موانع زمانی بررشدو توسعه ورزش های پایه مدارس تاثیر معنیداری دارد.
موانع انگیزشی بررشدو توسعه ورزش های پایه مدارس تاثیر معنیداری دارد.
موانع جسمانی_روانی بررشدو توسعه ورزش های پایه مدارس تاثیر معنیداری دارد.
اولویت بندی بین موانع رشد وتوسعه ورزش های پایه مدارس معنیداری وجود دارد.
۶.۱. محدوده تحقیق
محدوده زمانی: زمان اجرای این پژوهش در سال ۱۳۹۳-۱۳۹۲بوده است.
محدوده جامعه آماری: جامعه آماری این پژوهش تنها به مدیران آموزش و پرورش و معلمان تربیت بدنی مدارس ابتدایی شهر تهران محدود شده است.
محدوده جمع آوری اطلاعات: برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از آزمودنی ها، تنها از پرسشنامه به عنوان ابزار اندازگیری استفاده شده است.

محدوده جغرافیایی تحقیق: این پژوهش تنها در شهر تهران مناطق ۱و۴و۸و۱۳ آموزش پرورش انجام گرفته است.
۷.۱. تعاریف واژه ها و اصطلاحات تحقیق
ورزش^[۲۸]
کلمه ورزش در زبان فارسی همانطوری که از علامت مصدر آن (ش) مشخص میشود اسم مصدری است از فعل ورزیدن که در"فرهنگ فارسی عمید” بدین گونه معنی شده است:کارپیاپی، پیاپی کاری کردن برای تمرین و عادت، حرکت پیاپی اعضای بدن برای تقویت اعصاب و عضلات، هرگونه عمل و حرکتی که برای تقویت اعضاء و به منظورحفظ تندرستی به تنهایی یا دسته جمعی انجام داده شود(سعدی سیوکی،۱۳۸۸).
ورزش می تواند به عنوان تمام اشکال فعالیت بدنی که مربوط به به آمادگی جسمانی، روانی، رفاهی و تندرستی و تعامل اجتماعی تعریف شود که این شامل بازی، تفریح ​​و سرگرمی، سازمان یافته، ورزش گاهگاهی و یا رقابتی و ورزش های بومی می باشد(انجمن ورزشی استرالیا^[۲۹]،۲۰۱۳).
ورزش پایه^[۳۰]
ورزش پایه به ورزش های شنا، ژیمناستیک و دومیدانی که در مدارس انجام می گیرد اطلاق می شود.
موانع^[۳۱]
موانع به کلیه عواملی اطلاق می شود که فرد را از اجرا و عدم اجرای فعالیتی باز می دارد.
در این تحقیق منظور از موانع مشکلاتی است که در ورزش های پایه در مدارس شهر تهران وجود دارد که به ۷ دسته زیر تقسیم شده است:
موانع فرهنگی
موانع مدیریتی
موانع مالی
موانع زمانی
موانع مدیریتی وبرنامه ریزی
موانع ساختاری
موانع. انگیزشی
توسعه^[۳۲]
پیشرفت و رشد ورزش های پایه در مدارس استان تهران.
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینۀ تحقیق
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
۱.۲. مقدمه
در فصل حاضر مبانی نظری و پیشینه تحقیق مورد بحث قرار می گیرد که در مبحث مبانی نظری ابتدا به تعریف ورزش، تعاریف، اهداف و توسعه ورزش، مدل های توسعه ورزش و سپس در انتها نیز درباره ورزش پایه و ورزش در مدارس و تحقیقات انجام شده در داخل اشاره می شود و در ادامه به تحقیقات و پژوهش های انجام شده در سایر کشور ها و در پایان به جمع بندی پرداخته می شود.
