متغیر
آلفای کرونباخ
عوامل فناورانه
۷۳۶/۰
عوامل سازمانی
۸۴۹/۰
عوامل رفتاری
۹۱۳/۰
عوامل محیطی
۹۰۱/۰
سیستمهای مدیریت منابع انسانی الکترونیک
۷۹۴/۰
جدول ۴-۳ ) میزان آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق
۶-۳ ) روشهای تجزیه و تحلیل داده ها
پس از آنکه پژوهشگر روش تحقیق خود را مشخص کرد و با بهره گرفتن از ابزارهای مناسب ، داده های مورد نیاز را برای آزمون فرضیه های خود جمع آوری کرد، اکنون نوبت آن است که با بهره گیری از تکنیکهای آماری مناسب که با روش تحقیق ، نوع متغیرها و … سازگاری دارد ، داده های جمع آوری شده را دستهبندی و تجزیه و تحلیل نماید و در نهایت فرضیههایی که تا این مرحله او را هدایت کرده اند ، در بوته آزمایش قرار دهد و تکلیف آنها راروشن کند و سرانجام بتواند پاسخی برای پرسشی که تحقیق تلاشی سیستیماتیک برای به دست اوردن آن بود ، بیابد.( خاکی ، ۱۳۷۵ : ۳۰۳)
به منظور تحلیل داده های پژوهش از تحلیل های گوناگون استفاده شده است. در مرحله اول نرمال بودن داده ها با بهره گرفتن از آزمون کولموگروف – اسمیرنوف مورد بررسی قرار می گیرد و در صورتیکه داده نرمال باشند از آمار پارامتریک و در صورتیکه غیر نرمال باشد آمار ناپارامتریک استفاده کنیم. در مرحله بعد روایی سازه متغیرهای تحقیق و شاخص های منتج از آن ها با بهره گرفتن از آزمون تحلیل عاملی تاییدی مورد بررسی قرار می گیرد. با بهره گرفتن از مدل معادلات ساختاری که در حقیقت آمیزه ای از نمودار تحلیل مسیر و تحلیل عاملی تاییدی است، آزمون مقایسه زوجی و آنالیز واریانس، به آزمون فرضیه های تحقیق پرداخته می شود.
مدلسازی معادلات ساختاری :
برای بررسی روابط علی بین متغیرها به صورت منسجم کوششهای زیادی در دهه اخیر صورت گرفته است. یکی از این روشها برای انجام تحلیل عاملی تاییدی، معادلات ساختاری یا تحلیل چند متغیری با متغیرهای مکنون است. مدلسازی معادله ساختاری یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیقتر بسط مدل خطی کلی است که به پژوهشگر امکان میدهد مجموعه ای از معادلات رگرسیون را به گونه ای همزمان مورد آزمون قرا میدهد. مدل معادلات ساختاری رویکرد آماری جامع برای آزمون فرضیههایی درباره روابط بین متغیرهای مشاهده شده[۶۶] و متغیرهای مکنون[۶۷] است، که گاه تحلیل ساختاری کوواریانس، مدلیابی علی و گاه نیز LISREL[68] نامیده شده است. اما اصطلاح غالب در این روزها، مدلیابی معادله ساختاری یا به گونه خلاصه [۶۹]SEM نامیده شده است (هومن، ۱۳۸۸؛۱۱).
یک مدل کامل معادلات ساختاری شامل دو مولفه میگردد:
الف) مدل اندازه گیری: جزئی از معادلات ساختاری که طی آن متغیرهای مکنون مشخص میشوند. متغیرهای مکنون، متغیرهای قابل مشاهدهای اند که بوسیله کواریانس میان دو یا چند شاخص نشان داده میشوند.
ب) مدل ساختاری: جزئی از مدل ساختاری که روابط بین متغیرهای مکنون را نشان میدهد.
بررسی و تحلیل مدلهای اندازه گیری در مراحل اولیه مطالعات تاییدی مفید بوده چرا که می تواند روشنگر نقاط ضعف نظری بوده و به تفسیر یافتههای پژوهش کمک نموده و در طرح مطالعات آینده سهم عمدهای داشته باشد؛ بر این اساس مدلسازی معادلات ساختاری شامل دو مرحله عمده تدوین مدل و آزمون مدل میباشد. در تدوین مدل محقق با بهره گرفتن از کلیه نظریات مرتبط، پژوهش و اطلاعات در دسترس به طرح مدل می پردازد و در این مرحله مدل روابط علی بین متغیرها را توصیف می نماید. ارتباط بین متغیرها می تواند مبین فرضیههایی باشد که روابط علی بین متغیرهای مشهود و مکنون را از فضای تئوریک استنتاج نموده اند. مرحله بعدی آزمون برازندگی و میزان انطباق این نظریه ها با داده های تجربی است که از جامعه معین گرد آوری شده اند (دانشگر،۱۳۹۰؛ ۱۲۹).
