۳- اجرای سیاست موجودی JIT برای کاهش روزهای تاخیر
۴- بهبود جریان مواد و محصولات واسطهای بوسیله اصلاح رویههای مقدار تقاضا
۵- اصلاح پارامترهای رویههای مقدار تقاضا موجود
هدف مدل شبیهسازی تعیین موثرترین استراتژیها در یکنواخت کردن انحرافات در الگوی تقاضا است. تاویل و همکارانش مشاهده کردند که استراتژی JIT (استراتژی سوم) و استراتژی حذف مرحله توزیع (استراتژی اول) بیشترین تاثیر را در یکنواخت کردن انحرافات تقاضا دارند )جانسون، ۱۹۹۹، ۴۵).
۲-۵-۱۳- مدلسازی ریاضی سیستمهای پویا
مدلسازی ریاضی سیستمهای پویا می تواند به دو روش انجام شود: روش سنتی یا کلاسیک که از روش تابع انتقال استفاده می کند کاملاً قوی است و از قدرت تحلیلی لازم هم برخوردار است، اما باید توجه داشت که انواع خاص و معینی از سیستمها توسط این روش قابل تحلیل است. به عبارت دیگر فقط سیستمهایی که دارای ورودی یا انگیزش واحد و خروجی واحد هستند و معمولاً سیستمهای پیوسته که ورودی و خروجی در آنها یک تابع پیوستهای از زمان هستند و سیستمهای خطی و سیستمهای ناوابسته به زمان[۱۱۹] با این روش سنتی یا کلاسیک (روش تابع انتقال) قابل حل هستند. ضمناً باید توجه داشته باشیم که در روش تابع انتقال، همواره فرض بر این است که سیستم دارای شرایط اولیه صفر است و لذا روش تابع انتقال محدود به بررسی سیستمهایی از این قبیل می شود ( فقیه ، ۱۳۸۳، ۱۳۹).
روش دوم، روش مدلبندی و تحلیل فضای حالت است. در این روش میتوان انواع مختلف سیستمهای با داد و ستدهای چندگانه (ورودی چندگانه یا انگیزش چندگانه)، خروجی یا رفتار (پاسخ) چندگانه سیستمهای ناپیوسته یا گسسته، سیستمهای غیرخطی، سیستمهای مستقل از زمان و یا حتی سیستمهای وابسته به زمان یا زمان وردا، سیستمهای بزرگ و بغرنج، سیستمهای با شرایط اولیه غیر صفر و انواع سیستمها را در نظر گرفت و امکان تحلیل را برایشان فراهم کرد. در واقع روش فضای حالت مستقیماً مجموعه معادلات دیفرانسیل حاکم بر سیستم را در بر میگیرد و این معادلات را بیان می کند و بنابراین برای استفاده از رایانه هم در تجزیه و تحلیل سیستمها مناسبتر است. در مدلبندی سیستمهای پویا، یا مدلبندی رفتار سیستمها، رفتار سیستم به عنوان یک دستگاه معادلات دیفرانسیل درجه اول، پایه و اساس استفاده از روش تحلیل فضای حالت را تشکیل میدهد ( فقیه ، ۱۳۸۳، ۱۴۰).
روش مدلبندی فضای حالت
رابطه ۲-۴- معادله حاکم بر سیستم
در معادله فوق، f تابع انگیزش سیستم، y متغیر سطح و سایر متغیرها ضرایب ثابت هستند. میتوان نوشت :
در اینجا به جای تبدیل لاپلاس کردن، از همین معادله مشتق را شروع کرده، مدلبندی را انجام میدهیم. در سیستمهای پویا دو عنصر داریم یکی متغیر سطح و دیگری متغیر نرخ که سطح را با x1 و نرخ را با x2 نشان میدهیم. لذا برای تجزیه و تحلیل سیستمهای پویا این روش، روش مناسبی است. پس :
و اگر از هرکدام مشتق بگیریم، خواهیم داشت:
و میتوانیم بنویسیم :
معادلات فوق را میتوانیم به صورت معادلات ماتریسی بنویسیم:
همچنین میتوان این معادلات را به صورت فرمول ماتریسی زیر نوشت:
که در آن:
که در آن u انگیزش سیستم و رفتار سیستم است. رفتار نهایی سیستم عبارت است از :
میتوان این را هم به صورت فرمول ماتریسی زیر نوشت :
پس مدلبندی فضای حالت یا نمایش فضای حالت سیستم را میتوان بدین ترتیب خلاصه نمود که:
رابطه ۲-۵- مدلبندی فضای حالت سیستم
که در آن: بردار حالت، A ماتریس سیستم، بردار خروجی یا بردار رفتار ، بردار ورودی، B ماتریس توزیع[۱۲۰]، C ماتریس خروجی یا ماتریس رفتار ( فقیه ، ۱۳۸۳، ۱۴۰).
