یا نابهنجار، توسط صور خاصی از ساختارهای اجتماعی ساخته و تولید می شود، از این رو پایداری اجتماعی نیز توسط افراد، در چهارچوب شرایط و ساختار اجتماعی و وسائل و مسیرهایی برای رسیدن به اهداف قابل تبیین می باشد. پارسونز اختیار و اراده انسانی را در انجام افعال و کردار خود، انکار نکرده و در عین حال نقش و تاثیرات ساختاری را نیز در کنش آدمی نادیده نمی گیرد. از این منظر پایداری اجتماعی در چارچوب شرایط و ساختار اجتماعی و وسایل و مسیرهایی برای رسیدن به اهدافی قابل تبیین است. پارسونز نظام کنش اجتماعی را مشتمل بر چهار خرده نظام می داند: نخستین مرجع یا منشاء کنش، ارگانیسم است. ارگانیسم دارای ساخت ژنتیکی است که در رابطه با محیط شکل می گیرد. کارکرد نظام ارگانیسم رفتاری تطابق با محیط است به طوری که پارسونز عوامل محیطی را در شکل گیری نظام کنش اجتماعی مهم می داند. دومین منشأ کنش نظام شخصیتی که به رفتار ساختی اکتسابی و آموخته شده انسان اطلاق می شود حاصل تعامل ارگانیسم و الگوهای فرهنگی است. انسان از طریق نظام شخصیتی اهداف خود را دنبال می کند؛ به عبارت دیگر کارکرد نظام شخصیتی، هدف یابی است. سومین منشا کنش نظام فرهنگی، مجموعه ساخت ها و الگوهایی است که در طول زمان به وسیله افراد و گروه های اجتماعی شکل می گیرد و کارکرد آن برقراری ثبات الگویی است. چهارمین منشا کنش نظام اجتماعی، نظام کنشهای متقابل در یک محیط معین بین عاملهای انگیزه داری است که در درون یک فرهنگ با هم در ارتباطند. نظام اجتماعی از نظر پارسونز یک ابزار تحلیلی است و در آن نقش اجتماعی افراد و نه خود واقعی آنان مورد بررسی قرار می گیرد (زارع شاه آبادی و همکاران، ۱۳۹۲: ۱۱۳- ۱۱۲).
۲-۳-۹-۴ برملی و همکاران^[۱۳] (۲۰۰۶) در تشریح عملیاتی پایداری اجتماعی، دو ایده را در هسته از پایداری اجتماعی مشخص و ارائه دادند. در مرحله اول، به مسائل مربوط به عدالت اجتماعی یا جامعه که بیشتر ” پایداری جامعه” اساس مفهوم برای آن است. و در مرحله دوم، مربوط به امکان سنجی سلامت و “جامعه” خود را به عنوان یک نهاد عمومی مطرح می کند و به طور کلی تحت عنوان جامعه نشان داده می شود. بررسی این دو بعد به طور کامل نه تنها مستقل از یکدیگر بلکه دارای یک تمایز مفهومی نیز می باشد. و در بررسی پایداری اجتماعی در سطح توسعه شهری باید این دو بعد پوشش داده شود. عدالت اجتماعی و پایداری جامعه در ارتباط با امکان سنجی سلامت و “جامعه” خود را به عنوان نهاد اجتماعی دارای مشخصه های زیر است:
تعامل در شبکه های اجتماعی و جامعه
مشارکت اجتماع
ثبات جامعه
امنیت (جرم)
۲-۳-۹-۵ بارون^[۱۴] و گانلت^[۱۵] (۲۰۰۲) دامنه پایداری اجتماعی از طریق یک فرایند مشورت رسمی از جمله نشست ها، بحث و گفتگو و سخنرانی ها مورد بررسی قرا می دهند. در این تحقیق اشاره می کنند که در مناطق شهری آنچه جامعه را قوی و قابل زندگی می کند به آینده آنها از جمله عدالت، تنوع، همپیوندی، دموکراسی و حکومت بستگی دارد. یافته این تحقیق نشان می دهد که پایداری اجتماعی زمانی رخ می دهد که فرایند های رسمی و غیر رسمی سیستم و زیر ساخت ها و روابط به طور فعال برای ظرفیت نسل های حاضر و آینده برای ایجاد جوامع سالم و قابل زندگی ایجاد شود، و در آن صورت است که جوامع پایدار اجتماعی، بی طرف، متنوع، وجود مستقل را برای ارائه یک زندگی با کیفیت را دارند.
۲-۳-۹-۶ براملی و همکاران (۲۰۰۶)^[۱۶] در بررسی مفهوم اصلی را برای پایداری اجتماعی در نظر گرفته اند: نخست عدالت اجتماعی و دیگری جامعه. مفهوم عدالت اجتماعی، توزیع عادلانه منابع در جامعه و امکان دسترسی عادلانه به شغل، مسکن و خدمات محلی است، و بعد دوم به زیست پذیری و عملکرد جامعه به عنوان یک نهاد جمعی تاکید دارد. آنها همچنین پایداری اجتماعی را بر جنبه های مختلفی از جامعه و زندگی محله، از جمله: تعامل، مشارکت، حس مکان، ثبات جامعه و امنیت وابسته می دانند.
۲-۳-۹-۷ جان^[۱۷] و لی ^[۱۸](۲۰۰۸) در تحقیق خود به بررسی عوامل موفقیت در اجرای پروژه های مربوط به پایداری اجتماعی برای حفظ و بهبود رفاه نسل فعلی و آینده اشاره می کند. و بیان می کنند که توسعه شهری برای رسیدن به پایداری اجتماعی و محیط زندگی هماهنگ باید نابرابری های اجتماعی را کاهش دهد. و به طور کلی برای رسیدن به کیفیت زندگی مطلوب باید عوامل مهمی از جمله زیرساخت های اجتماعی، دسترس بودن خدمات، فرصت های شغلی و قابل دسترس، حفظ ویژگی های محلی و تأمین نیازهای روحی و روانی شهروندان و غیره… در نظر گرفته شود.
۲-۳-۹-۸ تین و همکاران (^[۱۹]۲۰۰۲) توسعه پایدار اجتماعی را شامل چهار معیار اصلی عدالت اجتماعی، همبستگی اجتماعی، مشارکت و امنیت معرفی کرده اند، که مبنایی برای سازمان توسعه بین المللی نیز قرار گرفت. در تبیین پایداری اجتماعی بر توجه به نیازهای اساسی، مانند مسکن و درآمد، و ظرفیت های فردی از جمله فرصت های شغلی متنوع و امکانات و برنامه های تفریحی، فرهنگی و اوقات فراغت مناسب با حداقل هزینه، و ظرفیت های اجتماعی، همچون هویت، مشارکت و وجود مکان هایی به منظور برگزاری فعالیت های هنری و اجتماعی در جهت توسعه سازمان های اجتماعی و تقویت تعادل بین آنها تاکید دارد. وی همچنین به منظور اثرگذاری ظرفیت های فردی و جمعی، چهار اصل برابری و عدالت اجتماعی، تعادل اجتماعی، امنیت و سازگاری معرفی می نماید.

