نماد معاملاتی شرکت فعال و بیش از ۴ ماه در سال توقف نماد معاملاتی نداشته باشد.
اطلاعات مالی شرکت در دوره مورد مطالعه در دسترس باشد.
بر این اساس، دوره تحقیق شامل ۵ سال متوالی و از سال ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۰ میباشد و روش نمونهگیری است.
۱-۹- روش و ابزار گردآوری اطلاعات
در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانهای استفاده شده است. مبانی نظری و پژوهشهای انجامشده مورد استفاده قرارگرفته و همچنین مطالعات کتابخانهای به منظور کشف متغیرها، عوامل مؤثر و ارائه فرضیهها انجام گرفته است.
برای جمعآوری اطلاعات مورد نیاز از روش های کتابخانهای استفادهشده و ابزارهای جمعآوری اطلاعات عبارتاند از :
-
- مقالات خارجی و فارسی علمی پژوهشی منتشرشده در مجلات ISI و مجلات علمی پژوهشی.
-
- اطلاعات موجود در کتابخانه سازمان بورس اوراق بهادار تهران و سایت بورس اوراق بهادار تهران و گزارشهای مالی شرکتهای فعال.
-
- اطلاعات موجود در سایتهای اینترنتی www. magiran. ir، www. rdis. ir، www. sid. ir، www. emeraldinsight. com، www. elsevier. com
-
- مراجعه به منابع علمی و رسالههایی که در این زمینه کار شده است.
-
- استفاده از بانک اطلاعاتی (تدبیر پرداز، ره آوردنوین، دناسهم. . . . ) جهت استخراج دادههای تحقیق.
۱-۱۰- روش تجزیه و تحلیل اطلاعات
ابزارهای گردآوری اطلاعات در این پژوهش، بانکهای اطلاعاتی، اطلاعات استخراجشده از گزارششده مالی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران و خصوصاً منابع اینترنتی سازمان بورس اوراق بهادار تهران میباشد.
اطلاعات پس از جمع آوری، پردازششده و آنگاه توسط نرمافزارهای Excelو SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد.
با توجه به اینکه در تحقیق حاضر به منظور پاسخگویی به سؤالات تحقیق از مدل معادلهی رگرسیون و نیز محاسبهی همبستگی و رابطهی بین متغیرهای مستقل و وابسته استفاده شده است; لذا لازم است شرایط پنجگانهی استفاده از تحلیلهای رگرسیونی نیز مورد بررسی قرار گیرد:
اول مقیاس اندازهگیری همهی متغیرها حداقل رتبهای باشد. دوم اینکه توزیع مقادیر متغیر وابسته نرمال باشد که این کار با آزمون کولموگروف-اسمیرنف بررسی میشود. سوم اینکه وجود رابطهی خطی بین متغیرها با آزمون تحلیل واریانس (ANOVA) و محاسبهی آماره Fبررسی میشود، چهارم مستقل بودن مشاهدات از یکدیگر که این موضوع با آزمون دوربین واتسون مورد بررسی قرار خواهد گرفت. پنجم این که مدل رگرسیون خطی، مناسب بوده است که این کار با بهره گرفتن از ضریب همبستگی ® و ضریب تعیین (R Square) آزمون و مورد بررسی قرار میگیرد.
۱-۱۱- تعریف مفاهیم و متغیرهای تحقیق
یکی از نخستین اقداماتی که در فرایند حل یک مسئله تحقیقی لازم به نظرمی رسد این است که اصطلاحات مهمی که درگذاره آن مسئله آمده، به گونه عملیاتی تعریف شود (خاکی، ۱۳۸۴).
عدم تقارن اطلاعاتی:
به وضعیتی اطلاق می شود که در آن یکی از طرفین معامله، اطلاعات بیشتری را نسبت به طرف مقابل در اختیار داشته باشد. این امر به علل مختلف، از جمله وجود معاملات و اطلاعات محرمانه به وقوع میپیوندد.
دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام (Spread):
عبارت از میانگین اختلاف قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش سهام است.
اقلام تعهدی ( Accruals):
منظور از اقلام تعهدی، اقلامی از درآمدها و هزینههای یک واحد انتفاعی است که غیر نقدی بوده و سود را تحت تأثیر قرار میدهند.
خطای پیشبینی سود (EP):
تفاوت بین سود پیشبینیشده هر سهم با سود واقعی هر سهم میباشد.
