۳۵

هگمتانه

رباط شورین

۳۳۶

۸۶

الوند کوه غربی

حیدره بالای شهر

۳۵۵

۹۱

کل

۹

۹

۱۵۶۵

۴۰۰

۳-۶- تعریف نظری مفاهیم:
متغیرهای مورد مطالعه بر اساس مولفه‌های موجود در ذیل هر پرسش در پرسشنامه ی استاندارد سنجیده شده اند.
۳-۷- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای تحقیق
در این تحقیق، دودسته متغیر در نظر گرفته شده است: متغیرهای مستقل و متغیر وابسته. متغیرهای مستقل چهار دسته اند: متغیر‌های جمعیتی، پایگاه اقتصادی – اجتماعی، سرمایه اجتماعی، احساس محرومیت نسبی، و متغیر وابسته، کیفیت زندگی است. که در ادامه به بررسی آنها می‌پردازیم.
۳-۷-۱- متغیر‌های مستقل
همانطور که اشاره این متغیرها چهار دسته اند که عبارتند از: متغیر‌های جمعیتی ( سن سرپرست، تعداد اعضای خانوار ) متغیر‌های اقتصادی – اجتماعی ( تحصیلات سرپرست، نوع مالکیت منزل مسکونی ملکی یا اجاره ای، میزان درآمد، شاخص ثروت، شغل سرپرست، تعداد شاغلان خانوار)، و سرانجام متغیرهای سرمایه اجتماعی و احساس محرومیت نسبی، که در ادامه ابتدا به تعریف مفهومی و تعریف عملیاتی آنها می‌پردازیم.
۳-۷-۱-۱- متغیر‌های جمعیتی
- سن سرپرست: تعداد سال‌هایی که از تولد فرد می‌گذرد، که در سطح فاصله ای با پرسش از افراد اندازه گیری شد. سن ( سطح سنجش فاصلهای) پاسخگویان نیز، با بهره گرفتن از دستور ریکود به پنج دسته: ۱- ۳۱ تا ۴۰ سال، ۲- ۴۱ تا ۵۰ سال، ۳- ۵۱ تا ۶۰ سال، ۴- ۶۱ سال به بالا رتبه بندی می‌شود. و سپس از ان فراوانی گرفته خواهد شد.
- تعداد اعضای خانوار : مجموع افراد یک خانواده اعم از پدر و مادر و فرزندان و..، که با پرسش از سرپرست خانوار اندازه گیری شده است. برای سنجش بعد خانوار ( سطح سنجش فاصلهای)، به سه دسته: ۱- ۱ تا ۴ فرزند، ۲- ۵ تا ۶ فرزند، ۳- ۷ فرزند به بالا رتبه بندی شده است.