۲.۲. ورزش
ورزش به معنای ورزیدن و مهارت یافتن و معادل واژه Sport در زبان رایج انگلیسی برگرفته از واژه disport انگلیسی می‌باشد که خود از کلمه desport فرانسه قدیم و مرکب از پیشوند نفی des و فعل port به معنای حمل کردن، بردوش کشیدن، زیربار بودن است. بنابراین در آغاز disport به معنای رها شدن و رستنی از فشارهای معمول زندگی بوده است(سازمان تربیت بدنی ایران،۱۳۸۱). ورزش عبارت است از انجام دادن حرکات بدنی و تکرار آن‌ها به گونه‌ای که موجب افزایش توان و ورزیدگی بیشتر می‌شود(کاشف،۱۳۷۵).
کمسیون ورزش های استرالیا^[۳۳] ورزش را فعالیت انسانی که نیازمند به اعمال توانایی یا مهارت جسمانی برای دستیابی به نتیجه و برحسب ماهیت خود رقابتی است، تعریف می نماید. در گذشته این طرز تفکر که ورزش به عنوان یک پدیده ی فرهنگی در مجموعه ی فرهنگ زندگی قرار گرفته و همچنین، چه رقابتی و چه غیر رقابتی، به عنوان یک پدیده اجتماعی تعریف می شود که فعالیت های بدنی را در بر می گیرد(کمیسیون ورزش استرالیا،۲۰۰۴).
همچنین در برنامه دوم توسعه کشورمان نیز ورزش و تربیت بدنی این چنین تعریف شده است: تربیت بدنی و ورزشی بخشی از آموزش و پرورش است که از فعالیت‌های جسمانی به عنوان وسیله آموزشی استفاده می‌کند. تربیت بدنی و ورزش، پیکار در زندگی است برای گریز از کسالت، رخوت و سستی و متعادل نگاه داشتن اعضاء و جوارح بدن. تربیت بدنی و ورزش، مجموعه‌ای از حرکات و فعالیت‌های پرورش دهنده جسم و تقویت کننده روح و روان است(سازمان تربیت بدنی ایران،آذر،۱۳۸۱).
امروزه ورزش به عنوان پدیده ای مهیج، برانگیزاننده، موجد اتحاد ملی، عامل توسعه و ارتقای سلامت در جامعه، جایگاه مهمی در جامعه بر عهده دارد(مکچنسی^[۳۴]،۲۰۱۳). زندگی در دنیای ماشینی حرکت انسان ها را محدود و به تدریج افراد را از فرصت های لازم برای فعالیت های بدنی محروم کرده است. ورزش به عنوان یکی از مفاهیم اجتماعی وبا توجه به کارکردهای خاص آن در زمینه مختلف، مورد توجه بسیاری از دانشمندان و محققان قرارگرفته است(مظفری،۱۳۹۲). ورزش به عنوان ابزار چند بعدی با تاثیرات گسترده و نقش ارزشمند، یکی از شیوههایی است که افراد میتوانند با بهره گرفتن از آن بر فشارهای جسمانی، روحی و روانی و اجتماعی فایق آیند. تحقیقات متعددی روشن ساخته اند که پرداختن به تفریحات سالم ، به ویژه فعالیتهای ورزشی، آثار مثبت فراوانی در سلامتی جسمی و روحی انسان دارد. شرکت افراد به سمت ورزش منجر به بهبود وضعیت جسمانی ،سلامت روحی وسرگرمی بهینه افراد می شود(سان^[۳۵]،۲۰۱۳). ورزش، سلامت جامعه و محیط را تحت تاثیر قرار می دهد. در حقیقت توجه سیاستگذاران به جامعه، دست کم در بعضی جهات به میزان امکانات فراهم شده برای جامعه بستگی دارد. در بعد اقتصادی نیز توجه ورزش برای سیاستگذاران منشاء فوایدی شده است. رابطه ورزش تفریحی و تولید ناخالص ملی^[۳۶] ۹/۸ میلیارد دلار یا ۲۲ درصد تولید ناخالص ملی در کانادا است. ۲ درصد مجموع مشاغل در این کشور در حیطه ورزش و تفریحات ایجاد می شود. در همین کشور، ورزش و صنایع وابسته به آن از نظر ایجاد شغل مقام دوم و از نظر سهم در تولید ناخالص ملی مقام هشتم را در مجموع صنایع به خود