اعلان سود:
عبارت است از اعلان سود پیشنهادی هر سهم که از طریق اطلاعیههای سازمان بورس و اوراق بهادار تهران به اطلاع عموم رسانده می شود (وطنپرست، ۱۳۸۴).
۱-۱۲- ساختار کلی تحقیق
تحقیق حاضر در پنج فصل ارائه خواهد شد:
در فصل اول ما به بیان موضوع، ضرورت و اهمیت انجام تحقیق، اهداف علمی و کاربردی تحقیق و به صورت خلاصه به بیان چارچوب نظری و تعاریف عملیاتی واژهها و اصطلاحات تخصصی بکار رفته در تحقیق.
در فصل دوم ضمن مروری فشرده بر ادبیات موضوع تحقیق، سوابق داخلی و خارجی انجامشده در این زمینه مورد بررسی قرار میگیرد.
فصل سوم اختصاص دارد به روششناسی تحقیق شامل توضیحات در زمینه جامعه و نمونه آماری، روش تحقیق و روش تجزیه و تحلیل داده ها و در آخر فصل سوم به تعریف عملیاتی متغیرهای تحقیق و روش آماری آزمون فرضیات خواهیم پرداخت.
در فصل چهارم به تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمون فرضیه های تحقیق توسط روش های آماری مناسب پرداخته شده است.
در فصل پنجم ضمن بیان خلاصهای از موضوع تحقیق و روش تحقیق، نتایج آزمون فرضیات تحلیل خواهد شد. همچنین پیشنهاداتی که میتواند در تحقیقات آتی مورد استفاده قرر گیرد، ارائه میشود.
۱-۱۳- خلاصه فصل
در انجام هر پژوهشی یکی از مهمترین بخشها، ارائه طرح تحقیق (کلیات) مناسب میباشد. در این فصل سعی شده تا با بیان قسمتهای مختلف مطالعه انجامشده، طرحی از آن ارائه گردد. بدین منظور، در این فصل با بیان مقدمهای کلیات طرح تحقیق مشخص گردیده و در ادامه به بیان مسئله و چارچوب نظری، اهداف علمی و کاربردی تحقیق، دلایل و ضرورت انجام تحقیق، فرضیات و خلاصهای از روش تحقیق پرداخته شده است. در انتها تعاریف واژگان کلیدی و ساختار کلی تحقیق ارائهشده است.
فصل دوم
مبانی نظری و پیشینه تحقیق
مقدمه
مبانی نظری تحقیق
ادبیات تحقیق
پیشینه تحقیق
۲-۱- مقدمه
اطلاعات حسابداری این امکان را فراهم میسازد تا سرمایهگذاران به ارزیابی سود و توان بالقوه رشد و همچنین ریسک ناشی از سیاستهای سرمایهگذاری شرکت بپردازند. از میان همه اطلاعات حسابداری که به طور منظم توسط شرکت در طول یک سال مالی گزارش می شود، سود خالص آیتمی است که برای سهامداران اهمیت خاصی دارد. همچنین سود خالص اساس محاسبه سود سهام می باشد. کیفیت بالای اطلاعات حسابداری برای سرمایهگذاران مفید است چرا که این اطلاعات بر قیمت سهام و حجم فعالیت شرکت تاثیر میگذارد. طبق فرضیه بازار کارا، قیمت سهام بشدت تحت تاثیرتمام اطلاعات در دسترس قرار میگیرد و از این رو منعکسکننده تمام اطلاعات حسابداری است. محققانی چون کوثری، [۱۲]( ۲۰۰۱) در خصوص رابطه بین اطلاعات حسابداری و قیمت سهام و بامبرو همکاران[۱۳](۲۰۱۱ )به تحقیق درباره اطلاعات حسابداری و حجم معاملات پرداختهاند. با این حال، چند رویداد نامطلوب این فرضیه را زیر سؤال قرار داده و سرمایهگذاران به این معتقدند که اطلاعات حسابداری ممکن است محتوایی ضعیف و یا دارای محتوایی قوی باشد. برتراند و همکاران [۱۴]( ۲۰۱۳ ) برخی از مطالعات نشان میدهد، اختلاف در میان تفاسیر و اطلاعات سرمایهگذاران عدم تقارن اطلاعاتی را به وجود میآورد. عدم تقارن اطلاعات به حالتی اطلاق می شود که یکی از طرفین مبادله کننده کمتر از طرف دیگر در مورد کالا یا وضعیت بازار، اطلاعات داشته باشد؛ به عبارت دیگر توزیع اطلاعات بین کلیه استفاده کنندگان از اطلاعات، ناهمسان باشد. عدم تقارن اطلاعاتی شکاف ارزش ذاتی سهام باارزش مورد انتظار سهامداران را موجب خواهد شد. (هاشمی، ۱۳۸۱) سطح پیشبینی سود خالص و اجزای آن به احتمال زیاد نقش عمدهای در عدم تقارن اطلاعاتی در میان سرمایهگذاران دارد، با این حال، این ارتباط بستگی به ویژگیهای سهامداران نهادی دارد. این مطالعه به بررسی اثرات اعلام سود میاندورهای و سالانه بر عدم تقارن اطلاعاتی میپردازد.
