همان طور که در شکل (۳-۷) مشخص است، هوای ورودی پس از گذر از فیلتر وارد کمپرسور شده و پس از فشرده شدن، ازقسمت رکوپراتور عبور می کند. در این قسمت دمای هوا به واسطه دمای گازهای خروجی از توربین افزایش پیدا می کند. هوا پس از گرم شدن وارد محفظه احتراق و پس از ترکیب با سوخت، مشتعل میگردد. هوای مشتعل و داغ باسرعت زیاد به توربین وارد شده و پس از برخورد به پرههای توربین باعث به گردش درآوردن پرههای آن می شود. سپس در انتها گازهای داغ از اگزوز وارد قسمت رکوپراتور شده و سیکل به طور پیوسته تکرار میگردد. بخشی از نیروی تولید شده توسط توربین صرف چرخاندن کمپرسور هوا و باقی مانده ازطریق یک شفت رابط به ژنراتور منتقل می شود و برق تولیدی توسط ژنراتور پس از تنظیم شدن به مصرف میرسد. بنابراین میکروتوربینها سیستمهای بسیار سادهای هستند که معمولا تنها دارای یک جزء متحرک میباشند. این جزء متحرک یک شافت سرعت بالا است که کمپرسور، چرخ توربین و ژنراتور راتحمل می کند. این شافت به جای سوار شدن بر روی یاتاقان روغنکاری شده که در اکثر توربینهای احتراقی مورد استفاده قرار میگیرد، بر روی یاتاقان هوایی سوار شده است. این امر باعث کاهش هزینه تعمیرات و پیچیدگی فنی میگردد.
میکروتوربینها بطور کلی شامل دو نوع تک شافتی و دو شافتی میباشند. در مدل تک شافتی، یک توربین، کمپرسور و ژنراتور را میچرخاند درحالیکه در مدل دو شافتی، توربین گرداننده کمپرسور بر روی یک شافت و توربین گرداننده ژنراتور بر روی شافت دیگر واقع شده است. درمدل های دو شافتی میتوان با استفاده ازیک توربین جداگانه برای ژنراتور و استفاده از جعبه دنده و به کار بردن ژنراتورهای سنکرون معمولی (مثلا باسرعت گردش۳۶۰۰ دور بر دقیقه است) فرکانس مناسب برای مصرف کننده را مستقیماً تولید نمود. در این نوع میکروتوربینها فشارها کمتر و عمر ماشین طولانیتر خواهدبود. البته معمولا هزینه این نوع میکروتوربینها بیشتر از نوع تک شافتی میباشد. مدلهای تک شافتی معمولا برای بهره برداری درسرعت چرخش بسیار بالا ( در برخی مدلها بیش از ۱۰۰۰۰۰ دور بردقیقه) طراحی میگردند و جریان متناوب تولید شده توسط ژنراتور آنها دارای فرکانس بسیار بالایی میباشد. در ژنراتورهای سرعت بالای مدلهای تک شافتی، معمولاً یک ماده مغناطیس دائم به کار میرود و لازم است که خروجی فرکانس بالای آن (دررنج ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ هرتز) به فرکانس مطلوب (۵۰ تا۶۰ هرتز) تبدیل شود. لازم به ذکراست که اکثر میکروتوربینها از نوع تک شافتی میباشند و ژنراتورهای فرکانس بالا که تکنولوژی جدیدتری هستند، مورداستفاده قرارمیگیرند.
۳-۳ میکروتوربینهای ساده
این دسته از میکروتوربینها در مقایسه با اجزای میکروتوربینهای دسته اول رکوپراتور ندارند و چون حرارت خروجی گازهای حاصل ازاحتراق توربین را برای پیش گرم کردن هوای محفظه احتراق بازیافت نمی کنند، مصرف سوخت بالاتری نسبت به میکروتوربینهای رکوپراتوردار دارند و در نتیجه بازدهی آنها نیز کمتر و در حدود ۱۵ درصد میباشد. سیستم عملکرد این میکروتوربینها مشابه با میکروتوربینهای رکوپراتور دار است. مزایا و معایب عمومی استفاده از میکروتوربینها درجدول (۳-۲) ارائه شده است.