اختصاص داده است(رانکین^[۳۷]،۲۰۱۲). تاثیر ورزش و فعالیت های ورزشی بر سلامت جسمانی و روانی انکارناپذیر است، کاهش وزن و بیماریهای قلبی، دیابت، افزایش فشارخون، افزایش کلسترول و بیماری های دیگر از تاثیرات جسمانی ورزش می توان نام برد(آریزونا دپارتمان^[۳۸]،۲۰۱۱). ترویج ورزش، قطعا عامل مهمی جهت رشد اقتصادی می باشد. ورزش حتی به عنوان یک شیوه مستقل درمانی یا به عنوان بخشی از درمان و نیز به عنوان پیشگیری از افسردگی، ناتوانی و کاهش بازده کار در دنیای امروز مورد توجه است(اصفهانی،۱۳۷۵). ورزش کانون خوبی برای بازی جوانمردانه به شمار می رود و بروز هر گونه رفتارهای پرخاشگرانه و غیر اخلاقی را مورد انتقاد قرار می دهد. فعالیت های بدنی به مردم می آموزد تا در جهت حفظ سلامت بدن خود تلاش کنند و همچنین با تمرین و رقابت به اهداف بالاتری دست یابند(غفوری،۱۳۸۲).
ازینرو ورزش از فعالیت های مهم انسانی است که تقریبا درهرجامعه بشری به گونه ای موجود بوده است. بشر در طی اعصارگوناگون با این پدیده آشنائی وهر تمدن رویکردی خاص به آن داشته است. اندیشمندان مسائل تربیتی در روزگاران پیشین به جنبه های ارزشی ورزش و نیروی عظیم آن در اجتماعی شدن انسان و بهنجارسازی او و ساختن شخصیت متوازن اجتماعی پی برده بودند. ارتباط فعالیت های ورزشی وتمرینات با بهداشت و سلامت از دیر باز شناخته شده است. در عصرجدید، به ورزش نگاهی فراگیر و همه جانبه و در مجموع به صورت یک نظام اساسی با ابعاد و نقش های مختلف افکنده می شود. نظام ورزش برای موفقیت باید؛ دارای دوام یا استمرار نسبی باشد. اهداف آن برای اکثریت افراد جامعه مشخص شود و با بقیه آحاد و نهادهای اساسی جامعه سازگاری و هماهنگی داشته باشد. ورزش در پرتو عوامل سازش دهنده آن با دیگر نظام های درون نظام اجتماعی، کسب موفقیت می کند؛ زیرا ورزش یکی از جنبه های نمونه نظام اجتماعی و جزء مکمل بافت اجتماعی است و از کلیهء عوامل و جنبه های تشکیل دهندهء این نظام متاثر می شود. بنابراین، ضعف اقتصاد، بی گمان در ورزش تاثیر می نهد. چنان که تائید و پشتیبانی نکردن دین از ورزش، آن را به ضعف می کشاند(سازمان تربیت بدنی،۱۳۸۲).
۱.۲.۲. اهداف تربیت بدنی وورزش
دسته اول شامل اهداف اختصاصی تربیت بدنی میباشد که توسعه قابلیت‌های جسمانی(قدرت، استقامت، انعطاف پذیری، سرعت و …) و توسعه قابلیت‌های روانی (آرامش روانی، اعتماد به نفس، ایجاد شخصیت مطلوب و …) را مورد توجه قرار میدهد. دستهای دیگر شامل اهداف عمومی(همکاری، گذشت، تشریک مساعی، تواضع، احترام به قوانین و مقررات و …) می باشد. از جمله اهداف ویژه تربیت بدنی در حوزه علوم اجتماعی میتوان از توسعه اعتماد به نفس و اراده، ایجاد آرامش روان، بیدار نمودن حس فعالیت و کار، تربیت استعداد، ایجاد حس همکاری و تعاون، احترام به زندگی فردی و اجتماعی، اطاعت از قوانین و مقررات، پیدا نمودن حس فرمانبرداری و ایجاد مدیریت صحیح، ایجاد شخصیت مطلوب، ایجاد تهور و شجاعت و غلبه بر ترس نام برد.مطالعه نظری اهداف تربیت نشان میدهد که اگر چه کشورها دارای اهداف گوناگون تربیت بدنی میباشند، ولی در مورد اهداف زیر همه کشورها دارای یک نظر مشترک هستند(خدادادکاشی،۱۳۸۱).
