در صورت حل نشدن مشکل ، استفاده از خدمات روان شناسی و مشاوره‌ تخصصی(ملک ران^[۲۲]،۲۰۰۷)

۲-۱۲ پیشینه پژوهش:

حمیده محمدی (۱۳۹۲) پژوهشی با عنوان شناسایی عوامل استرس زای شغلی و بررسی توان‌ آن‌ در پیش‌بینی فرسودگی شغلی کارکنان بهزیستی انجام دادند

در این پژوهش مشخص شد که مدیران سازمانها، اغلب مایلند عوامل استرس‌زای شغلی را در کارکنان شناسایی نموده و نسبت به کاهش آثار منفی آن اقدام نمایند. شواهد بدست آمده حاکی از آن است که استرس هزینه‌های سنگینی به سازمانها و خود فرد تحمیل می‌کند و خسارات ناشی از استرس شغلی بخش قابل ملاحظه‌ای از درآمد ملی کشورها را به خود اختصاص می‌دهد. استرس از یک سو سلامت فرد را به خطر می‌اندازد و ابتلاء به انواع بیماریها نظیر بیماریهای قلب و عروق و اختلالات روانی را موجب می‌شود و از سوی دیگر عملکرد شغلی کارکنان را به صورت منفی تحت تأثیر قرار می‌دهد. چه بسا که در یک سازمان در زمان های مختلف عوامل استرس‌زای شغلی متفاوتی بر عملکرد کارکنان تأثیرگذار باشند و بنابراین مدیران سازمان‌ها باید به طور مداوم به پایش استرس بویژه بعد از انجام اقدامات اصلاحی بپردازند. علاوه براین عوامل استرس‌زای مختلف، تأثیر یکسانی بر فرسودگی شغلی کارکنان ندارند و باید مشخص شود کدامیک از عوامل استرس‌زا، موجب فرسودگی بیشتر در کارکنان می‌شوند. کارکنان بهزیستی بدلیل نوع شغل و مواجهه با استرسهای متعدد در معرض آسیب می باشند. هدف اصلی شناسایی مهمترین عوامل استرس‌زای شغلی در گروه های مختلف کارکنان سازمان بهزیستی بر اساس متغیرهای سازمانی و جمعیت‌شناختی (نظیر گروه‌ شغلی، رده‌ی سازمانی، جنسیت، میزان تحصیلات، سن و نظایر آن) و پیش‌بینی فرسودگی کارکنان از روی عوامل استرس‌زای شغلی می باشد. برای سنجش متغیرهای پژوهش از مقیاس استرس شغلی واگ و اسپیلبرگر (۱۹۸۶) و پرسشنامه‌ی فرسودگی شغلی ماسلاچ و همکاران (۱۹۸۶) استفاده خواهد شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها در دو بخش توصیفی و استنباطی انجام خواهد شد. در بخش توصیفی از شاخص‌های میانگین و انحراف استاندارد و فراوانی و درصد (بسته به ماهیت متغیرها) استفاده خواهد شد. برای پاسخدهی به سؤال تحقیق، از محاسبه‌ی میانگین و انحراف استاندارد استفاده خواهد شد. برای بررسی فرضیه‌های اول و دوم تحقیق، حسب مورد از روش‌های همبستگی پیرسون، تی مستقل و تحلیل واریانس استفاده خواهد شد. برای بررسی فرضیه‌ی سوم تحقیق نیز از روش رگرسیون چندگانه استفاده خواهد شد.

عمله (۱۳۹۱) و همکاران پژوهشی با عنوان : رابطه بین استرس شغلی و فرسودگی شغلی با میانجیگری تعهد سازمانی در کارکنان برق منطقه ای فارس انجام دادند .

