ازواجی و داداشی(۱۳۸۹)

تحلیل بهره وری نیروی کار در اقتصاد ایران ، چالش ها ، فرصتها و رهیافت ها

همواره عدم توازن و شکافهای بهره وری در اقتصاد کشور مشهود است و با توجه به هدفگذاری رشد پرشتاب و مستمر اقتصادی در افق چشمانداز، تأکید بیشتر به مقوله های بهره وری نیروی کار و عملیاتی کردن آن در برنامههای توسعه همراه با ملاحظات چالشها و بکارگیری مناسب از فرصتها، در افق بلندمدت ارتقاء بهره وری نیروی کار و دستیابی به سهم برتر سرمایه انسانی در تولید، ضروری است.

امینی و فرهادی کیا(۱۳۸۹)

ارزیابی شاخص های بهره وری در بخش نفت برای بهبود برنامه پنجم توسعه

ارزشافزوده بخش نفت بطور متوسط سالانه ۳/۱ درصد افزایش یافته که پایینتر از میانگین کل اقتصاد بوده و سهم آن در تولید ناخالص داخلی کشور کاهش یافته است و مانع از رشد اقتصادی بیشتر در کشور شده است.

ماخذ : گردآوری محقق
جدول شماره (۱-۲) :

خلاصه مطالعات انجام گرفته در خارج:

نام محقق

موضوع

نتیجه

کوهان و براون (۲۰۰۴)

بررسی تاثیر آب و هوا بر بهره وری

در رطوبت نسبی کمتر از ۳۵ درصد بهره وری تحت تاثیر تغیر رطوبت نمی باشد،

توماس و یاکومیس (۲۰۱۰)

بررسی تاثیر دمای هوا و رطوبت نسبی بر بهره وری

کارایی پیش بینی شده کارگران با PR (نسبت عملکرد پیش بینی روزانه واقعی/مورد انتظار) رابطه معکوس دارد

سرید هاران و چاندر اسکان (۲۰۱۰)

بررسی روند بهره وری نیروی کار و سرمایه در صنعت پنبه هند

بهره وری نیروی کار در صنایع پنبه هند بیش از بهره وری سرمایه در دوره مورد بررسی افزایش یافته است. بهبود بهره وری نیروی کار در این دوره به طور عمده ناشی از تعدیل نیروی کار و بهره وری پایین سرمایه ناشی از عوامل مدیریتی بوده است.

پیلات (۲۰۱۰)

مقایسه بهره وری صنایع مختلف کره جنوبی با بهره وری صنایع مشابه در آمریکا

بهره وری در برخی صنایع کره جنوبی نظیر چرم ، فلزات و ماشین آلات در حد بهره وری صنایع اروپاست لیکن بهره وری کل در صنایع کره جنوبی در سال ۱۹۷۸ حدود ۲۶ درصد بهره وری در صنایع ایلات متحده بوده است . ضمن اینکه عواملی نظیر شدت به کارگیری سرمایه ، صرفه جویی ناشی از مقیاس تولید در صنایع و سطح تحصیلات نیروی کار از مهم ترین عوامل موثر در تفاوت بهره وری صنایع کره جنوبی با آمریکا به شمار می رود.

ماخذ : گردآوری محقق
جدول شماره(۱-۲ ):

نام محقق

موضوع

نتیجه

نتیجه تمرینات هایپرتروفی و قدرتی تغییراتی است که در عضله اتفاق می‎افتدکه بصورت زیر طبقه‎بندی می‎شوند میوژنیک : تغییراتی که در ساختار عضله اتفاق می‎افتدو نئوژنیک : تغییراتی مرتبط با عصب و عضله
۲-۱-۲-۱٫تغییرات میوژنیک:
نتایج تمرینات قدرتی در هایپرتروفی عضله یک افزایش قطری در اندازه فیبرهای بیرونی دارد (۲۹). که این امر با افزایش : ۱- تعداد میوفیبریل ۲- حجم سارکوپلاسم ۳- پروتئین  ۴- بافت همبند حمایت‎کننده (لیگامنت‎ها و تاندونها) بدست می‎آید. همچنین تمرین قدرتی باعث تغییرات بیومکانیکی می شودکه در عضله اتفاق می‎افتد و باعث افزایش ظرفیت اکسیداسیون عضله می‎شود که در نهایت منجر به افزایش میتو کندری می گردند. تمرین قدرتی ذخایر درون عضلات مانند آدنوزین‎تری فسفات ، کراتین فسفات و گلیکوژن را افزایش می‎دهد (۷۳،۷۴).
۲-۱-۲-۲٫ تغییرات نروژنیک: در تمرینات قدرتی بوسیله تکرار، تحریک عضلانی میزان بافتهای سیستم اعصاب مرکزی افزایش پیدا می کند. که این تکرار باعث هماهنگی بین عصب وعضله می شود. که در نتیجه باعث تولید نیروی بیشتری می گردد (۳۲).
۲-۱-۳٫ انواع هایپرتروفی :
۲-۱-۳-۱٫ بر اساس زمان بر اساس زمان دو نوع هایپرتروفی را می توان شناسایی کرد: ۱- هایپرتروفی گذرا (حاد یا کوتاه مدت) (transient hypertrophy) این اثر کوتاه مدت به تجمع مایع (ناشی از پلاسمای خون)، در فضاهای درون سلولی و میان بافتی عضله و افزایش جریان خون به سوی عضلات در خلال ورزش نسبت داده می شود (۳،۷۴).
۲- هایپرتروفی مزمن(بلند مدت وپایدار) ( chronic hypertrophy) افزایش در اندازه عضله که با تمرین مقاومتی طولانی مدت مرتبط است. هایپرتروفی مزمن به علت افزایش تارچه ها، افزایش اکتین ومیوزین، افزایش سارکو پلاسم وافزایش بافت پیوندی رخ می دهد. در بیشتر مطالعات تمرینی، افزایش در سطح مقطع تارهای عضله دامنه ای از ۲۰ تا ۴۵ درصد دارد (۳،۷۴).
۲-۱-۳-۲٫ بر اساس ماهیت :
۱- هایپرتروفی سارکوپلاسمی (sarcoplasmic hypertrophy) افزایش حجم پروتئین های غیر انقباضی واجزای آبکی بین تار های عضلانی را شامل می شود، در این هایپرتروفی اگر چه سطح مقطع عرضی عضله افزایش می یابد لیکن، افزایش متناسبی با حجم در قدرت ارادی عضله وجود ندارد (۶۵).
۲- هایپر تروفی سارکومری (sarcomere hypertrophy)
این نوع هایپرتروفی شامل افزایش در تعداد و اندازه سارکومرها، تارچه ها یا اضافه شدن سارکومر ها در امتداد تارچه های موجود می شوند. در چنین هایپرتروفی تنها رشد تارچه ها به موازات یکدیگر (رشد عرضی) منجر به افزایش در توانایی تولید تنش می شود (۶۵).
نوع هایپرتروفی که شخص در تمرین تجربه می کند به روش تمرین بستگی دارد.به عنوان مثال ،تمرین با حجم بالا /تکرار متوسط (۱۲-۸) بیشتر به هایپرتروفی سارکو پلاسمی منجر می شود، در حالی که تمرین با حجم کمتر/ تکرار پایین(۶-۱) به هایپرتروفی سارکومری منجر می شود. نشان داده شده است که هایپرتروفی تار عضله حداقل نیازمند بیشتر از ۱۶ جلسه تمرین به منظور ایجاد اثرات معنادار است (۷۳،۶۴). علاوه بر این ، تار عضله تند تنش) fast-twitch ( (تند انقباض یا گلیکولیتیک) در مقابل تار عضله کند تنش ( (slow-twitch ( کند انقباض یا اکسایشی) پتانسیل بیشتری در افزایش اندازه تار نشان می دهد (۳).
۲-۱-۴٫ عوامل موثر بر هایپرترفی عضلانی :
۲-۱-۴-۱٫ فاکتور رشد شبه انسولینی ( I- IGF):
IGF-I یا فاکتور رشدی شبه انسولینی، اسیدآمینه ای ۷۰ پلی پیتیدی است که عملکردی شبیه به انسولین دارد IGF-I توسط کبد تولید می‌شود و درشمار فاکتورهای مختلف رشدی همانند هورمون رشد، انسولین وتستوسترون قرار می گیرد. مسیرهای سیگنالینگ مختلفی هیپرتروفی عضلانی را از طریق عمل IGF-I میانجی گری می‌کنند (۷۵). IGF-Iتحریک کننده اصلی هایپرتروفی عضله است و به عنوان یک عامل آنابولیک قوی عضله اسکلتی در نظر گرفته می شود. عمل خود را به طور برجسته به وسیله فعال سازی مسیر ^[۱۶]Akt/Tsc2/mTor و بالا بردن سنتز پروتئین انجام می دهد. نشان داده شده است که تزریق مستقیم موضعی IGF-I به درون عضلات موش ها باعث هایپرتروفی چشمگیر می شود (۷۵). سوکو^[۱۷] و همکاران(۲۰۰۳) شواهدی فراهم کردند که IGF-I به منظور افزایش سنتز پروتئین به وسیله فعال سازی مسیرmTOR-Akt به کار می رود. IGF-I سنتز پروتئین در سلول های عضله را از طریق مسیر PI3K/ Akt/mTOR ^[۱۸] تحریک می کند و به عنوان یک میتوژن قوی به کار می رود که منجر به تکثیر سلول های ماهواره ای^[۱۹] عضله اسکلتی می شود. به علاوه، به نظر می رسد IGF-I در تمایز و ترکیب سلول های ماهواره ای نقش ایفا می کند (۵۳،۷۵).
۲-۱-۴-۲٫TGF-β
یکی دیگر از مهمترین سایتوکاین ها ی رشدی است، TGF-β پروتئینی با وزن ملکولی ۲۵ کیلو دالتون می باشد (۱۳،۵۶). این فاکتور دارای سه ایزوفرم (TGF-β ۱,۲,۳ ) بوده واز طریق دو گیرنده ۱و۲ (TR 1,2) پیام خود را به سلول داخل می رساند (۶). مسیر پیام رسانی داخل سلولی این فاکتور توسط ملکول های تسهیل شده Smad و پیام مربوطه نهایتا به هسته سلول رسیده ومنجر به تغییراتی در سطح رونویسی DNA می گردد. TGF-β یک فاکتور با اعمال متنوع می باشد که طیف آن از تمایز سلولی ومهار رشد سلولی تا تحریک ماتریکس خارج سلولی وتعدیل وسرکوب پاسخ های ایمنی والتهابی متغییر می باشد، که از سلول های مختلفی از جمله ماکروفاژها، سلول های T کراتینوسیت ها و فیبروبلاست ها ترشح می گردد (۲۳،۳۴).
۲-۱-۴-۳٫ مایوستاتین یا GDF-8^[20]
مایوستاتین عضوی از سوپر خانواده پروتئین TGF- β است. مایوستاتین اصولأ در سلولهای عضله اسکلتی تولید می شود و در خون جریان می یابد و با اتصال به جایگاهش در بافت عضلانی ( اکتیوین نوع II ) مانع از رشد و تمایز عضلات می شود (۴۹). فاکتور رشد تمایزی ۸ یا مایوستاتین عضوی از خانواده TGF-β که همانند بقیه خانواده از نوع ترشحی بوده و در ماهیچه­های رویانی بیان می­ شود. حذف میوستاتین باعث تغییر در فنوتیپ ماهیچه­ای و در نتیجه فنوتیپ ظاهری فرد می­ شود. این تغییرات فنوتیپی در اثر هایپرپلای که بر خلاف هایپرتروفی با افزایش تعداد سلولی همراه است اتفاق می­افتد. مایوستاتین باعث جلوگیری از تکثیر و تمایز سلولهای بنیادی عضله، تضعیف رشد تارهای عضلانی و در نتیجه کاهش توده عضلات اسکلتی می گردد (۴۹،۳۶). نتایج تحقیقات نشان می دهد که مهار مایوستاتین به عوامل زیر منجر می گردد(۴۹،۹۲ ) :
۱- افزایش حجم (هایپرتروفی و هایپر پلازیا) در عضلات اسکلتی
۲- افزایش قدرت در عضلات اسکلتی
۳- کاهش توده چربی
۴- بدون تأثیر در عضلات صاف و قلبی
۵- بدون اختلال و عوارض جانبی در طول عمر
۶- افزایش قدرت استخوانی
۷- مؤثر در ترمیم و استحکام بافت همبند
۲-۱-۴-۴٫فولیستاتینفولیستاتین توسط سلول های فولیکولی از هیپو فیز قدامی تولید و از ماکروفاژها و مونوسیت ها ترشح می شوند (۸۴). عضوی از سوپر خانواده پروتئین TGF- β و گلیکو پروتئینی است که جایگاه مایوستاتین را اشغال می کند و مانع از عملکرد آن می شود. فولیستاتین باعث جلوگیری از اتصال مایوستاتین به گیرنده اش و درنتیجه پیشگیری از تحلیل عضلانی و افزایش توده عضلانی می گردد (۸۴،۸۵).
۲-۱-۵٫ مسیرهای سیگنالینگ هایپرتروفی عضلانی : مسیر ملکولی هایپرتروفی: همه سلول­های یوکاریوت توانایی ذاتی در تطابق به تحریکات متنوع برون سلولی را دارند و این تحریکات در اثر موقعیت­های فیزیولوژیک ایجاد می­ شود (۷،۸۳). این فعالیت بیشتر از طریق راه­های چند گانه پیام رسانی درون سلولی و تعدیل ژنومی و فعالیت نسخه برداری از فاکتورها و پروتئین سلولی درگیر در پروتئین­های سنتز کننده موجود اعمال می­ شود (شکل ۲-۱).
شکل ۲-۱
مسیر های سیگنالینگ هایپرتروفی ناشی از افزایش بارشامل : سلول های ماهواره ای، فاکتور رشد شبه انسولینی-۱، مسیرناشناخته، کلسی نورین ونرونی می باشد. سلول­های ماهواره­ای معمولاً خاموش هستند و بین سلول­های عضلانی سارکولما و تیغه­های پایه­ای قرار دارند و در پاسخ به افزایش بار و آسیب عضلانی فعال می­شوند. فاکتور رشد شبه انسولینی-۱ باعث فعال شدن چندین کیناز فرودست خودش مانند پروتئین کیناز P3K ، AKt ، Mtor ، p 70^56k که باعث افزایش سنتز پروتئین در مرحله اساسی رشد سلول ها در هایپرترفی عضلات اسکلتی می شود. کلسی نورین وابسته به افزایش سطوح کلسیم درون سلولی است که باعث فعال شدن کلسیم کالمودولین پروتئین کیناز CaMK، پروتیئن کینازC و فاکتور های افزایش دهنده رونویسی TEF-1می گردد.
تنظیم توده عضلانی(هایپرتروفی) شامل مسیرهای سیگنالینگ درون و برون سلولی متعددی است که اهم آن شامل:
۱- I- IGF یا فاکتور رشدی شبه انسولینی
الف) مسیر^[۲۱] PI(3)K / IGF-I
ب) مسیر PI3K/ Akt/ GSK3B^[22]
ج) مسیر PI3K/ Akt/mTOR
۲- ترشح سایتوکاین ها ( اینترلوکین ۶- فاکتورهای مهار کننده لکوسیتی)
۳- فاکتورهای رشد از قبیل VEGF^[23] ، TGF- β، IGF، FGF^[24]
۴- القا سریع وگذرا که در پاسخ به رشد درگیر می شوند.
۵- تنظیم میوستاتین
۶- فعالیت سلول های ماهواره ای
۷- ومکانیسم های ناشناخته………..
در ابتدا به بررسی مسیر سیگنالینگ I- IGF یا فاکتور رشدی شبه انسولینی در تنظیم توده عضلانی (هایپرتروفی) می پردازیم :
۲-۱-۵-۱٫ مسیر سیگنالینگ I- IGF یا فاکتور رشدی شبه انسولینی
مسیر PI(3)K / IGF-I : پیوند فاکتور رشد شبه انسولینی به گیرنده موجب تغییر پیرامونی در گیرنده شده که منجر به ترانس فسفریل و فسفریل شدن بعدی زیر ماده گیرنده انسولین (IRS1) می‌شود. این عمل به فعال‌سازی PI3K می‌شود که PI3K خود افزایش جمع عضلانی را واسطه گری می کند. شواهد اولیه اشاره به این داشتند که فعال شدن مسیر PI3K برای تعدیل رشد عضلانی توسط عمل I- IGF در عضلات اسکلتی کفایت می کند (۷،۳۶).