فعالیتهای ورزشی برای رشد ایدهآل جسمانی، هوشی، روانی و اجتماعی و ساختن یک شخصیت متعادل انسانی.
توسعه مطالعات آکادمیک برای یک اجتماع فنی
افزایش آمادگی جسمانی و مهارتهای جنگی برای نیروهای دفاعی
کسب مهارتهای جسمانی برای گذرانیدن اوقات فراغت
شرکت در فعالیتهای ورزشی قهرمانی توسط به انجام رسانیدن تمرینات ورزشی وکسب افتخار در میادین بین المللی ورزش.
۲.۲.۲. سلسله مراتب ورزش
در رویکرد سلسله مراتبی ورزش، بخشی از فعالیت های ورزشی پایه و اساس دیگر فعالیت های ورزشی بحساب می آیند. رشد، توسعه و بقای آنها به رشد و توسعه ورزش های پایه بستگی دارد. برای روشن تر شدن موضوع به بررسی مدل مول و همکاران ^[۳۹] که یکی از مدل های شناخته شده در این زمینه است می پردازیم. این پژوهشگران در کتاب « مدیریت اوقات فراغت » مدلی را برای چهار بخش (ورزش پرورشی، تفریحی، قهرمانی و حرفه ای) متصور شده اند. در مدل ارائه شده میزان گستردگی هر کدام از ورزش ها تعیین شده است. در قاعده هرم ورزش پرورشی و در راس آن ورزش حرفه ای قرار دارد. بیشترین سطح شرکت کننده گان مربوط به قاعده هرم است و هر چه به سمت راس هرم نزدیک شود، از تعداد شرکت کنندگان در ورزش کاسته می شود. به عبارت دیگر، در بخش ورزش پرورشی، تعداد تماشاچیان، کمترین و در ورزش حرفه ای، بیشترین است. این مدل ادعا می کند که گسترش ورزش پرورشی و پس از آن همگانی باعث مشارکت عموم خواهد شد. در صورتی که ورزش حرفه ای گسترش یابد، تعداد کمتری در آن می توانند شرکت کنند و اغلب باید به تماشای آن بپردازند(مول و همکاران،۱۹۹۸). در مورد ورزش همگانی و تفریحی می توان گفت که تعداد شرکت کنندگان آن بیشتر از ورزش قهرمانی و حرفه ای است. از منظر تعامل ورزش های چهار گانه نیز می توان به ساختار پیشنهادی مول و همکاران نگریست. بدین معنی ورزش پرورشی در سطح گسترده انجام می شود. پس از آن علاقه مندان به سمت ورزش همگانی رهنمون می شوند. از این طریق، افراد با استعداد به سمت ورزش قهرمانی و افراد نخبه به ورزش حرفه ای صعود خواهند کرد. ورزش پرورشی و همگانی، به عنوان پشتوانه ای برای ورزش قهرمانی و حرفه ای بشمار می آید. عکس این رابطه بین چهار ورزش یاد شده در سطوح ساختار برقرار نیست. مخالفان حرفه ای گرایی ورزش قهرمانی ادعا می کنند که روند حرفه ای شدن ورزش، رابطه و پیوستگی آن را با ورزش همگانی مختل می سازد. بیم آن می رود که توجه بیش از حد به تعدادی از ورزش ها سبب شود تا ورزشکاران به بازیگران صنعت نمایش ورزشی بدل شوند.این روند با آرمان های ورزشی لطمه می زند . در نتیجه بسیاری از ورزشکاران مهارت کمتر و کسانی که شانس پیوستن به این جریان حرفه ای گرایی را ندارند، از صحنه بدور رانده می شوند. بدین ترتیب، از شمار افرادی که می توانستن در فعالیت های ورزشی شرکت کنند کاسته خواهد شد و در حال خوش بینانه، آنها به تماشاچی بدل می شوند(لارسن^[۴۰]،۲۰۰۲).
