۲- عنوان به زبان انگلیسی :
Design of Khaje Atabak ’s cultural complex with the approach to organizing it is historic environment.
ب – تعداد واحد پایان نامه:
۶ واحد
ج- بیان مسأله اساسی تحقیق به طور کلی (شامل تشریح مسأله و معرفی آن، بیان جنبهه ای مجهول و مبهم، بیان متغیرهای مربوطه و منظور از تحقیق) :
در حال حاضر بافت های تاریخی باتوجه به اینکه هرکدام بخشی ازمیراث فرهنگی این شهر راتشکیل می دهند مکان هایی باسطح درآمدپایین هستند که دربعضی موارد ازسوی سیاست گذاران وبرنامه ریزان مورد توجه قرار نمی گیرند.
بافت تاریخی پیرامون مقبره خواجه اتابک هم ازاین قاعده مستثنی نمی باشد ازاین رو به دلیل کم بودن امکانات شهری ساکنین بومی آن محله مهاجرت کرده ودرنتیجه اقشارفرودست ومهاجرین دراین منطقه ساکن می شوند.
عوامل فوق موجب تغییر ساختارهای اجتماعی، فرهنگی واقتصادی بافت تاریخی مقبره خواجه اتابک شده است.در این تحقیق سعی برآن است که علاوه برشناسایی عوامل اصلی ایجاد چالش هادربافت به رفع وساماندهی آنها پرداخت شود.
د - اهمیت و ضرورت انجام تحقیق (شامل اختلاف نظرها و خلاءهای تحقیقاتی موجود، میزان نیاز به موضوع، فواید احتمالی نظری و عملی آن و همچنین مواد، روش و یا فرایند تحقیقی احتمالاً جدیدی که در این تحقیق مورد استفاده قرار میگیرد:
همواره در جوامع و کشورهای جهان سوم اختلاف نظرها و تفاوت نظریه ها در رابطه با نجات معماری گذشته وجود دارد. که عده ای نجات و طراحی با نیازهای امروزی را اضطرار می دانند و در طرف مقابل گروهی به تخریب و جایگزین کردن آن ها به بناهای مدرن امروزی عقیده دارند. حال در ایران اطلاعات و بررسیهای موجود درباره فضاهای شهری و بافتهای تاریخی هنوز بسیار اندک است.
باتوجه به تغییروتحولات صورت گرفته در حوزه شهرسازی و مدیریت شهری درسال های اخیر، دگرگونی های بسیاری در نوع معماری وشکل شهرسازی رخ داده است. این تحولات گاه می توانند درزمره رشد وتوسعه شهری قرارگیرندوگاه می توانند به عنوان افول و زوال شهربه شمار آیند. ” اما با توجه به همین اطلاعات می توان اظهار داشت که که فضاهای شهری در گذشته از لحاظ کارکردی و کالبدی غالبا از کارایی مناسبی برای زندگی در آن برخوردار بوده اند. در حالی که برخی از انواع بسیار مهم فضاهای شهری در دوره معاصر مانند میدانها و خیابانها فاقد کارایی لازم برای زندگی شهری هستند و غالبا نقش ارتباطی آنها به صورت مهمترین کارکرد به شمار می آید. “(سلطان زاده حسین،۱۳۷۲، ص۱)
حفظ و نگهداری و معرفی ارزشها و فرهنگ اجداد ما برای آیندگان مهمترین و تاثیر گذار ترین عامل می-باشد زیرا فرهنگ است که معماری را شکل می دهد.معماری امروزی ما دچار دو گانگی بین سبک های غربی و سنت ها و
پس زمینه های فکری معماری گذشته خود شده است، و به گفته ی دکتر فلامکی: «زندگی شهری کنونی ایرانیان، به دشوارترین شکل گرفتار تناقض و تضاد میان دو گونه فضای ساخته شده، قرار دارد: گونه اول، بخش قدیمی یا تاریخی شهرهای ایران است و گونه دوم، آن چیزی است که امروزه گرداگرد شهر های¬مان ساخته می شود.» (فلامکی، ۱۳۸۲، ص۲۷۷) از این رو می توان به وضوح فقر در حوزه پژوهش در زمینه بافتهای تاریخی و شهر سازی کهن را مشاهده کرد تادر نهایت بتوان به شکلی دقیق تصویری گویا از پیوند فرهنگ ها و ارزش ها با معماری و بافت های تاریخی ترسیم کرد.