نتایج تحلیل در جدول ۴-۶ نشان دهنده‌ی آن است که در مرحله‌ی اول میزان F معنادار می باشد (۰۰۱/۰P<، ۴۰۱/۱۰=F) و احساس پیوستگی ۱۵ درصد از واریانس شادکامی را پیش بینی می کنند و در مرحله‌ی دوم نیزمیزان F معنادار می باشد (۰۰۱/۰P<، ۰۶۳/۷=F) و مجموع متغیر‌های پیش‌بین در این مرحله ۱۳ درصد از واریانس شادکامی را پیش‌بینی می‌کنند. همچنین، با توجه به سطح معناداری و بتا میتوان پی برد که احساس پیوستگی به صورت مثبت و نارسایی هیجانی به صورت منفی دارای قدرت پیش بینی معنادار برای متغیر شادکامی میباشند. لیکن با توجه به مقدار بتا می توان پی برد که متغیر احساس پیوستگی نسبت به نارسایی هیجانی از قدرت پیش بینی کنندگی بالاتری برای شادکامی برخوردار است.

فصل پنجم
بحث و نتیجه گیری
در این فصل پس از بیان خلاصه‏ای از پژوهش، در مورد یافتهها بحث شده و نتایج پژوهش با پژوهشهای مرتبط دیگر مورد مقایسه و بررسی قرار گرفته است. در ادامه با استناد به یافته‏های پژوهش، پیشنهادهایی بیان شده و در پایان ضمن بیان محدودیت‏ها، موضوعاتی برای انجام پژوهش‏های بعدی مطرح گردیده است.
۵-۱ خلاصه پژوهش
هدف از انجام پژوهش حاضر تبیین رابطه بین احساس پیوستگی و نارسایی هیجانی با شادکامی بود. به لحاظ ماهیت و اهداف، این پژوهش از نوع علمی و برای اجرای آن از روش همبستگی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان دبیرستانی روزانه عادی دختر و پسر منطقه درودزن به تعداد ۱۰۸۰ نفر در سال تحصیلی ۱۳۹۳- ۱۳۹۲بود که تعداد ۲۸۳ نفر با بهره گرفتن از جدول مورگان به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه های شادکامی آکسفورد (۱۹۸۹)؛ احساس پیوستگی و پرسشنامه نارسایی هیجانی تورنتو (۲۰۰۵) استفاده شده است که روایی و پایایی آنها مورد تأیید قرار گرفت. تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از پرسشنامه ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شده است. در سطح آمار توصیفی از آمارههایی نظیر فراوانی، درصد، میانگین و انحراف معیار استفاده شده است. در سطح آمار استنباطی از آزمون همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بین ابعاد احساس پیوستگی با شادکامی رابطه مثبت و معنادار و از بین ابعاد نارسایی هیجانی بین بعدهای ناتوانی در شناسایی هیجانات و ناتوانی در بیان احساسات با شادکامی رابطه منفی و معنادار وجود دارد. همچنین یافته های پژوهش نشان داد که احساس پیوستگی، شادکامی را به صورت مثبت و نارسایی هیجانی شادکامی را به صورت منفی پیش بینی میکند و از بین ابعاد احساس پیوستگی، بعدهای قابل درک بودن و کنترلپذیری به صورت مثبت قویترین پیشبینی کننده شادکامی و از بین ابعاد نارسایی هیجانی ناتوانی در شناسایی هیجانات به صورت منفی قوی ترین پیشبینی کننده شادکامی میباشد.
۵-۲ تحلیل یافته های پژوهش
در این بخش بر حسب هر مؤلفه اساسی پژوهش یافته های بدست آمده از پرسشنامه ها ارائه شده و سپس نتایج پرسشنامه بررسی و تجزیه و تحلیل شده و در صورت وجود، پژوهشهای مشابه در داخل و خارج از کشور آورده شده است.
فرضیه اول پژوهش: بین ابعاد احساس پیوستگی و ابعاد نارسایی هیجانی با شادکامی دانش آموزان رابطه معناداری وجود دارد.
بر اساس اطلاعات جدول (۴-۳) بین ابعاد احساس پیوستگی (قابل درک بودن، کنترل پذیری و معنی دار بودن) با شادکامی دانشآموزان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد، همچنین از بین ابعاد نارسایی هیجانی بین ناتوانی در شناسایی هیجانات و ناتوانی در بیان احساسات با شادکامی رابطه منفی و معناداری وجود دارد. ولی بین سبک تفکر عینی با شادکامی رابطه ای مشاهده نگردید.