جامعه ی آماری این پژوهش تمامی کارکنان اداره برق فارس بوده اند ، روش نمونه گیری به صورت تصادفی طبقه ی نسبتی بوده و برای تعیین حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان (۱۹۷۰) استفاده شد که حجم نمونه ۱۳۰ نفر به دست آمد. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه استرس شغلی ، فرسودگی شغلی ، تعهد سازمانی استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از روش آماری همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد که نتایج زیر بدست آمد:بین استرس شغلی و مولفه های فرسودگی شغلی (خستگی عاطفی، عملکرد شخصی، مسخ شخصیت، درگیری) رابطه معناداری وجود دارد.بین مولفه های تعهد سازمانی ( غرور، اهداف، مشارکت ) و استرس شغلی رابطه معناداری وجود دارد.بین تعهد سازمانی و فرسودگی شغلی رابطه معناداری وجود دارد.بین مولفه های تعهد سازمانی ( غرور، اهداف، مشارکت ) و مولفه های فرسودگی شغلی )خستگی عاطفی، عملکرد شخصی، مسخ شخصیت، درگیری) رابطه معناداری وجود دارد. استرس شغلی و فرسودگی شغلی تاچه میزان قادر به پیش بینی تعهد سازمانی می باشد.

گرگری(۱۳۹۲) پژوهشی با عنوان  بررسی رابطه فرسودگی شغلی با عملکرد کارکنان در مدیریتهای ستادی بانک تجارت استان تهران انجام دادند.

فرسودگی شغلی با فشار، گمگشتگی نقش و ضعف عملکرد شغلی همراه است و علت آن در دو جنبه فردی و سازمانی مطرح می شود. اغلت مطالعات طولی که اخیراً درباره فرسودگی شغلی انجام شده اند از تحلیل های بسیار پیچیده ای برای تشخیص اینکه چگونه تغییرات عوامل فشارزای محیط کار می توانند تغییرات در فرسودگی شغلی را پیش بینی کنند، استفاده نموده اند. برخی محققان در پی یافتن رابطه بین ویژگی های شخصیتی با نشانه های فرسودگی شغلی بوده اند، مطالعات این گروه نشان داده است افرادیکه از لحاظ عاطفی دچار فرسودگی شغلی می شوند اغلب کما ل گرا و بطور افراطی درگیر کار و شغلشان هستند و از طرفی، اهداف غیر واقع بینانه برای خود ترسیم می کنند. عملکرد شغلی حاصل از فرسودگی شغلی به شیوه های گوناگونی از قبیل کناره گیری از کار، غیبت، تصمیم به کناره گیری از کار و تغییر عملی کار مشاهده شده می شود. اما فرسودگی شغلی در مورد افرادی که در شغل خود باقی می مانند موجب کاهش تولید و اثربخشی در کار می گردد در نتیجه، فرسودگی شغلی با کاهش رضایت شغلی و تعهد نسبت به کار یا سازمان مرتبط است. افرادیکه دچار فرسودگی شغلی می شوند می توانند اثر منفی روی همکاران خود بگذارند بنابراین فرسودگی شغلی می تواند از طریق تعاملات غیررسمی موجود در محیط کار حالت مسری و دایمی به خود بگیرد. هدف ویزه این تحقیق بررسی رابطه فرسودگی شغلی با عملکرد کارکنان در مدیریتهای ستادی بانک تجارت استان تهران میباشد.روش تحقیق در این پزوهش ،توصیفی و پیماشی است.برای اندازه گیری اطلاعات مورد نیاز آزمون فرضیه ها،از پرسشنامه استفاده شده است که پس از جمع آوری پرسشنامه و سنجش پایایی و روایی پرسشنامه ها از طریق آزمون کرونباخ و اطمینان از پایایی سوالات ،پرسشنامه ها مجددا” بین کارکنان پخش و جمع آوری گردیده و تحلیل آماری صورت گرفت.این تحقیق شامل سه فرضیه میباشد.ظریب همبستگی نشان داد که کلیه فرضیات این تحقیق مورد قبول واقع شده است

شامس (۱۳۹۱) و همکاران مطالعه ایی با عنوان بررسی تأثیر عوامل استرس زا نقش ، فرسودگی شغلی و غنای شغلی بر بهبود عملکرد کارکنان (مطالعه موردی: شعب بانک صادرات شیراز)

