۳) شرکتهایی که حداکثر تا تاریخ ۱/۱/۱۳۸۳ در بورس اوراق بهادار پذیرفته شده باشند (یعنی قبل از سال ۱۳۸۳ در بورس پذیرفته شده باشند) و نام شرکت در دوره مورد بررسی از بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران حذف نشده باشد.
۴) در دوره مورد بررسی تغییر دوره مالی نداده باشند.
۵) عدم شمول موسسات مالی، بانکها، شرکتهای سرمایه گذاری و .. به دلیل ماهیت خاص فعالیت آنها.
۶) حداقل تعداد ۱۰ شرکت فعال در طبقه صنعت مورد نظر وجود داشته باشد.
۱-۶-۳- ابزار گردآوری داده ها
از آن جا که روش انجام پژوهش به صورت میدانی بوده و با داده های واقعی شرکتها سر و کار دارد، اطلاعات از منابع مختلفی از جمله لوح های فشرده سازمان بورس اوراق بهادارتهران، نرم افزار تدبیرپرداز، سایت اطلاع رسانی شرکت بورس و سازمان بورس گردآوری شده است.
۱-۶-۴- ابزار تجزیه وتحلیل
در این پژوهش با بهره گرفتن از یک روش تحقیق، دادهها تجزیه و تحلیل و فرضیه آزمون و در آخر نتیجهگیری نهایی برای گزارش انجام خواهد شد. دادههای جمع آوری شده با بهره گرفتن از نرمافزار Excel محاسبه و با نرمافزار ایویوز مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت. در نخستین مرحله از بررسیهای خود آمار توصیفی متغیرهای تحقیق شامل پارامترهای میانه، میانگین، انحراف معیار، ضریب کشیدگی و حداقل و حداکثر مورد بررسی قرار میگیرد، سپس با بهره گرفتن از ضریب همبستگی به بررسی وجود رابطه بین متغیرهای مستقل و متغیرهای وابسته تحقیق پرداخته می شود. سپس با بهره گرفتن از مدلهای رگرسیونی چندمتغیره زیر به بررسی و آزمون فرضیات تحقیق پرداخته می شود.
متغیرهای تحقیق و شاخص های اندازه گیری آنها
۱-۷-۱- متغیر وابسته
متغیر وابسته این تحقیق هموارسازی سود تقسیمی است. برای سنجش میزان هموارسازی سود تقسیمی از دو مدل رایج در این زمینه به شرح زیر استفاده شده است.
۱-۷-۱-۱. مدل اصلاح جزئی لینتنر[۱]
نحوه سنجش میزان هموارسازی سود تقسیمی در این مدل که سرعت اصلاح[۲] (SOA) نامیده می شود، با بهره گرفتن از مدل زیر مورد سنجش قرار میگیرد:
که در آن:
: میزان تغییرات در سود تقسیمی نسبت به دوره ماقبل (سال پیشین)
: سود تقسیمی سال پیشین
: سود خالص هر سهم
در مدل فوق میزان هموارسازی سود تقسیمی (SOA) بر اساس ضریب بتای تخمینی در منفی یک () در نظر گرفته می شود. هر چه مقدار بدست آمده بزرگتر باشد، بیانگر هموارسازی کمتری است.(جاواخادزه,۲۰۱۳)
۱-۷-۱-۲. مدل مبتنی بر نسبت سود تقسیمی هدف[۳]
در این مدل که توسط لیری و میشلی (۲۰۱۱) مطرح شد، از یک نسبت سود تقسیمی هدف استفاده می شود. نحوه سنجش هموارسازی سود تقسیمی به شرح زیر است:
که در آن:
در این مدلها:
: میزان تغییرات در سود تقسیمی نسبت به دوره ماقبل (سال پیشین)
: سود تقسیمی سال پیشین
: سود خالص هر سهم
: میزان انحراف در سود تقسیمی نسبت به سال قبل.
: نسبت سود تقسیمی هدف که بر اساس میانه[۴] نسبت سود تقسیمی شرکت در طول دوره مورد رسیدگی محاسبه می شود. منظور از نسبت سود تقسیمی، نسبت سود تقسیم شده به سود خالص میباشد.
در مدل فوق میزان هموارسازی سود تقسیمی بر اساس ضریب بتای تخمین زده شده () محاسبه می شود.(جاواخادزه ,۲۰۱۳)
۱-۷-۲- متغیر مستقل
۱-۱. نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری
نسبت ارزش بازار به ارزش دفتری از طریق تقسیم نسبت ارزش بازار شرکت به ارزش دفتری آن و از طریق کسر زیر صورت میگیرد:
ارزش بازار سهام + ارزش دفتری بدهیها | = MB |
جمع دارایی ها |
(جاواخادزه,۲۰۱۳)
۲-۱. میزان وجوه نقد نگهداری شده
این متغیر از طریق نسبت وجوه نقد شرکت به جمع دارایی ها محاسبه می شود.(جاواخادزه,۲۰۱۳)
۳-۱. جریانات نقد آزاد
این متغیر از طریق نسبت سود عملیاتی به جمع دارایی ها محاسبه می شود.(جاواخادزه ,۲۰۱۳)
۴-۱. سطح تقسیم سود
این متغیر از طریق نسبت میزان سود تقسیم شده به سود خالص محاسبه می شود.(جاواخادزه ,۲۰۱۳)