بررسی وضعیت موجود و ارائه راهکارهای نوین تامین منابع مالی آموزش ...

ارسال شده در 3 آبان 1400 توسط فاطمه کرمانی در بدون موضوع

Source : NESUR /FECAMP
۴- کشور سوئد
ارائه مساعدت‌های آموزشی بخشی ازتلاش جامعه سوئد درجهت فراهم نمودن فرصت وپیش شرط‌ های لازم آموزشی برای شهروندان جوان و بزرگسال سوئدی، بدون درنظرگرفتن زمینه‌های اجتماعی ومالی آنان می‌باشد. سیاست مساعدت‌های آموزشی توسط انجمن ملی حمایت ازدانش‌جویان (CSN) اجرامی گردد.درجولای ۲۰۰۱ ، نظام اصلاح یافته‌ای درجهت اختصاص مساعدت‌های تحصیلی به دانش جویان کشوربه مورداجراگذارده شد.گفتنی است که نظام مذکور کلیه دانش آموزان دوره آموزش پایه و متوسطه ، آموزش بزرگسالان، آموزش عالی و آموزش کودکان استثنائی را در برمی‌گیرد.(جی.آر.هوگ- ترجمه معصومه قارون-۱۳۸۵) طبق آخرین آمار بدست آمده در سال۲۰۰۰، حمایت تحصیلی از دانشجویان سوئدی بر یک میلیون نفرکه عمدتا در مقاطع تکمیلی متوسطه و آموزش عالی تعلیم می‌بینند، بالغ می‌گردد.علاوه بر این، بالغ بر ۲۷ درصد دانش‌جویان ثبت‌نامی درمقاطع کارشناسی از بودجه تحصیلی برخوردار گردیده‌اند. در نگاهی کلی می‌توان گفت که مبلغ کل پرداختی به دانش‌آموزان و دانشجویان کلیه مقاطع تحصیلی بصورت بودجه بر ۱۸/۸ میلیارد سک و بصورت وام بر ۱۲/۲ میلیون سک بالغ می‌گردد. ( هما ن منبع ) .

بودجه آموزشی . از اول ژانویه سال۱۹۹۳ دولت سوئد به اعطای سوبسیدهایی بصورت کمک هزینه دولتی همسان سازی شده به شهرداریهای سراسرکشورمبادرت نمود. کمک هزینه فوق به عنوان مکمل درآمدهای مالیاتی شهرداری‌ها محسوب شده و به از میان بردن تفاوتهای موجود میان شهرداریها منتهی می‌گردد. از این‌روی، بودجه دولتی منحصراً به تشکیلات آموزشی تعلق نداشته و شهرداریها مختار به بهره‌گیری از کــمک هزینه‌ها جهت ارائه خدمات وفعالیتهای آموزشی مورد نظر می‌باشند. با توجه به نرخ رو به رشد شهرداریها، کمیته های آموزشی به اعطای بودجه کلی جهت پرداخت دستمزد کادرآموزشی، هزینه ابزار آموزشی و اجاره یا ابتیاع فضاهای آموزشی مبادرت می‌نمایند.این درحالیست که اگرچنانچه یک شهرداری به اجرای وظایف خودمطابق قوانین کلی آموزش وپرورش ویا قوانین جانبی این برنامه مبادرت ننماید، دولت ازحق مداخله در امورآن برخوردار می‌گردد ( او.فولتون – ترجمه سرمد غلا معلی-۱۳۸۵ ).
