-کلیه افرادی که به مسکونی ها و مغازه های مشکوک رفت و آمد دارند و ظاهری اسلامی- انقلابی دارند.
-کلیه افرادی که از دادن وسایل نقلیه مثل ماشین و موتور به واحدهای نظامی مجاهدین خودداری می کنند. این افراد در صورت حداکثر سه بار ندادن وسیله نقلیه باید ترور شوند. اگر از هر پنجاه نفر که در جریان چنین مصادره انقلابی کشته می شوند سی نفرشان هم بی گناه باشند مسئله ای نیست (تحلیل هم این بود که مردم باید ماشین و موتورشان را در اختیار ما قرار دهند و اگر ندادند باید به زور آنها را بگیریم چون ما خون می دهیم و آنها هم باید بدهند).
-کلیه افرادی که لباس سربازی و نظامی به تن دارند ترور شوند.
-کلیه افرادی که در حین انجام ترور، کوچکترین حرکتی در جهت مخالفت و ایجاد موانع با واحدها انجام دهند چه لفظی و چه عملی باشد.
- تمامی مکان ها و مغازه ها، دست فروشی ها و ماشین هایی که عکس های امام خمینی و دیگر مقامات رژیم را دارند، باید ترور و منهدم شوند (واحدهای ترور به هر مغازه ای که مشکوک می‌شدند وارد شده و از صاحب مغازه می خواستند عکس ها را پایین بکشد و سپس وی را ترور می‌کردند.
- پس از ترور، تیر خلاص حتما باید زده شود و خانه به همراه اجساد به آتش کشیده شود (راستگو،1384: 51-52).
بندهای فوق عملا نشان می داد که اکثر حملات تروریستی مربوط به نیروهای غیرنظامی و توده های مردمی بوده است چنانکه بر اساس گزارش های سازمان از میان ۲۸۰۰ نفری که از ۳۰ خرداد ۱۳۶۱ تا ۳۰ خرداد ۱۳۶۲ به شهادت رسیدند تنها ۴۰ نفر عضو سپاه پاسداران بودند و سایر افراد را شهروندان عادی غیر نظامی تشکیل می دادند. در مجموع، با استناد به مصاحبه مسعود رجوی با نشریه عرب زبان المصور، تعداد شهروندان ایرانی ای که از ابتدای ورود سازمان به فاز مسلحانه تا پایان سال ۱۳۶۲ به دست نیروهای سازمان به قتل رسیدند بیش از ۶ هزار نفر اعلام شد (کوشکی،1387: 320). بر اساس منابع سازمان این تعداد با احتساب کشته شدگان در کردستان و نوار مرزی، هفت هزار نفر بوده و عملیات و تخریب در سطح شهرها در این دوره نیز ۱۲۰۰ مورد بوده است. سازمان که نتوانسته بود عنصر اجتماعی و حمایت توده ای را برای مقابله با نظام به دست آورد به انتقام گیری از مردم پرداخت. بر اساس آمار ادعایی سازمان از سال ۱۳۶۲ تا ۱۳۶۳ تعداد پنج هزار نفر از نیروهای جمهوری اسلامی در سطح شهرها و کردستان و منطقه نوار مرزی ایران و عراق توسط تیم های ترور و گروه های عملیاتی نظامی ترور شدند و بر اساس عملیات تخریب سازمان، ۹۰۰ عملیات تخریب نیز اجرا شد(از فروغ جاويدان تا مرصاد ،1385: 277).