این یافته با یافته های پژوهش پالمر و همکاران (۲۰۰۲)، دراگست و همکاران (۲۰۰۹)، شریف و آقایوسفی (۱۳۸۹) همخوانی دارد.
در تبیین این یافته میتوان گفت احساس پیوستگی، جهت گیری کلی فرد و احساس اعتماد و پویایی مداوم و فراگیر را در زندگی و دنیای پیرامون فرد را نشان میدهد و باعث میشود فرد تحریکات درونی و بیرونی دریافت شده را در زندگی سازمانیافتهتر، قابل پیشبینیتر و توضیح پذیرتر درک نماید از این طریق زندگی برای وی قابل درک، کنترلپذیر و پرمعنی میشود. زمانی که زندگی برای فرد قابل درک و قابل کنترل و معنی دار باشد، فرد بر زندگی تسلط پیدا میکند و در برخورد با مسائل و مشکلات انعطافپذیری بیشتری از خود نشان خواهد داد، بنابراین در فرایند زندگی استرس و اضطراب کمتری تجربه خواهد کرد، وقتی تنشهای مضر در زندگی کمتر باشد فرد آرامش بیشتری را تجربه خواهد کرد که این آرامش با نشاط و شادکامی دانشآموزان و بهداشت روان در زندگی همراه میباشد. چرا که تسلط بر زندگی و آرامش سبب بالندگی، سرزندگی و نشاط روانی خواهد شد و هیجانات مثبت را در فرد افزایش خواهد داد. همچنانکه مونزو نورکوال (۲۰۰۶) به این نتیجه رسیدند که احساس پیوستگی بر بهبود کیفیت زندگی، تندرستی، نشاط و آرامش تاثیر زیادی دارد، با این تفاسیر می توان گفت که بین بعدهای قابل درک بودن و کنترلپذیری با شادکامی دانشآموزان رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. همچنین در تبیین رابطه منفی بین ناتوانی در شناسایی هیجانات و ناتوانی در بیان هیجانات با شادکامی میتوان گفت ناتوانی در بازشناسی و توصیف کلامی هیجانی سبب فقر شدید تفکر نمادین میشود که این آشکارسازی بازخوردها، احساسات، تمایلات و سایقها را محدود میکند و سبب کاهش یادآوری رویاها، فقدان جلوههای عاطفی، ظرفیت محدود برای همدلی و خودآگاهی (تول میداگلیا و رویمر،۲۰۰۰) میشود لذا از این طریق سبب شکلگیری اختلال و پریشانی در فرد میشود (کتلین، ۱۹۹۸، ترجمه بخشی پور رودسری و محمدخانی، ۱۳۸۱) و افکار سمبولیک و هیجانات مثبت را در فرد کاهش میدهد. کاهش هیجانات مثبت سبب شکلگیری خلق فسرده در دانشآموزان خواهد شد (بلت^[۱۷۷] و همکاران، ۲۰۰۳) و لذا نشاط و شادکامی را کاهش میدهد.
فرضیه دوم: ابعاد احساس پیوستگی قادر به پیش بینی شادکامی دانشآموزان می باشد.
همانطور که درجدول ۴-۴ مشاهده میشود ضریب همبستگی چندگانه برابر با ۳۳/۰ = R و ضریب تعیین بهدستآمده برابر با ۱۱ /۰=R² میباشد. این امر بیانگر این است که ابعاد احساس پیوستگی جمعاً حدود ۱۱ درصد از تغییرات شادکامی را پیشبینی میکنند. همچنین، با توجه به سطح معناداری و بتا میتوان پی برد که بعدهای کنترل پذیری و قابل درک بودن درسطح ۰۵/۰ p≤ به طور مثبت دارای قدرت پیش بینی معنادار برای متغیر شادکامی میباشد.
این یافته با یافته های پژوهش گلدمن (۱۹۹۵)، پلانت و لی (۲۰۰۲) و شریف و آقایوسفی (۱۳۸۹) به طور نسبی همسو میباشد.