این پژوهش برای افزایش حیطه مطالعات قبلی در مورد ارتباط عوامل استرس زا نقش و فرسودگی شغلی با بهبود عملکرد کارکنان به واسطه افزودن متغیر غنای شغل به عنوان یک ویژگی شخصیتی - موقعیتی در فرایند فرسودگی شغلی و همچنین تاثیر آن بر بهبود عملکرد کارکنان انجام گرفته است. بنابراین سوال اصلی این است که بین عوامل استرس زا نقش ، فرسودگی شغلی و غنای شغلی با بهبود عملکرد کارکنان چه رابطه‌ای وجود دارد ؟ بدین منظور با توجه به اهمیت کارکنان خط مقدم سازمان ها یا همان کارکنان صف و به دلیل انتخاب صحیح جامعه و نمونه ،کارکنان شعب بانک صادرات شیراز که حدود ۱۶۰۰ نفر می باشند به عنوان جامعه و ۲۹۶ نفر به صورت تصادفی به عنوان نمونه در نظر گرفته شدند. اطلاعات به وسیله پرسشنامه استاندارد جمع آوری و متغیرهای اصلی پژوهش عوامل استرس زا نقش ، فرسودگی شغلی، غنای شغل و بهبود عملکرد کارکنان می باشد . در این تحقیق به منظور تجزیه و تحلیل داده‌ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه استفاده گردید و نتایج توسط نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت .تحقیق حاضر از نوع توصیفی همبستگی با ماهیت کاربردی است. در این تحقیق از مدل مفهومی که توسط نیکولاس جی آشیل در سال ۲۰۰۸ طراحی گردیده استفاده شد . در نتیجه برای متغیر عوامل استرس زا نقش ، سه معیار اندازه‌گیری معرفی گردید که عبارتند از : تعارض نقش ، اضافه بار نقش و ابهام نقش . همچنین شاخصهای خستگی عاطفی و زوال شخصیت نیز به منظور اندازه‌گیری متغیر فرسودگی شغلی کارکنان تعیین گردید . و بر این اساس ده فرضیه طراحی گردید که پس از آزمون فرضیه ها و تحلیل آماری انجام شده در سطح اطمینان ۹۵% کلیه فرضیه ها مورد تایید قرار گرفت.
در تحقیقی که ازیورت^[۲۳] و همکاران (۲۰۰۶) با موضوعیت بررسی رابطه فرسودگی شغلی با رضایت شغلی بر روی پزشکان در ترکیه صورت گرفت ، در این تحقیق سندروم فرسودگی شغلی و پیشامدهای آن را میان ۵۹۸ پزشک از مراکز درمانی در سازمان های بهداشت عمومی بررسی کردند. آزمودنی ها پرسشنامه فرسودگی شغلی مازلاک و خرده مقیاس های حمایت اجتماعی و تعارض نقش و ابهام نقش را تکمیل کرده اند. نتایج این بررسی حاکی از آن است که رابطه معکوسی بین فرسودگی عاطفی و رضایت شغلی وجود دارد و این پزشکان سطوح بالاتر از مسخ شخصیت و موفقیت فردی کاهش یافته را تجربه کردند. اما سطح تحلیل عاطفی در حد متوسط بوده است، علاوه بر این تعارض ” نقش – شخص” تراکم کاری ادراک شد و انتظارات متعارض پزشکان در فرسودگی شغلی آن ها موثر بوده است و سرانجام اینکه حمایت اجتماعی به عنوان یک مکانیسم مقابله تاثیر تعارض و نقش و ابهام نقش را برروی فرسودگی شغلی تعدیل و میانجی گری می کرد(ازیورت ،۲۰۰۶).
جایاراتن^[۲۴] (۲۰۱۲) در پژوهش به عنوان ” فرسودگی و رضایت شغلی ، آیا بین این دو ارتباطی وجود دارد؟” پی بردند که ویژگی های شخصیتی ( مهارت، توانایی، تعارض ارزشی و تعهد) عامل اصلی در مواجهه با استرس شغلی می باشند، علاوه بر این متغیرهای سازمانی همبستگی قوی ای رابا فرسودگی و رضایت شغلی نشان دادند (جایاراتن ،۲۰۱۲).
سوزت (۲۰۰۴) در تحقیقی که تحت عنوان رابطه هوش هیجانی و فرسودگی شغلی در پرستاران به ارزیابی این رابطه پرداختند . این مطالعه بر روی ۲۵۳ نفر از پرستاران بیمارستان انجام شدکه در ۶ تا ۱۸ ماه ابتدایی کار بودند و بعدا زجمع آوری پرسشنامه حاوی اطلاعات آزمودنی ها به تحلیل این اطلاعات با نرم افزار SPSS پرداختند. ابزار ایشان پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش و پرسشنامه هوش هیجانی بار ان بود.نتایج این مطالعه نشان داد که بین فرسودگی شغلی و هوش هیجانی پرستاران رابطه معنادار و معکوس (منفی) وجود دارد (فارمر^[۲۵] ،۲۰۰۴).
مسعود پورکیانی و همکاران (۱۳۹۲) در مطالعه ای به بررسی رابطه بین فرسودگی شغلی و رضایت شغلی معلمان مقطع ابتدایی مدارس دولتی شهرستان گرگان پرداختند. پژوهش ایشان کاربردی و از نظر روش همبستگی و پس رویدادی بوده و جامعه ای آماری شامل کلیه معلمان شاغل در دبستان های دولتی شهرستان گرگان، در کشور ایران به تعداد ۶۲۶ نفر بود. حجم نمونه ۲۴۲ نفر بوده که از طریق جدول کرجسی و مورگان با روش تصادفی ساده و طبقه ای انتخاب شدند. جمع آوری داده ها با بهره گرفتن از دو پرسشنامه بوده که پایایی با روش کرونباخ برای پرسشنامه ی استاندارد فرسودگی شغلی ۰/۷۳ و پرسشنامه رضایت شغلی ۰/۸۷ و روایی با بهره گرفتن از روش محتوایی تائید شده بود . تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گرفتن از آزمون همبستگی پیرسون صورت گرفته است. نتایج نشان داد بین فرسودگی شغلی و رضایت شغلی معلمان رابطه معنی داری وجود ندارد. همچنین با توجه به یافته های بدست آمده درباره ی فرضیه های فرعی تحقیق می توان ادعا کرد که بین مولفه های فرسودگی شغلی و رضایت شغلی معلمان رابطه معناداری وجود دارد ( پورکیانی،۱۳۹۲).
سلیمی و همکاران (۱۳۹۱) در یک مطالعه مقطعی به شیوه همبستگی بر روی ۲۵۰ نفر از کارکنان یک دانشگاه نظامی، با بهره گرفتن از روش نمونه گیری تصادفی ، وضعیت سلامت روانی و رابطه آن با فرسودگی شغلی و رضایت از زندگی را مورد بررسی قرار دادند. ابزار مورد تحقیق پرسشنامه سلامت روان (SCL90) ، پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش و پرسشنامه رضایت از زندگی (SWLS) بود.یافته های این مطالعه نشان داد که سلامت روانی افراد رابطه معنادار با فرسودگی شغلی و رضایت از زندگی آن ها دارد (سلیمی ،۱۳۹۱).
در مطالعه ای که سلیمان زاده و همکاران (۱۳۹۱) در پزوهشی به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد در دانشگاه تهران انجام شد به برررسی تحلیل رفتگی کارکنان و ارتباط آن با عدالت سازمانی و رضایت شغلی در سازمان امور مالیاتی کشور پرداخته شد. در این پژوهش کاربردی که به شیوه توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر همبستگی انجام شد از پرسشنامه جهت جمع آوری داده ها استفاده گردید.نمونه گیری از جامعه به روش تصادفی صورت گرفت و با توجه به نرمال بودن توزیع داده ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج این پژوهش نشان داد که متغیر تحلیل رفتگی شغلی در وضعیت حاد و تامل برانگیز قرار دارد و مدیریت سازمان ضرورت دارد به عوامل ایجاد کننده این وضعیت که احساس خستگی، فشار شغلی و ارزیابی منفی از عملکرد خود ، از مهمترین آن ها هستند، توجه نماید(سلیمان زاده،۱۳۹۱).