در این وضعیت با اجرای طرح ضد تروریستی توسط نظام و دستگیری تیم‌های ترور، انصراف افراد تیم ها به دلیل عدم اعتقاد به صحت خطوط تقریبا تمام افراد تروریست، دستگیر شده و یا فراری بودند و عملا در اواخر سال 1362 بدنه نظامی سازمان در داخل کشور از بین رفته و نیرویی برای ورود به عملیات وجود نداشت. با وجود این، علی زرکش، معاون رجوی، ورود به مرحله سوم اقدامات تروریستی را از سال ۱۳۶۳به عنوان دستور کار سازمان اعلام کرد(راستگو،1384: 54).
در واقع، سازمان با اعلام شروع مرحله سوم اقدامات تروریستی یعنی سرنگونی نظام از سال ۱۳۶۳ به بعد، سه هدف تداوم فعالیت های مسلحانه علیه نظام، قیام توده ای در شهرها به ویژه تهران، و تمرکز بر آزادسازی منطقه ای مرزی از ایران (به ویژه کردستان) و در نتیجه تشکیل ارتش خلق برای تصرف تهران را پیگیری می کرد. سازمان در سال ۱۳۶۳، باقیمانده نیروهای خود را از ایران خارج کرد و به کردستان عراق انتقال داد. سازمان به دلیل دستگیری تعداد زیادی از افراد هوادار آن در سال های ۱۳۶۳و ۱۳۶۴ در داخل ایران، عملا با استقرار در پایگاه هایی در کردستان عراق، از جمله پایگاه های موسک، جلیلی، تدین، و سلیمانیه ، جذب نیرو و آموزش نظامی اعضا و هواداران را در این منطقه پی گیری کرد. همچنین مجاهدین خلق با حمایت های انگلیس و غرب و با استقرار رادیو مجاهد و دستگاه های شنود در ارتفاعات سلیمانیه، ارتباطات بی سیمی نیروهای نظامی ایران را شنود می کرد(روحانی،1388: 125-170). بر این اساس، عملا با استقرار سازمان در کردستان در سال 13۶۴ و سپس انتقال مرکز فرماندهی سازمان مجاهدین در سال ۱۳۶۵ به عراق، سازمان رسما به بخشی از ارتش متجاوز صدام تبدیل شد. در این زمینه سازمان از همان نخستین سال سکونت در غرب کوشیده بود در فضای جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، نشان دهد می خواهد با عراق همراهی کند، چنانکه رجوی در مصاحبه اش در آذر ۱۳۶۰ با مجله الوطن تأکید کرده بود"مشکل شط العرب متعلق به عراق است^[119]“ (گروه منافقین و جنگ تحمیلی، ۱۳۶۲:۲۶).
این مواضع رهبری سازمان، زمینه ملاقات رجوی و طارق عزیز در سال ۱۳۶۱ در پاریس را به وجود آورد. در این شرایط، سازمان پس از فتح خرمشهر، هماهنگ با مواضع صدام اعلام کرد، با ادامه جنگ مخالف است و از این رو بیانیه صلحی را با معاون رئیس جمهور عراق در پاریس امضا کرد. با وجود این، نقطه عطف همکاری مشترک آنان با صدام در جنگ تحمیلی با اخراج مسعود رجوی از فرانسه در سال ۱۳۶۵ و استقرار مرکز فرماندهی مجاهدین خلق در عراق محقق شد. با استقرار سازمان مجاهدین در عراق، همکاری مشترک گروه منافقین و صدام در خلال جنگ تحمیلی در سال های ۱۳۶۵ تا ۱۳۶۷ مبتنی بر اهداف و انگیزه های مشترک پیگیری شد. از یک سو دولت عراق علاقه مند بود با جلب حمایت این گروه، از شبکه فعالان و حامیان سازمان در داخل ایران برای اجرای عملیات خرابکارانه، انجام ترور شخصیت ها، کسب اطلاعات و اخبار از اوضاع نظامی و اقتصادی کشور و تضعیف اراده مردم برای مشارکت در جبهه های جنگ استفاده کند و از سوی دیگر از نظر سازمان نیز عراق از نظر جغرافیایی بهترین و آسان ترین مسیر برای نفوذ به داخل ایران بود و سازمان می توانست با بهره‌گیری از کمک های مالی و تسلیحاتی دولت عراق، اقدامات خود را علیه ایران افزایش دهد.بر این اساس، نیروهای سازمان مجاهدین خلق با همکاری دولت عراق و با پشتیبانی و آموزش ارتش عراق، با ایجاد ارتش آزادیبخش ملی ایران در سال ۱۳۶۶عملا پایان استراتژی مبارزه مسلحانه شهری که از ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ به مدت ۶ سال به عنوان خط مشی گروه بود را اعلام کردند. بنابراین، شیوه عملیات تروریستی سازمان از شکل شهری و ترورهای انتحاری و جنگ های پارتیزانی در کردستان و جنگ شهری در شهرهای ایران به شکل جنگ های گردانی و حمله به پایگاه های مرزی ایران تغییر کرد. در این راستا پایگاه های نظامی نیز به طور رسمی در نزدیکی مرزهای ایران، در اختیار آنها قرار گرفت. بدین ترتیب با حمایت مالی و نظامی انگلیس، غرب و نیز رژیم بعث عراق، واحدهای کوچک نظامی گروه به سرعت سازماندهی و تجهیز شدند. منابع سازمان مجاهدین خلق مدعی اند در خلال سال های ۱۳۶۶ و ۱۳۶۷ بعد از تأسیس ارتش آزادیبخش، هزاران نفر تلفات به نیروهای ایران وارد ساختند. به رغم اینکه سازمان مجاهدین خلق با ارائه آمارهای اغراق آمیزی مدعی است در عملیات آفتاب، چلچراغ و فروغ جاویدان نیز هزاران نفر از رزمندگان جمهوری اسلامی را به شهادت رسانده است اما عملا آنان با تلفات فراوانی مجبور به عقب نشینی شدند(راستگو،1384: 221).
مجاهدین خلق در طول سال های استقرار در عراق با اغراق در آمارهای عملیات نظامی و ترور تلاش داشت به بهانه گسترش این عملیات ها، امکانات بیشتری به دست آورد. رجوی پس از حضور در عراق ماهیانه علاوه بر تأمین هزینه ها و احتیاجات سازمان بین ۹ تا ۱۰ میلیون دلار از رژیم عراق دریافت می کرد و پیش از جنگ کویت نیز ماهیانه ۲۰ میلیون دینار عراقی از سازمان اطلاعات نظامی (استخبارات) می گرفت(از فروغ جاويدان تا مرصاد ،1385: 406). از سوی دیگر، همراه با گسترش فعالیت های نظامی سازمان مجاهدین خلق در عراق در خلال سال های ۱۳۶۵ تا ۱۳۶7، آنها از طریق شورای ملی مقاومت در اروپا نیز به فعالیت های سیاسی و تبلیغی علیه جمهوری اسلامی ادامه دادند. در این دوره، ساختار سیاسی گروه توسط مریم رجوی اداره شد و فعالیت های آن به بخش هایی از بریتانیا، آمریکا، آفریقا و خاورمیانه گسترش یافت. پایگاه های سیاسی سازمان مجاهدین خلق از سال ۱۳۶۰ به مقر فعالیت های گروه در اروپا تبدیل شده بود، محل استقرار مریم رجوی بوده و به همین دلیل در برابر پادگان اشرف در عراق به پادگان مریم در فرانسه مشهور شده است. این پادگان که تحرکات سیاسی و امنیتی سازمان در انگلیس و دیگر کشورهای غربی و اروپایی را سازماندهی می کند، تاکنون کار ویژه های زیر را برای گروه داشته است:
- مرکز و ستاد فرماندهی استراتژی جنگ مسلحانه و ارتش آزادیبخش ملی.
- مرکز امن عناصر تئوریک و ایدئولوژیک سازمان که مسئولیت تبیین متدولوژی گروهی و کنترل ذهن نیروهای سازمان در عراق و در غرب را دارد.
- ستاد اصلی سیاسی سازمان یعنی شورای ملی مقاومت.
- ستاد سازماندهی اجرایی در زمینه های تبلیغی، ارتباطی، اطلاعاتی، مالی و جاسوسی .
- نماد قدرت سازمان در تبلیغات بیرونی و فعالیت های سیاسی و دیپلماتیک پس از پادگان اشرف(راستگو،1384: 224). سازمان  مجاهدین خلق پس از پایان جنگ تحمیلی، فعالیت های خود را با تمرکز بیشتر بر اقدامات سیاسی – تبلیغاتی در انگلیس و غرب پیگیری کرد. با وجود این، مسعود رجوی با دستور مستقیم از سوی انگلیس و آمریکا از انحلال شاخه نظامی سازمان پس از پایان جنگ ایران و عراق خودداری کرد. از این رو، گروه در عراق به ارتش خصوصی صدام تبدیل شد ودرخلال جنگ خلیج فارس (جنگ کویت) از نیروهای مجاهدین خلق در عملیات مروارید برای سرکوب قیام مردمی کردستان در شمال عراق استفاده شد. سازمان همچنین در سرکوب انتفاضه شیعیان جنوب عراق نیز مورد استفاده قرار گرفت و بدین ترتیب دامنه فعالیت های تروریستی آن، علاوه بر مردم ایران، ملت عراق را نیز در برگرفت. از سوی دیگر حفظ شاخه نظامی سازمان، امکان برنامه ریزی و اجرای اقداماتی مانند حمله و آتش زدن سفارت خانه های ایران در ۱۳ کشور غربی در آوریل ۱۹۹۲یا اقدامات تروریستی در داخل ایران و به ویژه حملات نظامی در فوریه ۲۰۰۰ را نیز ممکن ساخت. سازمان مجاهدین خلق در خلال سال های ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۲ با تحولات درونی، ایدئولوژیکی و تغییر ساختار تشکیلاتی نیز همراه بود. فاز جدید ترور و خشونت و تخریب سازمان مجاهدین خلق از طریق بمب گذاری وپرتاپ خمپاره در سه نقطه تهران در خرداد ۱۳۷۷ آغاز شد و با ترور شهید لاجوردی و سپس حمله و خمپاره اندازی به یکی از مراکز بسیج، و ترور امیر سپهبد شهید علی صیاد شیرازی تداوم یافت(گروهک منافقین و جنگ تحمیلی، 1362: 367-406).
اما با بن بست های مکرر و بحران های زنجیره ای سازمان و شرایط بین المللی و منطقه ای حاکم بر آن، سازمان مجبور شد در قالب پوششی شورای ملی مقاومت به نوعی عقب نشینی تاکتیکی  دست زند و در سال ۱۳۸۱ با طرحی به نام جبهه همبستگی ملی برای سرنگونی استبداد مذهبی آمادگی خود را برای همکاری با دیگر نیروهای سیاسی اپوزیسیون نظام جمهوری اسلامی ایران اعلام نماید(Ritter,2006: 14-28). فعالیت های ضد نظام جمهوری اسلامی که با طراحی انگلیس و غرب و اجرای سازمان تروریست مجاهدین خلق صورت می پذیرفت، این بار در سال ۲۰۰۲ به افشای اطلاعاتی جعلی از برنامه هسته ای ایران پرداخت و این مسئله زمینه تبلیغات رسانه ای و فشارهای سیاسی و اقتصادی علیه ایران را تقویت کرد. این اطلاعات بر اساس برخی اسناد و شواهد موجود از طریق سازمان اطلاعات رژیم صهیونیستی، موساد، به سازمان مجاهدین خلق منتقل شد تا با افشای آن توسط این گروه، اهمیت آنها به عنوان منبعی برای تأمین اطلاعات از ایران افزایش یابداز سوی دیگر، سازمان در پرونده سازی آمیا^[120] در آرژانتین علیه ایران نقش داشت و چهار شاهد پرونده آمیا از اعضای این سازمان بودند. یکی دیگر از مهم ترین تحولات مربوط به سازمان مجاهدین خلق در این دوره، تحت تأثیر تغییرات معادلات منطقه ای و جهانی و موفقیت های دیپلماتیک ایران، افزایش فشارهای بین المللی بر سازمان و قرار گرفتن آن در لیست گروه های تروریستی است. در این میان:
الف) بر اساس گزارش وزارت خارجه آمریکا به کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان در سال ۱۹۹۴، سازمان مجاهدین خلق گروهی با ماهیتی تروریستی ارزیابی شد. در سال ۱۹۹۷ نیز وزارت های خارجه بریتانیا، فرانسه و ایالات متحده آمریکا بر اساس قانون ضد تروریسم مصوبه سال قبل، سازمان مجاهدین خلق را یک گروه تروریستی اعلام کرد.
ب) کمیسیون نظارت بر خیریه های بریتانیا تحقیقاتش را در مورد موسسه خیریه ایران اید(Iran-Aid) جمع کردن پول برای سازمان در سال ۱۹۹۶ شروع کرد و در سال ۱۹۹۷ موسسه خیریه ایران اید را منحل و حساب های آن را مسدود کرد. علاوه بر این بریتانیا در سال ۲۰۰۰ بر اساس قانون ضد تروریسم مصوب همان سال، سازمان مجاهدین خلق را گروهی تروریستی اعلام کرد.
ج) در ۲۱ دسامبر ۲۰۰۱ دادگاه عالی آلمان، بیست و پنج مرکز سازمان مجاهدین خلق را در آلمان به خاطر کلاهبرداری و سوء استفاده از بیمه های اجتماعی تعطیل کرد، زیرا میلیون ها مارک آلمان از طریق این مراکز برای خرید سلاح استفاده شده بود.