در تبیین این یافته میتوان گفت که کنترلپذیری، احساس دارا بودن منابع مورد نیاز برای حل مشکل و مبارزه با استرس ها را منعکس میکند و همچنین بیانگر کنترل و تسلط بر فرایندهای زندگی میباشد و سبب میشود که فرد زندگی را خوب، معقولانه و مطابق با انتظارش تصور کند، در این صورت فرد از زندگی کردن احساس مطبوع و دلپذیر دارد و با تسلی خاطر و اعتماد به نفس به انجام فعالیتها میپردازد و نسبت به زندگی احساسات مثبت خواهد داشت. بنابراین در این صورت فرد با شور و نشاط بیشتری زندگی خواهد کرد، بنابراین میتوان گفت که کنترل پذیری نیز میتواند شادکامی را در دانشآموزان پیش بینی کند. همچنین در تبیین این یافته که قابل درک بودن شادکامی را پیش بینی میکند، میتوان گفت، فردی که به خوبی حس قابلیت درک و فهم در او پرورش یافته است رویدادها را به گونه ای برداشت می کند که در آینده قابل تفسیر و پیش بینی یا به عنوان رویدادی دارای نظم و سازمان دهی و توضیح پذیر می داند حتی هنگامی که آنها غیر قابل پیش بینی هستند (آنتونوسکی، ۱۹۸۷). به عبارت دیگر فرد با حس قوی قابلیت درک و فهم قادر است تا رویدادهای در جهان اطراف خود را منطقی و معقول سازد و بنابراین بهتر با چالشهای پیش رویش مواجه می شود و بر آنها غلبه می کند، از این لحاظ این افراد از بهداشت و سلامت روان بالایی برخوردار خواهند بود و ثبات خلقی و هیجانی و آرامش بیشتری خواهند داشت، با توجه به تعاریف و مفاهیم زیربنایی شادکامی که افراد شادکام از هیجانات منفی، از جمله افسردگی و اضطراب دوری میکنند و به دنبال کسب روابط مثبت و صمیمانه با دیگران هستند (آرگیل و همکاران، ۱۹۹۵) قابل توجیه است که بیان کرد پرورش حس درک و فهم در دانشآموزان شادکامی آنها را پیشبینی خواهد کرد.
فرضیه سوم: ابعاد نارسایی هیجانی قادر به پیش بینی شادکامی دانشآموزان می باشد.
همانطور که درجدول ۴-۵ مشاهده میشود ضریب همبستگی چندگانه برابر با ۴۶/۰ = R و ضریب تعیین بهدستآمده برابر با ۲۱ /۰=R² میباشد. این امر بیانگر این است که ابعاد نارسایی هیجانی جمعاً حدود ۲۱ درصد از تغییرات شادکامی را پیشبینی میکنند. همچنین، با توجه به سطح معناداری و بتا میتوان پی برد که بعد ناتوانی در شناسایی هیجانات درسطح ۰۵/۰ p≤ به طور منفی دارای قدرت پیش بینی معنادار برای متغیر شادکامی میباشد.
این یافته با یافته های پژوهش پالمر و همکاران (۲۰۰۲)، سالمینن و همکاران (۲۰۰۲)، ماتبلد و همکاران (۲۰۰۷) و واینری و همکاران (۱۹۸۵) به طور نسبی همسو میباشد.
در تبیین این یافته میتوان ناتوانی در شناسایی هیجانات به عنوان یکی از علایم مشکلات هیجانی؛ مانع تفکر انتزاعی و باعث کاهش یادآوری رؤیاها، دشواری در تمایز بین حالت‌های هیجانی و حس‌های بدنی، فقدان جلوه‌های عاطفی چهره، ظرفیت محدود برای همدلی و خودآگاهی می‌شود (تیلور و بگبی، ۲۰۰۰) و سبب میشود فرد در بازشناسی هیجان‌ها و توصیف احساس‌های خود مشکل داشتهباشد و از قدرت تجسم محدودی برخوردار باشد. در این شرایط این امکان وجود دارد که فرد دچار مشکلات روانشناختی شود همچنانکه پژوهش لی و همکاران (۲۰۰۷) نشان داد که میان ناتوانی در شناسایی هیجانات و مشکلات مختلف روانی رابطه مثبت وجود دارد. وقتی مشکلات روانشناختی برای فرد بوجود میآید، مقدار ارزش مثبتی که یک فرد برای خود قایل می شود، کاهش مییابد. با کاهش ارزشهای مثبت روحیه نشاط و سرزندگی در فرد کمرنگ خواهد شد، بنابراین قابل توجیه است که گفته شود ناتوانی در شناسایی هیجانات، شادکامی را به صورت منفی پیشبینی میکند. همچنین در تبیین این یافته که نارسایی هیجانی، شادکامی را به صورت منفی پیشبینی میکند، میتوان گفت که نارسایی هیجانی سبب آشفتگی در کنش‌های عاطفی و شناختی میشود و اینکه افراد مبتلا به نارسایی هیجانی در بازشناسی، آشکارسازی، پردازش و تنظیم هیجان‌ها