مهم ترین روش های گردآوری داده ها در این تحقیق بدین شرح است:
الف) مطالعات کتابخانه ای: از طریق این نوع مطالعه داده های ثانوی به دست می آیند که پیش از آغاز تحقیق توسط پژوهشگر بررسی می شوند. برای جمع آوری اطلاعات مربوط به ادبیات این تحقیق و مباحث نظری مرتبط با موضوع از روش مطالعه کتابخانه ای (کتابها و مقاله های انگلیسی و فارسی، پایان نامه ها، سایتهای اینترنتی) استفاده خواهد شد.
ب) مطالعات میدانی: روش دیگری که در این پژوهش مورد استفاده قرار می گیرد، روش میدانی با بهره گرفتن از پرسش نامه است، با توجه به این که پرسش نامه یکی از ابزارهای رایج تحقیق و روشی برای کسب دادههای پژوهش است محقق در این پژوهش به منظور دستیابی به حقایق مربوط به گذشته، حال و پیشبینی وقایع آینده از پرسش نامه استفاده نموده است که با ارزشگذاری، کدگذاری و تجزیه و تحلیل، تعبیر و تفسیر پرسش نامه منظم به علت یکنواختی آن برای همه آزمودنیها، آسان و راحت بوده، چرا که از پاسخگو خواسته میشود به جای انشای پاسخ، تنها یک علامت در مقابل یکی از پاسخهای پیشبینی شده بگذارد. در این تحقیق از پرسش نامه های استاندارد برای سنجش متغیرهای سرمایه های اجتماعی و تعالی سازمانی استفاده خواهد شد.
۱-۱۳ روش تجزیه و تحلیل داده ها:
دراین تحقیق به منظور آزمون فرضیه های مرتبط با مدل مفهومی پیش نهادی، از روش های آمارتوصیفی و هم چنین آمار استنباطی استفاده می شود. در روش توصیفی از جداول آماری برای توصیف و تحلیل جمعیت شناختی تحقیق استفاده میشود هم چنین در روش آمار استنباطی از تکنیک های تحلیل رگرسیون، تحلیل واریانس، تحلیل همبستگی، معادلات ساختاری استفاده می شود.
۱-۱۴ تعاریف متغیرها و اصطلاحات تحقیق:
۱-۱۴-۱ سرمایه اجتماعی:
از نظر کلمن(۱۹۹۹) سرمایه اجتماعی شامل این موارد می گردد: تعهدات و انتظارات، روابط اقتدار، ظرفیت بالقوه اطلاعات، هنجارها و ضمانت های اجرایی مؤثر.
در یک دسته بندی نیز سرمایه اجتماعی به سه بعد زیر تقسیم گشته است:
۱- بُعد ساختاری با تاکید بر:
الف) پیوندهای موجود در شبکه؛ ب) شکل و ترکیب شبکه؛ ج) تناسب سازمانی
۲- بُعد شناختی با تاکید بر:
الف)زبان و علائم مشترک ؛ ب) روایت های مشترک
۳- بُعد ارتباطی با تاکید بر:
الف) اعتماد ب) هنجارها ج) تعهدات و روابط متقابل د) تعیین هویت مشترک (ناهاپیت و گوشال، ۱۹۹۸)، (فصیحی،۱۳۸۹)
“سرمایه اجتماعی، حاصل انباشت منابع بالقوه و بالفعلی است که درشبکه ای با دوام از روابط کم و بیش نهادینه شده در بین افرادی که با عضویت در یک گروه ایجاد می شود، و در روابط میان افراد تجسم می یابد. (بوردیو،۲۰۰۷)
سرمایه اجتماعی به طور عمده مبتنی بر عوامل فرهنگی و اجتماعی است و شناسایی آن به عنوان نوعی سرمایه چه در سطح مدیریت کلان توسعه کشورها و چه در سطح مدیریت سازمان ها و بنگاه ها می تواند شناخت جدی را از سیستم های اقتصادی اجتماعی ایجاد ومدیران را در هدایت بهتر سیستم ها یاری کند. ( توماس جی، کامینگز، کریستوفر جی ورلی۱۳۸۶).
از نظر “پاتنام” سرمایه اجتماعی به جنبه های اجتماعی سازمان مانند شبکه ها،هنجارها و اعتماد که هماهنگی و همکاری را در منافع دو جانبه تسهیل می کند اشاره دارد سرمایه گذاری در سرمایه اجتماعی منافع سرمایه گذاری در سرمایه فیزیکی و سرمایه انسانی افزایش می دهد. (پاتنام:۲۰۰۰)
۱-۱۵ ابعاد سرمایه اجتماعی
“ناهاپیت” و"گوشال” با رویکرد سازمانی جنبه های مختلف سرمایه اجتماعی را در سه طبقه جای می دهند: شناختی، رابطه ای و ساختاری،(ساباتینی،۲۰۰۸)
الف) بعد شناختی سرمایه اجتماعی اشاره به منابعی دارد که فراهم کننده مظاهر، تعبیرها، تفسیرها و سیستم های معانی مشترک در میان گروه ها است. مهمترین جنبه های این بعد عبارت اند از: زبان، کدها و حکایتهای مشترک.