مسیر PI3K/ Akt/ GSK3B : گلیکوژن سنتتازکیناز ۳ بتا (GSK3B) یک زیرماده دیگر از  Akt است که عامل مهمی در واسطه گری و تعدیل حجم عضلات اسکلتی می باشد. فسفریله شدن Akt منجر به غیر فعال‌سازی GSK3B می‌شود.
مسیر PI3K/ Akt/mTOR : فعال شدن مسیر mTOR –Pl3k از طریق آمینواسید : mTOR برای فعال شدن احتیاج به اسید آمینه دارد تا بتواند s6k1^[25]  و^[۲۶] SEBP1 را فسفوریله کند . اسید آمینه نمی تواند (مانند انسولین)Pl3k یا PKB  را فعال نماید. تحقیقات اخیر بیانگر این مطلب هستند که اسید آمینه احتمالاً به صورت غیر مستقیم با سیگنالینگTsc ، GBL-raptor و یا ^[۲۷]Rheb می تواند mTOR را تنظیم کند. از طرف دیگر اسید آمینه ارتباط mTOR و Raptor را افزایش می دهد که به بدین صورت فسفوریلاسیون SEBP1 و S6k1 را تقویت می کند(۳۶).
۲-۱-۵-۲٫ سایتوکاین ها و هایپرتروفی عضلانی:
سایتوکاین ها در مورد هورمون های پلی پپتیدی به کار می رود که توسط سلول های دستگاه ایمنی، عضلات و بافت های دیگر در پاسخ به محرک های ویژه به صورت اتوکرین، اندوکرین وپاراکرین تولید شده و بر سلول هدف اثر می گذارند. از مهمترین سایتوکاین ها یی که باعث هایپرتروفی می شوند، می توان اینتر لوکین -۶ (IL-6) و اینترلوکین -۱۵ ((IL-15 را نام برد. IL-6 سایتوکاینی پلیوتروپیک است که در همکاری وکنترل پاسخ های ایمنی ،رشد وهایپرتروفی عضلانی با واسطه ی سلول های ماهواره ای نقش دارد. ورزش مقاومتی همراه با اضافه بار، با افزایش بیان IL-6 ، موجب شروع فرایندهای رشدی در سلول های ماهواره ای می شود. از دیگر سایتوکاین های اثر گذار بر هایپرتروفی IL-15 است که سایتوکاینی آنابولیکی است که از عضله تولید می شود وبه طور مستقیم بر متابولیسم عضله اثر می گذارد. IL-15 با مهار مسیر های پروتئلیتیک (تجزیه پروتئین) وابسته به ATP، سرعت تجزیه پروتئین را کاهش می دهد (۷،۳۶).
۲-۱-۵- ۳٫ فاکتور رشدی TGF-β
TGF- β یکى از اعضاء خانواده اى بزرگ از سایتوکا ن هاى ترشحى پلئوتروپ است که از نظر تکاملى حفظ شد ه اند. اعضاء این ابر خانواده اعمال فیزیولوژیکى مختلف از قبیل: تکامل جنین، هومئوستازى،ترمیم زخم ها، کموتاکسى و کنترل چرخه ى سلولى را برعهده دارند. درنتیجه، جاى تعجب نیست که در بسیارى از بیمار ى هاى انسانى از قبیل: انواع سرطا ن ها، فیبروز، بیمار ى هاى خود ایمن و بیمار ى هاى درگیر کننده رگ هاى خونى دخیل باشند (۲۴،۳۱). سه ایزوفرم ۳, β۲ , β۱ TGF β از TGF-β در پستانداران شناخته شده است که از لحاظ ساختارى یکسانند و از همه معمو ل ترند (۲۴،۸۷). سایر اعضاء این خانواده شامل: پروتئین مورفوژن استخوان (BMPs) و activin می باشد (۳۱). همه ی اعضاء این خانواده، هومودایمرند و بصورت یک پروتئین پیشساز بزرگ اولیه ساخته می شوند. ایزوفرم هاى TGF-β بصورت غیرفعال یا فعال سنتز می شوند. فعال شدن با دایمریزاسیون و برش پروتئولیک پپتید پیشساز صورت می گیرد (۴۴). ۳, β۲ , β۱ TGF βتکثیر اغلب سلو لها را مهار کرده و آپوپتوزیس را در سلو لهاى اندوتلیالى القاء می نمایند. از طرف دیگر ۳, β۲ , β۱ TGF βسبب تحریک تکثیر سلو لهاى مزانشیمى و تولید ماتریکس خارج سلولى می گردند (۶۷) (شکل ۲-۲) .
شکل۲-۲ تعدادی از اعضای خانواده TGF-β از جمله ۲ , β ۱ activin ,TGF β و Myostatin می باشند که ۱ TGF β با اتصال لیگاند فعال به TGF-β RII سبب فعال شدن آن اتصالش به سرین فسفریلاسیون و فعال شدن TGF-β RI می گردد.

مین وانگ و همکاران^[۶۳] (۲۰۱۱) پوشش تورمی کوتاه‏مدت و بلندمدت طلا را در آمریکا، ژاپن در دوره ۱۹۷۱ تا ۲۰۱۰ بررسی کردند. نتایج کار آن ها نشان داد که طلا پوشش مناسب تورم در آمریکا می‏باشد اما به دلیل انعطاف ناپذیری قیمت‏ها در ژاپن پوشش مناسبی نیست.
مطالعات داخلی
پیرایی و شهسوار (۱۳۸۱) در مطالعه‌ای رابطه‌ی تجربی بین نرخ ارز و تورم را در ایران مورد بررسی قرار داد. نتایج معادلات همزمان آن‌ها نشان داد که نرخ ارز بازار آزاد بر تورم اثر مثبت داشته است و تورم حاصل از کالاهای وارداتی نیز بر نرخ ارز اثر مثبت دارد اما تورم داخلی فقط در سال‌هایی که مقدار آن بالاست بر نرخ ارز اثرگذار است.
یحیی‌زاده‌فر و جعفری صمیمی (۱۳۸۱)، در مقاله‌ی «بررسی رابطه‌ی تورم و بازده واقعی سهام در ایران یک تحلیل تجربی»، رابطه‌ی بین تورم و بازده واقعی سهام را در ایران به طور ماهانه، فصلی و سالانه از دیدگاه تجربی به دو روش غیر مستقیم و اثر مستقیم مورد بررسی قرار دادند. در روش غیرمستقیم (اثر زنجیره‌ای)، فرضیه رابطه‌ی تورم و بازده واقعی سهام به طور غیر مستقیم از طریق تأثیر تورم بر متغیرهای واقعی اقتصاد از یک طرف و تأثیر متغیرهای واقعی اقتصاد بر بازده واقعی سهام از طرف دیگر مورد بررسی قرار می‌گیرد و در نتیجه رابطه‌ی تورم و بازده واقعی سهام مشخص می‌گردد. نتایج این تحقیق نشان داد که رابطه‌ی تورم و بازده واقعی سهام به روش غیرمستقیم و داده‌های فصلی، از نظر آماری معنی‌دار نبوده است، اما به روش مستقیم به طور ماهانه، فصلی و سالانه، رابطه‌ی این دو متغیر مثبت می‌باشد و سهام به عنوان پوشش تورم عمل نموده است.
سینایی (۱۳۸۱) به بررسی همبستگی شاخص بهای عمده‌فروشی کالاها و شاخص قیمت سهام صنایع هیجده‌گانه در دوره‌ی زمانی ۱۳۷۷-۱۳۶۹ پرداخت که یافته‌های تحقیق او نشان داد که بین شاخص بهای عمده فروشی کالاها و شاخص قیمت کل سهام همبستگی مثبت و مستقیم وجود دارد ولی از شدت زیادی برخوردار نیست. علی‌رغم افزایش قیمت سهام با رشدی بیش از نرخ تورم در دوره‌ی مورد بررسی، اثر تورم در تغییرات قیمت سهام شرکت‌ها قابل ملاحظه نیست؛ به عبارت دیگر تورم تأثیر عمده‌ای در تعیین قیمت سهام شرکت‌ای پذیرفته شده در بورس تهران ندارد.
عزیزی (۱۳۸۳) در مقاله‌ی «آزمون تجربی رابطه‌ی تورم و بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران»، در بازده زمانی ۱۳۸۲-۱۳۷۷ رابطه‌ی بین تورم و بازده سهام را با به کارگیری روش‌های VAR و علیت گرنجری به طور تجربی بررسی کرد و نتایج به دست آمده را با سایر تحقیقات مورد مقایسه و همسنجی قرار داد. یافته‌های تحقیق او حاکی از این بود که تورم توضیح‌دهنده‌ی شاخص بازده نقدی و بازده کل (قیمت و نقدی) است، اما شاخص قیمت سهام را توضیح نمی‌دهد.
کریم‌زاده (۱۳۸۵) در مقاله‌ی «بررسی رابطه‌ی بلندمدت شاخص قیمت سهام بورس با متغیرهای کلان پولی با بهره گرفتن از روش همجمعی در اقتصاد ایران» در دوره‌ی زمانی (۱۳۶۹:۱-۱۳۸۱:۱۲)، با بهره گرفتن از نظریه‌ی پورتفولیو و نظریه اساسی فیشر به بررسی رابطه‌ی بلندمدت شاخص قیمت سهام با متغیرهای کلان پولی (نقدینگی، نرخ ارز حقیقی و نرخ سود واقعی بانکی) پرداخته است. به منظور برآورد مدل تصریح شده، او از روش خودرگرسیون برداری با وقفه‌های توزیعی (ARDL) استفاده کرد و نتیجه گرفت که شاخص قیمت سهام بورس با نقدینگی رابطه‌ی مثبت دارد و ارتباط این شاخص با نرخ ارز حقیقی و نرخ سود واقعی بانکی منفی است.
شریعت‌پناهی و بیاتی (۱۳۸۵) در بررسی رابطه تورم و شاخص قیمت سهام و شاخص بازده نقدی قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران، به دنبال جواب این سوال مهم بودند که آیا سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار می‌تواند به عنوان پوشش تورم عمل کند یا خیر. برای این منظور از داده‌های ماهانه‌ی سال ۱۳۶۹ تا ۱۳۸۳ استفاده کردند که تجزیه و تحلیل داده‌های آن‌ها نشان داد که سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌تواند پوشش مناسبی در برابر تورم باشد، به عبارتی سرمایه‌گذ‌اری در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌‌تواند حداقل بازدهی معادل نرخ تورم نصیب سرمایه‌گذاران کند.

