مقیاس مهارت های درون فردی شامل خود و مقیاس های آگاهی هیجانی خودابرازی احترام به خود خودشکوفایی و استقلال است. مقیاس مهارت های بین فردی شامل خود مقیاس های همدلی، مسئولیت پذیری اجتماعی و روابط بین فردی است. مقیاس مقابله با فشار(کنترل استرس) شامل خرده مقیاسهای تحمل استرس و کنترل تکانه است. مقیاس سازگاری شامل خرده مقیاس های انعطاف پذیری، حل مسئله و واقعیت سنجی است و مقیاس خلق کلی شامل خرده مقیاس های شادی و خوش بینی است (کیانی ۱۳۸۱).
این پرسشنامه دارای ۹۰ سوال است که نخستین پرسشنامه فرا فرهنگی ارزیابی هوش هیجانی است. این آزمون در سه مرحله در ایران اجرا شده و پس از انجام برخی تغییرات در متن اصلی پرسشنامه، حذف یا تغییر بعضی سوالات و تنظیم مجدد سوالات هر مقیاس، پرسشنامه از ۱۱۷ سوال به ۹۰ سوال تقلیل یافت. و در مورد کیفیت روان سنجی آن نیز اقدامات لازم به عمل آمد که در سومین مرحله اجرا، تحلیل اطلاعات در حیطه های زیر انجام گرفت. (راحله سموعی و همکاران موسسه تحقیقاتی علوم رفتاری سینا، ۱۳۸۴).
۳-۴- پایایی
پایایی نشان دهنده ی این است که تا چه اندازه تفاوتهای فردی در نمرات آزمون به تفاوتهای واقعی در ویژگی های مورد نظر، قابل استناد است (آنا ستاری ۱۳۷۱) دو نوع اساسی از مطالعات پایایی روی (EQ-i) انجام شده است، همسانی درونی و پایایی بازآزمایی (بار- آن و پارکر، ۲۰۰۰)
- همسانی درونی.
همسانی درونی به میزانی که همه سوالات یک مقیاس سازه یکسانی را اندازه می گیرند اشاره دارد این شیوه پایایی را با یک بار اجرای پرسشنامه را اندازه گیری همسانی محتوای مقیاس اجرا شده برآورد می کند(آنا ستاری ۱۳۷۱)
میزان های P حاکی از رابطه مستقیم و معنی دار بین سوالات هر مقیاس با نمره کلی آن مقیاس دارد بدین معنی که سوال مورد نظر همان چیزی را می سنجد که مقیاس مربوط در نظر دارد.
پایایی آزمون
میزان آلفای کرونباخ برای کل آزمون ۹۳% گزارش گردید این میزان (آلفای محاسبه شده در مرحله سوم) با آلفای محاسبه شده در مرحله دوم آزمون یکسان بدست آمده (راحله سموعی و همکاران روان تجهیز، ۱۳۸۴)
پایایی آزمون به روش اجرای فرم موازی یا همتا
همزمان با اجرای آزمون هوش هیجانی مصاحبه ای سازمان یافته در رابطه با میزان و تنوع هیجانات، عواطف ویژگی های فردی و احساسی از گروه مطالعه به عمل آمده سعی شد سوالات مصاحبه طوری طراحی گردد که در زمینه هوش غیر شناختی افرادی(بعد عاطفی، اجتماعی و شخصیتی آنها) اطلاع مناسبی بدست آید. بعد از اجرای دو فرم (مصاحبه و آزمون) پرسشنامه نمره گذاری گردید. تحلیل نتایج رابطه بین اطلاعات حاصل از مصاحبه و آزمون در نرم افزار spss را در سطح ۰۰۱/۰ معنی دار نشان داد
پایایی آزمون به روش زوج – فرد.
مطابق با این روش پایایی آزمون ۹۹% گزارش گردید که در سطح ۰۰۱/۰>P معنا دار است
روایی آزمون از اهمیت خاصی برخوردار است (گنجی ۱۳۷۸) هدف از بررسی روایی اساسی ارزیابی این است که پرسشنامه در سنجش آن چیزی که طراحی شده موفق عمل کرده است یا خیر.
نه نوع مطالعات روایی بر روی (EQ-i) انجام شده است: روایی صوری، محتوای عاملی، سازه همگرا، واگرا، گرو ملاک، تشخیصی و پیش بین.