نمودار ۱.۲ مدل سلسله مراتبی ورزش

شکل۱.۲. مدل سلسله مراتبی بخش‌های اصلی ورزش
۳.۲.۲. مشکلات ناشی از عدم فعالیت جسمانی
فعالیت بدنی از ملزومات سلامتی است. ورزش و فعالیت بدنی سلامتی را افزایش داده، طول عمر را افزون نموده، روحیه را با نشاط کرده، از بسیاری بیماری های قلبی، حس پیری و رخوت جلوگیری می کند. فعالیت بدنی بی خوابی، اضطراب، افسردگی و سایر بیماری های روحی را کاهش داده به انسان حس نشاط و سر زندگی می دهد و باعث حفظ بهبود اعتماد به نفس مثبت می شود. هنگام فعالیت بدنی نه تنها با رسیدن اکسیژن بیشتر به مغز فعالیت این عضو افزایش پیدا کرده از بیماری هایی مانند آلزایمر و فراموشی جلوگیری می شود و از طریق تأثیر بر سیستم عصبی حس سلامتی و امید در شخص زنده می گردد(استالسبرگ و پدرسن^[۴۱]،۲۰۱۰). بطوریکه فعالیت بدنی با کاهش فشار خون، فیبرینوژن پلاسما، ویسکوزیته، سبب بهبود در متابولیسم گلوکز و سطح چربی خون و جلوگیری از بیماری های قلبی عروقی می شود(طلایی و همکاران،۲۰۱۳). همچنین مشارکت افراد در فعالیت های فیزیکی و بدنی سبب توسعه اجتماعی، شناختی و روانی و در سطح بالاتر سبب بهبود تناسب اندام می گردد(سوهن و همکاران^[۴۲]،۲۰۱۴). درنتیجه عدم فعالیت بدنی به طور فزاینده ای به عنوان یک پیش ساز مهم بیماری مزمن به رسمیت شناخته شده و هزینه های زیادی را برای افراد و جامعه در پی دارد. سازمان بهداشت جهانی(WHO) تخمین می زند که عدم فعالیت بدنی به عنوان یک عامل خطرناک در مرگ و میر زودرس شناسایی شده است و باعث ۱.۹میلیون مرگ در هر سال در سراسر جهان و ۱۶ درصد از سرطان سینه، سرطان روده بزرگ و دیابت، و در حدود ۲۲ درصد از بیماری های کرونری قلب و سایر موارد بیماری می شود. اهمیت ورزش و فعالیت بدنی به عنوان عوامل تعیین کننده سلامت در ادبیات پزشکی و عمومی به خوبی بیان شده است(فارل و همکاران^[۴۳]،۲۰۱۳) بطوریکه داس و هورتون^[۴۴] (۲۰۱۲) استدلال نمودند که عم فعالیت های ورزشی و بدنی یک عامل مهم و خطرناک در بیماری های قلبی می باشد. با توجه به نفوذ و تاثیر قابل توجهی از فعالیت های فیزیکی در سلامت یک فرد، بسیار مهم است که عواملی که سطح فعالیت بدنی را تحت تاثیر قرار می دهد مورد درک و شناسایی قرار دهند(کوهن و همکاران،۲۰۱۴). هزینه های پزشکی عدم فعالیت جسمانی در سال ۲۰۰۰ بیش از ۷۵ میلیارد دلار بوده است. مرکز کنترل بیماری ها، گزارش می کند که حدود ۲۵۰ هزار مرگ از تمام مرگ های سالانه در آمریکا به علت عدم انجام فعالیت های جسمانی است. در ایران مشکلات ناشی از عدم فعالیت جسمانی به طور دقیق مشخص نیست. در بررسی شهر تهران ۸۰ درصد مردان و ۸۵ درصد زنان هیچ گونه فعالیت بدنی خارج از محیط کار یا منزل، حتی به صورت قدم زدن منظم را انجام نمی دهند(سنایی نسب، ۱۳۸۸).
