آنها به این موضوع اشاره دارند که هزینه­ های کیفیت کل شامل درآمدهای کسب نکرده و سودهای از دست رفته نیز می­باشد. مدرس و انصاری (۱۹۸۷) همچنین بیان کرده ­اند، مدل هزینه­ های فرصت همان مدل پیشگیری- ارزیابی- شکست بوده که به منظور انطباق با ابعاد بیشتر و در قالب استفاده بی­کفایت از منابع و هزینه­ های طراحی کیفیت شناخته می­ شود. هزینه­ های کیفیت در مدل هزینه فرصت به سه دسته طبقه ­بندی می­ شود:
۱) هزینه­ های انطباق. ۲) هزینه­ های عدم انطباق. ۳) هزینه­ های فرصت از دست رفته (شیفارووا و تامسون، ۲۰۰۶).
۲-۱۶-۹- مدل هزینه فرایند
مدل هزینه فرایند توسط راس (۱۹۷۷) توسعه یافت و اولین استفاده عملی از این مدل به منظور اندازه ­گیری هزینه­ های کیفیت توسط مارش^[۵۲] (۱۹۸۹) صورت گرفته است. این مدل از هزینه­ های کیفیت بر روی فرایند به جای محصول یا خدمات تمرکز دارد. هزینه فرایند مجموع هزینه انطباق و هزینه عدم انطباق برای یک فرایند به خصوص می­باشد. هزینه انطباق هزینه فرایند واقعی تولید محصولات یا خدماتی است که برای اولین بار مطابق با استانداردهای خواسته شده هر فرایند می­باشد. در مقابل هزینه­ های عدم انطباق هزینه شکست مرتبط با فرآیندی است که منطبق با استانداردهای خواسته شده اجرا نمی­گردد. این هزینه­ها می ­تواند در هر گام از فرایند اندازه ­گیری شود. استفاده از مدل هزینه فرایند به عنوان روشی مناسب منطبق با رویکرد مدیریت کیفیت جامع پیشنهاد می­ شود زیرا مدیریت کیفیت جامع توجه خاصی به اندازه ­گیری فرآیندها از خود نشان می­دهد. مدل هزینه فرایند کاربرد بیشتری برای تسهیل در جمع­آوری و تجزیه و تحلیل هزینه­ های کیفیت برای توابع مستقیم و غیر مستقیم دارد. با این حال مدل مذکور به طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته است (شیفارووا و تامسون، ۲۰۰۶).

۲-۱۶-۱۰- مدل هزینه­یابی بر مبنای فعالیت (ABC^[53])
سیستم­های حسابداری موجود معمولا برای ایجاد گزارشات اندازه ­گیری کیفیت مناسب نمی­باشند. آنها داده های مناسب و مرتبط در باب کیفیت را فراهم نمی­کنند و منافع منتج شده از کیفیت به اثبات رسیده، اندازه گیری نمی­ شود. همچنین بیشتر مدل­های اندازه ­گیری هزینه­ های کیفیت محوریت فعالیت/فرایند دارند. حسابداری هزینه سنتی بر پایه هزینه­ها به وسیله دسته­بندی هزینه­ها به جای فعالیت­ها ایجاد گردیده است. بنابراین در سیستم حسابداری بسیاری از عناصر هزینه­ های کیفیت می­بایست تخمین زده شود و یا از روش­های دیگری جمع­آوری شود. روش واحدی به منظور تخصیص سربار به عناصر هزینه­ های کیفیت و ترسیم رابطه بین هزینه­ های کیفیت و منابع مرتبط با آنها وجود ندارد. مدل هزینه­یابی بر مبنای فعالیت توسط کوپر^[۵۴] و کاپلان^[۵۵] به منظور حل این مشکل ارائه گردید.
بر مبنای مدل هزینه­یابی بر مبنای فعالیت، هزینه­ های پرداخت شده برای رسیدن به اهداف خاص از طریق ترسیم ارتباط بین هزینه­ها و فعالیت­های مورد انتظارشان معین می­گردند. و در نتیجه، این امر موجب ترسیم ارتباط بین هزینه فعالیت­ها با اهداف خاص می­گردد. رویکرد هزینه­یابی بر مبنای فعالیت در حقیقت یک مدل هزینه­ های کیفیت نمی ­باشد بلکه یک رویکرد برگزیده برای شناسایی، به کمیت درآوردن و اختصاص هزینه­ها بین محصولات است و در نتیجه به مدیریت موثر هزینه­ها یاری می­رساند. اهداف بلند مدت سیستم هزینه­یابی بر مبنای فعالیت بر حذف فعالیت­های فاقد ارزش افزوده و بهبود مستمر فرآیندها، فعالیت­ها و کیفیت به طوریکه هیچ گونه عیبی بر محصولات ایجاد نگردد، نهاده شده است (رحمتی، ۱۳۸۹).