الیاسی و همکاران (۱۳۹۲) در مطالعه ای تحت عنوان ارتباط استرس شغلی با فرسودگی شغلی و سلامت عمومی کارکنان در مراکز صنعتی با هدف ارزیابی ارتباط استرس شغلی با فرسودگی شغلی و سلامت عمومی کارکنان مراکز صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و پالایشگاه شهر شیراز انجام شد. به این منظور به ۳۰۶ نفر از کارکنان پرسشنامه داده شد و داده ها با بهره گرفتن از نرم افزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل گرفت. در این پژوهش از پرسشنامه سلامت عمومی، پرسشنامه استرس شغلی فلیپ آل رایس (۱۹۹۲) و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش (۱۹۹۴) استفاده شد. نتایج یافته نشان داد بین شدت و فراوانی فرسودگی شغلی و استرس شغلی رابطه‌ی مثبت و معنادار وجود دارد. از طرفی، سلامت عمومی با ماهیت کار و سرپرستان رابطه مثبت و معنادار و از طرف دیگر با همکاران رابطه منفی و معنادار داشت. از بین ابعاد استرس شغلی منحصراً بُعد سرپرستان قدرت پیش بینی مثبت و معناداری برای فراوانی فرسودگی شغلی دارد. از بین ابعاد استرس شغلی تنها بُعد ماهیت کار قدرت پیش بینی معناداری برای شدت فرسودگی شغلی ندارد و ابعاد همکاران و سرپرستان قدرت پیش بینی مثبت و معناداری برای شدت فرسودگی شغلی دارند. از ابعاد استرس شغلی تنها بُعد همکاران قدرت پیش بینی منفی و معناداری برای سلامت عمومی دارد.( الیاسی، ۱۳۹۲) .