ضمناً کمک هزینه تحصیلی ویژه‌ای نیز به تحقیق توسعه آموزش ضمن خدمت کادر آموزشی مدارس وتدارک ابزار آموزشی ویژه دانش آموزان استثنایی اختصاص می‌یابد.ابزار آموزشی و تغذیه دانش آموزان درمدارس پایه سوئد رایگان است.شهرداریها همچنین موظف به تدارک امکانات ایاب و ذهاب رایگان برای دانش آموزان مدارس پایه می‌باشند. گفتنی است آندسته از دانش آمورانی که به انتخاب مدارسی جز مدارس تحت نظارت شهرداری ها مبادرت نمایند از تسهیلات مذکور بر خوردار نمی گردند. به کلیه دانش آموزان رده های سنی۱۶ تا۲۰ سال که درمدارس متوسطه به تحصیل مبادرت می‌نمایند، کمک هزینه تحصیلی دولتی اعطا می‌گردد.گفتنی است کمک هزینه فوق به آندسته از دانش آموزانی که درمدارس خصوصی تحت نظارت دولت تحصیل می‌نمایند نیز تعلق می‌گیرد.کمک هزینه تحصیلی مقطع آموزش متوسطه درکشورسوئد از بورسیه تحصیلی(کمک هزینه تحصیلی ویژه دانش آموزان رده های سنی۱۶ سال به بالا) و بورسیه تحصیلی سنجش استطاعت مالی دانش آموزان من جمله هزینه های تحصیلی، ایاب و ذهاب و تغذیه روزانه متشکل می‌گردد.هزینه های آموزشی و غیر آموزشی مراکز متوسطه مستقیماً توسط دولت تأمین می‌گردد. تا مدتها تخصیص منابع مالی به مراکز آموزش پیش دانشگاهی بر پایه تعداد دانش آموزان سال اول استوار بود. تا اینکه دراول جولای سال۱۹۹۱ سیستم توزیع منابع جدید مالی ویژه مراکز آموزش پیش دانشگاهی معرفی گردید. ( و.تین تو- ترجمه ید اله دمهر علی زاده -۱۳۸۴ ) . درحال حاضر اختصاص بودجه به دانشگاهها وکالجهای دانشگاهی برپایه پیشنهادات دولت صورت گرفته و از مجموع بودجه های اختصاصی مجلس به هر یک از موسسات متشکل می‌گردد. در سیستم جدید آموزشی، توزیع بودجه براساس نتایج ودستاوردهای حاصله، سطح نمرات آموزشی دانش آموزان و تعداد دانش آموزان تمام وقت موسسات آموزشی درمیان مراکز آموزشی توزیع می‌گردد.گفتنی است که بودجه آموزشی معمولاً طی دوره های۳ ساله پرداخت می‌گردد. گفتنی است آن‌دسته از مؤسسات آموزش عالی نظیرکالجهای علوم پزشکی که به همکاری با مراجع دولتی مبادرت می‌نمایند، به دریافت سوبسید از دولت نائل می‌آیند.لازم به ذکر است که شوراهای شهری یا شهرداری ها موظف به پرداخت سایر هزینه ‌‌ها می‌باشند. (ج.ساخاروپو لوس – ترجمه مسعود عبدیا ن۱۳۸۵ ).