۳.۲. توسعه
واژه توسعه (مصدر مرخم عربی) در ادبیات فارسی و به معنی وسعت، فراخی و گشادگی آمده و به صورت فعل، همراه با پیدا کردن، دادن، ویافتن به کار می رود(رحیمی،۱۳۸۳). معادل انگلیسی توسعه، کلمه Development با معانی مختلفی چون؛ رشد، توسعه، گسترش، عمران، پیشرفت و استعداد است(باطبی،۱۳۷۱). توسعه به معنای عام یعنی تغییرمشابه (معنی دار) در مشخصه های کمی و کیفی موضوع(سازمان تربیت بدنی،۱۳۸۲). معنای لغوی توسعه خروج از ” لفاف ” است و لفاف همان رسانه های جمعی جامعه سنتی و ارزشهای مربوط به آن است(مرادی،۱۳۸۹).
برخی از ابعاد توسعه درفرهنگ علوم سیاسی، عبارتند از؛ بهبود، رشد و گسترش همه شرایط وجنبههای مادی و معنوی زندگی اجتماعی و فرایند بهبود بخشیدن به کیفیت زندگی افراد (آقابخشی،۱۳۷۴). واژه توسعه پس از جنگ جهانی دوم و درکنار شور استقلال طلبی کشورهای مستعمره همه گیر شد. رهبران کشورهای تازه استقلال یافته جهان سوم با انبوهی از مشکلات سعی کردند تا با ناسیونالیسم و شور انقلابی مردم، بازسازی را آغاز و فاصله خود را با کشورهای صنعتی کم کنند؛ اما چون، هیچ گونه تجربه ای در این زمینه نداشتند، بار دیگر، متوجه نظریات تئوری پردازان کشورهای صنعتی شدند که هرکدام، راه کاری را ارائه می کردند و تعریف خاصی از توسعه داشتند. یکی توسعه را در گرو بخش کشاورزی و دیگری درصنعت می دانست. گروهی استراتژی صنعتی شدن از طریق جایگزینی واردات و گروهی دیگر صنعتی شدن با جهت گیری صادراتی را مفید می دانستند و خلاصه آنقدر راه حل و پیشنهاد، پیش پای رهبران کشورهای “توسعه نیافته” قرار گرفت که آنها با مشکل انتخاب مواجه شدند و آنقدر تعاریف مختلفی از توسعه ارائه شد که این واژه به تدریج به واژه مبهمی تبدیل شد؛ به طوریکه معنای آن، هم اکنون صرفا به بافت و زمینه ای که در آن به کار می رود، بستگی دارد. با وجود این، واژه توسعه هم اکنون در ذهن عوام و خواص جا افتاده است و همواره از تغییری مطلوب، همچون گذر از ساده به پیچیده، از پست به عالی و از بدتر به بهتر حکایت می کند(رحیمی،۱۳۸۳). به هرحال، مسلم آن است که مفهوم توسعه در دید همگان یکی نیست و هر صاحب نظری، تعریفی خاص از آن ارائه می دهد، ولی منظور همگان در نهایت رسیدن به مرحله ایست که در آن رفاه بیشتری برای انسانها وجود داشته باشد و قطعا این مراحل، پایان پذیر نیست و هر مرحله، مقدمه مرحله بعد خواهد بود(قاسمی،۱۳۸۶).
۱.۳.۲. توسعه و گسترش ورزش