د) در استرالیا نیز از سال ۲۰۰۱ سازمان در لیست سازمان هایی که باید دارایی هایشان بلوکه شود قرار گرفت.
ه) اتحادیه اروپا، در ماه می ۲۰۰۲ مجاهدین خلق را در لیست سازمان های تروریستی قرار داد.
از سوی دیگر در این دوره تلاش های فراوانی برای خروج سازمان از لیست گروه های تروریستی انگلیس و اتحادیه اروپایی صورت گرفت که اخیرا به خروج نام آن از لیست گروه های تروریستی انگلیس و اتحادیه اروپایی منجر شد. اگر چه سازمان مجاهدین خلق در شرایط کنونی توانایی سازمان دهی و انجام عملیات نظامی در خاک عراق یا علیه ایران ندارد، اما بر اساس شواهد موجود درباره ارتباط نظامی– اطلاعاتی آن با بریتانیا و غرب و انتقال برخی از سران ارشد از پایگاه اشرف به پایگاه نیروهای آنان در عراق قبل از واگذاری مسئولیت آن به ارتش امکان حفظ ساختار نظامی سازمان وجود دارد. چنانکه در این زمینه حتی مسئولان انگلیسی و غربی تمایل خود را به سران ائتلاف ۱۴ مارس لبنان برای انتقال عناصر سازمان مجاهدین خلق به مناطق مشخص در لبنان برای مبارزه با حزب الله اعلام کرده اند تا از این طریق علاوه بر حفظ ساختار تشکیلات نظامی گروه، زمینه استفاده از آنان در صورت بروز جنگ داخلی در لبنان وجود داشته باشد.^[121]از سوی دیگر، سرویس های اطلاعاتی بریتانیا و هم پیمانان غربی هرگز خواهان خلع سلاح کامل سازمان مجاهدین خلق نیست. بنابراین امکان بسیج مجدد نیروها و مسلح شدن سازمان و تداوم فاز تروریستی فعالیت آن در صورت ایجاد شرایط مناسب وجود دارد. همچنین، اعضای سازمان، فعالیت های سیاسی خود را از طریق شورای ملی مقاومت درانگلیس و برخی دیگر از کشورهای غربی پیگیری می کنند. آنان با تأسیس دفاتر ظاهرا مستقل و متعدد در کشورهای بریتانیا و دیگر جوامع، حمایت های سیاسی دولت ها، نمایندگان و برخی از محافل و گروه ها را در این کشورها به دست می آورند. سازمان مجاهدین خلق با بهره گرفتن از دفاتر خود در کشورهای انگلیس و دیگر حامیان غربی، فعالیت های تبلیغاتی را علیه نظام جمهوری اسلامی ایران در قالب برپایی گردهمایی، راهپیمایی و تجمعات انجام می دهد که می توان موارد مذکور را ذیل چالش های مسالمت آمیز، در راستای خدشه دار نمودن مشروعیت نظام جمهوری اسلامی تلقی نمود. آنها برای تبلیغات رسانه ای بیشتر، از بی اطلاعی برخی شهروندان غربی نیز سوء استفاده کرده و حتی بودجه مالی حضور برخی از آنان در این تجمعات را پرداخت می کنند. چنانکه در یکی از تظاهرات های نمایشی آنان در پاریس، ده ها دانشجوی لهستانی با بودجه مالی سازمان به عنوان تفریح به پاریس رفته و در تظاهرات حضور داشتند.^[122]
یکی دیگر از مهم ترین توانایی های سیاسی – تبلیغاتی سازمان مجاهدین خلق، لابی های پارلمانی آن در جلب نظر برخی از نمایندگان مجالس کشورهایی همچون پارلمان انگلستان و غرب است. مهم ترین مسئله در مورد قدرت لابی های پارلمانی سازمان، بزرگ نمایی حمایت های نمایندگان انگلیس و آمریکایی، انتشار اکاذیب در این زمینه و حتی جعل امضای برخی از آنان است. این استراتژی سازمان، پس از آنکه نماینده و معاون کمیته روابط خارجی پارلمان اروپا، بارونز نیکلسون^[123]، مدارکی را در مورد جعل امضای تعدادی از نمایندگان توسط سازمان مجاهدین خلق به بخش مبارزه با کلاهبرداری در پلیس انگلیس تحویل داد، به استراتژی ارائه اعداد و آمارهای بدون نام و امضا در مورد حمایت شخصیت های سیاسی از آنها تغییر پیدا کرده است. لذا  مجاهدین خلق، همواره در تبلیغات خود بر آمارهای کلی از حمایت از سازمان مانند بیانیه ۷۰۰ عضو پارلمان اروپا، صدها سیاستمدار استرالیایی و اکثریت پارلمان بریتانیا، ۳۲۰ نماینده ایتالیا تأکید می کند(خدابنده، 1378: 4-33).
با وجود این،  مجاهدین به رغم سیاست های تبلیغاتی وسیع در خارج از کشور، جایگاهی در میان مردم ایران ندارد. مردم ایران،گروه منافقین را افرادی تروریست می دانند.علاوه بر حمایت های مالی گسترده رژیم صدام و برخی دولت های منطقه ای و انگلستان و آمریکا، بخشی از حمایت های مالی با شیوه های گوناگون و از طریق بخش مالی – اجتماعی و تأسیس انجمن های پوششی خیریه در کشورهای غربی و سوء استفاده از کودکان تهیه می شود. بنابراین، سازمان تحت پوشش بنیادهای خیریه، اجازه نامه فعالیت مالی- اجتماعی برای جمع آوری کمک های بنیادهای آوارگان یا پناهندگان، زنان، کودکان و جنگ زدگان را در کشورهای اروپایی به دست می آورد. تعداد اعضای بسیاری از انجمن های خیریه وابسته به سازمان، یک یا دو عضو است و اکثر این انجمن‌ها وجود خارجی نداشته و تنها یک نفر از مسئولین سازمان در خارج از کشور، سرپرستی آن را بر عهده دارد فعالیت های بسیاری از این انجمن ها پس از کلاهبرداری ها و اخاذی های شدید مالی توسط دادستانی‌های محل، تحت تعقیق و پیگرد قرار گرفته و پس از شکایت از انجمن ایران اید در انگلستان یا انجمن کمک به ایران در آلمان، فعالیت های این انجمن ها با مشکل مواجه شده است. انجمن ها و بنیادهای خیریه وابسته به سازمان در وقایعی مانند کریسمس، اعیاد مسیحی و زلزله بم با برپایی تجمعات بشردوستانه در کشورهای بریتانیا و دیگر جوامع غربی مبالغ بسیاری را به دست می آورند (Glenn,2005 :49-78).
علاوه بر بنیادهای خیریه، هم اکنون چندین بنیاد پوششی نیز در فعالیت های مالی سازمان همکاری می‌کنند. از اسامی این بنیادها که با عناوین مختلفی فعالیت می کنند، معمولا برای دریافت اجازه نامه فعالیت غیر انتفاعی مالی استفاده می شود (راستگو،1384: 345). بخش دیگری از هزینه های سازمان از طریق شراکت با باندهای فروش مواد مخدر و قاچاق انسان و پولشویی در اروپا تأمین می شود. یکی از مهمترین استراتژی های سازمان مجاهدین خلق از ابتدای تأسیس تا کنون، برقراری ارتباط با دولت ها، جنبش ها و سازمان های منطقه ای و بین المللی در راستای منافع و اهداف سازمان بوده است. این مسئله، که یکی از علل اصلی تداوم فعالیت های تروریستی سازمان تاکنون بوده است، از طریق ارتباط با قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای پیگیری شده است.در این زمینه، به دلیل گرایش های مارکسیستی – لنینیستی سازمان، تمایل سازمان به شوروی از ابتدا وجود داشت، به گونه ای که بزرگ‌ترین چالش که در اوایل سال ۱۳۵۸ میان نظام جمهوری اسلامی ایران و سازمان به وجود آمد، در ارتباط با دستگیری محمدرضا سعادتی، یکی از کادرهای اصلی سازمان، به دلیل جاسوسی برای شوروی و ارائه برخی اسناد و اطلاعات محرمانه ساواک در مورد سرلشکر مقربی به یکی از جاسوسان کا.گ.ب بود(کوشکی،1387: 168).در اواخر سال ۱۳۵۹ مسعود رجوی تلاش کرد سازمان مجاهدین خلق را به عنوان جایگزین نظام جمهوری اسلامی در میان کشورهای غربی مطرح کند. بر این اساس، با ورود سازمان به مقابله مسلحانه علیه نظام در سال ۱۳۶۰، برخی از کشورهای غربی و در صدر آنان انگلستان، فرانسه و آمریکا میزبان این سازمان شدند و عملا فرصت های فراوانی را در اختیار سازمان قرار دادند(بنیاد نظری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران ،1385: 575).
با خروج نیروهای سازمان از ایران و تداوم جنگ تحمیلی، رژیم صدام، متحد اصلی و استراتژیک آنها در منطقه شد و پایگاه های این سازمان نیز به عراق منتقل شد. صدام حمایت های وسیع سیاسی، تبلیغاتی، نظامی و اقتصادی از سازمان را در دستور کار خود قرار داده بود. بر اساس فیلمی که شبکه الجزیره در ۳۰ دسامبر ۲۰۰۳ پخش کرد، ملاقات هایی میان مقامات امنیتی صدام با مسعود رجوی وجود داشته که سازمان در ازای دریافت پول و سلاح، به ترور و کشتار اهداف تروریستی که توسط مسئولان سرویس امنیتی عراق انتخاب شده بودند مبادرت کرده است. از سوی دیگر، اردن، از دیگر وابستگان انگلیسی– غربی بود که مجاهدین خلق ارتباطات نزدیکی با آن کشور برقرار کرده بود. در پرتو ارتباط سازمان با رژیم بعثی عراق در خلال جنگ تحمیلی، روابط سازمان با اردن نیز توسعه یافته و سازمان با تأسیس دفتر خود در اردن، روابط نزدیک و خصوصی با ملک حسین برقرار کرد. به گونه ای که انتقال اعضای سازمان از عراق به خارج، از طریق اردن صورت می گرفت. این روند در مورد انتقال فرزندان اعضای سازمان در جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ نیز اجرا شد(راستگو،1384: 318).
انگلستان و غرب در همکاری های صورت گرفته میان سازمان مجاهدین خلق علاوه بر همکاری با عراق و اردن، تعاملاتی با سایر کشورهای منطقه خاورمیانه نیز داشته است. این کشورها پس از همکاری سازمان با عراق در جنگ کویت، سازمان را در انزوا قرار داده و هرگونه روابط با آن را در مواضع رسمی خود تحریم کرده اند و از این رو تنها همکاری برخی اشخاص و محافل خاص در تعدادی از کشورهای عربی مانند عربستان، امارات یا اردن و حمایت مالی از سازمان ادامه داشته است. از جمله بندر بن سلطان، دبیر شورای امنیت ملی عربستان چندی پیش ۷۵۰ هزار دلار به سازمان کمک کرد. در این میان، همکاری های سازمان و رژیم اشغالگر قدس پس از اعلام مبارزه مسلحانه با جمهوری اسلامی به دلیل هدف مشترک آنان برای مبارزه با نظام ایران هماهنگ شده و تاکنون نیز به صورت پنهانی ادامه داشته است.در این میان، سازمان از حمایت برخی از مراکز صهیونیستی آمریکا مانند “انستیتوی واشنگتن برای سیاست گذاری خاور نزدیک یا موسسه آمریکن اینترپرایز که از نئومحافظه کاران حامیان این رژیم هستند برخوردار شده است. این موسسات و به ویژه اشخاصی مانند مایکل لدین^[124] سازمان مجاهدین خلق را بهترین گزینه جایگزین برای حکومت ایران می دانند و با برگزاری گردهمایی های مختلف به دنبال تغییر نظام حکومتی در ایران هستند.مهم ترین مسئله در مورد روابط رژیم اشغالگر قدس وسازمان مجاهدین خلق که همگی با هماهنگی و حمایت بریتانیا و آمریکا صورت پذیرفته است، ارائه اطلاعات دستکاری شده و جعلی هسته ای ایران به سازمان مجاهدین از سوی سازمان های اطلاعاتی رژیم مذکور بوده است. این موضوع از سوی اسکات ریتر، بازرس پیشین تسلیحات هسته ای در کتابش در سال ۲۰۰۶ به تصریح مطرح شده و منبع اصلی افشاگری کذب سازمان از تأسیسات هسته ای ایران، منابع اطلاعاتی رژیم صهیونیستی اعلام شده است.در واقع،رژیم صهیونیستی از این طریق در صدد تقویت جایگاه تبلیغاتی سازمان به عنوان تغذیه کننده اطلاعاتی غرب علیه نظام جمهوری اسلامی ایران و در نتیجه افزایش ارزش این سازمان برای غرب بوده است. سازمان مجاهدین خلق با برخی کشورهای اروپایی نیز روابط ویژه و پیچیده ای داشته است. در این میان، به دلیل استقرار سازمان و شورای ملی مقاومت در فرانسه در خلال سال های ۶۰ تا ۶۵ روابط گسترده‌ای میان آنها و این کشور وجود داشته است، چنانکه رجوی در مذاکراتش با طاهر جلیل حبوش^[125]، رئیس سازمان کل اطلاعات عراق، با اشاره به روابط دیرینه اش با فرانسه تأکید کرده است:” همان گونه که اطلاع دارید من در سال های ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۶ در پاریس بودم. در آن سال ها به ما تروریست نمی گفتند، هر چند کاخ سفید و کاخ الیزه می دانستند. با کاخ الیزه هم ارتباط داشتم، می‌دانستند که چه کسی حزب جمهوری را در ایران منفجر کرد و چه کسی و چرا عملیات علیه رئیس جمهور و علیه رئیس الوزرای ایران انجام داد. آنها می دانستند و خوب هم می دانستند، ولی صفت تروریست هم به ما نزدند" (گروهک منافقین و جنگ تحمیلی،نشریه پیام انقلاب ،1362: 643).علاوه بر فرانسه، سازمان در ایتالیا، آلمان و کشورهای حوزه اسکاندیناوی، فعالیت های سیاسی، تبلیغاتی و مالی داشته است.همچنین باید افزود که روابط انگلیس و سازمان مجاهدین خلق به علل مختلفی بسیار مبهم و پیچیده بوده است. بخشی از مهم ترین تحولات روابط انگلیس و سازمان را می توان به شرح زیر برشمرد:
- دولت بریتانیا از سال ۱۹۸۷ به طور رسمی روابط و تماس هایی با سازمان مجاهدین خلق برقرار می‌کند که بعدها هدف از این ارتباطات را کسب اطلاع از اوضاع ایران اعلام می‌کند.
- در ۱۹ ژوئن ۱۹۹۸، ۱۳۸ نفر از نمایندگان پارلمان انگلیس طی نامه ای به وزیر خارجه این کشور خواستار استفاده از سازمان مجاهدین خلق در اقدام علیه جمهوری اسلامی ایران شدند.
- هماهنگی عملیات فروغ جاویدان با دولت بریتانیا از طریق سفر یکی از اعضای مرکزی سازمان مجاهدین خلق، به این کشور و حضور در یکی از کمیسیون های تخصصی پارلمان انگلیس سه روز قبل از عملیات در ۲۲ ژوئیه ۱۹۸۸ صورت می گیرد.
- قسمتی از فرودگاه های انگلیس وآمریکا در یک همکاری نظامی گسترده قبل از عملیات مرصاد به مدت سه روز برای انتقال نیرو به عراق در اختیار سازمان قرار گرفت.
- افزایش همکاری های اطلاعاتی – جاسوسی سازمان با بریتانیا پس از پایان جنگ تحمیلی و عدم حمله به قرارگاه های آن در عراق در خلال حمله مشترک انگلیس وآمریکا به این کشور در جنگ کویت در ۱۹۹۱.
- در سال ۱۹۹۴ کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان انگلستان از وزارت خارجه این کشور خواست گزارشی علنی و رسمی در مورد سازمان مجاهدین خلق ارائه دهد. این گزارش گروهک مجاهدین را گروهی ارزیابی کرده که ماهیتی تروریستی دارد.
- در سال ۲۰۰۲، ۱۵۰ عضو کنگره در نامه ای به وزارت خارجه خواستار حذف نام سازمان از فهرست گروه های تروریستی شدند.
- در ژانویه ۲۰۰۵ اخباری مبنی بر استفاده از سازمان مجاهدین خلق توسط انگلستان جهت جمع آوری اطلاعات در عراق منتشر شد.
- در فوریه ۲۰۰۵ اخباری در مورد تلاش دولت بریتانیا برای استفاده از نیروهای سازمان به عنوان جاسوس برای کسب اطلاع از ایران و به ویژه برنامه هسته ای آن منتشر شد.
- در سال ۲۰۰۷ اخباری در مورد استفاده از نیروهای سازمان مجاهدین خلق توسط انگلستان در سرکوب ناآرامی‌های نجف و شهرک صدر منتشر شد.
- تحولات سیاسی واجتماعی داخلی ایران پس از انتخابات ریاست جمهوری در خرداد 1388زمینه توجه بیشتر برخی از مقامات انگلیسی و غربی برای سرمایه گذاری بر این سازمان را در راستای افزایش فشار بر ایران به وجود آورده است. این مسئله سبب شده است اخیرا برخی از نمایندگان کنگره در انگلیس و آمریکاخواستار حذف نام سازمان از لیست گروه های تروریستی آن کشورها شوند.یک علت پیچیدگی و تناقض رفتار انگلیس و غرب در قبال سازمان مجاهدین خلق، رویکردهای متفاوت موافقین و مخالفین سازمان در این کشوراست(انقلاب اسلامی و توطئه در دهه نخستین(کودتای نوژه)، 1383: 100-144). وزارت دفاع و برخی از سیاست مداران نومحافظه کارانگلیس و حتی آمریکایی مهم ترین موافقین و حتی همکاران و هم پیمانان سازمان مجاهدین خلق در این جوامع به شمار می روند چرا که به عقیده آنان اولا سازمان مجاهدین خلق جایگزین مناسب و دمکراتیکی برای حکومت ایران محسوب می شود. در واقع این نگاه برآمده از استراتژی تغییر نظام ایران است. در ثانی، در یک نگاه کارکردگرایانه، این سازمان ابزار مناسبی در چانه زنی با ایران محسوب می شود. سوما، این گروهک تنها گروه نظامی اپوزیسیون ایران است که با همکاری انگلستان و دیگر هم پیمانانش توانایی بی ثبات سازی ایران را دارد. چهارما، سازمان مجاهدین خلق، توانایی جاسوسی اطلاعاتی درباره ایران و به ویژه در قبال برنامه هسته ای آن را دارد (Ebtekar& read,2000: 15-53).
از سویی دیگر وزارت های خارجه انگلیس و آمریکا و سازمان های اطلاعاتی دو کشور ظاهرا از مخالفین تغییر سیاست کشورهای مذکور در قبال سازمان و همکاری با آن هستند، چراکه از نظر آنان: اولاسازمان مجاهدین خلق جایگاه بسیار حاشیه ای و ضعیفی داشته و از هیچ گونه حمایت مردمی داخلی در ایران برخوردار نیست. ثانیاسازمان به دلیل اقدامات تروریستی و ماهیت سازمان گونه، همچنان تهدیدی علیه اعتبار و وجهه بین‌المللی آنان محسوب می شود. ثالثا، اطلاعات ارائه شده توسط سازمان از نظر آنان غیر قابل اعتماد بوده و از دقت لازم نیز برخوردار نیست. در مجموع، با توجه به ناکامی های انگلیس و غرب در ایجاد وحدت در میان گروه های اپوزیسیون ایرانی، شکست طرح های انقلاب مخملی^[126] در ایران و تردیدهای رهبران سیاسی انگلیسی و غربی نسبت به حمله نظامی به ایران، به نظر می رسد به رغم اختلافات موجود در میان آنان در قبال سازمان، زمینه توجه و سرمایه گذاری جدید روی گروه سازماندهی شده ای که پتانسیل های لازم برای اقدامات تروریستی علیه حکومت ایران را دارد فراهم شده است. بر این مبنا این سازمان دوباره در میان نومحافظه کاران طرفدارانی پیدا کرده است(Cafarella,2005: p10-31).
بند2- جبهه نجات ایران:
از دیگر گروه های سلطنت طلب مخالف با نظام جمهوری اسلامی که چندین سال در خارج از کشور با حمایت های مالی و تبلیغاتی سازمان های اطلاعاتی انگلستان، رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا به موجودیت خود ادامه داد، جبهه نجات ایران بود که علی امینی مهره سر سپرده انگلستان و غرب آن را برای احیای سلطنت پهلوی و بر تخت نشاندن ولیعهد پهلوی دوم، راه اندازی کرده بود. جبهه نجات ایران بسان سازمان مجاهدین خلق با هدف قرار دادن تزلزل در امنیت و ثبات در داخل شرایط را جهت ایجاد بی ثباتی های سیاسی هرچه بیشتر سوق می داد، لذا حسین فردوست در کتاب خود در مورد امینی و خوش خدمتی های وی به دولت انگلستان چنین می گوید"خانواده امینی، خانواده ای معروف و گسترده ای هستند که از زمان قاجار با انگلیسی ها زد و بند داشتند. بعدها برخی از اعضای این خانواده از گود سیاست بر کنار شدند اما علی امینی باقی ماند که پیشرفت کرد. در اینکه علی امینی توسط انگلیسی ها به آمریکایی ها وصل شد تردیدی نیست . علی امینی در کابینه سپهبد فضل الله زاهدی(پس از کودتای 28 مرداد 1332 ) وزیر دارایی شد و قرار داد معروف “امینی - پیج” را با کنسرسیوم چند ملیتی بست و به شرکت نفت انگلیس هم غرامت کامل پرداخت"(فردوست، 1369: 253).
پس از پیروزی انقلاب اسلامی و فرار گروهی از سلطنت طلبان به خارج، جبهه نجات ملی در آبان ماه 1358 اعلام موجودیت کرد و علی امینی با دریافت حمایت های همه جانبه از انگلیس و دیگر همکاران غربی، به عنوان رییس تشکیلات شروع بکار نمود. نویسنده کتاب سر گذشت خاندان پهلوی در دوران آوارگی، در باره جبهه نجات می نویسد"جبهه نجات به رهبری دکتر امینی، بودجه مشخص و مستقلی از جانب سازمان های اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا داشت.جبهه نجات که در ابتدا می خواست در بر گیرنده کلیه نیروها باشد، به تدریج با عدم استقبال نیروهای دیگر و فعالیت شهریار آهی، بیشتر به سوی سلطنت طلبان روی آورد. به هر حال، بر عکس تیمسار اویسی که به طرح های نظامی می اندیشید، بخش اصلی فعالیت جبهه نجات را کار سیاسی تشکیل می داد .روزنامه ایران و جهان را منتشر می کردند و رادیو جبهه نجات را در اختیار داشتند و چون فعالیت آنان با نوع فعالیت های شاپور بختیار که مدعی مشروطه سلطنتی بود همخوانی داشت، لذا بختیار هم بیشترین مراوده را با این مجموعه داشت. قرار بود که فرح از پنج میلیون دلاری که از اشرف گرفته بود، بیشتر هزینه رادیو نجات را تامین کند که به دلایلی که نمی دانم چنین نکرد. بعد قرار شد رضا(فرزند محمدرضا شاه پهلوی) ماهی صد هزار دلار از طریق کامبیز آتابای که مسولیت آن را داشت به رادیو بدهد. چند ماهی از جانب رضا به این رادیو پول می دادم تا آنکه از فعالیت رادیو و نحوه خرج پول نزد رضا شکایت شد و پس از مدتی کمک شاهزاده به آن قطع شد. اما این رادیو بودجه ای مستقل از این کمک هم داشت و ظاهرا سازمان های اطلاعاتی بریتانیا و آمریکا خرج آن را تامین می کرد. از جمله دکتر امینی از بودجه ماهیانه یک صد و هشتاد هزار دلاری که سازمان های مذکورجهت فعالیت های جبهه نجات در اختیارش گذاشته بود، ماهیانه بیست هزار دلار به این رادیو می پرداخت. ولی با گذشت زمان و آزمودن اطلاعات داده شده ازسوی جبهه نجات، آمریکایی و هم پیمانان همیشگی شان یعنی انگلیسی ها متوجه شدند که امینی و یارانش بیرون از گود هستند و اطلاعاتشان غلط، دست دوم و بی ارزش است و ادعاهایشان عموما گزافه ای بیش نیست و ماهی یکصد و هشتاد هزار دلار پولی که سازمان سیا به آنها می دهد حیف و میل می شود. لذا در صدد اصلاح کار برآمدند و به جستجوی فرد مناسبی که جانشین امینی باشد در میان سلطنت طلبان بر خاستند، تا آنکه دکتر گنجی را که از دیر باز با آنان سر و سری داشت بر گزیدند". سر انجام، این گروه توسط منوچهر گنجی که مسئول اجرایی نجات بود منحل شد و سازمان درفش کاویانی بجای آن اعلام موجودیت کرد(احسانی نیا،1391: 8-13).
بند3- گروه درفش کاویانی:یکی از گروه هایی که با هدایت و حمایت انگلستان و غرب در جهت مبارزه با نظام جمهوری اسلامی ایران بوجود آمد، گروه درفش کاویانی بود^[127]. رییس پایگاه های اطلاعاتی انگلستان در تهران طی سال های 1356 الی 1359، در طی یک مصاحبه تلویزیونی با شبکه بی.بی.سی اظهار داشت"سازمان اطلاعاتی که در داخل ایران ضربه خورده بود، سیاست خود را به پشتیبانی از نیروهای مخالف دولت ایران تغییر داد.همچنین مهمترین گروه ایرانی که توسط سازمان های ما حمایت می شود درفش کاویانی است"سازمان درفش کاویانی در اوایل نیمه دوم سال 1365 پس از به بن بست رسیدن جبهه نجات ایران، اعلام موجودیت نمود(وقوفی،1392: 1-3).