نهادهای تأمین کننده بودجه. مسئوولیت تأمین منابع مالی مدارس کشور برعهده شهرداری‌ها ودولت سوئد می‌باشد. منابع مالی دولتی از طریق بودجه عمومی دولتی به شهرداری‌ها پرداخت گردیده و سپس به مدارس سراسر کشور اختصاص میابد. مراکز آموزش پیش دبستانی تا حدودی از طریق روش فوق به تامین مالی مبادرت می‌نمایند و این درحالی‌است که شهریه‌های آموزشی درجهت تأمین بخشی از هزینه‌های آموزش ازکودکان دریافت می‌گردد. مراکز آموزش عالی اعم از دانشگاه‌ها و دانشکده‌های کشور، مستقیماً از بودجه دولت تامین اعتبارمی‌گردند (د. کالن – ترجمه سمیراکلهر ۱۳۸۶ ).مالیات بردرآمدها، عمده ترین منبع درآمد شهرداری‌های کشورسوئد راتشکیل میدهند.علاوه براخذ مالیات‌های فوق که بیشترین سهم تامین مالی آموزش‌های تحت نظارت شهرداری‌ها را تشکیل می‌دهند، شهرداری‌ها هم چنین از بودجه دولتی برخوردارمیگردند.مقادیر بودجه مذکور، برمبنای معیارهای اساسی متعددی نظیر اندازه جمعیت محدوده شهرداری‌ها، تراکم جمعیت ، ساختار اجتماعی و تعداد مهاجرین ساکن درمناطق مختلف تعیین می‌گردد. مالیات بردرآمدهای مأخوذه و بودجه‌های دولتی، صرف دوره‌های آموزش پایه و غیراجباری تحت نظارت شهرداری‌ها می‌گردد. درنظام تمرکززدائی شده سوئد هریک ازشهرداری‌ها به تصمیم گیری درخصوص چگونگی اختصاص منابع و سازماندهی فعالیت‌های خودمبادرت مینمایند(اف.چن-ترجمه حسن طائی-۱۳۸۶). ازجمله عمده فعالیت شهرداری‌های سوئد می‌توان به برگزاری دوره‌های آموزش پایه، بهداشت و مراقبت‌های بهداشتی، مدیریت آموزشی و احداث مراکز آموزشی اشاره نمود.کلیه شهرداری‌های کشورسوئد معمولأ ازیک انجمن محلی آموزشی برخوردارمی باشند که درخصوص توزیع منابع مالی میان مدارس مختلف تصمیم گیری می‌نمایند.گفتنی است که انجمن‌های محلی فوق همچنین به تصمیم گیری درخصوص اختصاص منابع مالی به مدارس مستقل مبادرت می کند. برخی ازشهرداری‌های کشور نیز به تعیین و اختصاص کمک هزینه سرانه به دانش آموزان مبادرت نموده و به تخصیص مقادیر اضافی به مبلغ ثابت فوق جهت برطرف نمودن نیاز‌های خاص دانش آموزان مبادرت می‌نمایند. نیازمندی دانش آموزان منطق محروم اجتماعی، دانش آموزان استثنایی و دانش آموزان پناهنده (غیر بومی )ومهاجرین در زمره این گونه نیازمندی‌ها محسوب می‌گردد (سی.فراید من . ترجمه –شیرازی بهشتی . هادی ۱۳۸۵ ).
درتعیین میزان حقوق معلمین سوئدی، سیاست تمرکز زدایی آموزشی اعمال گردیده و ازاین روی حقوق مذکور جهت پرداخت به مدارس ارائه می‌گردد. این درحالی‌است که صرف هزینه‌های اساسی آموزشی نظیر احداث ساختمان‌ها و مراکز آموزشی تحت نظارت شهرداری‌ها از طریق استفاده ازالگوهایی با یکپارچگی کمتر صورت میگیرد. برخی شهرداری‌ها به اعمال سیاست‌های تمرکز زدایی جهت صرف چنین هزینه‌هایی مبادرت نموده و این درحالی است که شهرداری‌ها ملزم به اجرای سیاست صرف هزینه‌های محلی آموزشی درسطح شهرداری ها می‌باشند. بنا برتصمیمات متاخذه دولت سوئد، منابع خاصی جهت انجام تحقیقات درحوزه آموزش کودکان و گسترش مهارت‌های آموزشی معلمان به این امراختصاص یافته است.شهرداری‌ها همچنین به برگزاری دوره‌های آموزشی برمبنای کمیسیون دریافتی از شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف مبادرت می‌نمایند. همزمان با اختصاص منابع مالی به دانشگاه‌ها ودانشکده‌های سراسر کشور، قراردادهای آموزشی درجهت مشخص شدن اهداف و فعالیت آموزشی دانشگاه‌ها ومراکز آموزش عالی با دولت منعقد می‌گردد.( ر.کوپ – ترجمه عبد الحسین نفیسی – ۱۳۸۵)تقسیم نهایی منابع مالی‌، به نتایج به دست آمده درخصوص تعداد دانش‌جویان (دانش جویان سالانه تمام وقت )و عمل کرد آموزشی مراکز آموزش عالی) عمل کرد سالیانه ) بستگی دارد. آن دسته ازدانشگاه‌ها و دانشکده‌هایی که ازبودجه سالیانه جهت اجرای اهداف آموزشی خود برخوردار می‌باشند، به اجرای مقاصد ذیل مبادرت می کند (س.ب.میلا ر-ترجمه .نصیر ی . بابک ۱۳۸۵ ).