۳-۷-۱-۲- متغیر‌های پایگاه اقتصادی – اجتماعی
- تحصیلات: میزان تحصیلات ( سطح سنجش رتبهای) که به تعداد سال‌های تحصیل و مدرک تحصیلی موجود یک فرد اطلاق می‌شود، برای سرپرست و کلیه اعضای خانوار در قالب یک پرسش عنوان شد. در این پژوهش، سطوح تحصیلات به بیسواد، ابتدایی و راهنمایی، متوسطه و دیپلم، لیسانس و فوق لیسانس به بالا تقسیم شده است. اما برای سنجش آن به عنوان یکی از متغیرهای پایگاه اقتصادی- اجتماعی، به سه دسته: ۱- بی سواد، ابتدایی و راهنمایی، ۲- متوسطه و دیپلم و ۳- فوق دیپلم، لیسانس و بالاتر، تقسیمشده است.
- شاخص ثروت: در پرسشنامه، سوالاتی در مورد دارایی‌های خانوار و امکانات کشاورزی عنوان شده است، متغیر‌های دیگر اقتصادی – اجتماعی شامل وضعیت ملکی یا اجاره ای بودن منزل مسکونی، شغل سرپرست، تعداد شاغلان خانواده و درآمد ماهیانه (فاصلهای)، میباشند، که مثلا درآمد یا هزینه خانوار به دلیل اینکه یک متغیر فاصلهای بوده، با بهره گرفتن از عمل ریکود، برای قرار دادن آنها در متغیر پایگاه اقتصادی- اجتماعی به سه دسته: ۱- ۵۰۰۰۰ هزار تا ۵۰۰۰۰۰هزار تومان، ۲- ۵۰۱۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰۰ تومان، ۳- ۱۰۰۰۰۰۰ به بالاتر، و رتبه بندی شده است.
برای سنجش شغل هم، با توجه به نمره های استانداردی که در رابطه با منزلت شغلی افراد وجود دارد، به همه شغلها نمره داده شده و سپس نمره Z( استاندارد) آنها گرفته شده و طبق آن نمره های استاندارد شده در ویژوال بین به چهار دسته منزلت پایین، متوسط به پایین، متوسط به بالا و بالا تقسیم شدهاند. و سپس از آنها فراوانی گرفته شده است.
برای سنجش متراژ (سطح سنجش فاصلهای) هم، از آنجا که پایینترین متراژ در روستا ۲۲ متر و بالاترین آن ۲۰۰۰ متر بود، بنابراین با بهره گرفتن از دستور ریکود، به سه دسته: ۱- متراژ۲۲ متر تا ۱۰۰ متر، ۲- ۱۰۱ متر تا ۲۰۰ متر،۳- بالای ۲۰۰ متر.
در نهایت، زمانی که جهت تمام زیرمجموعههای پایگاه اقتصادی- اجتماعی (فاصلهای)، یکسان شود، نمره z( استاندارد) آنها را گرفته و در ویژوال بین آن را به چهار دسته پایگاه اقتصادی- اجتماعی پایین، متوسط به پایین، متوسط به بالا و بالا، تقسیم شده و فراوانی و درصد آن مورد سنجش قرار میگیرد.
برای سنجش درآمد سرانه ( سطح سنجش فاصلهای) نیز، کل درآمد خانوار بر تعداد بعد خانوار تقسیم شده و سپس به چهار دسته درآمد سرانه پایین، متوسط به پایین، متوسط به بالا و بالا تقسیم میشود.
۳-۷-۱-۳- سرمایه اجتماعی :
در مبحث مبانی نظری، به تفصیل پیرامون سرمایه اجتماعی در عرصه‌های فردی و اجتماعی آن بحث شد و تعاریف گوناگون ارائه شد. اما اینک نیز به اقتضای مبحث مربوط به تعاریف متغیرهای پژوهش، مجددا به اختصار به آن می‌پردازیم : سرمایه اجتماعی هم یکی دیگر از متغیرهای این تحقیق است، در مورد سرمایه اجتماعی در متون مرتبط با این موضوع تعاریف گوناگون ارائه می‌شود و محققان در مورد این گوناگونی دلایل مختلفی ارائه کرده اند، گروتارت و باستلر معتقدند که تحقیقات در مورد سرمایه اجتماعی به طور نسبی جدید به شمار می‌رود اگر چه ریشه‌های این اصطلاح به اوایل قرن بیستم و تا حدودی هم قرن نوزدهم باز می‌گردد، اما تازه در بیست سال انتهای قرن بیستم بود که این اصطلاح توجه محققان و کارورزان توسعه در زمینه‌های متفاوت تحقیقی را به خود جلب کرد، و تعجبی ندارد که یک تعریف مورد قبول عام برای سرمایه اجتماعی نداشته باشیم، و با آگاهی از کاربرد چند رشته ای آن رشد تفاسیر و تعاریف متفاوت این مفهوم روشن می‌شود.
از این سنتهای نظری می‌توان با این اصطلاحات یاد کرد : رهیافت اقتصادی که روی افراد تمرکز دارد. رهیافت جامعه سیاسی که بر نقش نهاده و هنجارهای اجتماعی و سیاسی تاکید می‌کند، رهیافت جامعه شناسانه که بر برخی جنبه‌های سازمان‌های اجتماعی مانند اعتماد، کنش متقابل و شبکه‌های مشارکت مدنی تاکید می‌گذارد، و رهیافت انسان شناسی که برای رفتار جمعی انسان یک بنیان زیست شناسانه قایل است. اما همان گونه که گفته شده به رغم تفاوتها، مضامین مشترکی نیز بین همه تعاریف ارائه شده آنها وجود دارد (گروتارت و باستلر^[۴۷] ۲۰۰۹).
آپهوف و ویجایارانتا می‌گویند: « اگر سرمایه اجتماعی چیزی بیشتر از یک استعاره باشد، پس باید به چیزهایی برگردد که قابل مشاهده و اندازه گیری باشد » (آپهوف و ویجیارانتا^[۴۸] ۲۰۰۰).
آپهوف در جای دیگر در مورد سرمایه اجتماعی می‌گوید : « سرمایه اجتماعی یک دارایی است که دارای دو جزء ساختاری و شناختی بوده که جز ساختاری، کنش جمعی دارای منافع دو طرفه را تسهیل کرده و جزء شناختی وابستگی متقابل مثبت را برای کنش جمعی دو طرفه خلق وتقویت می‌کند (آپهوف ۲۰۰۰).
در این پژوهش سرمایه اجتماعی ( سطح سنجش فاصلهای) شامل دو بعد سرمایه اجتماعی ساختاری و شناختی است که هر کدام از این دو نیز به ابعاد کوچکتر تقسیم میشوند.