• ر.ک ابوجعفر محمد بن جریر طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۹، ص۱۲۴؛ جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج۳، ص۱۷۳٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۹، ص۵۷ ↑

• ر.ک جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج۴، ص۴۶ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۱، ص۳۳۰٫ ↑

• «و هر آینه ما پیشینیان شما را مى‏دانیم و پسینیان را هم مى‏دانیم». (حجر: ۲۴) ↑

• جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج ۴، ص ۹۷٫ ↑

• سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۲، ص۱۴۹٫ ↑

• «…برادرانى بر تخت هایى رویاروى هم‏اند…». (حجر: ۴۷) ↑

• ر.ک جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج ۴، ص ۱۰۱٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۲، ص۱۷۷٫ ↑

• «…و نیز هر که در آنجا کجروى و ستمکارى- آزار مردم- خواهد او را از عذابى دردناک بچشانیم». (حج: ۲۵) ↑

• ر.ک جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج ۴، ص ۳۵۱٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۴، ص۳۷۷٫ ↑

• «تا چون ناز و نعمت پروردگانشان را به عذاب بگیریم…». (مؤمنون: ۶۴) ↑

• ر.ک جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج ۵، ص ۱۲٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۵، ص۵۱٫ ↑

• «…و تو کسانى را که در گورند- مرده‏دلان کافران- نشنوانى». (فاطر: ۲۲) ↑

• ر.ک جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج ۵، ص ۲۴۹٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۷، ص۳۹٫ ↑

• «تو را از روز رستاخیز مى‏پرسند که هنگام آمدن آن کى خواهد بود؟». (نازعات: ۴۲) ↑

• ر.ک جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج ۶، ص ۳۱۴٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۲۰، ص۱۹۷؛در بیان سند روایت بالا، سیوطی به «ضعف سندی» آن نیز اشاره می کند و شاید این مسئله نیز، عاملی در عدم پذیرش علامه باشد. ↑

• «و هیچگاه بر هیچ یک از آنها که بمیرد نماز مکن و بر گورش مایست…». (توبه: ۸۴) ↑

• • «خواهى برایشان آمرزش بخواه یا برایشان آمرزش مخواه…». (توبه: ۸۰) ↑

• ر.ک علی بن احمد واحدی، اسباب انزول القرآن، ص۲۶۱؛ جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج ۳، ص ۲۶۶٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۹، ص ۳۶۷٫ ↑

• «پُرسنده‏اى عذابى را که بودنى- واقع شدنى- است درخواست نمود». (معارج: ۱) ↑

• « و [یاد کن‏] آنگاه که گفتند: خدایا، اگر این- قرآن- راست و درست است از نزد تو، پس بر ما سنگهایى از آسمان ببار…». (انفال: ۳۲) ↑

• جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج ۶، ص ۲۶۴؛ مشابه این حدیث از ابن عباس نقل شده است. با این تفاوت که او به نزول آیه در مکه تصریح نکرده است. (ر.ک جلال الدین سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج ۶، ص ۲۶۴) ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۲۰، ص۱۱٫ ↑

• «مردان بر زنان کارگزاران و سرپرستانند…». (نساء: ۳۴) ↑

• عبدالرحمان بن محمد[ابن ابی حاتم] التفسیر القرآن العظیم،ج۳، ص ۹۴۰؛ اسماعیل بن عمرو دمشقی [ابن کثیر]، التفسیر القرآن العظیم، ج۲، ص۲۵۶؛ جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج ۲، ص ۱۵۱٫ ↑

• «…پس اگر از شما فرمان بردند، راهى- بهانه‏اى- بر آنان- براى ستم و آزار- مجویید…». (نساء: ۳۴)؛ ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۴، ص۳۴۹٫ ↑

• «…آنگاه که گفتند: خدا بر هیچ آدمى هیچ چیز نفرستاد…». (انعام: ۹۱) ↑

• ر.ک عبدالرحمان بن محمد[ابن ابی حاتم] التفسیر القرآن العظیم،ج۴، ص۱۳۴۲؛ ابوجعفر محمدبن جریر طبری،جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۷، ص۱۷۷؛ جلال الدین سیوطی، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج۳، ص۳۹٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۷، ص۳۰۴٫ ↑

• «و آنها- یعنى خدایان مشرکان- را که به جاى خداى یکتا مى‏خوانند دشنام مدهید…». (انعام: ۱۰۸) ↑

• ر.ک ابوجعفر محمد بن جریر طبری،الجامع لأحکام القرآن، ج‏۷، ص۲۰۸٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ص۳۲۴؛ جهت مشاهده نمونه های دیگر رجوع کنید: سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۳، ص۱۱۸ و ص ۲۶۹/ ج‏۵، ص ۳۶۰ و ص ۳۸۶/ ج‏۶، ص ۱۱۶ / ج‏۹، ص۱۸۴وص ۳۴۶ و ص۳۴۵و ص۴۰۶/ ج‏۱۳، ص ۲۱۲/ ج‏۱۷، ص ۶۹/ ج‏۱۸، ص۳۶٫ ↑

• «و کسانى را که در راه خدا کشته شدند مرده مپندار، بلکه زندگانند…». (آل عمران: ۱۶۹) ↑

• ر.ک ابوجعفر محمدبن جریر طبری، جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۱۱۳؛ اسماعیل بن عمرو دمشقی[ابن کثیر]، التفسیر القرآن العظیم، ج۲، ص۱۴۱؛ جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج ۲، ص ۹۵٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۴، ص۷۱٫ ↑

• «آنان که جز او دوستان و سرپرستانى گرفتند [گویند:]… ما آنها- بتان- را نمى‏پرستیم مگر براى اینکه ما را به خدا نزدیک سازند». (زمر: ۳) ↑

• جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور،ج ۵، ص۳۲۲٫ ↑

• ر.ک سیدمحمدحسین طباطبایی،المیزان فی تفسیر القرآن، ج‏۱۷، ص۲۴۴٫ ↑

• «[آیا آن کافر ناسپاس بهتر است‏] یا کسى که در ساعات شب در حال سجده‏». (زمر: ۹) ↑

• ر.ک جلال الدین سیوطی،الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج ۵، ص ۳۲۳٫ ↑

نماد معاملاتی شرکت فعال و بیش از ۴ ماه در سال توقف نماد معاملاتی نداشته باشد.
اطلاعات مالی شرکت در دوره مورد مطالعه در دسترس باشد.
بر این اساس، دوره تحقیق شامل ۵ سال متوالی و از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ می‌باشد و روش نمونه‌گیری است.
۱-۹- روش و ابزار گردآوری اطلاعات
در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای استفاده شده است. مبانی نظری و پژوهش‌های انجام‌شده مورد استفاده قرارگرفته و همچنین مطالعات کتابخانه‌ای به منظور کشف متغیرها، عوامل مؤثر و ارائه فرضیه‌ها انجام گرفته است.