۲-۱۳ آشنایی با جامعه مورد پژوهش:

شرکت مخابرات ایران در سال ۱۳۵۰ با هدف تاسیس ، توسعه و نگهداری و بهره برداری شبکه های مخابراتی کشور برای ایجاد ارتباط مخابراتی اعم از عمومی و اختصاصی در داخل کشور یا سایر کشورهای جهان و هماهنگ نمودن آنها به استثنای بخش رادیو و تلویزیون تاسیس گردید .
طی بیش از دو دهه کلیه فعالیت ها و مراحل اجرایی شرکت به صورت متمرکز و ارائه خدمات از مرکز به سایر نقاط کشور صورت می گرفت و در نتیجه فرایند تصمیم گیری طولانی بوده و توسعه شبکه های مخابراتی سرعت مناسبی نداشت. لذا در ابتدا موضوع تفویض اختیار به ادارات کل مخابرات استانها و واگذاری برخی فعالیتها به منظور تمرکز زدایی و حذف مراحل غیر ضروری و زمینه سازی جهت خودکفایی استانها مطرح و در سال ۱۳۷۱ مصوب شد.اما این تغییر کافی نبوده و نیاز به استقلال بیشتراستانها ، به تشکیل شرکتهای مخابراتی استانها در سال ۱۳۷۳ منجر گردید.
با تشکیل شرکت های مخابراتی استانی کلیه امور مربوط به ارتباطات شهری و ارتباطات روستایی به آنها واگذار شد و امور مربوط به ارتباطات سیار ، ارتباطات دیتا ، ارتباطات بین شهری و بین الملل همچنان تحت مسئولیت و کنترل شرکت مخابرات ایران باقی ماند. در آن موقع مبنا و اساس روابط شرکتهای مخابرات استانها با شرکت مخابرات ایران از جنبه عام ،قوانین و مقررات و ضوابط حاکم بر شرکتهای دولتی بوده است .
در برنامه سوم توسعه با توجه به تغییرات ساختاری شرکت های ارتباطات زیر ساخت ، شرکت ارتباطات سیار ، شرکت فناوری اطلاعات علاوه بر شرکت های مخابرات استانی به وجود آمد و کلیه فعالیت های اجرایی به این شرکت ها محول شد و شرکت مادر تخصصی کار سیاستگذاری، برنامه ریزی راهبردی و هدایت شرکت های زیر مجموعه را بعهده گرفت .
در برنامه چهارم توسعه شرایط ورود به بازار بورس برای شرکت مخابرات ایران و شرکت های مخابرات استانی و شرکت ارتباطات سیار فراهم شد. هدف از این کار کوچک‌تر کردن دولت، ایجاد محیط رقابتی، کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری و کیفیت خدمات به مردم بود که تحولی در کشور به‌ویژه مخابرات ایجاد کرد. در راستای اجرای این سیاست‌ها، شرکت مخابرات ایران و به همراه ۳۳ شرکت زیرمجموعه به غیر از شرکت زیرساخت، تغییر وضعیت داده و از شکل دولتی خارج و بر اساس سیاستهای اصل ۴۴ از طریق سازمان بورس کشور ۵۱% سهام آن واگذار شد.
چشم انداز شرکت مخابرات
” دست یافتن به جایگاه ممتاز ارتباطات و فناوری اطلاعات در سطح منطقه با تعامل سازنده و موثر در ارتباطات بین الملل”
اهداف کلی شرکت مخابرات استانی:
- بهره مندی خانوارهای شهری و روستایی از خدمات پایه مخابراتی و فن آوری اطلاعات.
- افزایش دسترسی به امکانات عمومی ارتباطات و فنآوری اطلاعات استاندارد (مخابرات وفنآوری اطلاعات).
- توسعه کمی و کیفی خدمات ارتباطات و فن آوری اطلاعات.
- بهبود کیفیت عرضه خدمات با در نظر گرفتن افزایش سود.
- پاسخگویی به نیازهای ارتباطی کلیه بخشهای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی.
- ایجاد زیرساختهای ۴ سرویس اصلی الکترونیکی: دولت، بهداشت، آموزش، تجارت.
- برخورداری از زیرساختهای فناوری اطلاعات و برخورداری از امنیت اطلاعات و ارتباطات.