ب) بعد ساختاری سرمایه اجتماعی اشاره به الگوی کلی تماسهای بین افراد دارد یعنی، شما به چه کسانی و چگونه دسترسی دارید. مهمترین جنبه های این عنصر عبارت اند از: روابط شبکه ای بین افراد، پیکره بندی شبکه ای وسازمان مناسب.
ج) بعد رابطه ای سرمایه اجتماعی توصیف کننده نوعی روابط شخصی است که افراد با یکدیگر به دلیل سابقه تعاملا تشان برقرار می کنند. مهمترین جنبه های این بعد از سرمایه اجتماعی. عبارت اند از: اعتماد، هنجارها، الزامات، انتظارات و هویت. (گوشال و ناهاپیت، ۱۹۹۸)
۱-۱۶ تعالی سازمانی:
تعالی در لغت به معنی بلند شدن و برتر شدن می باشد. تعالی سازمانی به معنای تعهد سازمانی به رشد و توسعه پایدار و دایمی سازمان در جهت کسب رضایت مشتری و افزایش مستمر سودآوری در یک محیط ملی فراگیر و حمایت کننده می باشد. (بیک زاد، ۱۳۸۸).
تعالی به معنی تکرار و تمرین بسیار خوب در مدیریت سازمان و دستیابی به اهداف است. (آشنا، ۱۳۸۴)
سازمان های ممتاز و برجسته واقعی، سازمانهایی هستند که کلیه نتایجی که بدست آورده اند و اطمینانی که از حفظ و نگهداری نتایج درآینده دارند در تلاش جهت رضایت مندی کلیه طرفهای ذینفع قراردهند. تعالی نیازمند تعهد رهبری وپذیرش مفاهیم بنیادی است، دسته ای ازقواعد کلی که براساس این قواعد سازمان رفتارها، فعالیتها واولویت های خود را شکل می دهد هنگامی که سازمان باین قواعد کلی را به حالت تکرار درمی آورد زمینه ارزیابی تعالی پایدار ایجاد می شود. (ایزدی، ملکی، ۱۳۸۷)
تعالی سازمانی چارچوبی روشمند برای ارزیابی عملکرد سازمان ها در دو حوزه فرایند ها و نتایج حاصل از این فرایند ها (الوندی،۱۳۸۴)است
۱-۱۷ معیارهای تعالی سازمانی:
تعالی سازمانی دارای نه معیار است. پنج معیار آن، توانمندسازها و چهار معیار دیگر نتایج هستند.
توانمندسازها: رهبری، استراتژی، کارکنان، شراکت ها و منابع، فرآیندها، محصولات و خدمات
نتایج: نتایج مشتریان، نتایج کارکنان، نتایج جامعه، نتایج کلیدی
معیارهای"توانمندساز"، آنچه را یک سازمان انجام می‌دهد پوشش می‌دهند و معیارهای “نتایج"، آنچه را که یک سازمان بدست می‌آورد. “نتایج” بر اثر اجرای “توانمندسازها” بدست می آیند و"توانمندسازها” با گرفتن بازخور از “نتایج” بهبود می‌یابند. یادگیری، خلاقیت و نوآوری کمک میکند تا توانمندسازها بهبود یافته و بهبود توانمندسازها، بهبود نتایج را به دنبال خواهد داشت. (الوندی، (۱۳۸۴): ص۱۵-۱۸)
هر یک از معیارهای نه گانه مدل جایزه تعالی سازمانی شامل چند جزء است که ابعاد مختلف معیار را مشخص می‌سازد.
-
- معیار ۱: رهبری
-
- معیار ۲: استراتژی
-
- معیار ۳: کارکنان
-
- معیار ۴: شراکت ها و منابع
-
- معیار ۵: فرآیندها، محصولات و خدمات
-
- معیار ۶: نتایج مشتری
-
- معیار ۷: نتایج کارکنان
-
- معیار ۸: نتایج جامعه
-
- معیار ۹: نتایج کلیدی
معیار۱- رهبری
معیار رهبری نشان می‌دهد که رهبران، به ویژه رهبران ارشد، ضمن تعیین جهت گیری کلی سازمان، چگونه از طریق سامانه های مدیریتی، سازمان را در جهت تحقق اهداف و پایداری آن هدایت می‌کنند. این معیار همچنین به چگونگی رفتار رهبران در ایفای نقش به عنوان الگوهای اخلاقی و ارزشی سازمان، الهام بخشی، توسعه فضای اعتماد، انعطاف پذیری، مراعات قوانین و مقررات، مسئولیت پذیری اجتماعی و تعامل فعال با ذینفعان کلیدی می‌پردازد.
معیار ۲- استراتژی
معیار استراتژی نشان می‌دهد که سازمان‌های متعالی چگونه استراتژی‌ها و خط‌مشی‌های پشتیبان را به منظور برآورده کردن نیازها و انتظارات ذینفعان، تدوین، بازنگری و به‌روز می‌کنند. این سازمان‌ها برای تحقق استراتژی‌ها، آنها را با ذینفعان درمیان گذاشته و در جهت دستیابی به موفقیت پایدار، ساختار سازمانیو چارچوبفرآیندها را طراحیکرده، برنامه‌‌ها و اهدافمرتبط را توسعهداده و جاری می‌سازند.
معیار۳- کارکنان