برای جمعآوری اطلاعات مورد نیاز از روش های کتابخانهای استفاده‌شده و ابزارهای جمعآوری اطلاعات عبارت‌اند از :

1. 1. مقالات خارجی و فارسی علمی پژوهشی منتشرشده در مجلات ISI و مجلات علمی پژوهشی.

1. 1. اطلاعات موجود در کتابخانه سازمان بورس اوراق بهادار تهران و سایت بورس اوراق بهادار تهران و گزارش‌های مالی شرکت‌های فعال.

1. 1. اطلاعات موجود در سایتهای اینترنتی www. magiran. ir، www. rdis. ir، www. sid. ir، www. emeraldinsight. com، www. elsevier. com

1. 1. مراجعه به منابع علمی و رساله‌هایی که در این زمینه کار شده است.

1. 1. استفاده از بانک اطلاعاتی (تدبیر پرداز، ره آوردنوین، دناسهم. . . . ) جهت استخراج داده‌های تحقیق.

۱-۱۰- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
ابزارهای گردآوری اطلاعات در این پژوهش، بانکهای اطلاعاتی، اطلاعات استخراج‌شده از گزارش‌شده مالی شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران و خصوصاً منابع اینترنتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران می‌باشد.
اطلاعات پس از جمع‌ آوری، پردازش‌شده و آنگاه توسط نرم‌افزارهای Excelو SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد.
با توجه به اینکه در تحقیق حاضر به منظور پاسخگویی به سؤالات تحقیق از مدل معادله‌ی رگرسیون و نیز محاسبه‌ی همبستگی و رابطه‌ی بین متغیرهای مستقل و وابسته استفاده شده است; لذا لازم است شرایط پنج‌گانه‌ی استفاده از تحلیل‌های رگرسیونی نیز مورد بررسی قرار گیرد:
اول مقیاس اندازه‌گیری همه‌ی متغیرها حداقل رتبه‌ای باشد. دوم اینکه توزیع مقادیر متغیر وابسته نرمال باشد که این کار با آزمون کولموگروف-اسمیرنف بررسی می‌شود. سوم اینکه وجود رابطه‌ی خطی بین متغیرها با آزمون تحلیل واریانس (ANOVA) و محاسبه‌ی آماره Fبررسی می‌شود، چهارم مستقل بودن مشاهدات از یکدیگر که این موضوع با آزمون دوربین واتسون مورد بررسی قرار خواهد گرفت. پنجم این که مدل رگرسیون خطی، مناسب بوده است که این کار با بهره گرفتن از ضریب همبستگی ® و ضریب تعیین (R Square) آزمون و مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۱-۱۱- تعریف مفاهیم و متغیرهای تحقیق
یکی از نخستین اقداماتی که در فرایند حل یک مسئله تحقیقی لازم به نظرمی رسد این است که اصطلاحات مهمی که درگذاره آن مسئله آمده، به گونه عملیاتی تعریف شود (خاکی، ۱۳۸۴).
عدم تقارن اطلاعاتی:
به وضعیتی اطلاق می شود که در آن یکی از طرفین معامله، اطلاعات بیشتری را نسبت به طرف مقابل در اختیار داشته باشد. این امر به علل مختلف، از جمله وجود معاملات و اطلاعات محرمانه به وقوع می‌پیوندد.
دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام (Spread):
عبارت از میانگین اختلاف قیمت‌های پیشنهادی خرید و فروش سهام است.
اقلام تعهدی ( Accruals):
منظور از اقلام تعهدی، اقلامی از درآمدها و هزینه‌های یک واحد انتفاعی است که غیر نقدی بوده و سود را تحت تأثیر قرار می‌دهند.
خطای پیش‌بینی سود (EP):
تفاوت بین سود پیش‌بینی‌شده هر سهم با سود واقعی هر سهم می‌باشد.
اعلان سود:
عبارت است از اعلان سود پیشنهادی هر سهم که از طریق اطلاعیه‌های سازمان بورس و اوراق بهادار تهران به اطلاع عموم رسانده می شود (وطن‌پرست، ۱۳۸۴).
۱-۱۲- ساختار کلی تحقیق
تحقیق حاضر در پنج فصل ارائه خواهد شد:
در فصل اول ما به بیان موضوع، ضرورت و اهمیت انجام تحقیق، اهداف علمی و کاربردی تحقیق و به صورت خلاصه به بیان چارچوب نظری و تعاریف عملیاتی واژهها و اصطلاحات تخصصی بکار رفته در تحقیق.
در فصل دوم ضمن مروری فشرده بر ادبیات موضوع تحقیق، سوابق داخلی و خارجی انجام‌شده در این زمینه مورد بررسی قرار میگیرد.
فصل سوم اختصاص دارد به روش‌شناسی تحقیق شامل توضیحات در زمینه جامعه و نمونه آماری، روش تحقیق و روش تجزیه و تحلیل داده ها و در آخر فصل سوم به تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق و روش آماری آزمون فرضیات خواهیم پرداخت.
در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه های تحقیق توسط روش های آماری مناسب پرداخته شده است.
در فصل پنجم ضمن بیان خلاصهای از موضوع تحقیق و روش تحقیق، نتایج آزمون فرضیات تحلیل خواهد شد. همچنین پیشنهاداتی که میتواند در تحقیقات آتی مورد استفاده قرر گیرد، ارائه میشود.
۱-۱۳- خلاصه فصل
در انجام هر پژوهشی یکی از مهم‌ترین بخشها، ارائه طرح تحقیق (کلیات) مناسب میباشد. در این فصل سعی شده تا با بیان قسمت‌های مختلف مطالعه انجام‌شده، طرحی از آن ارائه گردد. بدین منظور، در این فصل با بیان مقدمهای کلیات طرح تحقیق مشخص گردیده و در ادامه به بیان مسئله و چارچوب نظری، اهداف علمی و کاربردی تحقیق، دلایل و ضرورت انجام تحقیق، فرضیات و خلاصهای از روش تحقیق پرداخته شده است. در انتها تعاریف واژگان کلیدی و ساختار کلی تحقیق ارائه‌شده است.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مقدمه
مبانی نظری تحقیق
ادبیات تحقیق
پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
اطلاعات حسابداری این امکان را فراهم می‌سازد تا سرمایه‌گذاران به ارزیابی سود و توان بالقوه رشد و همچنین ریسک ناشی از سیاست‌های سرمایه‌گذاری شرکت بپردازند. از میان همه اطلاعات حسابداری که به طور منظم توسط شرکت در طول یک سال مالی گزارش می شود، سود خالص آیتمی است که برای سهامداران اهمیت خاصی دارد. همچنین سود خالص اساس محاسبه سود سهام می باشد. کیفیت بالای اطلاعات حسابداری برای سرمایه‌گذاران مفید است چرا که این اطلاعات بر قیمت سهام و حجم فعالیت شرکت تاثیر می‌گذارد. طبق فرضیه بازار کارا، قیمت سهام بشدت تحت تاثیرتمام اطلاعات در دسترس قرار می‌گیرد و از این رو منعکس‌کننده تمام اطلاعات حسابداری است. محققانی چون کوثری، ^[۱۲]( ۲۰۰۱) در خصوص رابطه بین اطلاعات حسابداری و قیمت سهام و بامبرو همکاران^[۱۳](۲۰۱۱ )به تحقیق درباره اطلاعات حسابداری و حجم معاملات پرداخته‌اند. با این حال، چند رویداد نامطلوب این فرضیه را زیر سؤال قرار داده و سرمایه‌گذاران به این معتقدند که اطلاعات حسابداری ممکن است محتوایی ضعیف و یا دارای محتوایی قوی باشد. برتراند و همکاران ^[۱۴]( ۲۰۱۳ ) برخی از مطالعات نشان می‌دهد، اختلاف در میان تفاسیر و اطلاعات سرمایه‌گذاران عدم تقارن اطلاعاتی را به وجود می‌آورد. عدم تقارن اطلاعات به حالتی اطلاق می شود که یکی از طرفین مبادله کننده کمتر از طرف دیگر در مورد کالا یا وضعیت بازار، اطلاعات داشته باشد؛ به عبارت دیگر توزیع اطلاعات بین کلیه استفاده‌ کنندگان از اطلاعات، ناهمسان باشد. عدم تقارن اطلاعاتی شکاف ارزش ذاتی سهام باارزش مورد انتظار سهامداران را موجب خواهد شد. (هاشمی، ۱۳۸۱) سطح پیش‌بینی سود خالص و اجزای آن به احتمال زیاد نقش عمده‌ای در عدم تقارن اطلاعاتی در میان سرمایه‌گذاران دارد، با این حال، این ارتباط بستگی به ویژگی‌های سهامداران نهادی دارد. این مطالعه به بررسی اثرات اعلام سود میان‌دوره‌ای و سالانه بر عدم تقارن اطلاعاتی می‌پردازد.
این تحقیق به ما امکان می‌دهد که به مقایسه سرمایه‌گذاران نهادی شرکت بپردازیم تا تاثیر کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سرمایه‌گذاران خارجی در زمان اعلام سود رابدست آوریم. ما به بررسی تصمیمات سرمایه‌گذاران نهادی مختلف به منظور فراهم آوردن شواهد در مورد نقش اعلامیه‌های سود در کاهش عدم تقارن اطلاعات و برخی از مطالعات بررسی تاثیر کیفیت اطلاعات حسابداری در خطای پیش‌بینی سود با توجه به اعلام سود می‌پردازیم. براون ^[۱۵](۲۰۰۷)به طور تجربی نشان دادند که عدم تقارن اطلاعات تأثیری منفی بر کیفیت گزارش سود سالانه دارد. افلک و همکاران^[۱۶]( ۲۰۰۲ ) بررسی رابطه بین سود پیش‌بینی و تغییرات هزینه‌های غیرقابل‌پیش‌بینی زمانی که سود اعلام می شود، می‌پردازد. همچنین یان^[۱۷]( ۱۹۹۸) به صورت تجربی نشان داد که افزایش در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام قبل از اعلام سودبه اندازه شرکت و حجم فعالیت مرتبط است. افزایش در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام قبل از اعلام سود ممکن است تاثیر مثبت در نوسانات سودبازار داشته باشد. با این حال، این تحقیق تغییر عمق بازار در اعلام سودرا نیزدر نظر می گیرد. مان^[۱۸]( ۱۹۹۶) وکاواجز^[۱۹]( ۱۹۹۹) تأکیدبر عمق بازار به عنوان یک راه برای بازاریابان برای محدود کردن بعضی از تصمیمات بر اساس اطلاعات محرمانه دارند. دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، به عنوان یک شاخص سطح اطلاعات بین سرمایه‌گذاران وعدم تقارن اطلاعاتی، باید قبل ازانتشار افزایش و پس از آن کاهش یابد. به همین ترتیب، عمق بازار وابستگی به تصمیمات درمورد کاهش انتشار دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش را سهام دارد. براساس این تئوری بایدقبل وبعداعلان آن عمق بازار را افزایش دهد. توافق دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام پیش‌بینی در اعلام سود نیز به کیفیت اطلاعات مالی بستگی دارد. کانا گراتن وهمکاران (^[۲۰]۲۰۰۵ ) به بررسی ارتباط بین اعلان سودو دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و عدم تقارن اطلاعاتی می پردازند. نتایج نشان می دهد که بازاریابان دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را گسترش و عمق بازار را کاهش می دهند. پس از اعلام سود اگر آنها را با ریسک تجاری ناشی از تصمیمات سرمایه‌گذاران مطلع مواجه شوند، باعث می شودکه عدم تقارن اطلاعاتی به سطح بالاتری برسد، این پژوهش با بهره گرفتن از یک رویکرد تطبیقی ​​را برای فرضیه همگرایی، از جمله دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و عمق بازار استفاده می کند. مطالعه همزمان دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و عمق بازار اجازه خواهد داد که پدیده های ناشی از عدم تقارن اطلاعات ناشی از اختلاف زمانی در پیش‌بینی دوره اعلام سودمورد مطالعه قرار گیرد. در این تحقیق ما ابتدا به مطالعه عدم تقارن اطلاعاتی و دامنه و عمق بازار و تاثیر اعلام سود برآن می پردازیم و سپس تاثیر سه ویژگی گزارشگری در اعلامیه سود به نام های خطای پیش‌بینی سود، اقلام تعهدی و هزینه‌های غیرقابل‌پیش‌بینی را بر دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و عمق بازار را می‌سنجیم. )فرانکویز و کوبیری ،۲۰۱۳)