این تحقیق به ما امکان میدهد که به مقایسه سرمایهگذاران نهادی شرکت بپردازیم تا تاثیر کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سرمایهگذاران خارجی در زمان اعلام سود رابدست آوریم. ما به بررسی تصمیمات سرمایهگذاران نهادی مختلف به منظور فراهم آوردن شواهد در مورد نقش اعلامیههای سود در کاهش عدم تقارن اطلاعات و برخی از مطالعات بررسی تاثیر کیفیت اطلاعات حسابداری در خطای پیشبینی سود با توجه به اعلام سود میپردازیم. براون [۱۵](۲۰۰۷)به طور تجربی نشان دادند که عدم تقارن اطلاعات تأثیری منفی بر کیفیت گزارش سود سالانه دارد. افلک و همکاران[۱۶]( ۲۰۰۲ ) بررسی رابطه بین سود پیشبینی و تغییرات هزینههای غیرقابلپیشبینی زمانی که سود اعلام می شود، میپردازد. همچنین یان[۱۷]( ۱۹۹۸) به صورت تجربی نشان داد که افزایش در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام قبل از اعلام سودبه اندازه شرکت و حجم فعالیت مرتبط است. افزایش در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام قبل از اعلام سود ممکن است تاثیر مثبت در نوسانات سودبازار داشته باشد. با این حال، این تحقیق تغییر عمق بازار در اعلام سودرا نیزدر نظر می گیرد. مان[۱۸]( ۱۹۹۶) وکاواجز[۱۹]( ۱۹۹۹) تأکیدبر عمق بازار به عنوان یک راه برای بازاریابان برای محدود کردن بعضی از تصمیمات بر اساس اطلاعات محرمانه دارند. دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام، به عنوان یک شاخص سطح اطلاعات بین سرمایهگذاران وعدم تقارن اطلاعاتی، باید قبل ازانتشار افزایش و پس از آن کاهش یابد. به همین ترتیب، عمق بازار وابستگی به تصمیمات درمورد کاهش انتشار دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش را سهام دارد. براساس این تئوری بایدقبل وبعداعلان آن عمق بازار را افزایش دهد. توافق دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام پیشبینی در اعلام سود نیز به کیفیت اطلاعات مالی بستگی دارد. کانا گراتن وهمکاران ([۲۰]۲۰۰۵ ) به بررسی ارتباط بین اعلان سودو دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و عدم تقارن اطلاعاتی می پردازند. نتایج نشان می دهد که بازاریابان دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را گسترش و عمق بازار را کاهش می دهند. پس از اعلام سود اگر آنها را با ریسک تجاری ناشی از تصمیمات سرمایهگذاران مطلع مواجه شوند، باعث می شودکه عدم تقارن اطلاعاتی به سطح بالاتری برسد، این پژوهش با بهره گرفتن از یک رویکرد تطبیقی را برای فرضیه همگرایی، از جمله دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و عمق بازار استفاده می کند. مطالعه همزمان دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و عمق بازار اجازه خواهد داد که پدیده های ناشی از عدم تقارن اطلاعات ناشی از اختلاف زمانی در پیشبینی دوره اعلام سودمورد مطالعه قرار گیرد. در این تحقیق ما ابتدا به مطالعه عدم تقارن اطلاعاتی و دامنه و عمق بازار و تاثیر اعلام سود برآن می پردازیم و سپس تاثیر سه ویژگی گزارشگری در اعلامیه سود به نام های خطای پیشبینی سود، اقلام تعهدی و هزینههای غیرقابلپیشبینی را بر دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و عمق بازار را میسنجیم. )فرانکویز و کوبیری ،۲۰۱۳)