سعیدی و امیری (۱۳۸۷) در مقاله‌ای تأثیر تورم بر قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره‌ی زمانی ۷ ساله (۱۳۸۶-۱۳۸۰) با بهره گرفتن از مدل‌های آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، آزمون F ، مدل رگرسیون خطی و مدل همبستگی پیرسون را بررسی کردند. نتایج آن‌ها مبین این بود که تورم، با قیمت سهام و شاخص قیمت سهام شرکت‌ای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، رابطه‌ی معنی‌دار و معکوس و با شاخص کل قیمت بورس تهران، رابطه‌ی معنی‌دار و مستقیم دارد.
پاشایی‏فام و امیدی‏پور (۱۳۸۸)، در مطالعه‏ای تأثیر نرخ تورم را بر بازده واقعی سهام در اقتصاد ایران با بهره گرفتن از داده‏های فصلی ۸۵-۱۳۶۹ بررسی کردند. آن‌ها علاوه بر بررسی رابطه‌ی تعادلی بین متغیرهای اصلی مدل، نرخ تورم و بازده واقعی سهام، رابطه‌ی تعادلی بین متغیرهای توضیحی دیگر مدل (نرخ ارز، نوسانات قیمت نفت و قیمت نفت) با متغیر وابسته (بازده واقعی سهام) نیز مورد سنجش قرار گرفت. بر اساس نتایج به دست آمده از روش‌های خودرگرسیون برداری (VAR) و الگوی تصحیح خطای برداری (VECM)، آن‌ها نتیجه گرفتند که دو متغیر نرخ ارز و نرخ تورم در بلندمدت تأثیر منفی بر بازده واقعی سهام از خود نشان می‌دهند، در صورتی که تأثیر متغیرهای نوسان قیمت نفت و قیمت نفت به ترتیب در کوتاه‌مدت و بلندمدت بر بازده واقعی سهام مثبت بوده است.
مشیری و همکاران (۱۳۸۹) یک مطالعه تجربی برای بررسی رابطه‌ی بین بازده شاخص سهام و نرخ تورم با بهره گرفتن از روش چند مقیاسی موجک^[۶۴] در بورس اوراق بهادار تهران انجام دادند. روش چندمقیاسی امکان بررسی رابطه‌ی یاد شده را در مقیاس‌های زمانی متفاوت فراهم ‌می‌کند. نتایج رگرسیون در محدوه‌ی موجک و همبستگی موجک نشان می‌دهد که رابطه‌ی بین تورم و بازده سهام در افق کوتاه‌مدت، منفی و در افق میان‌مدت و بلندمدت مثبت است. یافته‌های آن‌ها از فرضیه‌ی فیشر حمایت قوی کرده است.
قلی‌زاده و کمیاب (۱۳۸۹) در مقاله‌ای ارتباط بلندمدت بازار مسکن و تورم را در ایران مورد بررسی قرار دادند. در این مطالعه آن‌ها از مدل‌های OLS و آزمون‌های هم‌انباشتگی و علیت گرنجر استفاده کردند. هدف آن‌ها این بود که ضمن تحلیل اثر کلی تورم بر بخش مسکن، اثرات تورم انتظاری و غیرانتظاری را به تفکیک تجزیه و تحلیل و بررسی کنند. نتایج نشان داد که تورم تأثیر مثبت و معنی‌داری بر اجاره واقعی مسکونی دارد و دارای کشش بالایی است. همچنین تأثیر تورم انتظاری بر اجاره مسکن بیشتر از تورم غیرانتظاری بوده است. همچنین آزمون‌های هم‌انباشتگی ارتباط بلندمدت میان این متغیرها را تأیید می‌کنند. نتایج آزمون علیت گرنجر نیز نشان داد که علیت یک طرفه‌ای از سوی انتظارات تورمی به اجاره واقعی مسکن وجود دارد.
عزیزی و همکاران (۱۳۹۱) در مقاله‌ی «بررسی رابطه‌ی تورم و بازده سهام بورس اوراق بهادار تهران: ارزیابی فرضیه جانشینی فاما»، با بهره گرفتن از داده‌های بورس اوراق بهادار تهران در دوره‌ی زمانی فروردین ۱۳۷۰ تا اسفند ۱۳۸۷ به بررسی رابطه‌ی نرخ تورم و بازده سهام پرداختند. آن ها نشان دادند که فرضیه‌ی فیشر در کوتاه‌مدت رد شده و بازار سهام تهران، سپر ضعیفی در مقابل تورم بوده است. در ادامه با بهره گرفتن از فرضیه فاما نتیجه گرفتند که رابطه‌ی منفی بین دو متغیر در کوتاه مدت ناشی از جزء موقت تورم بوده و نشأت گرفته از شوک‌های سمت تقاضای کل اقتصاد است. برای این کار آن‌ها با بکارگیری فیلتر هدریک- پرسکات تورم را به دو جزء دائمی و موقت تجزیه کردند. تخمین رابطه‌ی بلندمدت میان دو متغیر حاکی از آن است که بورس تهران در بلندمدت پوشش کاملی در مقابل تورم است.
ابونوری و همکاران (۱۳۹۲) به بررسی رابطه‌ی بین نرخ تورم و شاخص بازدهی بورس در اوراق بهادار تهران به کمک مدل روش هم‌انباشتگی پنهان (CECM) و مبتنی بر داده‌های سری‌زمانی ماهانه طی دوره‌ی زمانی ۱۳۹۰-۱۳۸۳ پرداختند. در مدل به کار گرفته‌ی آن‌ها علاوه بر تجزیه و تحلیل غیرخطی روابط بلندمدت میان متغیرها، از قابلیت دیگری مبنی بر مدل‌سازی عدم تقارن موجود میان متغیرهای مختلف به‌ویژه متغیرهای مالی، برخوردار می‌باشد. نتایج پژوهش آن ها مؤید وجود ارتباط نامتقارن میان متغیرهای مذکور بوده به طوری که، تنها اجزای (تکانه‌های) منفی شاخص بورس و تورم با یکدیگر رابطه‌ی بلندمدت داشته و اجزاء مثبت آن‌ها با یکدیگر ارتباط معناداری نداشته‌اند.
جمع‌بندی
در این فصل ابتدا فرضیه‌ی فیشر که مبدأ پیدایش بحث پوشش تورم بود، مطرح شد. به این ترتیب که او معتقد بود نرخ بهره اسمی انتظاری باید یک به یک با تورم انتظاری تغییر کند و این ویژگی برای سایر دارایی‌ها نیز قابل بررسی است. در ادامه مطالعاتی به توضیح رابطه‌ی منفی بین بازده دارایی و تورم پرداختند. فاما فرضیه جانشینی را مطرح کرد که نشان داد رابطه‌ی مثبت بین بازده سهام و متغیرهای واقعی، به عنوان عامل اساسی تعیین‌‌‌‌‌‌‌‌ کننده ارزش خالص دارایی‌ها و رابطه‌ی منفی بین تورم و فعالیت حقیقی باعث به وجود آمدن رابطه‌ی جعلی در این رابطه است. مودیگلیانی و کان فرضیه توهم تورمی که معتقد بود سرمایه‌گذاران بازار سرمایه، در معرض توهم تورمی هستند، را مطرح کرد. فلدشتاین و جسکه و رُل معتقد بودند که تأثیر منفی تورم بر بازده سهام بر مبنای ویژگی‌های بنیادی قانون مالیاتی و کاهش هزینه تاریخی و مالیات‌بندی عواید اسمی سرمایه است. مارشال و دانته و دونالسون نیز نتیجه گرفتند که هر گاه منشأ تورم به عوامل غیر پولی (تولید واقعی) مربوط باشد، این رابطه منفی می‌شود. در ادامه در ارتباط با پوشش تورم، نظریه پرتفوی و انتخاب سبد دارایی مناسب در شرایط تورمی بررسی شد.
همچنین در این فصل مطالعات انجام گرفته در زمینه پوشش تورم دارایی‌ها در داخل و خارج و با انواع دارایی معرفی شد. با توجه به نتایج تحقیقات معرفی شده در این فصل، نتایج بررسی رابطه‌ی بین بازده دارایی‌ها و نرخ تورم متفاوت است. در برخی از مطالعات رابطه‌ی مثبت و در برخی دیگر رابطه‌ی منفی مشخص شده است. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که به رغم تحقیقات گسترده در کشورهای مختلف اعم از توسعه یافته و در حال توسعه، تاکنون درباره‌ی رابطه‌ی بین بازده دارایی و تورم اجماع نظری وجود ندارد و بررسی پوشش تورم دارایی‌ها در هر کشور و هر دوره‌ی زمانی دارای اهمیت است.
فصل سوم
روش‌ تحقیق
مقدمه
از آنجایی‌که روش الگوسازی‌ای که به منظور بررسی قابلیت پوشش دارایی‌ها در مقابل تورم و تورم انتظاری به کار گرفته می‌شود، الگوهای خودتوضیح برداری است؛ در این فصل به معرفی مراحل انجام این الگو پرداخته خواهد شد. هدف از بهره‌‌گیری از این الگو، تفکیک روابط بلندمدت و کوتاه‌مدت بین متغیرها مورد استفاده است. بر این اساس ابتدا آزمون ریشه واحد فصلی، با توجه به فصلی بودن داده‌های مورد استفاده، معرفی می‌شود. سپس چگونگی تعیین وقفه بهینه الگوی VAR و توابع عکس‌العمل آنی و تجزیه واریانس خطای پیش‌بینی به عنوان دو جزء الگوهای خودتوضیح برداری برای بررسی پویایی‌ها کوتاه‌مدت توضیح داده می‌شود. در ادامه برای بررسی روابط بلندمدت بین متغیرها آزمون یوهانسون مطرح و چگونگی تعیین تعداد بردارها و نوع الگوی مورد استفاده در برآورد بردارها توسط این آزمون بررسی می‌شود. در انتهای این فصل با توجه به وجود تورم انتظاری در مدل، روش محاسبه آن بررسی خواهد شد.
الگوی خودتوضیح برداری^[۶۵]
هنگامی که رفتار چند متغیر سری زمانی در یک الگو مورد بررسی قرار می‌گیرد، لازم است ارتباط متقابل بین آن‌ها را مورد توجه قرار داد. یکی از راه‌ها برای انجام این کار، تنظیم و برآورد یک الگوی معادلات همزمان است. پیش از برآورد الگوی معادلات همزمان، لازم است دو گام برداشته شود؛ یکی این‌که باید متغیرهای الگو را به دو دسته درون‌زا و برون‌زا طبقه‌بندی کرد و دیگر این‌که باید قیدهایی بر ضرایب متغیرهای الگو اعمال شود تا به شناسایی الگو دست یافت. چنین تصمیمی، که به طور معمول به صورت اختیاری توسط محقق گرفته می‌شود، به شدت از سوی سیمز^[۶۶] (۱۹۸۰) مورد انتقاد واقع شد. مبنای انتقاد سیمز این است که اگر تمام متغیرها همزمان باشند، همه از یکدیگر تأثیر می‌پذیرند و پیش داوری در مورد تمایز متغیر درون‌زا و برون‌زا نباید قائل شد، چون تقدم زمانی بین متغیرها که مبنای تعریف علیت از نظر گرنجر است وجود نخواهد داشت. بنابراین وی چارچوب جدیدی را با عنوان الگوی خودتوضیح برداری (VAR) معرفی کرد. الگوهای VAR، بر اساس روابط تجربی که بین نهاده‌ها نهفته است پایه‌گذاری شده و به صورت فرم خلاصه شده سیستم معادلات هم‌زمان مد نظر قرار می‌گیرد که هر یک از متغیرهای درونزا روی وقفه‌های خود و وقفه‌های متغیرهای دیگر در سیستم برازش می‌شود. از این‌رو، در این الگوها نیازی به تصریح روابط ساختاری کوتاه‌مدت یا دانش ساختاری از روابط علّی بین متغیرهای الگو وجود ندارد. بر این اساس، اگر فرض شود روابط همزمانی بین متغیرهای مدل وجود دارد که هر یک در توضیح رفتار دیگری مؤثرند، آن‌گاه این روابط از طریق الگوی VAR قابل بیان است. در واقع، در این الگو بازخوردی در نظر گرفته می‌شود که ممکن است بین متغیرها وجود داشته باشد. در این مدل با روش حداقل مربعات معمولی برای هر معادله تخمین جداگانه زده می‌شود. البته با وقفه‌های متعدد یک متغیر معلوم، ضرایب به تنهایی به‌علت هم‌خطی معنی‌دار نخواهد بود، ولی باید معنی‌داری کلی معادله یا آزمون F در نظر گرفته شود. با توجه به درون‌زا بودن تمام متغیرها ارتباطات متقابل آن‌ها توسط سیستم معادلات همزمان صورت می‌گیرد . البته می‌توان متغیرهایی برون‌زایی مثل جمله ثابت و روند زمانی یا متغیرهای موهومی و یا متغیرهای سیاستی را معرفی کرد.
به منظور تخمین مدل‌های VAR ابتدا باید ایستایی متغیرها بررسی و تعداد وقفه‌های بهینه مدل نیز تعیین شود. در خصوص اهمیت ایستایی متغیرها می‌توان گفت که اگر متغیرها ایستا باشند، در آن صورت استفاده از یک مدل VAR ساده مناسب خواهد بود. ولی اگر متغیرها غیر ایستا باشند، ممکن است مشکل رگرسیون ساختگی پیش بیاید که بیانگر آن است که رابطه بین متغیرها ناشی از وجود داشتن متغیر زمان است، نه به واسطه ارتباط حقیقی آن‌ها. در این شرایط باید از یک مدل VAR نامقید با متغیرهای تفاضل‌گیری شده استفاده کرد که در این صورت، اطلاعات بلندمدت بین متغیرهای مدل از بین می‌رود و باعث کاهش کارایی تحقیق با نمونه‌های محدود می‌شود. اما در صورتی که متغیرها هم‌انباشته باشند، چنین مشکلی پیش نخواهد آمد. هم‌انباشتگی بدین معناست که علی‌رغم این‌که سری‌های زمانی به تنهایی غیرایستا هستند، ولی ترکیب خطی آن‌ها می‌تواند ساکن باشد و یک رابطه تعادلی بلندمدت بین آن‌ها وجود دارد.
معمولاً آن‌چه که به عنوان مدل‌های VAR معروف شده است، فرم استاندارد (حل شده) VAR است که طبق آن، مقادیر جاری یک متغیر بر حسب مقادیر گذشاه‌ی آن متغیر و سایر متغیرها نوشته می‌شود:

که چون دارای p وقفه است، آن را در اصطلاح الگوی VAR از مرتبه p می‌نامند و به صورت VAR(p) نمایش می‌دهند. که در آن برداری با ابعاد (k×۱) شامل متغیرهای درون‌زای الگو، بردار (k×۱) شامل مقادیر ثابت، ماتریسی (k×k) شامل ضرایب وقفه‌های متغیرهای الگو و در نهایت برداری (k×۱) شامل جملات اخلال است.
روش خود رگرسیون برداری (VAR)، نسبت به سایر روش‌های ممکن دارای ویژگی‌هایی‌ است که استفاده از آن را توجیه‌پذیر می‌سازد. در این روش نیازی‌ به‌ نگرانی‌ درباره‌ تعیین‌ درون‌زا و برون‌زا بودن‌ متغیّرها نیست‌، زیرا تمامی‌ متغیّرها در این مدل‌ درون‌زا هستند. چنین مدل‌هایی به سادگی ساخته شده و در استفاده از آن‌ها نیازی به اطلاعات قبلی در خصوص روابط علّی میان متغیرها وجود ندارد، این رهیافت برای اقتصاد کلان کشورهای جهان سوم که فاقد نظریه‌های اقتصادی منسجم می‌باشند بسیار مفید است و به این وسیله می‌توان متغیرهای کلیدی را در آن اقتصاد خاص، شناخته و نظریه به دست آمده در مورد آن اقتصاد را توسعه داد. بنابراین، این مدل در مواردی که تئوری اقتصادی توضیح کاملی از مدل ندهد یا مدل بسیار پیچیده باشد یا توافقی بر تئوری درست، نباشد، استفاده می‌شود. به علاوه در بسیاری از موارد که پیش‌بینی یک سری زمانی با بهره گرفتن از مدل ساختاری غیرممکن یا دشوار است، الگوهای خودتوضیح برداری با بهره گرفتن از ساختار پویای داده‌ها، در تجزیه و تحلیل روابط پویای متغیرها نتایج بهتری ارائه می‌دهند. کاربرد مفید دیگر سیستم‌های خودرگرسیون برداری مطالعه زمان‌بندی شوک‌های اقتصادی است. اگر سیستم، نمایش واقعی اقتصاد باشد می‌توان دریافت که شوک‌های وارده بر اقتصاد در چه مدت زمانی به طول می‌آنجامد. حداکثر آثار آن‌ها در چه دوره زمانی پس از وقوع شوک حاصل می‌گردد. مطالعه این شوک‌ها و این زمان‌بندی آن‌ها روشی برای شناسایی پویایی اقتصاد است، زیرا در هر اقتصاد متناسب با خصوصیات خاص آن، شوک‌های یکسان آثار متفاوتی بر جا می‌گذارند و مطالعه شوک‌ها و دوره‌های زمانی متتناظر با آن‌ها می‌تواند سیاست‌گذاران را در طریق اثرگذاری بر کل سیستم اقتصادی یاری دهد. تجزیه واریانس متغیرهای اقتصادی طی زمان نیز از مزایای دیگر این روش است که نشان می‌دهد هر متغیر کلیدی اقتصاد تا چه حد در تغییرات متغیر دیگر سهیم است (شیرین‌بخش، ۱۳۸۴ و نوفرستی، ۱۳۷۸). با وجود مزیت‌های مطرح شده الگوی VAR معایبی نیز دارد. این الگو بر خلاف معادلات ساختاری، فاقد مبانی نظری اقتصادی است. یکی دیگر از مشکلات این الگوها حساسیت تعیین تعداد وقفه متغیر در الگوست که نتایج را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌بایست به درستی و با دقت صورت گیرد. مسئله اساسی دیگر زیاد بودن تعداد پارامترهاست که در این صورت اگر تعداد مشاهدات زیاد نباشد درجه آزادی کاهش می‌یابد.
آزمون ریشه واحد فصلی
به منظور برآورد الگو خودتوضیح برداری، در گام نخست باید ایستایی سری زمانی را مورد بررسی قرار داد. ایستایی به مفهوم ثابت بودن مقادیر میانگین، واریانس و خودهمبستگی سری زمانی در طول زمان است. به منظور آزمون ایستایی سری زمانی، وجود یا عدم وجود ریشه واحد بررسی می‌شود. به طور معمول در روش‌های سنتی مدل سازی پدیده‌های فصلی در ادبیات سری‌های زمانی، نوسان‌های فصلی به عنوان یک پدیده مزاحم که دیگر اجزای سری زمانی را مبهم و نامفهوم می‌سازد، تلقی شده و حذف مؤلفه فصلی از سری زمانی با بهره گرفتن از روش‌های تعدیل فصلی صورت می‌گرفته است. در سال‌های اخیر نظریه‌های جدیدی مطرح شده که نشان می‌دهند، این مؤلفه نه تنها یک پدیده مزاحم نیست بلکه یک بخش درونی داده‌های اقتصادی است و نبایستی در تجزیه و تحلیل سری‌های زمانی نادیده گرفته شود. لذا پیشنهاد می‌شود پیش از مدل‌سازی داده‌های سری زمانی فصلی، ماهیت مؤلفه فصلی با بهره گرفتن از آزمون‌های ریشه واحد فصلی شناسایی گردد. داده‌های فصلی ممکن است علاوه بر ریشه واحد معمولی (غیرفصلی) ممکن است دارای ریشه واحد فصلی نیز باشند. به منظور انجام آزمون ایستایی برای سری زمانی دارای رفتار فصلی و غیرفصلی، آزمون مورد استفاده باید در بردارنده اجزاء فصلی و غیرفصلی باشند.
تشخیص ریشه‌های واحد، ابتدا در داده‌های سالانه (یا به اصطلاح در داده‌های با فراوانی صفر) با آزمون‌های ریشه‌ واحد دیکی و فولر (١٩٧٩) و آزمون دیکی فولر تعمیم‌یافته (ADF) شروع شد. بسط و گسترش روش‌شناسی به‌دست آمده برای ملاحظه‌ی تناوب‌های فصلی در دو مرحله اتفاق افتاده است. نخست، محققان کاربرد این روش را برای داده‌های فصلی (سه ماهه) یعنی سه تناوب اضافی دیگر را بررسی کردند. سپس، داده‌های فصلی (ماهیانه) که دارای یازده تناوب فصلی اضافه بر ریشه واحد مرسوم است را مورد ملاحظه قرار دادند. هیلبرگ و همکاران^[۶۷] در سال ۱۹۹۰ آزمون آماری‌ای را با بسط معادله تعمیم یافته دیکی و فولر پیشنهاد کردند که برای نخستین بار از آن برای داده‌های فصلی سه ماهه استفاده شد. این آزمون می‌توانست ریشه‌های واحد فصلی و غیر فصلی را به طور جداگانه در فراوانی های مختلف به صورت زیر تعیین کند.
اگر دارای ریشه واحد فصلی باشد آنگاه از یک فرایند گام تصادفی تبعیت خواهد کرد. برای بررسی ریشه واحد سری‌های زمانی از فرایند AR(1) استفاده می‌شود. در اینجا نیز برای آزمون ریشه واحد از یک فرایند AR فصلی استفاده می‌شود که عبارت است از (برای سادگی به جای از استفاده شده است):

اما را می‌توان به صورت زیر نوشت:

• بیت المقدس شهری بهشتی است و پیامبر از همین شهر به معراج رفته است .

۲-۱-۳-تقدس خاک سرزمین فلسطین
آن طور که در روایت آمده است ؛ پیامبرانی چون آدم(ع) ، موسی (ع) و یوسف (ع) وصیت کرده اند که در بیت المقدس دفن شوند حضرت عیسی(ع) در نزدیکی مسجد بیت المقدس به دنیا آمد و از آنجا به آسمان رفت علاوه بر آن پیامبران دیگری مانند ابراهیم(ع) ، اسحاق (ع) و یعقوب(ع) نیز در این سرزمین زندگی کرده اند چهار هزار نفر از صحابه رسول خدا (ص) نیز هنگام فتح فلسطین حضور داشتند و بسیاری از آنها و همچنین تابعین در این سرزمین دفن شده اند کسانی مانند : عباده بن الصامت انصاری ، شداد بن اوس ، ابو عبیده بن الجراح ، معاذ بن جبل ، افضل بن عباس و…^[۱۸]
پیامبر بزرگ اسلام در آخرین روزهای حیات پربار خود ، لشکری را به فرماندهی ( اسامه بن زید بن حارثه ) که جوان هجده ساله ای بود ، برای اعزام به سرزمین های شام و فلسطین و فتح آنها تدارک دید . که هدف آن حضرت رهایی این سرزمین از دست فرمانروایان ظالم و فاسد بود که این امر به دلیل بیماری آن حضرت به تأخیر افتاد .