این مطالعات روایی مخصوصا به منظور بررسی اینکه آیا به نظر می آید (روایی صوری) که سوالات بخش های عمده حیطه ی هر مقیاس و حدود مقیاس را در بر دارند.(روایی محتوا) و مشخص کردن این امر که ساختار اصلی پرسشنامه تا چه حد تایید شد. (روایی عامل) تعیین اینکه خرد مقیاس ها تا چه اندازه سازه مورد نظر را اندازه می گیرند، نه چیز دیگر را. (روایی سازه، همگرا، واگرا و گروه مرجع) سنجش قابلیت پرسشنامه در تشخیص و شناسایی افرادی که هوش هیجانی بالاتری دارند از افرادی که هوش هیجانی پایین دارند. (روایی تشخیصی) و اینکه آیا می توان رفتارهای هوشمندانه رفتاری هوشمندانه هیجانی را در آینده پیش بینی کرد. (روایی پیش بین) انجام شده اند (بار- آن و پارکر، ۲۰۰۰) از بین روایی های ذکر شده برای (EQ-i) پژوهش های زیادی روی روایی سازه صورت گرفته و نتایج روایی سازه (EQ-i) را با چند پرسشنامه نشان داده مانند: پرسشنامه افسردگی بک (۱۹۸۷)، پرسشنامه کنار آمدن استرس (اندلر و پارکر ۱۹۹۰) پرسشنامه شخصیتی آیزنک (۱۹۷۵) پرسشنامه هوش هیجانی میر، سالووی و کارسو، پرسشنامه چند وجهی شخصیت مینه سوتا (۱۹۸۹، MMPI-2) پرسشنامه ۵ عاملی (NED) (1991)، پرسشنامه ۱۶ عاملی شخصیت (F P 16، ۱۹۷۰) مقیاس فرا خلق صفت (۱۹۹۵)، مقیاس آلکسی تایمیای تورنتو (۱۹۹۴)، چک لیست ۹۰ نشانه ای (SCl-90 ، ۱۹۷۳) مقیاس خود سنجی افسردگی زونگ (۱۹۶۵) (بار- آن و پارکر، ۲۰۰۰).
در مطالعه حال حاضر میزان آلفای کرونباخ ۸۱/۰ بدست آمد.
سیاهه راهبردهاى مقابله اى فولکمن و لازاروس۱(۱۹۸۹)
پرسشنامه راهبردهاى مقابله اى یک آزمون ۶۶ ماده اى است که بر اساس سیاهه راهبردهاى مقابله اى فولکمن و لازاروس۱(۱۹۸۹) ساخته شده است و دامنه وسیعى از افکار و اعمالى که افراد هنگام مواجهه با شرایط فشارزاى درونى یا بیرونى به کار مى برند را مورد ارزیابى قرار مى دهد. در آغاز از آزمودنى خواسته مى شود که به طور شفاهى یا نوشتارى موقعیت فشارزایى را که اخیراً تجربه کرده شرح دهد و سپس با خواندن عبارات پرسشنامه مشخص کند که در موقعیت مورد نظر تا چه میزان از هر یک از راهبردهاى توصیف شده در پرسشنامه استفاده کرده است. در بعضى موارد نیز خود پژوهشگر، موقعیتى خاص مانند درمان پزشکى، ابتلا به یک بیمارى جدى یا حتى یک آزمون علمى را به عنوان موقعیت فشارزا مشخص مى کند. این آزمون داراى ۸ زیر مقیاس است مقابله مستقیم، فاصله گرفتن، خودکنترلى، طلب حمایت اجتماعى، پذیرش مسئولیت، گریز- اجتناب، حل مسئله برنامه ریزى شده و ارزیابى مجدد مثبت است. ۴ زیر مقیاس طلب حمایت اجتماعى، پذیرش مسئولیت، حل مسئله برنامه ریزى شده و ارزیابى مجدد مثبت راهبردهاى مقابله اى مسئله مدار هستند و ۴ زیر مقایس مقابله مستقیم، فاصله گرفتن، گریز- اجتناب و خودکنترلى راهبردهاى مقابله اى هیجان مدار هستند(محمود علیلو، ۱۳۹۰). در مطالعه بروجردی، سهرابی و برجعلی(۱۳۹۱). میزان آلفای کرونباخ برای این پرسشنامه ۸۲/۰ بدست آمد.
در مطالعه حال حاضر میزان آلفای کرونباخ ۸۱/۰ بدست آمد.