۱- برگزاری دوره‌های آموزش عالی چهارساله واجرای طرح‌های آموزش دانشگاهی
۲- تصمیم به تربیت دانش جویان تمام وقت
کلیه دانشگاه‌ها ودانشکده‌های کشورملزم به اختصاص ۸ درصد(۱۵/۰درصد)ازبودجه کل آموزشی جهت کمک به دانش جویان استثنایی می‌باشند. ازجمله چنین کمک‌هایی می‌توان به برگزاری کلاس‌های آموزش زبان اشاره ، اعطای کمک هزینه های تحصیلی و…اشاره نمود. میزان بودجه مذکورتوسط مشاورین آموزش استثنایی تعیین می‌گردد. هزینه‌های آموزشی ویژه دانش جویان استثنایی طی سال ۲۰۰۱بر۳۲میلیون سک بالغ گردیدکه از این میزان، ۱۶میلیون سک شامل بودجه اختصاصی به موسسات و مراکز دانشگاهی کشور به اجرای اهداف مذکوراختصاص یافت. ۱۶میلیون سک باقی مانده نیز درجهت اجرای مناسبت‌ها وبرنامه‌های خاص که توسط دانشگاه استکهلم (که مسئولیت ارائه خدمات به دانش‌جویان استثنایی رابرعهده دارد)هزینه گردید. درابتدای هرسال مالی، دانشگاه‌هاو دانشکده‌های کشور ازمبالغ اختصاصی شامل مبالغ ثابت ومبالغ جبرانی جهت تشکیل کمیته‌های خاص برخوردار می‌گردند. گفتنی است که مبالغ اختصاص یافته به صورت موقتی به دانشگاه‌ها ومراکزآموزش عالی کشوراعطاگردیده و به واسطه لحاظ تعدادواقعی دانش جویان وعمل‌کرد دقیق مراکز آموزش عالی درگزارشات سالیانه، کسری مبالغ مذکور مورد بررسی قرار می‌گیرد. مقادیرکمک هزینه‌های سالیانه دانش جویان و بررسی عملکرد سالانه مراکزآموزش عالی نیز توسط دولت و مجلس ملی سوئد(ریسدک)تعیین می‌گردد.گفتنی است که مقادیرمذکور برحسب حوزه‌های آموزشی و برمبنای مبالغ سالیانه دریافتی دانش جویان و عملکرد سالانه حوزه‌های آموزشی محاسبه می‌گردد ( مارتین .کارنوی – ترجمه مرتضی امین فر-۱۳۸۷) .مؤسسات آموزش عالی کشورنیزبه ارائه گزارش سالانه‌ای ازنتایج فعالیت‌هاودرآمدهای مالی سالیانه خودمبادرت می‌نمایند. گزارشا‌ت سالانه مؤسسات، مواردی نظیر میزان سودوزیان ،ترازنامه ،مبالغ اختصاصی یافته به مراکزآموزش عالی و تجزیه وتحلیل مالی مراکز مذکور را شامل می‌گردد. علاوه براین درگزارشات سالیانه به نتایج چگونگی اجرای قراردادهای آموزشی نیز اشاره می‌گردد. دوره های آموزش‌ عالی درکشور سوئد رایگان می‌باشدو این در حالی‌است که دانش‌جویان خود ملزم به خرید کتب‌ و سایر ابزار آموزشی می‌باشند.کمک‌های آموزشی به آندسته از دانش‌جویانی اختصاص می‌یابد که در برنامه‌های آموزشی مورد تائید دولت مشارکت نمایند.کمک‌های آموزشی ویژه دانشجویان به صورت تخصیص بودجه و پراخت وام آموزشی بدون بهره به آنان اعطاء می‌گردد. به عبارت دیگر کلیه دانش‌جویانی که توسط دانشگاه‌ها، دانشکده ها و یا مؤسسات آموزش عالی مورد پذیرش قرار گیرند، از حق کمک‌ هزینه های آموزشی ویژه دوره‌های آموزشی تمام وقت و پاره وقت برخوردار می‌گردند.حداکثر سن مجاز دانشجویان جهت برخورداری از کمک‌های آموزشی۵۰ سال تمام می‌باشد. ( جی . آ ر . هوگ- ترجمه معصومه قارون-۱۳۸۴) .