این برنامه در زمان خلیفه اول دنبال گردید و سپاهیان اسلام پس از نبردهایی چند ، شهرهای مختلف فلسطین و شام را فتح کرد و در قرن ۷ توسط خلیفه دوم و در سال ۶۳۸ میلادی ایلیا فتح گردید . و عهدنامه ای بین خلیفه دوم و رهبران مذهبی به امضا رسید که به دلیل قداستی که این شهر بین مسلمانان و اسلام داشت بیت المقدس نام گرفت . از نکات قابل توجه این عهدنامه این بود که مردم ایلیا به دلیل سختی هایی که به خاطر شرارت ها و شورش های یهودیان در طول تاریخ متحمل شده بودند موافقت کردند که از حکومت یهودیان در این شهر جلوگیری کنند .
از این تاریخ یعنی سال ۶۳۸ میلادی تا پایان جنگ جهانی اول تا دهه نخست ۱۹۰۰ میلادی یعنی حدود ۱۲ قرن به جز دوران به نسبت کوتاه سلسله محدود و ناتمام صلیبی ها که از سال ۱۰۹۹ تا سال ۱۱۸۷ طول کشید و در جریان این حمله و تصرف بیت المقدس تعداد زیادی از یهودیان و مسلمانان را قتل عام کردند که در سال ۱۱۸۷ نیز دوباره صلاح الدین ایوبی سردار بزرگ اسلام توانست بیت المقدس را فتح کند . این سرزمین تحت حاکمیت حکومت های اسلامی باقی ماند . هزاران عرب تازه مسلمان شده به سرزمین آبا و اجدادی خود مهاجرت کرده و در فلسطین ساکن شدند و اغلب جمعیت محلی آن منطقه اسلام و فرهنگ اسلامی _ عربی را پذیرفتند .^[۱۹]
۲-۱-۴-تاریخچه صهیونیزم و مهاجرت
در اواسط قرن ۱۲ ، مملوک ها ( برده های اعراب در پایگاه های مصر ) ، امپراطوری جدیدی را بوجود آوردند که در آن زمان فلسطین را در بر می گرفت و مسلمانان عرب زبان جمعیت اکثر فلسطین را تشکیل دادند
وقتی مسلمانان آکرا را در سال ۱۲۹۱ فتح کردند ، جنگجویان صلیبی برای همیشه فلسطین را ترک گفتند و بدین ترتیب پرده آخر را بر روی اخرین منظره جنگ های همه جانبه میان شرق و غرب کشید .^[۲۰] در قرن ۱۳ ، یهودیان از اسپانیا و دیگر کشورهای حاشیه مدیترانه در بیت المقدس و دیگر مناطق فلسطین ساکن شدند . در سال ۱۵۱۷ ترکان عثمانی مصر را به تصرف خود در آوردند و بدین ترتیب فلسطین جزئی از خاک امپراطوری عثمانی گردید . سلطان سلیمان اداره بیت المقدس را به دست گرفت و نام این شهر را به قدس شریف تغییر داد و دیوارهای بزرگ آنجا ساخت . رهبر عثمانی از یهودیانی که از تفتیش عقاید مذهبی کلیساها در اسپانیا در عذاب بودند ، دعوت کرد تا در امپراطوری عثمانی از جمله تعدادی از شهرهای فلسطین ساکن شوند .
در اواخر قرن ۱۸ ناپلئون وارد فلسطین گردید که بی تدبیری رهبران مصری و عثمانی در اداره فلسطین ، جمعیت فلسطین را کاهش داد . حاکمیت عثمانی بر فلسطین تا سال ۱۹۱۷ ادامه یافت . فلسطین در حالی تحت حاکمیت عثمانی قرار گرفت که در ولایت قدس فقط ۱۱۵ یهودی زندگی می کردند و این رقم در سال ۱۶۸۸ از ۱۵۰ نفر تجاوز نکرد ^[۲۱]و همچنین در آغاز سال ۱۸۸۰ ، تنها ۲۴۰۰۰ یهودی در فلسطین زندگی می کردند ، در آن زمان جمعیت فلسطین حدودا ۴۰۰۰۰۰نفر بود . در همان دوره ، دولت عثمانی نسبت به خرید زمین توسط یهودیان و مهاجرت آنان به فلسطین ، محدودیت های سختی اعمال می کرد . البته یهودیان از راه های مختلفی برای اجتناب از این محدودیت ها استفاده می کردند تا در فلسطین ساکن شوند .^[۲۲]
یهودیانی که از ویرانی اورشلیم در سال ۷۰ میلادی ، به دست رومیان در سراسر جهان پراکنده شدند ، با وجود پراکندگی ، وحدت دینی خود را نگه داشته و در ملتهای دیگر حل نشدند . اما در طول تاریخ آنها که گروه اقلیت کشورهای محل اقامت خود را تشکیل می دادند ، همواره مورد آزار و اذیت سایر گروه های مذهبی قرار گرفتند و به همین دلیل ، در طول سالیان دراز همواره در آرزوی بازگشت به ارض موعودی بودند که حضرت موسی به آنها وعده داده بود .^[۲۳]
به هر حال میل به بازگشت به سرزمین مهم و تاریخی فلسطین در یهودیان و بویژه رهبران مذهبی آنان ، بسیار شدید بود . لذا همواره درصدد یافتن راههایی جهت خارج کردن فلسطین از دست مسلمانان و بازگشت به این سرزمین بودند . از سوی دیگر صلیبی ها هم خاطره تلخ شکستهای خود را از مسلمانان از یاد نبرده بودند و به ویژه اینکه اروپائی ها با پشت سر گذاشتن دوران رنسانس و کسب موفقیتهای علمی ، صنعتی و تولید ثروت و قدرت از انگیزه ها و آمادگی های بیشتری برای بسط و گسترش قلمرو نفوذ و قدرت خود در اقصی نقاط عالم و بطور عام ، بخش خاورمیانه این جهان اسلام بطور خاص ، و فلسطین و بیت المقدس به طور اخص ، برخوردار بودند .
بنابراین یهودیان و اروپایی ها در مواجهه با جهان اسلام ، دارای درد و احساس مشترک و هدف همسو بوده ، در صدد گرفتن انتقام تلخکامی های خود از مسلمانان و جهان اسلام بودند . این همسویی اولین بار در زمان ناپلئون بناپارت تجلی پیدا کرد . وی که هم خود سودای حاکمیت بر جهان را از طریق سلطه بر منطقه حساس خاور میانه در سر داشت و هم از جامعه ناپذیری ها و کار شکنی های یهودیان در فرانسه به تنگ آمده بود در صدد بود به گونه ای جامعه فرانسه را از شر آنان راحت نماید ، با شعار بازگشت یهودیان به سرزمین آبا و اجدادی ، اعاده عظمت از دست رفته یهودیان و تشکیل مجدد مملکت کهن قدس، تصمیم گرفت با انتقال یهودیان فرانسه و اروپا به فلسطین ، هم آمال و آرزوهای دیرینه آنان را بر آورده سازد و هم از آنان در آنجا به عنوان پایگاهی جهت سلطه بر منطقه استراتژیک خاور میانه استفاده نمایند . هر چند این نقشه ناپلئون به ویژه پس از شکست وی در لشکر کشی از مصر به سوریه مورد توجه یهودیان قرار نگرفت .
از همان زمان این گونه همکاریهای مشترک بین یهودیانی که بعدها در قالب “سازمان جهانی صهیونیزم ” سازمان و تشکیلات یافتند و قدرت استعمارگر اروپایی به ویژه انگلیس ، فرانسه ، روسیه و آلمان ادامه یافت^[۲۴]
در سال ۱۸۵۴ ، نخستین رهبر صهیونیست که یک نفر انگلیسی وبه نام «مزنت فیور» شهرت داشت ، در انگلستان اقدام به جمع آوری نخستین اعانه برای یهودیان نمود و این به خاطر کمک به یهودیان بود در فلسطین زندگی می کردند و یا به آنجا مهاجرت می نمودند .
در اوایل دهه شصت قرن نوزدهم بعضی از متفکران یهود برای فعالیت و تلاش به منظور بازگشت به فلسطین و عمران آن ، دعوت خود را آغاز کردند «هیرش کالیشر» خاخام یهودی اولین کسی بود که این دعوت را در کتاب در جست وجوی صهیون در سال ۱۸۶۱ آغاز کرد .
صهیونیسم کار خود را با این هدف آغاز کرد که باید حکومت یهود بوجود آید ، تا یهودیان جهان که به صورت پراکنده زندگی می کنند و از هزاران سال قبل در آرزوی بازگشت به ارض موعود هستند بتوانند بدآنجا راه یافته و اسکان داده شوند .
در سال ۱۸۸۲ به دلیل این که عرصه بر یهودیان تنگ شده بود ، یکی دیگر از سران یهود ، بیسنکر کتاب «خود مختاری » را فراهم آورد و با لحنی که مظلومیت دروغین یهودیان را به ذهن تداعی می کند^[۲۵] ، در این کتاب عنوان می کند : « ما همچون ملل دیگر به حساب نمی آییم . ما هیچ رأیی بین ملت ها ، حتی در امور مربوط به خود نداریم و سرزمین پدرانمان برای ما بیگانه است . هستی ما آوارگی است …، دنیا با نظر حقارت به یهود می نگرد ، زیرا ما در تمام روی زمین ، وطن و مرکز و استقلال نداریم و همه جا بیگانه به حساب می آییم . علاج اساسی این درد سخت این است که یهود عالم در ارض وطن « فلسطین » جمع شوند و ملت یهودی مستقل تشکیل دهند . » ^[۲۶]
« بیسنکر » رئیس گروهی بود به نام « عشاق صهیون » که در روسیه زندگی می کرد . ^[۲۷]هدف عشاق صهیون ایجاد یک کانون روحانی برای نشر عقاید و فرهنگ یهودی در سرزمین صهیون بود . جالب توجه است که این صهیونیزم مذهبی ، که فقط در بین گروه های محدودی رایج بود هرگز به دشمنی با مسلمانان بر نخواست . این صهیونیزم روحانی ، بیگانه و به دور از هر نوع برنامه سیاسی ، برای ایجاد یک دولت و یا هر نوع سلطه ای بر فلسطین بود و هرگز رفتاری که نشانگر علاقه به درگیری بین جوامع یهودی و مردم عرب ( مسلمان یا مسیحی باشد ) ، در پیش نگرفت . ^[۲۸]
در سال ۱۸۹۶ یک روزنامه نگار یهودی اتریشی به نام تئودور هرتسل کتابی به نام یک دولت یهود را منتشر ساخت و در این کتاب با توجه به روحیه ناسیونالیستی یهود ، صهیونیزم سیاسی را پایه گذاری نمود . در این کتاب هرتسل اظهار داشته بود که یهودیان باید موطنی پیدا کنند و یک دولت یهودی با استقلال تمام تشکیل دهند . از این رو هنا ،آرژانتین ، قبرس و چند نقطه دیگر مد نظر گرفته شد ولی عاقبت فلسطین به عنوان موطن باستانی بنی اسرائیل برگزیده شد .
کنگره بال :
هرتسل در سال ۱۸۹۷ روزنامه « دی ولت » ارگان رسمی و ناشر افکار صهیونیست ها را تأسیس کرد . در همین سال بنا به ابتکار شخصی او نخستین کنگره صهیونی در شهر بال سویس منعقد شد .
تعداد ۲۴۰ نفر از یهودیان سراسر دنیا (آلمان ، روسیه و…) دور هم جمع شدند و تصمیم به تشکیل « سازمان صهیونیسم جهانی » گرفتند .^[۲۹] همان طور که در این کنگره تأکید شد : « هدف صهیونیسم آن است که برای مردم یهود ، میهنی در فلسطین تشکیل دهد و قانونی عام ، آن را حمایت کند » .^[۳۰]
هرتزل در خاطرات خود نوشت :
« اگر بنا باشد که نتایج بال را خلاصه کنم ، از این قرار است که در بال من دولت یهود را پایه گذاری کردم . اگر آن را امروز اظهار می کنم ، دنیایی را به خنده در آورده ام و پنج سال دیگر شاید ، اما در پنجاه سال دیگر ، تمام جهانیان آن را خواهند دید . دولت یهود اکنون به طور اساسی تشکیل شده است ، زیرا ایجاد یک دولت منوط به اراده ی یک ملت است . ^[۳۱]»
برنامه صهیونیست ها برای ایجاد یک دولت یهودی در فلسطین و تلاش های همه جانبه جهت تحقق آن در حالی آغاز گردید که طبق بررسی های به عمل آمده در سال ۱۹۰۶ ، در تمام فلسطین ۷۰۰٫۰۰۰ نفر ساکن بودند که تنها ۵۵۰۰۰ نفر از آنان یهودی بودند و از این تعداد فقط ۵۵۰ نفر صهیونیست بودند . بررسی دیگری حاکی از این است که در زمان برگزاری کنفرانس بال ، ۹۵ درصد مردم فلسطین عرب بودند که ۹۹ درصد زمین های آنجا را تحت مالکیت خود داشتند . با این وجود صهیونیسم جهانی اراده کرده بود که حکومت خود را در سرزمینی که به او تعلق نداشت ، برپا کند .^[۳۲]
