در ایران نخستین شیوههای تبلیغاتی استفاده از جارچی بود که زمان آن به دوران باستان بازمیگردد. نقاشی روی دیوار از دیگر شیوههای تبلیغی بودهاند که مورد استفاده قرار میگرفتند. اما تبلیغات به شیوه امروزی در ایران از زمان قاجار آغاز شد که اولین روزنامه ایران به چاپ رسیدند. تا سال۱۳۱۶ هیچگونه شرکت تبلیغاتی در ایران تأسیس نشده بود. در واقع تا قبل از این سال تبلیغاتی که در رسانهها ارائه میشد به شکل خصوصی و یا در نتیجه ارتباطی بود که با مالکان رسانهها ایجاد میشد. در سال۱۳۱۶ کانون آگهی زیبا اولین موسسه تبلیغاتی بود که در ایران راهاندازی شد. در آن دوران آژانسهای تبلیغاتی در حقیقت کارگزاران شرکتهای تبلیغاتی بودند. بررسی اولین آگهیهای تبلیغاتی نشان میدهد که اکثر آنها برای تبلیغ کالاهای خارجی بود که به ایران وارد میشد. در سال۱۳۳۷ تلویزیون وارد ایران شد و از همان آغاز تبلیغات گستردهای که مربوط به شرکتهای خارجی بود، از آن پخش میشد. در سال ۱۳۴۶ با تأسیس دانشکده علوم و ارتباطات در دانشگاه تهران تبلیغات و روابط عمومی به عنوان یک رشته مستقل در نظر گرفته شد. با پیروزی انقلاب اسلامی بدلیل آنکه تبلیغات کالاهای خارجی نوعی غرب زدگی به شمار میرفت، در تلویزیون متوقف گردید؛ اما از دهه۷۰ تبلیغات در سیما از سرگرفته شد و رشدش تا به امروز ادامه دارد. (رحیمی, ۱۳۸۸)
۲-۲-۴ انواع تبلیغات
تبلیغات را از مناظر مختلف میتوان دسته بندی نمود. یکی از کاربردیترین و معمولترین دستهبندی تبلیغات عبارتست از: ۱- تبلیغات ترغیبکننده ۲- تبلیغات آگاهکننده
تبلیغات آگاهکننده؛ آن دسته از تبلیغاتی است که هدفش اطلاعرسانی است. شکل این تبلیغات حالت رسمی داشته که به آن باورپذیری بیشتری میبخشد. شرکتها از تبلیغات آگاهکننده به منظور ترسیم تصویری انسان دوستانه از خود در ذهن مصرف کننده استفاده میکنند.
تبلیغات ترغیب کننده؛ اطلاعات ارائه شده در این نوع از تبلیغات گاها قابل تأیید نیست و هدف آن تغییر در تصور مصرفکننده از محصول خاص با گوشه چشمی به فروش است.
به عنوان قاعدهای کلی، تبلیغات آگاهکننده وجهای مثبتتر از تبلیغات ترغیبکننده دارند ولی در بسیاری از موارد تشخیص اینکه یک تبلیغ آگاهکننده است یا ترغیبکننده، دشوار است. از سویی گاهی یک تبلیغ هم آگاهکننده است و هم ترغیبکننده. (Emamalizadeh, 1985)
تبلیغات را میتوان از نقطه نظرهای دیگری نیز تقسیمبندی نمود:
الف) انواع تبلیغات بر پایه فرستندگان پیام:
شرکت صنعتی – خدماتی
دولت
تبلیغات تعاونی
موسسات غیرانتفاعی(Clow, 1966)
ب) انواع تبلیغات بر مبنای ناحیه جغرافیایی:
تبلیغات بینالمللی: تبلیغاتی که در خارج از کشور انجام میشود.
تبلیغات ملی: تبلیغاتی که توسط تولیدکننده یا عمدهفروش یا توزیعکننده عمده در داخل کشور انجام میشود و هدف کلی آن ارتقاء فروش است.
تبلیغات منطقهای: بسیاری از محصولات فقط در یک منطقه از کشور فروخته میشوند و این منطقه ممکن است شامل چند استان یا ایالت باشد نه کل کشور.