ه- مرور ادبیات و سوابق مربوطه (بیان مختصر پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل و خارج کشور پیرامون موضوع تحقیق و نتایج آنها و مرور ادبیات و چارچوب نظری تحقیق):
تا کنون در چند مورد مطالعاتی در زمینه شناخت ، فن شناسی و آسیب شناسی مقبره خواجه اتابک صورت گرفته است و بخشی ازآنها نیز مورد عملیات مرمتی قرارگرفته است اما متاسفانه تا بحال تحقیق و پژوهشی در حوزه طراحی وباززنده سازی مقبره خواجه اتابک با رویکرد ساماندهی بافت تاریخی پیرامون آن صورت نگرفته است. که این خود می تواند آغازی بر پژوهش های علمی در این حوزه باشد.
کتب :
کتاب اصول نوسازی شهری:رویکردی نو به بافت های فرسوده از علیرضا عندلیب ،۱۳۸۹: بافت فرسوده و اقدام به نوسازی آن از مقولاتی است که با مرور زمان، معنا و گستره آن وسعت یافته و در هر دوره، استنباطی جدید از آن حاصل می شود. در این کتاب، نگارنده سعی داشته به این موضوع بپردازد، و با تکیه بر چهار رکنِ «الگوسازی»، «رفتارسازی»، «فرهنگ سازی» و «تصمیم سازی»، راه حلی مناسب برای نوسازی بافت های فرسوده ارائه دهد.
کتاب دفترهای نوسازی بافت فرسوده از علیرضا عندلیب با همکاری سید امیر منصوری،علی خانی،کاوه حاج علی اکبری،۱۳۸۵:این مجموعه برای بافتهای فرسوده شهری تهیه وتدوین شده است.
کتاب دانشنامه شهرسازی از گراهام آشورث، ترجمه ی پدرام پورشکیبایی،۱۳۸۶.
کتاب مرمت شهری: تعاریف، نظریه‌ها، تجارب، منشورها و قطع‌نامه‌های جهانی، روش‌ها و اقدامات شهری از محسن حبیبی وملیحه مقصودی،۱۳۸۲: این کتاب با تعریف و توضیح واژگان مربوط به نوسازی شهری آغاز شده، در پی آن، دیدگاه‌های نظریه‌پردازان جهانی درباره مرمت شهری درج گردیده است . صفحات بعدی کتاب به ذکر تجربیات و نکات مهمی در خصوص مرمت شهری در کشورهای مختلف اختصاص یافته که عبارت‌اند از :انگلیس، فرانسه، ایتالیا، آلمان، اتریش، سوئد، ژاپن، آمریکا، هلند، استانبول، مصر، سوریه، عراق، افغانستان، اسرائیل، یونان، برزیل، اندونزی و چین .در بخشی از کتاب نیز منشورها، قطعنامه و مصوبات جهانی مربوط به مرمت شهری به طبع رسیده که عناوین برخی از آنها بدین قرار است :کنگره آتن (۱۹۳۱م) .توصیه‌نامه یونسکو (۱۹۶۲)، معاهده حفظ میراث و فرهنگ جهانی (۱۹۷۳)، و بیانیه مکزیکوسیتی .کتاب با پیشنهادها و دستورالعمل‌هایی در خصوص مرمت شهری به پایان میرسد .
مقالات:
مقاله” بررسی بافت محله جلفای اصفهان و ارائه راهکارهایی جهت حفاظت و ایجاد تعادل و توازن میان کالبد قدیم و جدید“ از نارسیس سهرابی وسعید اکبری،۱۳۸۴،تخستین همایش ملی استحکام بخشی ساختمانهای بنایی غیرمسلح وبناهای تاریخی.در این مقاله محله جلفای اصفهان و سابقه آن که به دوران شاه عباس اول میرسد بررسی شده که همچون دیگر بافت های تاریخی بر اثر تغییرات زمانه دچار تحول - مشکلات و معضلات بیشماری گردیده است. بسیاری از بخشهای آن تخریب گردیده و بافت موجود دچار بحران هویت کالبدی - فضایی اجتماعی و فرهنگی گردیده است که به برنامه ریزی مناسب در جهت از بین بردن هرگونه فرسودگی یا تضاد و هماهنگی و بازگرداندن کلیت حاکم بر این محله به صورتی که بتواند به عنوان بافتی زنده و مستحکم به حیات خود ادامه دهد احتیاج دارد. در این مقاله به وضعیت محله جلفا در شرایط کنونی و چگونگی طر حهای مرمتی اجرا شده در آن بررسی شده است.