با دشواری‌هایی مواجه‌اند که این مشکل در شناسایی و تنظیم هیجانات سبب میشود فرد از لحاظ خلقی و رفتاری با تنش روبرو گردد همچنانچه که شاهقلیان و همکاران (۱۳۸۶) نشان دادند، نارسایی هیجانی با سلامت عمومی پایین رابطه مثبت دارد. بنابراین نارسایی هیجانی زمینه اختلالات روانی، هیجانات منفی و اضطراب در فرد بوجود میآورد، در صورتی که سه جزء اساسی شادکامی عبارتند از: هیجانات مثبت، رضایت از زندگی و نبود هیجانات منفی از جمله افسردگی و اضطراب (امیدیان، ۱۳۸۶). به عبارت دیگر میتوان گفت که نارسایی هیجانی شادکامی را به صورت منفی پیشبینی میکند.
سؤال پژوهش: کدامیک از متغیرهای احساس پیوستگی و نارسایی هیجانی قدرت پیش بینی قوی تری برای شادکامی دارند؟
همانطور که درجدول ۴-۶ مشاهده میشود ضریب همبستگی چندگانه برابر با ۳۶/۰ = R و ضریب تعیین بهدستآمده برابر با ۱۳ /۰=R² میباشد. این امر بیانگر این است که احساس پیوستگی و نارسایی هیجانی جمعاً حدود ۱۳ درصد از تغییرات شادکامی را پیشبینی میکنند. همچنین، با توجه به سطح معناداری و بتا میتوان پی برد که احساس پیوستگی به صورت مثبت از قدرت پیشبینی کنندگی بیشتری نسبت به نارسایی هیجانی برای متغیر شادکامی برخوردار است.
این یافته با یافته های پژوهش پالمر و همکاران (۲۰۰۲)، سالمینن و همکاران (۲۰۰۲)، ماتبلد و همکاران (۲۰۰۷) و واینری و همکاران (۱۹۸۵)، دراگست و همکاران (۲۰۰۹)، شریف و آقایوسفی (۱۳۸۹) همخوانی دارد.
در تبیین این یافته میتوان گفت احساس پیوستگی باعث میشود فرد تحریکات درونی و بیرونی دریافت شده را در زندگی سازمانیافتهتر، قابل پیشبینیتر و توضیح پذیرتر درک نماید. احساس پیوستگی باعث میشود فرد بتواند هیجانات و رویدادهایی که در زندگی متحمل میشود را بهتر درک کرده و آنها را قبول نماید. لذا احساس پیوستگی منجر به ایجاد اعتماد به نفس در این افراد شده و در نتیجه نشاط و آرامش آنها را بالا میبرد. همچنانچه که شواهد پژوهشی بیانگر این است افرادی که احساس پیوستگی بیشتری دارند، از لحاظ جسمانی سالمتر و استرس و اضطراب کمتری تجربه میکنند و در زندگی از نشاط بالاتری برخوردار هستند (جوکاما، ۲۰۰۷، بیدرمن و فاران، ۲۰۰۵). از این رو احساس پیوستگی میتواند شادکامی را به صورت قوی پیش بینی کند. همچنن افراد با احساس پیوستگی بالا زندگی را از لحاظ احساسی معقول و قابل درک میدانند و نگاه مثبتی نسبت به مشکلات و نیازهای زندگی دارند، بنابراین در این صورت چالشهای زندگی به جای اینکه باری بر دوش فرد باشند خوشایند هستند که فرد ترجیح می دهد بیشتر با آنها مواجه شود. به عبارت دیگر فردی با حس بالای هدفمندی مشتاق خواهد بود با چالشها دست و پنجه نرم کند و در رویدادها با تجربیات در جستجوی معنی و هدف است و برای تسلط بر آنها با متانت و بزرگ منشی بهترین کار را انجام خواهد داد (آنتونوسکی ۱۹۸۷) لذا در این صورت فرد نیز از زندگی کردن لذت خواهد برد و در نتیجه ارزشهای مثبت و نشاط بیشتری را تجربه خواهد نمود. نارسایی هیجانی به معنی درماندگی است و مانع تنظیم هیجانات شده و از این طریق سازگاری موفقیت‌آمیز را مشکل می‌سازد، بنابراین بیشتر زندگی را با تنش مواجه میسازد، لذا قدرت پیشبینی کمتری برای شادکامی دارد.
۵-۳ محدودیت‏های تحقیق
۵-۳-۱ محدودیتهای در اختیار محقق:
۱- نتایج این پژوهش محدود به دانشآموزان دوره دوم متوسطه منطقه درودزن می‏باشد، لذا در تعمیم نتایج حاصل به سایر شهرها و مقاطع تحصیلی باید احتیاط نمود.