به ویژه آنکه دولت استعماری تازه به دوران رسیده انگلیس ، در صدد بسط و گسترش نفوذ و سلطه خود در اقصی نقاط عالم ، به طور خاص در سرزمین های اسلامی و بطور اخص در سرزمین مهم و استراتژیک فلسطین بود ، که از قدیم الایام موضوع منازعات جهان اسلام و جهان غرب ، به ویژه میراث داران صلیبی آن بود .
« حییم وایزیمن » که بعد از مرگ هرتزل رهبری جنبش صهیونیسم را به دست گرفته بود ، در ۱۹۱۴ ، در روزنامه منچستر گاردین چنین نوشت :
« اکنون می توانم گفت که اگر فلسطین در دایره نفوذ انگلیس قرار گیرد ، و اگر انگلیس پس از آن ، از مهاجرت یهودیان حمایت کند ، ظرف ۳۰ سال آینده ، یک میلیون یهودی یا بیشتر در آن کشور به سر خواهند برد که پاسدار کوشای آبراه سوئز خواهند بود . »^[۳۳]
جنگ جهانی اول را باید نقطه عطفی مهم برای جهان عرب به طور اعم ، و فلسطین را به طور اخص دانست . به دلایل عدیده ، امپراتوری عثمانی به طرفداری از آلمان وارد جنگ شد وعلیه بریتانیا ، فرانسه و روسیه که میلیون ها نفر تابع مسلمان داشتند ، حکم جهاد « جنگ مقدس » داد . حکومت ستمگر عثمانی با روش سرکوب گرانه خود اعراب را ناچار کرد تا ضمن طرفداری از بریتانیا و متفقین او ، از فرصت استفاده کرده ، برای دستیابی به استقلال کامل خود تلاش کنند . بریتانیا هم نسبت به منافع حاصل از اتحاد با اعراب کاملا هوشیار بود ؛ چون قیام اعراب نه تنها ترکیه را در کوشش های جنگی خود با مشکل روبرو می ساخت ، بلکه حکم جهاد را عملا لغو می کرد .
بریتانیا به انجام یک سلسه وعده و وعید و قرارداد های متناقض دست یازید که در شکل دادن به نقشه سیاسی منطقه بسیار موثر بود .^[۳۴] در سال ۱۹۱۶ که موافقت نامه سایکس – پیکو بین دو کشور انگلستان و فرانسه منعقد و منجر به تجزیه امپراطوری عثمانی گردید . در این قرار داد آناتولی ، لبنان و سوریه به مستعمره فرانسه تبدیل شدند و فلسطین ، عراق و کویت هم تحت سلطه انگلیس قرار گرفتند . بدین ترتیب راه برای مهاجرت یهودیان به فلسطین هموار شد و صهیونیستها یک گام دیگر به هدف ایجاد دولت یهود در این سرزمین نزدیک تر شدند . از سوی دیگر در همان زمان صحنه برای اختلافات جاری میان اعراب و اسرائیل آراسته شد . ^[۳۵]
۲-۳-اعلامیه بالفور :
جنگ جهانی اول شروع شد و دامنه ی آن به حدود فلسطین رسید . یکی از رهبران حزب صهیونیسم به نام هربرت ساموئل یادداشتی به اعضای کابینه انگلستان و نمایندگان مجلس عوام آن کشور عرضه داشت و پیشنهاد نمود : دولت یهودی تحت نظارت انگلستان در فلسطین بوجود آید و بین سه تا چهار میلیون نفر یهودی پراکنده در اروپا به آن جا روند و بدین ترتیب انگلستان یک حکومت دست نشانده و حافظ منافع خود را در کنار مصر و کانال سوئز ایجاد کرد و نقطه حساسی را در دست خواهد داشت .
جمعی از رهبران یهود در مورد تشکیل این دولت ، با مقامات مربوط انگیلیسی مشغول مذاکره شدند و از طرفی برای جلب موافقت فرانسه و آمریکا ( که دولت انگلستان همراهی آن ها را لازم می دانست ) فعالیت های زیادی صورت گرفت .^[۳۶]
به همین منظور ، لرد بالفور در آوریل ۱۹۱۷ ، طی سفری به آمریکا مسئله انتقال یهودیان به فلسطین را با مقامات رسمی این کشور مورد تبادل نظر قرار داد و رسما قول تشکیل دولت یهودی را به آن ها داد .
اعلامیه بالفور قبل از اینکه بطور رسمی اعلام شود به یلسون رئیس جمهور آمریکا عرضه شده و موافقت وی با این اعلامیه کسب شده است ^[۳۷] . سپس در تاریخ چهاردهم فوریه ۱۹۱۸ م فرانسه ، و در تاریخ نهم می ۱۹۱۸ م ، ایتالیا موافقت خود را با اعلامیه مزبور اعلام کردند . ^[۳۸]پس از صدور بیانیه بالفور در دوم نوامبر ۱۹۱۷ م ، جرقه های شروع مبارزه علیه استعمار انگلیس روشن شد . ^[۳۹]
« در یک جمله می توان گفت که اعلامیه ی بالفور یکی از عجیبترین اسناد بین المللی تاریخ است ، چرا که به موجب آن ، یک دولت استعمار گر سرزمین « فلسطین » را که مالک آن نبود ، به حساب کسانی که مالکش بودند « فلسطینیان » و استحقاقش را داشتند ، به کسانی بخشیدند که استحقاقش را نداشتند « صهیونیست ها » . چیزی که به اشغال یک میهن و آواره شدن یک ملت ، به تمامی و به نحو بی سابقه ای در تاریخ ، منجر شد » . نکته مهم در این میان این است که انگلیس زمانی به این جنایت دست یازید که ارتش آن هنوز به بیت المقدس نرسیده بود ، و به برکت متحدان عرب خود و از پرتو جانبازی های ملت فلسطین که برای آزادی وطن و استقلال خویش مبارزه می کرد ، به سوی اهداف خود در حال پیشروی بود .
اهداف انگلیس و سیاست از پیش تعیین شده و استعماری آن ، و همدستی با صهیونیست ها برای نابودی مسأله فلسطین ، و جلوگیری از شکل گیری آن ، از زمان جنگ جهانی اول ( ۱۹۱۸ -۱۹۱۴م ) آشکار شد . ^[۴۰]بدین سبب هست که اسرائیل را فرزند نامشروع انگلیس لقب می دهند .
انتشار خبر وعده های بالفور ، ناراحتی بسیار شدیدی در جامعه عربی ایجاد کرد ، شریف حسین فورا دولت انگلیس را زیر سوال برد و در این وعده توضیح خواست و انگلستان نماینده رسمی ، پیش حسین فرستاد و با تاکیدات فراوان به او اطمینان داد ، به هیچ وجه اجازه نخواهد داد که یهود در فلسطین مزاحم حقوق عرب شوند و تا آنجا به یهودیان اجازه ی مهاجرت و سکونت در فلسطین می دهد که با آزادی سیاسی و اقتصادی عرب سازگار باشد و به حقوق آنان لطمه ای وارد نکند .^[۴۱]
صدور اعلامیه بالفور از سوی بزرگترین قدرت استعماری وقت ، موجب جرأت و جسارت هر چه بیشتر صهیونیست ها برای عملی ساختن اهدافشان در اهدافشان در فلسطین گردید و آنها از آن پس ، به گونه ای روز افزون بر مطالبات خود افزوده و درجهت زیر پا گذاشتن هر چه بیشتر حقوق ساکنان اصلی و بومیان فلسطین گام برداشتند . تا حدی که حتی « لرد کرزن » سیاستمدار سرشناس انگلیسی ، در یکی از جلساتی که به منظور تعیین سیاست های انگلیس در کنفرانس صلح پاریس برگزار می شد ، اعلام خطر کرده و می گوید :
« یکی از مشکلات مهم که فعلا در فلسطین خود نمایی می کند ، امتیاز خواهی صهیونیست ها و کوشش فراوان آنها برای دستیابی به امتیازاتی به مراتب بیشتر از آن است که تا کنون در اختیارشان قرار گرفته … صهیونیست ها خواسته های خویش را روز به روز اضافه تر می کنند و به جایی رسیده اند که امروز دم از تشکیل « دولت یهود » می زنند . اعراب ساکن فلسطین به کلی فراموش شده اند و گویی اصلا قابل اعتنا نیستند… » .^[۴۲]
جنگ جهانی اول به پایان رسید و ژانویه ۱۹۱۹ کنگره صلح در شهر ورسای تشکیل گردید . از همان ابتدا ، اعراب با سلطه ی بریتانیا و برنامه های مستعمره سازی صهیونیست ها ، که به درستی معتقد بودند سر انجام به پیدایش یک دولت یهود و سلب مالکیت از آن ها منتهی می شود ، به شدت مخالف بودند . در طول دوران قیومیت ، اعراب از عدم توانایی خود در کنترل وقایع اظهار عجز کردند . ترس آنها از این بود که بریتانیا زمانی از حکومت دست بردارد که یهودیان با ایجاد اکثریت بتوانند دولت خود را بوجود آوردند . این بیم و هراس بی مورد هم نبود چون وایزمن خود گفته بود که صهیونیست ها قصد دارند فلسطین را آن قدر یهودی کنند که انگلستان انگلیسی است . ^[۴۳]در حالی که به گفته حقوقدان بر جسته انگلیسی « راپورت امرسون » اگر قرار بود اصل حق تعیین سرنوشت را به طور معمول ، یعنی کسب اطلاع از نظرات مردم فلسطین به کار بست ، به آسانی روشن می شد که اکثریت این مردم بدون کمترین تردیدی ، اعلامیه بالفور و طرح قیومیت را رد می کردند . ^[۴۴]در این باره آژانس یهود با کمک دولت های وقت بریتانیا یهودیان جهان را به مهاجرت به فلسطین تشویق می کرد تا جمعیت یهودی فلسطین را به منظور کشور سازی جعلی ، به اکثریت برساند .^[۴۵]
در تابستان ۱۹۲۹ نخستین برخورد خونین میان فلسطینی ها و صهیونیست های مهاجر در گرفت . در این درگیری صیونیست ها و سربازان انگلیسی با آتش گشودن بر روی فلسطینی ها حدود ۳۵۱ تن را شهید و عده ای را مجروح و دست گیر کردند . در اواخر دهه ۱۹۲۰ تا ۱۹۳۶ قیام مسلحانه شیخ عز الدین قسام به وقوع پیوست اما وی و یارانش به شهادت رسیدند . ^[۴۶]انقلاب شیخ عز الدین قسام و همرزمان وی ، نقطه ی عطفی در تاریخ جنبش ملی فلسطین به شمار می رود ، زیرا اولین انقلاب مسلحانه سازمان یافته ای بود که با تکیه بر نیروی نظامی ، به آزادی فلسطین از دست استعمار انگلیس و صهیونیسم شتافت ، و رهبر آن به تشکیل گروه ها و هسته های انقلابی اقدام کرد . قسام در تشکیلات خود ، بیش از آن که بر طبقه روشنفکر تکیه داشته باشد ، بر طبقه ی کارگر وکشاورز تکیه داشت . با وجود این که سازمان انقلابی قسام تنها ۲۰۰ رزمنده و۸۰۰ هوادار داشت ، ولی اهمیت تاریخی آن بسیار شایان توجه است ، زیرا این سازمان در واقع مقدمه و مقتدای انقلابی شد که چند ماه پس از شهادت قسام ، سراسر فلسطین را فرا گرفت و جالب این است که انگلیسی ها برای از بین بردن این گروه کوچک با انواع زره پوش ، تانک و هواپیما به نیروهای قسام یورش بردند . و در تاریخ ۲۰ نوامبر ۱۹۳۵ م ، طی درگیری سختی بین مبارزان و نیروهای دولتی به وقوع پیوست ، که ضمن آن عده زیادی از افراد دشمن کشته شدند ، و شماری از مبارزین به شهادت رسیدند و جمع دیگری زخمی شدند . در عصر همان روز نیز درگیری دیگری شروع شد و طی آن شیخ عزالدین قسام شهید شد و عده دیگری از هم رزمانش زخمی شدند . ^[۴۷]
عبدالقادر حسینی رهبری مبارزات را در دست گرفت اما او نیز پس از نبرد های زیادی علیه سلطه گران انگلیسی ، صهیونیست ها همراه با یارانش به شهادت رسید . در سال ۱۹۴۴ حسن سلامه فرمانده ی جنگ با نیروی مشترک صهونیستی ، انگلیسی را بر عهده گرفت ولی او نیز به شهادت رسید . از دهه ۴۰ قمری ، مساله فلسطین به یک مسأله عربی تبدیل شد و در رأس مسائل بین المللی قرار گرفت . ^[۴۸]