مقاله” بررسی احیاء و ساماندهی بازارهای سنتی و نقش آن در توسعه گردشگری نمونه موردی: بازار همدان“ از محسن وطن نواز عضو هیأت علمی آموزشکده فنی و حرفه ای سما، دانشگاه آزاد اسلامی،۱۳۹۱. یکی از مقاصد و اهداف مهم گردشگران و نیز یک رسم دیرینه نزد ایرانیان، خرید سوغاتی به عنوان ره آوردی پرارزش از سفر برای بستگان ودوستان ویادبودی ارزشمند وخاطره انگیز به ویژه ازصنایع دستی می باشد.همچنین دیدن بازار و مراکز خرید و فروش و چگونگی زندگی و وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مردم شهر، از دیگر نقاط جذاب گردشگری به شمار
می آید. بازار قدیمی همدان با داشتن عناصری مانند راسته ها، سراها، مغازه ها و مسجد جامع در دل خود و قرارگیری در بافت قدیمی، به عنوان یکی از مکانهای اصلی شهر همدان محسوب می شود که در مقایسه با سایر نقاط توجه چندانی در خصوص گردشگری به آن نشده است. این مقاله سعی دارد تا با معرفی و شناسایی قابلیت های گردشرگری بازار همدان ، پیشنهاد و راهکارهایی در خصوص رفع مشکلات موجود و احیاء و ساماندهی این مجموعه ارائه نماید.
مقاله“ توریسم و رویکرد نوسازی در طراحی بافت های تاریخی شهری “ازپرویز کردوانی وونوس مورد غفاری،فصلنامه جغرافیایی سرزمین، علمی – پژوهشی، سال هشتم، شماره ۳۰ ، تابستان۱۳۹۰. هدف این مقاله، توان های محورهای تاریخی، فرهنگی و گردشگری شهرها در جذب گردشگر موردبررسی قرار گرفته است.
طرح های داخلی- اجرایی :
- طراحی و باز زنده سازی خانقاه و آرامگاه چلپی اوغلوکه درشهر سلطانیه قراردارد و در فاصله سالهای ۱۳۷۸ تا۱۳۸۵ خورشیدی طراحی و مرمت شده که احیای این مجموعه از موفق ترین اقدامات در حفظ آثار تاریخی ایران در دوران اخیر به شمار می آید که جوانب گوناگون فنی و فرهنگی را ،در کار بازسازی رعایت کرده است.
- طراحی و باززنده سازی خیابان ناصریه ومدرس با رویکردساماندهی کف وجداره هادر کرمان
- طراحی و باز زنده سازی محله تربیت در بافت تاریخی شهر تبریز
- ساماندهی وطراحی مراکز و بافت های تاریخی و فرهنگی در همدان
- طرح ساماندهی و باززنده سازی بازار و بافت تاریخی اراک
طرح های پژوهشی مطالعاتی:
-پایان نامه دکتری«تاثیر مولفه های طراحی بر جلب مشارکت مردمی در معاصر سازی بافت های فرسوده ایران،نمونه موردی:محله سیروس تهران »،سید علی سیدیان، استاد راهنما دکتر هاشم نژاد- دکتر بهزادفر،استاد مشاوردکترصالح،۱۳۸۷.
- پایان نامه دکتری «مردم و احیاء بافت تاریخی «،سید عباس یزدانفر، استاد راهنمادکتر هادی ندیمی،استاد راهنما دکتر مرادی،۱۳۸۵.
و – جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق )این قسمت توسط استاد راهنما تکمیل شود)
با توجه به ارزش های معماری وتاریخی بنای خواجه اتابک وهمچنین مخروبه بودن بافت پیرامون بنای مذکور طراحی مجموعه فرهنگی در پیرامون آن بارعایت اصول وضوابط مداخله دربافت تاریخی بسیار جدید و ارزشمند است.
امضاء استادراهنما
ز- اهداف مشخص تحقیق (شامل اهداف ، کلی، اهداف ویژه و کاربردی):
اهداف کلی:
بررسی و تدوین طرحی جامع به منظور هماهنگی بین کارکرد و کالبد فضایی بافت و واقع گرایی در طراحی شهری.
اهداف ویژه:
شناخت مولفه های متغیر و غیر متغیر تاثیر گذار در ساماندهی بافت مجاور خواجه اتابک.
اهداف کاربردی:
طراحی مجموعه فرهنگی خواجه اتابک بارویکردساماندهی بافت تاریخی پیرامون که بر اساس آن بتوان الگویی مناسب برای رفع نیازها و مشکلات ساکنین آن بافت در نظر گرفت.
ح – در صورت داشتن هدف کاربردی، نام بهرهوران (سازمانها، صنایع و یا گروه ذینفعان) ذکر شود
۱.سازمان بهسازی و نوسازی شهرداری استان کرمان
-
- سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان کرمان
-
- مرکز اسناد و مصالعات کرمان شناسی
ط- سؤالات تحقیق:
۱.چگونه می توان به طرحی جامع به منظور هماهنگی بین کارکرد و کالبد فضایی بافت و واقع گرایی در طراحی شهری دست یافت؟
۲.شناخت مولفه های متغیر و غیر متغیر تاثیر گذار در ساماندهی بافت مجاور خواجه اتابک به چه عواملی وابسته است؟