• محدودیت در تفسیر و تعمیم نتایج به دلیل محدود بودن ابزار مورد استفاده (پرسشنامه)

۵-۳-۲ محدودیتهای خارج از اختیار محقق:

• عدم همکاری مناسب از سوی برخی از آزمودنی ها که جزء نمونه آماری پژوهش بودند.

• عدم کنترل تفاوتهای اجتماعی و فرهنگی آزمودنیها

• طرح این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود و طرح های همبستگی محدودیت هایی دارند و با بهره گرفتن از آنها نمی توان استنباط علی نمود.

۵-۴ پیشنهادات کاربردی:

• با توجه به رابطه مثبت بین احساس پیوستگی با شادکامی پیشنهاد میگردد که با برگزاری کارگاهها و دوره های آموزشی معلمان را با راهکارهای تقویت احساس پیوستگی در دانشآموزان آشنا کنند تا معلمان با ارائه این راهکارها در مدارس زمینه بهداشت روان و شادکامی دانشآموزان را فراهم کنند.

• با توجه به رابطه منفی بین نارسایی هیجانی با شادکامی پیشنهاد میگردد که با آموزشهای روانشناختی در مدارس و کلینیکهای روانشناختی مشکلات دانشآموزان دارای نشانه های نارسایی هیجانی را کاهش و از این طریق زمینه شادکامی و بهداشت روان آنها را افزایش داد.

• با توجه به نتایج پژوهش حاضر ضرورت آموزش راه های شاد زیستن و توجه به روانشناسی مثبتنگر در دانشآموزان و معلمان توصیه میگردد.

۵-۵ پیشنهادهای پژوهشی

• این پژوهش صرفاً بر روی دانشآموزان دبیرستانی منطقه درودزن صورت گرفته است و تکرار مطالعه بر روی دانشآموزان مناطق و نواحی دیگر و همچنین سایر افراد توصیه میشود.