فصل سوم

روش تحقیق

۳-۱- مقدمه

تحقیق که بر حقیقت‌یابی تأکید دارد عبارت است از یک عمل منظم که درنتیجه آن پاسخ‌هایی برای سؤال موردنظر و مطرح‌شده در موضوع تحقیق به دست می‌آید (نادری و سیف نراقی، ۱۳۸۸) و ازنظر روش‌شناسی، عبارت است از کاربرد روش‌های علمی در حل یک مسئله یا پاسخگویی به یک سؤال (دلاور، ۱۳۸۳). محقق با انجام این فعالیت منظم که بر بنیاد تجزیه‌وتحلیل یک یا چند فرض درباره چگونگی روابط بین تعدادی متغیر بناشده است، بر آن است که افکار و عقاید ذهنی را در برابر واقعیات عینی آزمایش کند (نادری و سیف نراقی، ۱۳۸۸).
بااین‌وجود تعاریف ساده‌تری نیز می‌توان ارائه داد. با مراجعه به لغتنامه واژه تحقیق به معنی جستجو و بررسی جامع و یا بررسی در جزئیات است. لغتنامه تزاروس^[۲۶] برای واژه تحقیق معنی در جستجوی حقیقت، اطلاعات و یا دانش بودن را ارائه می‌دهد. بنابراین تحقیق می‌تواند تحت عبارت جستجو در جزئیات برای یافتن حقیقت تعریف شود. در این فصل ابتدا به روش انجام تحقیق و دلایل انتخاب آن پرداخته و توضیحاتی پیرامون جامعه آماری و روش نمونه‌گیری و حجم نمونه ارائه خواهد شد. سپس در مورد ابزار گردآوری داده‌ها، مقیاس و طیف ابزار اندازه‌گیری و روایی و پایایی بحث شده و در پایان فصل درباره روش‌های آماری که برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها مورداستفاده قرار گرفته‌اند و اجرای پژوهش، توضیحاتی داده خواهد شد.

۳-۲- روش تحقیق

پژوهشگر پس از تعیین و تنظیم موضوع تحقیق باید در فکر انتخاب روش تحقیق باشد. هدف از انتخاب روش تحقیق آن است که محقق مشخص نماید، چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هرچه دقیق‌تر، آسان‌تر، سریع‌تر و ارزان‌تر در دستیابی به پاسخ یا پاسخ‌هایی برای پرسش یا پرسش‌های تحقیقی موردنظر کمک کند (نادری و سیف نراقی، ۱۳۸۸). روش، شیوه پیش رفتن به‌سوی یک هدف است و هر پژوهشگر پس از تعیین و تنظیم موضوع باید در اندیشه گزینش روش پژوهش باشد، چر ا که روش تحقیق جز روش کشف قوانین و یا نیل به حقیقت نیست (دلاور، ۱۳۸۳).
تحقیقات را بر اساس معیارها و مبناهای مختلفی می‌توان دسته‌بندی کرد. این معیارها و مبناها شرایطی را فراهم می‌کند که بتوان بر اساس آن‌ها تحقیقات را طبقه‌بندی کرد. به‌طورکلی می‌توان گفت مفیدترین طرح طبقه‌بندی انواع تحقیق، حالتی است که در آن دسته‌بندی‌ها به حداقل و تفاوت‌ها به حداکثر برسد (خاکی، ۱۳۸۷). تحقیقات علمی بر اساس دو مبنا یعنی هدف و ماهیت و روش تقسیم‌بندی می‌شوند.