جدول (۳-۲) مزایا و معایب میکروتوربینها
مزایا | معایب |
تعداد کم قطعات متحرک | هزینه سرمایه گذاری بالا |
اندازه کوچک | بازدهی کم/نرخ گرمای بالاتر |
وزن سبک | |
بازدهی خوب درتولیدهمزمان | |
آلایندگی کم | |
استفاده از سوختهای زائد | |
فواصل طولانی تعمیرات | |
عمل درفشارهای کم گاز |
۳-۴ میکروتوربینها بر اساس سیستم تولید همزمان برق وگرما
در کاربردهای تولید همزمان با بهره گرفتن از یک مبدل حرارتی دیگر (بجز رکوپراتور) گرمای موجود در گازهای احتراقی خروجی، به سیستم به آب گرم منتقل میگردد. این گرمای خروجی می تواند در گرمایش آب شرب، در چیلرهای جذبی، تجهیزات رطوبت زدایی خشک کن، گرمایش فضاها، گرمایش فرآیندها و سایراماکن و ساختمانها به کار گرفته شود. البته در بعضی میکروتوربینهایی که در سیستم تولید همزمان به کار میروند، ازرکوپراتور استفاده نشده و در این حالت دمای آب گرم خروجی بالاتر خواهد بود. در شکل (۳-۸) اجزای یک میکروتوربین رکوپراتوردار بر اساس سیستم تولید همزمان نشان داده شده است. این سیستم ها دارای یک مبدل حرارتی دیگر بجز رکوپراتور می باشند. با توجه به موارد اشاره شده در این رساله هدف مدلسازی یک میکروتوربین گازی با بازیاب با کاربرد در سیستمهای تولید همزمان میباشد. در شکل (۳-۹) نمایی از یک میکروتوربین بهکار رفته در ساختمانهای مسکونی نشان داده شده است.
شکل (۳-۸) دیاگرام یک میکروتوربین رکوپراتوردار بر اساس واحد تولید همزمان
شکل (۳-۹) نمایی از یک میکروتوربین رکوپراتوردار بهکار رفته در واحد تولید همزمان
۳-۵ هزینه های سرمایه گذاری میکروتوربینها
گستره هزینه سرمایه گذاری میکروتوربینها از ۷۰۰ دلار به ازای هر کیلووات برای واحدهای بزرگ تا ۷۰۰ تا ۱۱۰۰ دلار به ازای هر کیلووات برای واحدهای کوچکتر میباشد. این هزینه شامل نرمافزار، سختافزار و آموزشهای اولیه میباشد. بااضافه کردن یک سیستم بازیافت گرما، ۷۵ تا ۳۵۰ دلار به ازای هر کیلووات به عنوان هزینه اضافه می شود. هزینه های آماده سازی جایگاه و نصب تاسیسات معمولاً ۳۰ الی ۷۰ درصد به هزینه سرمایه گذاری کلی اضافه می کنند. سازندگان میکروتوربینها در نظر دارند که هزینه سرمایه گذاری میکروتوربینها را تا زیر ۶۵۰ دلار به ازای هر کیلووات کاهش دهند. به نظر میرسد این امر با توسعه بازار و افزایش میزان فروش امکان پذیر باشد. در جدول (۳-۳) ویژگیها و هزینه های میکروتوربینهای رکوپراتوردار و ساده براساس سیستم های تولید همزمان آورده شده است. به دلیل قطعات متحرک کمتر، تولیدکنندگان میکروتوربینها امیدوارند که واحدهای خود را به قابلیت اطمینان بالاتر و نیاز کمتر به تعمیرات نسبت به سیستمهای موجود تولید برق محلی ارتقاء دهند.
جدول (۳-۳) ویژگیها و هزینه های میکروتوربینهای رکوپراتوردار و ساده براساس سیستم های تولید همزمان [۷]
سال | راندمان الکتریکی |