• علاوه بر این توصیه میگردد در محیطی مشابه، رابطه احساس پیوستگی و نارسایی هیجانی با شادکامی با در نظر گرفتن عواملی مانند تحصیلات والدین، جنسیت، خردهفرهنگهای قومی، محلی و … بررسی شود تا زمینه تطبیق نتایج پژوهشها فراهم گردد.

« بررسی متون کهن درباره ی اسکندر نشان می دهد، فردوسی در زمان خود جز متنی که آن را به نظم کشیده، چیزی در اختیار نداشته است و با بی میلی و بی رغبتی به این کار دست زده است، چون در هیچ جای داستان مانند نظامی، خود سخنی در مدح و ستایش اسکندر نمی گوید. درباره ی احتمال دوّم نیز باید گفت، فردوسی با توجّه به فضای حاکم بر جامعه و طرح مباحثی چون شیعه بودن او و مطرح شدن اسکندر در حدّ یک پیامبر در آثار عربی اسلامی، نگران بوده اگر اسکندر را به گونه ای متفاوت با شرایط حاکم بر دربار تصویر کند، بدخواهان او فرصت را غنیمت شمرده و اتّهاماتی دیگر بر او وارد سازند.»
(صفوی ، ۱۳۶۴ : ۱۰۹)
چنان که نظامی در شرفنامه می گوید ؛ اسکندر نامه در زمره‌ی آخرین آثاراوست که بعد از چهار اثر نامدار او به رشته‌ نظم کشیده شده است :
سوی مـــخزن آوردم اوّل بسـیچ که سستی نکردم در آن کار هـیچ
وزو چـــــــرب و شیرینی انگیختم بــه شیرین و خسرو درآمیختم
وز آن جا سرا پرده بیـــرون زدم در عشق لیلی و مجـنون زدم
وزین قصّه چـــــون باز پرداختم سوی هفت پیکر فـرس تاختم
کنون بر بساط سخن پـــــروری زنم کـــوس اقبال اسکندری
سخن رانـــم از فرّ و فرهــنگ او بـــرافرازم اکلــیل و اورنگ او
(نظامی گنجوی، ۱۳۸۸: ۵۰)
کرمی تا حدّ زیادی در این خصوص با صفوی هم عقیده بوده و در باره‌ی تأثیر همین عوامل بر نظامی گنجوی برای سرودن اسکندر نامه می نویسد :«: در تصویر مثبت، امّا بسیار کم رنگ اسکندر در شاهنامه و در آمیخته شدن چهره ی او با ذوالقرنین در قرآن از سوی تاریخ نگارانی مانند طبری، مسعودی و بلعمی و… زمینه ی مناسبی در افکار عمومی مردم ایران فراهم آورد تا شاعری مانند نظامی برای گزینش چهره ای مطلوب و پادشاهی آرمانی بر آن شود تا داستان اسکندر را به نظم کشد و ویژگی های کاملا پسندیده و آرمانی پادشاه دلخواه خود را در وجود فردی بریزد که افزون بر پادشاهی، پیامبر نیز هست. از دیدگاه نظامی اسکندر موحد است و همه ی پیروزی های خود را از خدا می داند و در همه حال شکر گزار خداست. امکانات لازم را برای فراگیری دانش های گوناگون فراهم می آورد و به دانشوران اهمیّت می دهد و با ساختن عبادتگاه ، نهانی می کوشد از آفات قدرتمندی و جاه طلبی پرهیز نماید.».