تبلیغات محلی: تبلیغاتی که توسط یک تاجر محلی انجام میشود و هزینه آن را را نیز به عهده دارد.
ج) انواع تبلیغات بر مبنای هدف:
شرکتهایی که هدفشان ترویج خدمات است.
شرکتهایی که هدفشان ترویج برند تولیدشان است.
شرکتهایی که هدفشان ترویج تبلیغات عمومی است. (Yashin, 2006)
د) انواع تبلیغات بر پایه گیرندگان پیام:
مصرفکننده
موسسات و شرکتهای دولتی و غیردولتی
کارخانجات صنعتی
موسسات بازرگانی(Clow, 1966)
از برترین شیوههای بازاریابی با رویکرد ترفیع میتوان به شیوه تبلیغات همهمهای[۱۲]، تبلیغات پارتیزانی[۱۳] و تبلیغات ویروسی[۱۴] اشاره نمود. این سه شیوه در برخی از خصوصیات و روشها با هم دارای هم پوشانی هستند و هر سه از زیر مجموعه های تبلیغات دهان به دهان هستند. (Kraus, Harms & Fink, 2009)
۲-۲-۵ کارکردها و اهمیت تبلیغات
تبلیغات مزایای مستقیمی برای مصرفکننده دارد؛ این مزایا عبارتند از:
الف) ایجاد تقاضا: تبلیغات باعث ترغیب مخاطبین و تحریک نیاز آنها و افزایش تقاضا میگردد. تبلیغات موثر موجب میشود افراد برای خرید محصولات ترغیب شوند.
ب) معرفی محصولات و خدمات جدید: در معرفی محصولات و خدمات جدید، تبلیغات زیادی لازم است تا به مردم آموزش دهد این محصول چگونه کار میکند، چه مصرفی دارد، چه مزایایی به دست میدهد، در کجا میتوانند آن را پیدا کنند و مسائلی از این قبیل.
ج) معرفی کاربردهای محصول جدید: یک راهبرد برای توسعه بازاریابی، معرفی کاربردهای جدید برای یک محصول است. در گذشته در کشور آب پرتقال فقط به عنوان آب میوه مصرف میشد، اما اکنون با تبلیغات، در وعده صبحانه نیز استفاده میشود.
خ) اطلاعرسانی درباره تغییرات قیمت، بستهبندی و نحوه توزیع: زمانی که تولیدکننده اقدام به تغییر در محصول میکند، این تغییرات را از طریق تبلیغات به مصرف کننده اطلاع میدهد.
د) آموزش مصرفکنندگان: در برخی از آگهیها، دستورالعملهایی برای مصرف و آشنایی با محصول ذکر میشود. این امر باعث درک بهتر محصولات و آشنایی بیشتر مصرفکنندگان با محصول میشود.
ر) یادآوری: برای محصولاتی که در طبقه شلوغ قرار دارند و بطور روزانه خریداری میشوند، یادآوری بسیار ضروری است. این امر باعث میشود، مصرفکنندگان این محصول را به خاطر بسپارند و شلوغی طبقه محصول و مشابهت آنان با یکدیگر، سهم بازار تولیدکننده را کاهش دهد.
س) ایجاد ترجیح برای برند: در این تبلیغات بر روی مزیت رقابتی که سایر رقبا از آن بی بهرهاند، تاکید میشود. بدین ترتیب میتوان برای برند نسبت به رقبا ترجیح ایجاد نمود.
ش) خنثیسازی تبلیغات رقبا: در دنیای امروز بسیاری از جنگهای رقابتی نه به وسیله قیمت، بلکه به وسیله تبلیغات رهبری میشود. تبلیغات این مکان را فراهم میکند تا فعالیتهای رقبا را خنثی سازی کرده و کمرنگ جلوه دهیم. این دلیلی است برای اینکه شما در تلویزیون تبلیغ دو بانک متفاوت را پشت سر هم میبینید. (Muthur, 2005)
ط) موضع یابی برای محصولات در بازار: بعد از اینکه بازار به خوبی بخش بندی شد، تبلیغات میتواند محصول را در بخش موردنظر موضع نماید.