گفتنی است که کمکهای مذکور در نظام جدید آموزشی کشور بر۷۴۰۰ کرون در ماه بالغ می‌گردد. کمک‌های تحصیلی بر حسب واحدهای آموزشی هفتگی محاسبه شده و معمولا پس ازگذراندن حداکثر ۲۴۰ هفته (۱۲ ترم) تحصیلی پرداخت می‌گردد.گفتنی است که کمک‌های تحصیلی مذکور به دانش‌جویان دانشگاه‌ها و دانشکده‌های خارج از کشور که تبعه کشور سوئد بوده، از حق عضویت در اتحادیه اروپا برخوردار بوده و یا مشمول «توافقنامه EFA» می‌باشند، تعلق می‌گیرد. بازپرداخت وام‌های تحصیلی ، حداقل ۶ ماه پس از اتمام تحصیلات دانش‌جویان آغاز می‌‌گردد.دوره بازپرداخت وام‌ها معمولا ۲۵ ساله و یا تا مرز ۶۰ سالگی فرد تعیین می‌گردد. در قوانین بودجه آموزشی مراکز دانشگاهی «تبصره اطمینانی» وجود دارد که به موجب آن افراد بدهکار برحسب قدرت بازپرداخت خود. از کاهش در مقدار پرداخت سالانه برخوردار می‌گردند.در این گونه موارد، مقادیر بازپرداخت با درآمد سالیانه بدهکاران، منطبق می‌گردد. مقادیر باقی‌مانده بدهکاری‌، چنانچه بدهکار به مرز سنی ۶۸ سالگی رسیده و یا چنانچه فوت نمایند، ساقط می‌گردد( ن.سیگنال- ترجمه رامین آموخته -۱۳۷۹).
کمک هزینه تحصیلی. طبق آخرین آمار بدست آمده در سال ۲۰۰۱، بودجه سرانه آموزش عمومی دانش‌آموزان مقطع آموزش پایه بر۹۵۰ سک در ماه به علاوه مبلغ تکمیلی پوشش دهنده نیازمندی مالی والدین و دانش‌آموزان به میزان ۲۸۵ سک در ماه بالغ می‌گردد.کمک هزینه‌های اقامتی نیز از حداقل۱۱۹۰ تا حداکثر۲۳۵۰ سک درماه متفاوت بوده و بنا بر فواصل منازل دانش‌آموزان تا مدارس متغیر می‌باشد.. بودجه ویژه دانش‌جویان مراکز آموزش عالی نیز بر۲۵۰۰ سک در ماه و وام اعطایی بر۴۸۵۰ سک در ماه (مبلغ کل ۷۴۰۰ سک در ماه) بالغ می‌گردد. ( م.تا یت . ترجمه – جابری پور . قاسم ۱۳۸۴ ).
کمک هزینه‌های پرداختی سالیانه به دانشجویان (سال مالی ۲۰۰۲) جدول (۷-۴ )