-
- مقیاس دشوارهای تنظیم هیجانی
تنظیم هیجانی به عنوان مقوله ای مشتمل بر ۱٫ آگاهی و درک هیجانات ۲٫ پذیرش هیجانات ۳٫ توانایی برای کنترل کردن رفتارهای تکانشی و رفتار کردن مطابق با اهداف مطلوب به منظور دستیابی به اهداف فردی و مطالبات موقعیتی تعریف می شود. مقیاس دشوارهای تنظیم هیجانی یک شاخص خود گزارش دهی است که برای ارزیابی دشواری های موجود در تنظیم هیجانی به شکل جامع تری نسبت به ابزارهای موجود در این زمینه ساخته شده است و دارای ۳۶ عبارت و ۶ خرده مقیاس است که خرده مقیاس ها به قرار ذیل می باشند:
-
- عدم پذیرش پاسخ های هیجانی (عدم پذیرش) : این عامل در بر گیرنده عباراتی است که گرایش به داشتن پاسخ های ثانویه منفی به هیجانات منفی، یا عدم پذیرش واکنش ها به پریشانی یک فرد را منعکس می کند
-
- . دشواری های دست زدن به رفتار هدفمند(اهداف): این عامل شامل عباراتی است که دشواری های تمرکز کردن و به اتمام رساندن تکالیف را به هنگام تجربه کردن هیجانات منفی منعکس می کند.
-
- . دشواری های کنترل تکانه: در برگیرنده ی عبارتی است که دشوارهای در کنترل باقی ماندن رفتار یک فرد را به هنگام تجربه کردن هیجانات منفی ، منعکس می کند.
-
- . فقدان آگاهی هیجانی (آگاهی): شامل عباراتی است که گرایش به توجه کردن و شناسایی کردن هیجانات را منعکس می کنند.
-
- . دسترسی محدود به راهبردهای تنظیم هیجانی(راهبردها): شامل عباراتی است که این باور را منعکس می کنند که کارهای اندکی وجود دارند که می توانند برای تنظیم کردن هیجانات به شکل موثر، به هنگام آشفتگی یک فرد انجام شوند.
-
- . فقدان شفافیت: در برگیرنده عباراتی است که نشان دهنده میزان آگاهی افراد از هیجاناتشان و شفاف بودن این هیجانات باری ایشان، است.
پایایی همسانی درونی فرم ترجمه شده به فارسی این مقیاس، طی یک مطالعه مقداماتی بر روی دانشجوی دانشگاه فردوسی مشهد و علوم پزشکی مشهد موارد محاسبه قرار گرفت. نتایج این مطالعه همسانی درونی ۸۶ % را برای کل مقیاس گزارش کردند(علوی،۱۳۸۸). امینیان(۱۳۸۸) در پژوهش خود مقدار آلفای کرونباخ پرسشنامه مذکور را ۸۶% گزارش کرد. همچنین در پژوهشی دیگر الفای کرونباخ را ۹۰ % گزارش کردند(محمدی، فرنام و محبوبی، ۱۳۹۰).
در مطالعه حال حاضر میزان آلفای کرونباخ ۷۹/۰ بدست آمد.
۳-۵- شیوه اجراء
پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی- همبستگی بود که براساس مطالعات کتابخانه ی و توزیع پرسشنامه انجام گرفت. بعد از انتخاب نمونه های پژوهش به شیوه تصادفی ساده، پرسشنامه های پژوهش شامل سه پرسشنامه هوش هیجانی، سبک های مقابله و دشورایهای تنظیم هیجانی در اختیار شرکت کنندگان قرار گرفت و از آنها خواسته شد طبق دستورالعمل پرسشنامه های مذکور را تکمیل نمایند. از قبل به تمامی شرکت کنندگان اطمینان خاطر داده شد که اطلاعات حاصله کاملا محرمانه خواهد بود و همچنین از شرکت آنها در پژوهش تقدیر و تشکر به عمل آمد.
۳-۶- روش تجزیه و تحلیل داده ها
جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS18 در دو سطح توصیفی( میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی( ضریب همبستگی پیرسون) استفاده شد.
فصل چهارم
یافته های پژوهش
در این فصل به بررسی داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی پرداخته شده است. تعداد شرکت کنندگان در این پژوهش ۱۴۲ نفر بود.
الف : آمار توصیفی
جدول ۴-۱- توزیع جنسیت شرکت کنندگان در پژوهش را نشان می دهد
جدول ۴-۱- توزیع جنسیت شرکت کنندگان در پژوهش