ع) ایجاد درخواست: گاهی اوقات تبلیغات به عنوان پلی بین محصول و درخواستهای خرید عمل کند. در واقع تبلیغات مدخلی برای هدایت این درخواست ها به سمت سازمان محسوب میشود. درج شماره تلفن مرکز سفارشگیری تبلیغات، یکی از این موارد است.
غ) حمایت از توزیعکنندگان: زمانی که محصولات یک شرکت از طریق سیستم ذخیرهای توزیع میشود، توزیعکنندگان محلی نیازمند حمایت خواهند بود.
ک) ایجاد تفاوت: مردم کالای مشابه را کمتر دوست دارند. یک برند نیازمند شخصیت و ویژگیهای منحصر به فردی برای خود میباشد، یک تصویر یگانه آن را از سایرین مجزا میکند. (Manendra, 1989)
۲-۲-۶ دیدگاههای موجود درباره تبلیغات
تبلیغات یکی از موضوعات بحث برانگیز است و طی سالیان گذشته، دیدگاههای مختلفی درباره اثرات معایب و مزایای آن طرح شده است. هر یک از این دیدگاهها طرفداران و استدلالهای خود را دارا هستند. این دیدگاهها به طور کلی به دو دسته تقسیم میشوند.
الف) دیدگاه مصرف کننده نسبت به تبلیغات:
اولین نظرسنجیها با مقیاس گسترده در مورد دیدگاه عمومی نسبت به تبلیغات به دهه های ۵۰ و ۶۰ میلادی در آمریکا بازمیگردد. در سالهای اخیر نیز تحقیقات بسیاری در مورد نگرش عمومی نسبت به تبلیغات صورت گرفته است. زانت در مقالهای که در سال ۱۹۸۴ به چاپ رساند، جمعبندی از تحقیقاتی که تا آن زمان درمورد نگرش عمومی به تبلیغات انجام شده بود را ارائه داده است که نتایج تحقیقات بعدی نیز این جمعبندی را تأیید میکند. او معتقد است که در دهه۷۰ میلادی نگرش عمومی نسبت به تبلیغات مثبت بوده است. (Zanot, 1984)
برای مثال طی تحقیق معروفی که توسط موسسه “گالاپ” در سال ۱۹۵۶ صورت گرفت، سوال شوندگان در کل تبلیغات را دوست داشته و آن را آگاهی بخش میدانستند. (Gallup Organisation, 1959) همچنین در یک تحقیق معروف دیگر که در سال ۱۹۶۸ میلادی توسط “باار وگریسر” انجام شد، نشان داد که اکثر مردم نگرش مثبت به تبلیغات دارند (Baver & Greyser, 1968) اما زانت معتقد است که از دهه هفتاد به بعد نگرش عمومی به تبلیغات به طور فزایندهای منفی شده است. تحقیقاتی که بعدا توسط اندروز(۱۹۸۹)، میتال(۱۹۹۴)، و الویت و پراب هاکر(۱۹۹۴) صورت گرفت نیز نظریه زانت را تأیید کردند. بنابراین به نظر میرسد که از دیدگاه اکثریت مصرف کنندگان، تبلیغات با وجود آنکه دارای نکات مثبتی است اما اثرات منفی آن بیشتر است.
ب) دیدگاه شرکتها (تبلیغ شوندگان) نسبت به تبلیغات
از دیدگاه شرکتها، تبلیغات بدون شک یکی از عوامل مهم در بالا بردن فروش و سود محسوب میشود.(Kotler & Armstrong, 2001) لذا از این دیدگاه تبلیغات امری مثبت و حیاتی است. هزینههای تبلیغاتی که هر ساله توسط شرکتها انجام میگیرد، بیانگر این مطلب است. جدول زیر نشان دهنده هزینههای تبلیغاتی شرکتهای بزرگ آمریکایی در نیمه اول ۲۰۰۲ میلادی و مقایسه آن با نیمه اول ۲۰۰۳ میلادی است:
جدول۲-۱: مقایسه هزینههای تبلیغاتی شرکتهای بزرگ آمریکا (Emarketer, 2006)
مقالات و پایان نامه ها درباره :بررسی-اثربخشی-مخارج-تبلیغات-بر-وفاداری-مشتری- فایل ۴