دنیا طلبان ز حرص مستند همه موسی کش و فرعون پرستند همه
هر عهد که با خدای بستند همه از دوستی حرص شکستند همه
فرخی سیستانی می گوید:
برابر یکی از معجزات موسی بود در آب دریا لشکر کشیدن شه راد
به سر کشا نسپه گفت هر که روزشمار ثواب خواهد جستن همی زا ایزدبار
به جنگ کافرا زین رو بگذرید به هم که هم به دست شما قهرشان کند قهّار
همه سپاه به یکبار با سلیح و سپر فرو شدند بدان رود نادهنده گذار
چو قوم موسی عمران ز رود نیل، از آب برآمدند همه بی گزند و بی آزار
بگذارند از رودهای ژرف چون موسی زنیل بر شوند از کنده چون شاهین به دیوار حصار
قطران تبریزی می گوید:
سنانت را به وغا چون عصا ی موسی خواست زبانت را به سخن آیت مسیحا کرد
بسان موسی عمران زدست فرعونان همه جهان بگرفتی به تیغ توبی رنج
ببین دو زلف پرتابش برآن دو عارض تابان به کردار کف موسی بد و پیچیده بر ثعبان
گر آزمون را پیغمبری کند دعوی به دست و تیغ نماید به هر کسی برهان
به دستش اندر برهان عیسی مریم به تیغش اندر اعجاز موسی عمران
عسجدی۱ می گوید:
گهی چون طور سینا بود از او آمیخته ثعبان ز پشت او درخشنده کف موسی پیغمبر
شکافتن دریا با عصای موسی و دوازده چشمه ی او، چنانکه خاقانی می گوید:
خرد نا ایمن است از طبع، زان حرزش کنم حیرت
چو موسی زنده در تابوت از آن دارم به زندانش
خرد برراه طبع آید که مهد نفس موسی را
گذر بر خیل فرعونست و ناچارست ز ایشانش
مهدی دجّال کش آدم شیطان شکن موسی دریا شکاف احمد جبریل دمپ
تیغ او دست موسویست از آنک نیل را چون سر قلم بشکافت
خارا چو مار برکشم و پس به یک عصا ده چشمه ی چون کلیم زخارا بر آورم
گرگشادا ز دل سنگی ده و دو چشمه کلیم من بسی معجزه ی زا اینسان به خراسان یابم
از ده انگشت ودو نوک قلم صدرا امام ده ودو چشمه ی حیوان به خراسان یابم
نظامی در مخزن الاسرار می گوید:
موسی از این جام تهی دید دست شیشه به کهپایه ای ارنی شکست
مدم دم تا چراغ من نمیرد که در موسی دم عیسی نگیرد
زرد قصب خاک به رسم جهود کاب چو موسی ید بیضا نمود
گاو زردی که موسی مشخصات آن را به قوم خود داد تا آن را پیدا کنند برای قتلی که می خواستند قسمتی از گاو را به بدن مقتول بزنند و زنده شود وقاتل را نشان دهد، نظامی در هفت پیکر می گوید:

نورشمع از نقاب زردی یافت گاو موسی بها ز زردی یافت
خاقانی می گوید:
هم موسی از دلالت او گشته مصطنع هم آدم از شفاعت او بود
به دست آرم عصای دست موسی بسازم ز آن عصا شکل چلیپا
تا ترکشت اژدهای موسی بنمود مجوس مخبران را
در روم زا اژدهای تیرت زهراست نواله قیصران را
صاحب دلق و عصا چون کلیم گنج روان زیر دلق مار نهان در عصا
گربه عهد موسی امت را گه قحط از هوا با رمنّ و سلوی سلوت رسان افشانده اند
نحمدالله کز بقای شاه موسی دست ما برشما خی میوه و مرغ جنان افشانده اند
شعیب(ع) ۱
به موجب سوره ی شعراء قوم شعیب، اصحاب ایکه بوده اند، شعیب بر قوم مدین مبعوث بوده است آنها را به پرستش خدای یگانه و وفای به کیل و وزن دعوت کرده و به عذاب سخت، قوم خود را انذار نموده است. قومش به او گفته اند آیا نمازت ترا برآن می دارد که ما را از عبادت بتان و پرستش معبودان پدرانمان باز داری؟ اگر شرافت قبیله ات نبود ترا سنگسار می کردیم. باید از شهر ما خارج شوی یا ملت ما را پیروی کنی. خداوند شعیب را نجات بخشید و قوم شعیب را دچار زلزله ساخت کافران قوم شعیب بر اثر خشم الهی نابود شدند.
چون حضرت موسی به مدین وارد می گردد می بیند که جمعیتی بهایم خود را آب می دهند. از آن جمله دو زن می خواهند گوسفندان خود را آب دهند ولی برآوردن آب از چاه برای ایشان دشوار است. موسی آنان را کمک می کند.
دختران به موسی می گویند: که پدر پیری دارند که به علت اینکه فرزند ذکوری ندارد مجبور است که دخترانش را برای این کار بفرستد، دختران ما جرا را برای پدر بازگو می کنند و پدر ، موسی را نزد خود دعوت می کند. پیر مرد تزویج یکی از دختران را که موسی بخواهد به شرط آنکه هشت یا ده سال اجیر او باشد به وی پیشنهاد می کند. حضرت موسی می پذیرد و با دختر شیخ مدین ازدواج می کند۱٫ شعیب و انعکاس آن در شعر فارسی:
ناصر خسرو قبادیانی می گوید:
شبان گشت موسی به کردار نیک چنان چون شنودی بر این خفته رم
بر رمه ی علم خوار در شب دنیی از قبل موسی زمانه شبانم
هیچ شبان بی عصا و کاسه نباشد کاسه ی من دفتر و عصاست لسانم