تابع خودهمبستگی
تابع خودهمبستگی در مدلسازی ریاضی فضای حالت ارتباط کلی مقادیر فرایند (جریان) در یک لحظه از زمان را با مقادیر فرایند در دیگر لحظات میسنجند؛ به عبارت دیگر تابع خودهمبستگی ارتباط متقابل و درونی تغییرات یک فرایند را در طی زمان توصیف مینماید . تخمین تابع خودهمبستگی به این طریق می تواند به دست آید که ارتباط مقادیر x(t) در لحظات t و t + را تعیین کنیم. این در واقع خودهمبستگی بین مقادیر x(t) را در دو لحظه t و +t ارائه خواهد نمود. لذا میتوان حاصل ضرب مقادیر x(t) در دو لحظه t و +t را در طول مدت مشاهده T اندازه گیری و میانگینگیری نمود و نهایتا با میل Tبه سمت بینهایت، میانگین به دست آمده به سمت مقدار حقیقی تابع خود همبستگی میل خواهد نمود. پس اگر برای فرایندی مانند x(t) تابع خود همبستگی را با (Rx( نشان دهیم ، محاسبه آن به قرار زیر خواهد بود :
رابطه ۲-۶- تابع خودهمبستگی
r= 0,1,2,….,M
که معمولا به صورت R® نشان داده می شود. نمایش ترسیمی R® در قبالr اتوکریلوگرام یا پیکره خودهمبستگی نامیده می شود ( فقیه ، ۱۳۸۳، ۲۲۴).
تابع دگرهمبستگی
تابع دگرهمبستگی یا همبستگی تقاطعی دو فرایند ارتباط کلی و متقابل مقادیر و عناصر آن دو فرایند را توصیف مینماید. این روش مشابه تخمین تابع خودهمبستگی است و با میل T یعنی زمان مشاهده به سمت بینهایت ، تابع دگرهمبستگی (محاسبه شده) به سمت مقدار حقیقی تابع دگرهمبستگی میل مینماید. یعنی ( فقیه ، ۱۳۸۳، ۲۵۸).:
رابطه ۲-۷- تابع دگرهمبستگی
r= 0,1,2,….,M
تابع چگالی طیفی جهت توابع خودهمبستگی ودگرهمبستگی
تابع چگالی طیف توان یا تابع چگالی طیف انرژی به «تابع چگالی خودطیفی[۱۲۱]» نیز موسوم است. تابع چگـالی طیفی ترکیب بسامـدی ( فرکانسی ) یک فرایند را به صورت چگالی طیف مقادیر میانگین مجذورات فرایند ( شدت فرایند ) در بسامدهای مختلف ارائه می کند.
سیستمی را در نظر بگیریم که پیامی را با باند بسامـدی محـدود در فاصله f و f+ عبور میدهد. اکنون چنانچه فراینـد یا جریانی را از این سیستم یا فیلتر عبور دهیم خروجی فیلتر یا سیستم مولفه جریان در فاصله بسامدی f وf+ خواهــد بود. میانگین مجذورات جریان خروجی فیلتر یا سیستم را بدست میآوریم و به این طریق تابع طیف توان یا طیف انـــرژی فرایند مورد نظر در فاصله f و f+ به دست می آید.
یکی از خواص عمده تابع چگالی طیفی، ارتباط آن با تابع خودهمبستگی است . میتوان نشان داد که تابع چگالی طیفی در واقع تبدیل فوریه تابع خودهمبستگی است. یعنی داریم :
رابطه ۲-۸- تابع چگالی طیفی تابع خودهمبستگی
رابطه ۲-۹- تابع چگالی طیفی تابع دگرهمبستگی
تعیین هویت سیستمی مدل
رابطه زیر بین تابع چگالی طیفی ضرایب دگرهمبستگی، تابع چگالی طیفی ضرایب همبستگی و تابع انتقال سیستم برقرار است:
رابطه ۲-۱۰- رابطه بین تابع چگالی طیفی و تابع انتقال سیستم
که باتوجه به مقادیر به دست آمده برای متغیرهای مسئله میتوان مقدار تابع که همان تابع انتقال سیستم میباشد را به دست آورد. بنابراین میتوان نتیجه گیری کرد چنانچه انگیزش سیستم را بشناسیم، میتوانیم تابع خودهمبستگی را حساب کرده، تبدیل فوریه کنیم و را بدست آوریم. سپس با بهره گرفتن از داده های رفتار سیستم تابع دگرهمبستگی را محاسبه کرده و از تقسیم آن بر تابع تابع را به دست آورد؛ لذا به این ترتیب تمام ویژگیهای سیستم را میتوانیم به دست آوریم.
مدل فوق برای سیستمهای با انگیزش چندگانه و رفتار چندگانه یعنی سیستمهای با داد و ستد چندگانه کاربرد دارد( فقیه ، ۱۳۸۳، ۱۴۳).
جدول ۲-۶ خلاصهای از مدلهای ریاضی زنجیره تامین و دیدگاه هر کدام از مدلها را نشان میدهد. همانطوریکه در جدول مشاهده می شود رویکرد اکثر مدلها یک رویکرد قطعی است و تنها مدلهای “تاویل و نعیم و ویکنر ” و مدل سیستمهای پویا از رویکرد شبیهسازی استفاده می کنند.
جدول ۲-۶- مدلهای ریاضی زنجیره تامین
ردیف | نام مدل | نوع مدل |