در جدول ذیل انواع مدل­های معروف هزینه­ های کیفیت آورده شده است:
جدول ۲-۳- دسته­بندی مدل­های هزینه کیفیت (شیفارووا و تامسون، ۲۰۰۶).

همانطور که بیان شد در مورد هزینه­ های کیفیت مدل­های مختلف و متعددی وجود دارد که هر یک از جنبه های مختلف به هزینه­ های کیفیت می­نگرند. اما یکی از مهم­ترین و معروف­ترین مدل­های موجود، مدل طبقه بندی فایگنبام می­باشد که هزینه­ های کیفیت را به چهار گروه، هزینه­ های پیشگیری، هزینه­ های ارزیابی، هزینه های شکست داخلی و هزینه­ های شکست خارجی تقسیم می­ کند و معروف به مدل P-A-F می­باشد.
مزایای مشخص این دسته­بندی خاص عبارت است از:
۱) پذیرش عمومی و جهانی. ۲) هماهنگی نسبی با انواع مختلف هزینه­ها. ۳) از همه مهم­تر اینکه، شاخص کلیدی برای تصمیم ­گیری در مورد اینکه آیا هزینه­ها واقعا در ارتباط با کیفیت هستند یا خیر را فراهم می ­آورد (دیل و پلانک، ۱۳۸۱).
بنابر دلایل ذکر شده مبنی بر اهمیت مدل فایگنبام، در این پژوهش از این مدل استفاده می­گردد و عناصر هزینه های کیفیت بر اساس این مدل، (P-A-F) طبقه ­بندی می­شوند.
۲-۱۷- هزینه­یابی کیفیت
سیستم هزینه­یابی کیفیت به عنوان ابزاری کارآمد در تعیین و جمع­آوری، ثبت و گزارش هزینه­ های کنترل کیفیت، به مدیریت کمک نموده و مبنای شناسایی انواع فعالیت­های موثر در کاهش یا تغییر ترکیب هزینه­ های آن، تجزیه و تحلیل آن­ها و امکان اولویت­ بندی فعالیت­های بهبود کیفیت را فراهم می ­آورد (دارابی و فلاحی نژاد، ۱۳۸۸).
محاسبه هزینه­ها این امکان را فراهم می ­آورد که فعالیت­های کیفی را به زبان مدیریت بیان کنیم. این امر به نوبه خود باعث می­ شود که کیفیت به عنوان یک پارامتر تجاری در کنار سایر پارامترها از قبیل بازاریابی، تحقیق و توسعه و بالاخره تولید و عملیات در نظر گرفته شود. با وارد کردن هزینه­ های کیفیت به میدان تجارت در واقع اهمیت کیفیت در جهت سلامت مورد تاکید قرار گرفته و از طرفی رفتار و برخورد کارکنان کلیه سطوح سازمان در جهت مدیریت کیفیت جامع و بهبود مستمر کیفیت تحت تاثیر قرار می­گیرد. محاسبه هزینه­ های کیفیت بر زمینه­هایی چون هزینه­ های بالا و ضایعات تمرکز کرده و مشکلات بالقوه مربوطه و زمینه ­های کاهش هزینه و روش­های بهبود را مشخص می­ کند. همچنین زمینه محاسبه اجرا را فراهم آورده و مبنایی برای مقایسه داخلی بین محصولات، خدمات، فرآیندها و ادارات ایجاد می­ کند. محاسبه هزینه­ های کیفیت از طرفی دیگر نمایانگر تغییرات ناگهانی و ناهماهنگی­های مربوط به تخصیص هزینه­ها، استانداردها و روش­های فروش محصولات است که ممکن است با بهره گرفتن از مطالعات متداول در زمینه تولید/عملیات بر مبنای نیروی کار قابل بررسی نباشد. علاوه بر این مشخص­کننده موارد عدم تطابقی است که به وسیله روش­های حسابداری قراردادی قابل بررسی نیستند. نهایتا و مهم­تر از همه آنکه، محاسبه هزینه­ های کیفیت، اولین قدم به سوی کنترل و بهبود است (دیل و پلانک، ۱۳۸۱).