(کرمی،۱۳۸۳: ۱۵۱).
« او نیز برای تصنیف این اثر دلایلی را اقامه می کند که می توان آن را بر چند وجه تشریح کرد . نخستین دلیلی که نظامی می آورد ، ضرورتی است که احساس می شود. زیرا با توجّه به مشهور بودن داستان های اسکندر در بین مردم و اینکه این داستان دارای اقوال مختلفی است ، می طلبد تا به دیده‌ی تحقیق در این کار دوباره نگریسته شود:»
(همان : ۱۵۳)
نظامی می گوید :
ضرورت شد ایــن شغل را سـتاختن چنین نامـه ی نـغز پــــرداخـتن
که چون در کتابت شود جــای گیر نیوشنده را زان بــــود نـــاگــزیر
به نقشی که نزد کلان نیست خرد نمــودم بدین داســـتان دسـتبرد
از ایــن آشـــنا روی‌تـر داســـتان خنیـــده نــیامـد بـــر راســـتان
دگــر نامه‌ها را که جـــویی نخست بــه جـــمهور مـلّت نباشد درست
نباشد چنین نــــامــه تــزویر خیز نبــشته به چــندین قـلم هـای تیز
(نظامی گنجوی، ۱۳۸۸: ۶۳)
نظامی بر این باور است که این کار او نسبت به سایر نوشته هایی که تا کنون به وجود آمده است دارای برتری های فراوانی است .و این آثار در حدّ اسکندر و شهرت او نیست :
به نیروی نـــــوک چنین خـــامه‌ها شرف دارد ایــــــن بر دگــر نامه‌ها
از آن خسروی می که در جام اوسـت شرف نـــــامه ی خسروان نام اوست
(نظامی ،۱۳۸۸: ۶۳)
« نظامی می خواست و می کوشید تا آنچه را دانای طوس به نظم آورده تکرار نکند بلکه ناگفته ها را بگوید .»
(همان ، پیشگفتار )
نظامی معتقد است که اگر چه فردوسی قبل از او این داستان را به شکل هنرمندانه‌ای سروده ، امّا این سروده ها را کافی نمی داند او معتقد است که فردوسی آگاهانه بسیاری از حوادث زندگی اسکندر را با توجّه به نوع نگرشش مورد غفلت قرار داده و از آن عبور کرده است:
سخنگوی پیشینه دانــــــای طوس که آراست روی سخن چون عروس
در آن نـــامه کآن گوهر سفتـه راند بسی گفتنی های نـاگفته مـــــاند
اگر هر چــــــه بشنیدی از باســتان بــــگفتی دراز آمــدی داســـتان
نگفت آنچه رغبت پذیـــرش نبـــود هـمان گفت کــز وی گزیرش نبود
دگــر از پـــی دوستان زلـــــه کرد که حـــلوا به تــنها نشایست خورد
نظــامی کـــه در رشته گوهر کشید قلم دیـــــــده‌ها را قــلم درکشید
به ناسفته دُرّی کــــه در گنـج یافت تــرازوی خـود را گهــر سنج یافت
شـــرفنـــامه را فرّخ آوازه کــــرد حـدیث کــهن را بــدو تــازه کـرد
(همان: ۷۱)
«و داستان های دیگری که در میان اقوام مختلف چون یهودی و ارمنی و پهلوی بوده گرد آورَد و آنچه را به عقل راست نمی آید رها کند. »
(همان ، پیشگفتار )
نظامی می گوید که چون اراده کرد تا داستان اسکندر را بسراید ، منابع آراسته و یکدستی در پیش روی او نبود و این داستان به طور پراکنده در نسخه های گوناگون آمده بود . او می گوید از منابع یهودی ، نصرانی و پهلوی اثر خود را گردآورده و به طرزی نکو آن را پرورده و بازگو کرده است :
چو می‌کردم این داستان را بسیچ سخن راست رو بود و ره پــیچ پیــچ
اثـــــــــرهای آن شاه آفاق گَرد ندیــــدم نـگاریده در یک نــــــورد
سخن ها که چون گنج آگنده بود بـــــه هـر نسختی در پراکنده بــود
ز هــــــر نسخه برداشتم مایه‌ها بــــــرو بستم از نظــم پیـرایــه‌هــا
زیادت ز تــــــاریخ هــای نـوی یهـــــــودی و نــصـرانی و پهـــلوی
گزیدم ز هـــــر نامـــه‌ای نغز او ز هـــــر پوســت پــرداختـم مــغز او
زبان در زبان گنج پـــــرداختـم از آن جــمله سـر جــمله‌ای ســاختم
ز هر یک زبان هر کــه آگه بــود زبانش ز بیغاره کــــــوته بـــــود
در آن پـرده کــــز راستی یافتم سخن را سر زلف بـــــر تافـــــتم
(نظامی گنجوی ، ۱۳۸۸ :۶۹ )
« دوّمین دلیلی که نظامی برای نظم اسکندر نامه بر می شمارد ، عظمت وحسن شهرتی است که این پادشاه مقدونی به نظر او دارد . او معتقد است که اگر چه اسکندر در پی آب حیات تلاش کرد و به آن نرسید ، اکنون وظیفه‌ی اوست تا با آب حیات شعرش او را بر مسند جاودانگی و نامیرایی بنشاند : »
(کرمی ، ۱۳۸۳ : ۱۵۴)
نظامی می گوید :
پس از دوره هایی که بگذشت پیـش کنم زندش از آب حــــیوان خویش
سکندر کـــــــه راه معانی گـرفـت پی چشمه ی زنــــــــدگانی گرفت
مگر دید کز راه فــــــــرخنــدگی شـــــــود زنده از چشمه ی زنـدگی
ســـوی چشمه ی زندگی راه جست کنون یافت آن چشمه کانگاه جــست