در بررسی بخش ساختاری مدل، روابط بین متغیرهای نهفته درونی و بیرونی (متغیرهای نهفته مستقل و وابسته) مورد توجه قرار میگیرند. در اینجا هدف، تشخیص این موضوع است که آیا روابط تئوریکی که بین متغیرها در مرحله تدوین چارچوب مفهومی مد نظر محقق بوده است، به وسیله داده ها تأیید گردیده یا نه. در رابطه با این موضوع، سه مسئله مد نظر قرار میگیرد.
۱) علائم (مثبت یا منفی) پارامترهای مربوط به مسیرهای ارتباطی بین متغیرهای نهفته نشان می دهند که آیا پارامترهای محاسبه شده جهت روابط فرضی را مورد تأیید قرار دادهاند.
۲) مقدار پارامترهای برآورد شده نشان میدهد که تا چه حد روابط پیش بینی شده، قوی میباشند. در اینجا پارامترهای تخمینی باید معنیدار باشند (یعنی مقدار قدر مطلق t باید بیشتر از ۹۶/۱ باشد).
۳) مجذور همبستگی چندگانه () برای معادلات ساختاری، مقدار واریانس هر متغیر نهفته درونی که به وسیله متغیرهای نهفته مستقل (بیرونی) تبیین می شود را نشان میدهد. هر چه مقدار بزرگتر باشد قدرت تبیین بالای واریانس را بیان می کند. (کلانتری, ۱۳۸۸ ؛ ۱۴۰).
انواع تحلیل عاملی
تحلیل عاملی می تواند به دو دسته اکتشافی و تاییدی تقسیم شود.
تحلیل عاملی اکتشافی
روشی است که اغلب برای کشف و اندازه گیری منابع مکنون پراش و همپراش در اندازه گیری های مشاهده شده به کار می رود. پژوهشگران به این واقعیت پی برده اند که تحلیل عاملی اکتشافی می تواند در مراحل اولیه تجربه یا پرورش تست ها کاملا مفید باشد.
در تحلیل اکتشافی، پژوهش درصدد بررسی داده های تجربی به منظور کشف و شناسایی شاخص های ویژه و نیز روابط جالب بین آنهاست و این کار را بدون تحمیل هرگونه مدل معینی بر روی داده ها انجام می دهد. به بیان دیگر تحلیل اکتشافی علاوه بر آنکه ارزش تجسسی یا پیشنهادی دارد، می تواند ساختار ساز، مدل ساز یا فرضیه ساز باشد و یا فرضیه هایی تدوین کند که نسبت به سایر روش های چند متغیری، آزمایش عینی تری داشته باشد.
تحلیل اکتشافی وقتی به کار می رود که پژوهشگر شواهد کافی قبلی و پیش تجربی برای تشکیل فرضیه درباره تعداد عامل های زیربنایی داده نداشته است. بنابراین تحلیل اکتشافی بیشتر به عنوان یک روش تدوین و تولید تئوری در نظر گرفته می شود تا یک روش آزمون تئوری.
ویژگی بارز تحلیل عاملی اکتشافی در ارتباط با مدل یابی معادلات ساختاری آن است که در بیشتر پژوهش ها از آن برای استخراج عامل های متعامد، یعنی عامل های مستقل و بدون وابستگی به یکدیگر استفاده می شود (هومن،۱۳۹۰: ۲۵۴).
تحلیل عاملی تاییدی
برای بررسی روابط بین متغیرها به صورت منسجم کوشش های زیادی در دهه اخیر صورت گرفته است. یکی از این روش ها برای انجام تحلیل عاملی تاییدی، مدل معادلات ساختاری یا متغیر مکنون(مشاهده نشده) است. مدل سازی معادلات ساختاری یک تکنیک تحلیل چند متغیری بسیار کلی و نیرومند از خانواده رگرسیون چند متغیری و به بیان دقیق تر بسط مدل خطی کلی است که به پژوهشگر امکان می دهد مجموعه ای از معادلات رگرسیون را به گونه همزمان مورد آزمون قرار دهد. مدل سازی معدلات ساختاری رویکرد آماری جامع برای آزمون فرضیه هایی در روابط بین متغیرهای مشاهده شده و مکنون است که گاه تحلیل ساختاری کوواریانس، مدل یابی علی و گاه نیز LISREL نامیده می شود. اما اصطلاح غالب در این روزها، مدل یابی معادلات ساختاری یا به گونه خلاصه SEM است(هومن،۱۳۹۰: ۱۱).
مهم ترین هدف در تحلیل عاملی تاییدی، تعیین میزان توان مدل عامل از قبل تعریف شده با مجموعه ای از داده های مشاهده شده است. به عبارتی تحلیل عاملی تاییدی در صدد تعیین این مسئله است که آیا تعداد عامل ها و بارهای متغیرهایی که روی این عامل اندازه گیری شده اند با آنچه که براساس تئوری و مدل، انتظار می رفت انطباق دارد. در این روش ابتدا متغیرها و شاخص های مربوطه براساس تئوری اولیه انتخاب می شوند و سپس از تحلیل عاملی استفاده می شود که آیا این متغیرها و شاخصه ها آن طور که پیش بینی می شوند روی عامل های پیش بینی شده بار (لود) می شوند یا اینکه ترکیب آنها عوض می شود و روی عامل های دیگر بار می شوند.