رابرت مرتن :
یک عنصر از ساخت اجتماعی ، هدف ها یا مقاصدی هستند که فرهنگ جامعه تعیین می کند و به صورت آرمان های اجتماعی در می آید احساس مردم نسبت به آنها و میزانی که برای هدف ها ارزش قایل می شوند یکسان نیست برخی از این اهداف فرهنگی به سائق های اولیۀ وجود انسان بر می گردد، اما توسط آن ها تعیین نمی شوند. عنصر دیگر ساخت اجتماعی راه های است که جامعه برای رسیدن به هدفها و

آرمان های فرهنگی توصیه می کند، هر گروه اجتماعی هدفهایش را با راه های مجاز و نهادی شده منطبق می سازد. (سخاوت ، ۱۳۷۴: ۵۰)
از دیدگاه مرتن واکنش های زیر از سوی افراد جامعه که ناشی از فشارهای بین اهداف فرهنگی و راه ها و وسایل دستیابی به آن اهداف است انجام می شود :
۱ـ هم نوایی : حالتی که جامعه متعادل است و افراد اهداف فرهنگی و راه ها و ابزارهای نهادی شده و قابل قبول برای نیل به آن اهداف را پذیرفته و در آن جهت تلاش می کند به عقیده ی مرتن بعضی جوامع تعادلی میان اهداف فرهنگی و ابزارهای نهادی شده به منظور دستیابی به یک ثبات نسبی در جامعه فراهم کرده اند .
۲ـ نو آوری : وضعیتی است که در آن افراد اهداف فرهنگی را پذیرفته اند ، اما برای نیل به آن اهداف وسایل و راه های مشروع برای رسیدن به آن اهداف را نپذیرفته و راه ها و وسایل غیر مشروع و غیر قانونی را انتخاب کرده اند . این نوع رفتار انحرافی میان طبقات پایین جامعه یعنی کسانی که اهداف مورد انتظارشان به وسیلۀ ساختهای اجتماعی محدود شده بیشتر شایع است . اختلاس به منظور تأمین هزینه تحصیل فرزندان رفتار انحرافی از نوع بدعت گذاری است .
۳ـ تشریفات پرستی : به این معنی است که افراد ابزارها و وسایل مورد تأیید جامعه را پذیرفته اند ، اما اهداف فرهنگی در سطح وسیع انکار می شود .
۴ـ عقب نشینی : حالتی که در آن افراد جامعه نه اهداف فرهنگی قبول دارند و نه وسایل و راه های مشروع نیل به آن اهداف را می پذیرد .
۵ـ طغیان : وضعیتی که افراد هم اهداف فرهنگی و هم راه ها و ابزارهای مشروع نیل به آن اهداف را انکار نموده ،اما در جهت ایجاد شرایطی بهتر و اهدافی جدید به منظور تعدیل ساختهای اجتماعی تلاش
می کنند. (احمدی ، ۱۳۸۴ : ۵۲ـ۵۱)
نظریه ی آیزنشتات^[۸]:
از نظر آیزنشتات یکی از وظایف مهمی که هر جامعه یا سیستم اجتماعی دارد، حفظ ساختارها، هنجارها وارزش ها « به رغم دگرگونی مستمر ترکیب این ساختار ها بر اثر مرگ و تولد» است.نقش های اجتماعی و همچنین نقش های مناسب هر عضو یک جامعه در هر سن وسالی (نقش های سنی) با چگونگی تداوم همان نقش در جامعه پیوندمستقیم دارند. در فرایند جامعه پذیری سیستم شخصی با سیستم اجتماعی در ارتباط قرار می گیرند.
آیزنشتات برای نمونه مراسم تشرف رادر فرهنگ های بومی مثال می آورد که در واقع ،پاسخ به انتظاراتی است که جامعه از دگرگونی سنی دارد. در فرهنگ های بومی پیوندهای خویشاوندی و گروهای تباری
مهم ترین وسیله انتقال الگوهای رفتاری هستند؛ عموما هر سنی الگوی رفتاری مناسب آن سن را دارد. از نظر آیزنشتات ، چنین الگوهای رفتاری سنتی ای برای جامعه مدرن کافی نیستند ، تا حفظ میراث فرهنگی و تداوم ساختار اجتماعی را تضمین کنند.
در اینجا نقش گروه های همسال دارای اهمیت است. در جامعه مدرن نیاز به گروهای همبستگی احساس می شود. این گروه ها گاهی نقش های پیش بینی شده را نمی پذیرد و گاهی به سمت آنها جهت گیری دارند.آیزنشتات در پیوند با پذیرش نقش ها ، اهمیت ویژه ای به گرو های همسال می دهد. از نظر او شکاف بین جامعه پذیری در گروهای نخستین و گروهای ثانوی می تواند توسط گروهای همسال پر شود. بدین ترتیب بر اساس مبانی نظری خود، یعنی کارکردگرایی- ساختاری ، کارکردی ویژه برای گروهای همسال در جامعه دست و پا می کند. این گروها «وظیفه» پیدا می کنند. بین خانواده وجامعه ، خویشاوندان، همسایه ها و محیط کار « وساطت» کنند.
از نظر آیزنشتات گروهای همسال در کنار کارکرد سازگاری با سیستم اجتماعی «کژکارکردی» نیز برای نظام اجتماعی دارند. از نظر او « بین انتظارات و علایق گروهای جوان و اعضای آنها از یک سو و انتظاراتی که بزرگسالان از آنها دارند از سوی دیگر ، تفاوت اساسی هست» . آیزنشتات می کوشد درباره کژکارکردی گروهای همسال ثابت کند که به کمک« شرایط می توان تفاوت ساختارهای گوناگون کژکارکردی را نشان و چگونگی ساختارهای انحرافی را توضیح داد».
رهیافت کارکرد گرایی- ساختاری بیش از هر چیز برای پژوهش درباره توسعه ، ساختار و کارکرد گروه های همسال مفید است. درباره نظریه کارکرد گرایی-ساختاری همواره این انتقاد را شنیده ایم که این نظریه
نمی تواند دگرگونی های اجتماعی را توضیح دهد. تحلیل «کژکارکردی» گروهای همسال توسط آیزنشتات نیز دارای این کمبود است. فهم این نکته برای آیزنشتات سخت است که، انحراف را می توان در چارچوب نظریه تغییرات اجتماعی توضیح داد. برای اوآنچه دارای اهمیت است حفظ ساختار و کارکردهای لازم برای این امر است.
در عصر ما، یعنی عصر تغییرات اجتماعی سریع، دشوار است عناصر منفرد فرهنگ جوانان را به صورت کارکردی یا کژکاردی تفسیر کرد. دشواری هنگامی افزایش می یابد که این تغییرات نگرشها و ارزش ها را در برگیرد.به ویژه زمانی که نگرش ها و ارزش ها در حال دگرگونی هستند، اما تبلور آشکار این دگرگونی ها هنوز در عرصه نهادهای اجتماعی مشاهده نمی شوند.
خلاصه می توان گفت که دستاوردهای آیزنشتات یعنی کار نظام یافته در زمینه توسعه، کارکرد و ساختار گروهای همسال در جوامع پیچیده و صنعتی معاصر ماندنی است.(شفرز،۱۳۸۹: ۴۵-۴۳)
۲-۱-۲-نظریات مختلف دیگر
نظریه تبادلی هومنز^[۹]:
گرچه هومنز اصول روان شناختی را پذیرفته بود. اما افراد را جدا از هم در نظر نمی گرفت . او این تشخیص را می داد که انسان ها اجتماعی اند و بخش چشمگیری از وقتشان را در کنش متقابل با همدیگر صرف می کنند. هومنز تنها بر آن بود که رفتار اجتماعی را با اصول روان شناختی تبیین کند. پس موضعی که اوانتخاب می کند ، این است که قضایای عام روان شناسی که درباره ی تأثیر پیامدهای رفتار بشری می باشند ، در صورتی که این پیامدها به جای سرچشمه گرفتن از محیط فیزیکی از رفتار انسان های دیگر ناشی شده باشند، همچنان به قوت خود باقی می مانند . (هومنز ، ۱۹۶۷: ۵۹ . به نقل از ریتزر ،۴۲۴:۱۳۷۴ -۴۲۳)
هومنز در تشریح نظریه اش مفاهیمی بنیادی چون ، موفقیت ، محرک ، ارزش ، محرومیت سیری ، پرخاشگری ـ تأیید مورد استفاده قرار می دهد.
قضیه ی موفقیت : در مورد همه ی اعمالی که اشخاص انجام می دهند ، غالباً این گونه است که هر عملی از یک شخص اگر که مورد پاداش قرار گیرد ، احتمال تکرار آن عمل به وسیله ی همان شخص افزایش
می یابد .
قضیه ی محرک : اگر در گذشته ، وجود محرک خاصی ، یا یک رشته از محرک ها ، باعث شده باشد که شخص باکنش خود پاداش گرفته باشد ، محرک های کنونی و آتی هر چه به محرک گذشته شباهت بیشتری داشته باشند ، احتمال بیشتری می روند که آن شخص در برخورد با این محرک ها آن کنش یا همانندش را انجام دهد.
قضیه ی ارزش : هر چه نتیجه ی یک کنش برای شخص با ارزشتر باشد ، احتمال بیشتری دارد که همان کنش را دوباره انجام دهد.
قضیه ی محرومیت سیری : یک شخص هر چه در گذشته ی نزدیک پاداش معینی را بیشتر دریافت کرده باشد ، همان پاداش در آینده برایش کم ارزشتر خواهد شد.
قضیه ی پرخاشگری ـ تأیید:
قضیه ی الف : هر گاه یک شخص از کنش خود پاداشی را که انتظار دارد به دست نیاورد و یا تنبیهی را دریافت دارد که انتظارش را ندارد ، خشمگین خواهد شد و در چنین موقعیتی ، احتمال بیشتری دارد که از خود رفتار پرخاشگرانه ای نشان دهد : در ضمن ، نتایج یک چنین رفتاری برایش ارزشمند تر خواهد شد. این قضیه تنها راجع به عواطف منفی راجع است .
قضیه ی ب : هر گاه شخصی پاداش مورد انتظارش را به دست بیاورد ، به ویژه اگر پاداش بیش از حد چشمداشتش باشد ، یا با تنبیه مورد انتظارش روبرو نشود ، احساس خرسندی خواهد کرد ؛ در این صورت، احتمال بیشتری می رود که آن شخص رفتار تأیید آمیزی از خود نشان دهد و نتایج رفتارش نیز برایش ارزشمند تر می شود. این قضیه با عواطف مثبت تر بر خلاف قضیه الف سروکار دارد . (ریتزر: ۴۳۱ ـ ۴۲۷)
نظریه ی مازلو^[۱۰]:
مازلو به پنج نیاز ،که برحسب اهمیت درجه بندی شده اند ،اشاره می کند: نیازهای زیستی،نیازهای ایمنی،نیازهای تعلق اجتماعی ،نیازهای عزت نفس ،ونیازهای خودشکوفایی.به نظرمازلو،این نیازها به طورهمزمان احساس نمی شوند،بلکه به ترتیب وبرحسب یک نظم منطقی احساس می شوند.
درپایین ترین پله نیازهای زیستی قراردارند که وقتی کمبود پیدا می کنند ،مهمترین فعالیت ذهنی مارا به خود اختصاص می دهند،تا این نیازها برطرف نشوند ،نیاز های دیگر خودنمایی نمی کنند.