جلسه دوم
۱-نفس گیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۲- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۳- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۵-تمرین دو ترانهجدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود (اجرا از روی خود سی دی) و سپس در مرحله بعد با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز ذهنی و دست زدن به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۱ ساعت انجام گرفت.۶- تمرین روی یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنشان انتخاب کرده بودند، که به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه اجرا شد.
جلسه سوم
۱- نفسگیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۲- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۳- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۵- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعد با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی و دست زدن به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۱ ساعت انجام گرفت.۶ - تمرین روی یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنّشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه.
جلسه چهارم
۱-نفسگیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۲- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۳- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۵- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود یکبار با سی دی و بار دیگر با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۱ ساعت انجام گرفت.۶ -تمرین روی یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنّشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه.
جلسه پنجم
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام. ۲-نفسگیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه. ۴-تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه. ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه. ۶-تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعدی با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت۱ساعت انجام گرفت.۷-تمرین روی
یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه. .۸ - دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنیها همراه با صحبت کردن به شکل ریتمیک ؛انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است.
جلسه ششم
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام ۲- تمرین نفسگیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بی کلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه. ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۶- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعدی با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت یک ساعت انجام گرفت.۷- تمرین روی یک متن کتاب که خود آزمودنی ها بر اساس سنشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه. ۸ - دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنیها همراه با صحبت کردن به شکل ریتمیک؛انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است.
جلسه هفتم
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام ۲- تمرین نفس گیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۶- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی تمرین گردید و سپس در مرحله بعدی با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت یک ساعت انجام گرفت۷٫- خواندن یک ترانه از روی کتاب به دلخواه خود آزمودنی. ۸- تمرین روی یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنّشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه. ۹ - دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنیها همراه با صحبت کردن به شکل ریتمیک؛انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است.
جلسه هشتم
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام ۲- تمرین نفس گیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۶- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعد با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۱ساعت انجام گرفت.۷- خواندن یک ترانه از روی کتاب به دلخواه خود آزمودنی ۸-روی یک متن کتاب که خود آزمودنی ها بر اساس سنشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه تمرین صورت گرفت.۹- دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنیها همراه با صحبت کردن به شکل ریتمیک؛انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است.
جلسه نهم
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۲۰ دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده وآرام ۲- تمرین نفس گیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۶- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعدی با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۵۵دقیقه انجام گرفت.۷- خواندن یک ترانه از روی کتاب به دلخواه خود آزمودنی. ۸-روی یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنّشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه تمرین.۹- دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنی ها همراه با صحبت کردن به شکل ریتمیک؛ انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است.۱۰- از جلسه نهم مقدار موزیک و ترانهها کمتر شده و بر زمان گفتگوی عادی و بدون موزیک افزوده شد.
جلسه دهم
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۲۵ دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام ۲- تمرین نفسگیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۳- برگزاری مسابقه نفسگیری برای جذابیت و تحرک بیشتر آزمودنیها در کلاس۴- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۵- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۶- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۷- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعد با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۵۰ دقیقه انجام گرفت.۸- خواندن یک ترانه از روی کتاب به دلخواه خود آزمودنی ۹-روی یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنّشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه تمرین صورت گرفت۱۰- دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنیها همراه با صحبت کردن به شکل؛ انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است.

جلسه یازدهم
در جلسه یازدم به بعد به مرور از زمان تمرینهای با آهنگ کاسته شد و به زمان ریتمیک حرف زدن افزوده شد
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۳۰ دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام.۲- تمرین نفسگیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۶- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعد با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۴۵دقیقه انجام گرفت۷٫- خواندن یک ترانه از روی کتاب به دلخواه خود آزمودنی ۸-روی یک متن کتاب که خود آزمودنی ها بر اساس سنشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه تمرین صورت گرفت.۹- دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنی ها همراه با صحبت کردن به شکل ریتمیک؛ انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است.
جلسه دوازدهم
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنی ها به شکل ریتمیک به مدت ۳۵دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام ۲- تمرین نفسگیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۶- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعدی با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۴۰دقیقه انجام گرفت. ۷- خواندن یک ترانه از روی کتاب به دلخواه خود آزمودنی ۸-روی یک متن کتاب که خود آزمودنی ها بر اساس سنّشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه تمرین صورت گرفت.۹- دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنیها همراه با صحبت کردن به شکل؛ انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است.
جلسه سیزدهم
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۴۰ دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام ۲- تمرین نفس گیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۶- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعدی با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۳۵دقیقه انجام گرفت.۷- خواندن یک ترانه از روی کتاب به دلخواه خود آزمودنی ۸-روی یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنّشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه تمرین صورت گرفت.۹- دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنیها همراه با صحبت کردن به شکل ریتمیک؛ انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است.
جلسه چهاردهم
۱-تمرین صحبت کردن وگفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۴۰دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام. ۲- تمرین نفسگیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۶- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعدی با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۳۰ دقیقه انجام گرفت.۷- خواندن یک ترانه از روی کتاب به دلخواه خود آزمودنی ۸-روی یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنّشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه تمرین صورت گرفت. ۹- دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنیها همراه با صحبت کردن به شکل ریتمیک؛ انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است. ۱۰- تمرین آهسته صحبت کردن به شکل ریتمیک و بعد، تکرار جملاتی که به طور ریتمیک و آهسته تمرین شده بودند به شکل عادی.
جلسه پانزدهم
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۵۵دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام. ۲- تمرین نفسگیری به مدت ۱۰ دقیقه همراه با آهنگ بیکلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۶- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعدی با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۲۵دقیقه انجام گرفت.۷- خواندن یک ترانه از روی کتاب به دلخواه خود آزمودنی ۸-روی یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنّشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه تمرین صورت گرفت.۹- دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنیها همراه با صحبت کردن به شکل ریتمیک؛ انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است. ۱۰- تمرین آهسته صحبت کردن به شکل ریتمیک و بعد، تکرار جملاتی که به طور ریتمیک و آهسته تمرین شده بودند به شکل عادی.
جلسه شانزدهم
۱-تمرین صحبت کردن و گفتگو بین آزمونگر و آزمودنیها به شکل ریتمیک به مدت ۶۰ دقیقه قبل از شروع تمرین به شکل کشیده و آرام ۲- تمرین نفس گیری به مدت ۱۰دقیقه همراه با آهنگ بی کلام ۳- فوت کردن در فلوت و کار با فلوت به شکل ریتم ۲-۴و ۴-۲ به مدت ۱۰ دقیقه ۴- تمرین با ساز دهنی به مدت ۱۰ دقیقه ۵- تمرین ترانههای جلسه قبل به شکل انفرادی و گروهی به مدت ۲۰ دقیقه ۶- تمرین دو ترانه جدید که از سی دی نظر انتخاب شده بود همراه با سی دی و سپس در مرحله بعدی با کمک وسایل دایره زنگی، خاش خاشک، چوب، مثلث، بلز، دقک، فلوت ساز دهنی به شکل گروهی و انفرادی ترانه انتخابی خوانده شد و این تمرین به مدت ۲۰دقیقه انجام گرفت.۷- خواندن یک ترانه از روی کتاب به دلخواه خود آزمودنی ۸-روی یک متن کتاب که خود آزمودنیها بر اساس سنّشان انتخاب کرده بودند، به شکل ریتمیک به مدت ۱۵ دقیقه تمرین صورت گرفت. ۹- دادن تمرین دراز نشست و بشین پاشو و شنا به آزمودنیها همراه با صحبت کردن به شکل ریتمیک؛ انجام این حرکات ورزشی جهت پیشگیری از ایجاد هرگونه کسالت در کلاس بوده است. ۱۰- تمرین آهسته صحبت کردن به شکل ریتمیک و بعد، تکرار جملاتی که به طور ریتمیک و آهسته تمرین شده بودند به شکل عادی.

فصل چهارم

یافته های پژوهش

فصل حاضر تجزیه و تحلیل داده های پژوهش جهت بررسی سوالات پیشین است. یافته های پژوهش در مورد متغیرهای مستقل در هر کدام از آزمودنیها و نمرات پیش از آن بهصورت جداگانه مورد بررسی قرار گرفتهاست.
در این پژوهش یافتهها در مورد گروه آزمایشی در موقعیت O1تا O5(خط پایه اول) تا (خط پایه پنجم) ارزیابی متغیر وابسته (لکنت و اضطراب) پیش از اعمال متغیر مستقل (آوازی ـ ملودیک) انجام شده است.ارزیابی (خط پایه اول) سه هفته قبل از آغاز درمان و (خط پایه پنجم ) قبل از آغاز اولین جلسه درمان انجام پذیرفت.
X نشان دهنده اجرای مرحله درمان که شامل ۱۶ جلسه درمان است که به هرجلسه دو ساعت اختصاص داده شد. در این نشستها اعضا به تمرین گروهی و انفرادی آواز ملودیک پرداختند. به این صورت که در هرجلسه دو قطعه شعر همراه با آهنگ و بدون آهنگ و همچنین تمرین نفسگیری با پخش موسیقی بیکلام آموزش داده شد. علاوه برآن آزمودنیها در هر جلسه به تمرین ساز دهنی، فلوت، آرام سازی، خواندن ترانههای کودکانه که ازCD نظر انتخاب شده بود، به همراه موسیقی و بدون آن و خواندن یک متن ـ که خود کودکان از کتابهای داستانی که از قبل متناسب با سن آزمودنیها انتخاب شده بود ـ زیر نظر پژوهشگر پرداختند. در هر جلسه تمام فعالیعتهای فوق هم به شکل انفرادی و هم به شکل گروهی انجام شد. همچنین در هر جلسه آزمودنیها، ملودیها را با حضور پژوهشگر از بر میکردند.O6تاO10 نیز نشان دهنده ارزیابی متغیرهای وابسته در پس آزمون است؛ به عبارتی پس از اتمام ۱۶ جلسه تمرین به مدت سه هفته و هر سه روز یکبار مجدداً «مقیاس تجدید نظر شده اضطراب آشکار کودکان^[۱۵۱](RCMAS)» و «مقیاس شدت لکنت کودکانSSI-3 » از آزمودنیها گرفته شد.
برای محاسبه اندازه اثر، از روش «میانگین کاهش از خط پایه» استفاده شده است. در این روش میانگین مشاهدات مرحله درمان یا پیگیری از میانگین مشاهدات خط پایه کم می‌شود. نتیجه عملیات بر میانگین مشاهدات خط پایه تقسیم شده و حاصل در عدد ۱۰۰ ضرب می‌شود (کمبپل، ۲۰۰۴).
فرمول محاسبه اندازه اثر در مرحله درمان و پیگیری

پرسشهای پژوهش
۴-۱ پرسش اول
آیا آواز- ملودیک بر کاهش لکنت کودکان تاثیر دارد؟