۳-۲-۱- طبقه‌بندی بر اساس ماهیت و هدف تحقیق

تحقیق را برحسب ماهیت آن می‌توان به دو نوع کلی تقسیم کرد. تحقیق بنیادی یا محض^[۲۷] به‌منظور کشف دانش جدید مورداستفاده قرار می‌گیرد. در تحقیق بنیادی کار حاصل از نتایج تحقیق و یا چگونگی استفاده از دانش به‌دست‌آمده موردتوجه قرار نمی‌گیرد، آن چیزی که موردتوجه است دانسته‌های تازه ایست که کشف‌شده است. دانشگاه‌ها و یا شرکت‌های خیلی بزرگ تجاری اغلب چنین تحقیقاتی انجام می‌دهند. از تحقیق کاربردی^[۲۸] اغلب برای حل یک مشکل خاص استفاده می‌شود. این نوع تحقیق اغلب به‌وسیله متخصصان و افراد خبره موجود در داخل سازمان و یا به‌وسیله مؤسسات خارج از سازمان انجام می‌شود. درنهایت سازمان‌ها از تحقیق کاربردی استفاده می‌کنند تا به نتایجی که بتواند مشکلات پیش رویشان را حل کند دست یابند. یک حقیقت مهم در مورد تحقیقات کاربردی این است که از اطلاعات گردآوری‌شده از تحقیقات کاربردی برای گرفتن تصمیمات بهتر استفاده می‌شود.
با توجه به اینکه ما در این تحقیق در پی پاسخ به یک معضل و مشکل خاص هستیم که در دنیای واقعی وجود دارد و نیز با توجه به اینکه از نتایج تحقیق در جهت کمک به امر گرفتن هر چه‌بهتر تصمیمات استفاده خواهد شد، این تحقیق از حیث هدف از نوع کاربردی می‌باشد.

۳-۲-۲- طبقه‌بندی بر اساس روش تحقیق

سه روش کلی برای تحقیق وجود دارد: توصیفی^[۲۹]، اکتشافی^[۳۰] و علی^[۳۱]. تحقیق حاضر از نوع توصیفی است چون‌که ما در این پژوهش به توصیف وضعیت موجود و روابط بین متغیرها در نمونه انتخاب‌شده می‌پردازیم و دخل و تصرف و کنترلی نسبت به متغیرها اعمال نمی‌کنیم. ابزار مورداستفاده برای اجرای تحقیقات توصیفی در اغلب موارد پیمایش می‌باشد. روش‌های تحقیق همچنین می‌توانند به دو گونه کمی^[۳۲] و کیفی^[۳۳] تقسیم‌بندی شوند که تحقیق صورت پذیرفته از نوع کمی می‌باشد. تحقیقات کمی از تحلیل‌های ریاضی و آماری در جهت تأیید یک حقیقت یا آزمون فرضیه استفاده می‌کنند. درحالی‌که در تحقیقات کیفی از فنونی نظیر گروه کانونی، مشاهده و فنون فرافکنی توسط محققان کارآزموده استفاده می‌شود. سرانجام برای اجرای هر یک از روش‌های تحقیق چندین فن، تکنیک یا ابزار وجود دارد که از آن جمله پیمایش^[۳۴]، گروه کانون^[۳۵]، قوم نگاری^[۳۶]، فنون فرافکنی^[۳۷] و … است^[۳۸]. با توجه به توضیحات بالا واضح است که در تحقیق حاضر از پیمایش استفاده‌ شده است. پیمایش‌ها را می‌توان از چند طریق به‌وسیله خود فرد، تلفن، پست یا از طریق برخط اجرا کرد .

۳-۳- جامعه آماری تحقیق

از جامعه تعاریف متعددی به‌عمل‌آمده است. گروهی از افراد که یک یا چند صفت مشترک دارند و این صفت یا صفات موردتوجه محقق می‌باشند. یا جامعه ممکن است همه افراد، یک نوع خاص و یا عده محدودتری از همان گروه را شامل شود (ظهوری، ۱۳۸۷).