وقتی نیازهای زیستی برطرف شدند،نیازهای ایمنی ظاهر می شوند ورفتارهایی را برمی انگیزند که آنها را ارضا خواهند کرد .زمانی که نیازهای زیستی و امنیت جانی موجب نگرانی نیست،نیازهای عضویت وتعلق به محیط اجتماعی ظاهر می شوند.این طبقه ی تازه ،نیازهای دوستی ،عضویت وعشق را درخود جای می دهند،مانند تمایل به کار گروهی وتشکیل روابط تازه با اطرافیان.نیاز به عضویت و تعلق ،انسان ها را وادار می کنند تا عضو انجمن ها یا گروه ها باشند وبا افراد دور وبر خود همکاری کنند.
نیازهای عزت نفس ،تا زمانی که نیازهای اجتماعی به طور منطقی ارضا نشوند ،به صورت عوامل انگیزشی تجلی نمی کنند،این نیازهارا می توان به دو گروه تقسیم کرد نیازهایی که به اعتماد به نفس، استقلال، شکوفایی، شایستگی ودانستن مربوط می شوند. نیازهایی که با مقبولیت از طرف همکاران وسازمان ارتباط پیدا می کند وبه صورت توجه ،احترام ،ارتقا ونشان های شغلی ظاهر می شوند.برخلاف سایر نیاز ها ،نیاز های عزت نفس سیری ناپذیرند،زیرا زمانی که فرد به این نیازها معنی می دهد،به طورخستگی ناپذیر آنها را جستجو می کند.با اینهمه ،نیازهای عزت نفس زمانی تجلی می کند که نیازهای زیستی ،ایمنی واجتماعی ،به طور منطقی ارضا شده باشند.
نیازهای خودشکوفایی ،در راس سلسله مراتب نیاز ها ، نیازی قرار می گیرد که آن را نیاز به تحقق خویشتن یا خودشکوفایی نامیده اند .خودشکوفایی ،یعنی تحقق بخشیدن به آرزوهای خود ،رسیدن به کمال وخلاقیت
به معنای وسیع کلمه (مک گرگور^[۱۱]،۱۹۵۷،به نقل از گنجی ،۱۳۸۸: ۶۷)
برخورد اکثر مردم با اجبارهای زندگی ،موجب می شود که امکان ارضای نیازهای خودشکوفایی به طور قابل ملاحظه ای کاهش یابد ،زیرا محرومیت این افراد از نیازهای سطوح پایین آنها را مجبور می کند که به نیازهای اولیه رضایت دهند وبرنامه های خود برای رسیدن به ایده آل ها وخود شکوفایی را به تعویق اندازند.
به نظر مازلو ،کسانی که نیازهای سطوح بالاتر را ارضا کرده اند ،از واقعیت ادراک روشنی دارند. بعلاوه ،این افراد ،خود ودیگران را به آسانی می پذیرند. آنها خود راخیلی مستقل وخلاق نشان می دهند ودنیای اطراف خود را کاملا روشن ارزیابی می کنند.این اشخاص ،اغلب درمسیری وارد می شوند که به دیگران اجازه ی خود مختاری و خود شکوفایی می دهند. نیازهای پیشنهادی مازلو را دو اصل مهم هدایت می کنند. اصل کمبود واصل پیشرفت .طبق اصل کمبود ،هیچ نیازی احساس نمی شود مگراینکه ارضا نشود ونیاز ارضا شده، ویژگی انگیزشی خود را ازدست می دهد .اما اصل پیشرفت ، موجب ظهور نیازها می شود.نیازها زمانی به وجود می آیند که نظم خاصی را طی کنند،یعنی همان سلسله مراتبی که مازلو ارائه داده است.
در مجموع ،نظریه ی مازلو نشان می دهد که اشخاص ، پیش از آنکه به فکر ارضای نیاز های سطوح بالا باشند ،سعی می کنند نیازهای سطوح پایین (زیستی) خودرا ارضا کنند هرنیازی که ارضا می شود ویژگی انگیزشی خود را ازدست می دهد ودرنتیجه فرد وادار می شود به ارضای نیاز سطح بالاتر بپردازد.(گنجی،۱۳۸۸: ۶۹-۶۴)
نظریه ی دیوید مک کله لند^[۱۲] :
او به دنبال عوامل مفقوده ای است که موجب توسعه نیافتگی شده است . در جستجوی این عوامل مک کله لند مساله انگیزش را در نظریه نوسازی در قالب ویروسی ذهنی تحت عنوان « میل و نیاز به پیشرفت » مورد توجه قرار داده و معتقد است که این از کشفیات روان شناسی در خصوص توسعه و رشد اقتصادی است. وی این ویروس ذهنی را روش خاصی ازفکر کردن می داند که نسبتاً کمیاب است ، ولی هنگامی که در شخصی این ویروس حادث شود وی را وادار می کند که به شیوه ویژه ای پشتکار داشته باشد و در ذهن شخص این ویروس نمودار اندیشه هایی است که سروکار آنها با خوب انجام دادن کاری و یا انجام دادن کاری به نحوی بهتراز پیش است ، یعنی کاراتر ، سریع تر ، با زحمت کمتر ، و نتیجه بهتر . (وینر ، ۱۳۵۴: ۲۴، به نقل ازازکیا وغفاری،۱۳۸۴: ۲۱۷)
مک کله لند برای تبیین تجربی کار خود ادبیات دوره های مختلف و کشورهای مختلف را بررسی کرده و به این نتیجه می رسد که در ادبیاتی که ویروس «میل به پیشرفت » حضور داشته ، شاهد رشد و توسعه اقتصادی آن ملت نیز بوده ایم . وی بین نیاز به پیشرفت و تولید ناخالص ملی در جوامع معاصر قایل به نوعی همبستگی است .
مک کله لند یافته های خود را نزدیک به اندیشه ماکس وبر در خصوص اخلاق پروتستان و روحیه سرمایه داری می داند. به نظر مک کله لند درونی کردن « میل به پیشرفت » از طریق فرایند جامعه پذیری از همان اوایل زندگی افراد باید صورت گیرد و سپس از طریق آموزش های لازم و مطبوعات و سایر نوشته ها این میل را باید تقویت کرد. او در خصوص تقویت این نیاز و میل که خود از آن تحت عنوان ویروس ذهنی نام می برد و مواردی چون : ۱ـ رهبری هر کشور باید با هر وسیله ممکن ، عقیده و انگیزه برای توسعه را افزایش دهد؛ ۲ـ برگزاری دوره های آموزشی برای تقویت انگیزش بازرگان و ۳ـ ضرورت آموزش عالی زنان در کنار آموزش مردان ، رابه عنوان توصیه هایی جهت رشد و توسعه اقتصادی مطرح می کند.
به نظر مک کله لند « میل و نیاز به پیشرفت » را نباید تنها عامل لازم برای نوسازی تلقی نمود، بلکه باید آن را به عنوان عامل کلیدی در نظر گرفت و نیز باید توجه داشت که انگیزش به نوسازی از لحاظ روان شناسی دارای دو جنبه است که یکی از آنها فضیلتی است شخصی ، یعنی میل به پیشرفت و دیگری فضیلتی اجتماعی است ، یعنی علاقه به سعادت دیگران و در نهایت معتقد است که برای احراز موفقیت های اقتصادی به دو عنصر روانی نیاز است که یکی از آنها میل به اثبات برتری خود بر دیگران و دیگری نیاز به بالا بردن سطح رفاه عمومی است . (وینر^[۱۳] ، ۱۳۵۴: ۳۲ـ۲۴،به نقل ازهمان منبع:۲۱۸)
مک کله لند در خصوص شرایط اجتماعی مؤثر نیاز به موفقیت به عواملی چون ،آموزش در خانواده ، طبقه اجتماعی و والدین ، تحرک اجتماعی و ایدئولوژی اشاره می کند . ( روشه ، ۱۳۶۶ : ۱۹۰ به نقل ازهمان)
در نقد و بررسی نظریه مک کله لند عنوان شده که اولاً ، وی انواع رشد اقتصادی و دگرگونی اجتماعی را با یکدیگر آمیخته وازاین رو تمایزات مهم میان انواع جامعه های درگیر را مبهم ساخته است . ثانیاً ، در نظر او تلاش برای تبیین پدیده های اجتماعی صرفاً با متغیرهای روانی دیده می شود . (ازکیا ،۵۳:۱۳۶۴،به نقل ازهمان)
انتقاد دیگری که به نظریه مک کله لند وارد است این است که برداشت او از اندیشه وبرعامیانه است و با کارهای محدود تجربی در صدد تعمیم های کلی و کلان است . به نظر گی روشه ، انگیزه موفقیت توسط مک کله لند به عنوان جنبه ای از شخصیت تلقی می شود . تست وی نه موفقیت را به عنوان ارزش خاص مورد سنجش قرار می دهد و نه نیاز به موفقیت های رقابتی به منظور دستیابی به موفقیتی برتر را مورد بررسی قرار می دهد. (روشه^[۱۴] ، ۱۳۶۶: ۱۸۷،به نقل ازهمان )
نظریه ی اورت راجرز^[۱۵] :
به نطر راجرز تغییر چیزی جز اندیشه و نظری نیست که فرد آن را جدید و نو می پندارد و شیوع به معنای فرایندی است که اندیشه و نظری نو از منبعی منتشر و اشاعه می یابد و قبول یک اندیشه به معنای تصمیم به تحقق بخشیدن کامل ان است .
راجرز با توجه به تعدادی از مطالعات خود چنین نتیجه گرفت که در بعضی از فرهنگ ها عموماً زمینه برای نو آوری نسبت به فرهنگ های دیگر بیشتر است به نظر او فرایند قبول یک اندیشه ی نو که متضمن یادگیری آن اندیشه و هم تصمیم گیری در مورد آن است ، در پنج مرحله عینیت می یابد : ۱ـ آگاهی ۲ـ علاقه ۳ـ ارزشیابی ۴ـ آزمایش ۵ـ قبول آن اندیشه ی نو .
به نظر راجرز کسانی که اندیشه ی نوی را سریع می پذیرند هر یک از این مراحل را نیز با سرعت پشت سر می گذارند و بالعکس کسانی که دیر می پذیرند هر یک از این مراحل را نیز به کندی پشت سر می گذارند . به نظر او معمولاً افرادی که خیلی زود تغییر یا رویه ی جدیدی را می پذیرند از سایرین جوانتر ند ؛ پایگاه اجتماعی بالاتر ی دارند و نیز ثروتمند ترند .
همچنین به نظر او نو آوران در آغاز خود را کجروانی می شناسند که پا از نظام اجتماعی خویش فراتر
نهاده اند، همچنان که دیگران نیز چنین تصوری را در مورد آنها دارند ، ولی خود را با گروه هایی که رفتار آن ها را درست می دانند هم هویت می دانند. راجرز در تحلیل خود متمرکز بر ویژگی های فردی ، روانی و انگیزشی است و معتقد است که از لحاظ روانی باید نوعی آمادگی در افراد برای پذیرش تغییر ات نو و جدید وجود داشته باشد که آنها را تحت عنوان و جه نظرها مطرح می کند ، و عناصری چون انگیزه ها ارزشها و وجه نظرها ـ در قالب خرده فرهنگ دهقانی ـ عناصر اصلی وکلیدی برای فهم رفتار به شمار می آیند. به نظر راجرز عناصر خرده فرهنگ دهقانی ، عناصری هستند که مانع نو اوری و پذیرش تغییرات در جوامع روستایی می شوند و به تعبیری مانع تجدد و نوسازی هستند. این عناصر عبارتند از ۱ـ عدم اعتماد متقابل در روابط شخصی ۲ـ فقدان نو آوری ۳ـ تقدیر گرایی ۴ـ پایین بودن سطح آرزوها و تمایلات ۵ـ عدم توانایی چشم پوشی از منافع آنی به خاطر منافع آتی ۶ـ عدم توجه به عنصر و اهمیت زمان ۷ـ خانواده گرایی ۸ـ وابستگی به قدرت دولت ۹ـ محلی گرایی۱۰ـفقدان همدلی (ازکیا ، ۱۳۶۴ : ۹۵ـ ۷۰ ، به نقل از ازکیا وغفاری،۱۳۸۴: ۲۲۲-۲۲۱ )