- ارزیابی مستمر اوارق بهادار برای انتخاب اوراق بهادار دارای بازده بالقوه بالا .
با توجه به به مقیاس عمل گسترده ، معمولاً هزینه سرمایه گذاری برای این شرکت ها حداقل می شود .
۲-۵) شرکتهای دارنده یا مادر :
شرکت های مادر یا دارنده ، شرکت هایی هستند که سهام یک یا چند شرکت فرعی را به منظور کسب کنترل آنها در جهت تحقق یک هدف مشترک در دست دارند. لازم به ذکر است که سهام کنترل کننده لزوماً ۵۱% نبوده و حتی ممکن است برای شرکت هایی که سهام آنها به طور گسترده ای پراکنده شده ، این میزان حتی کمتر از ۱۰% باشد. از آنجا که در بازار بورس اوراق بهادار ، بخاطر معاملات مستمر سهام ، تغییرات مالکیتی رخ می دهد لذا این شرکتها به منظور حفظ موقعیت کنترلی خود دائماً در بازار حضور می یابند.
۲-۶) شرکتهای کارگزاری :
واسطه های مالی هستند که بین خریداران و فروشندگان اوراق بهادار ، نقش تسهیل کننده مبادله را بر عهده دارند. در ایران ، اساسنامه این شرکتها به آنها اجازه داده تا میزان ۲۰% حجم معاملات ، مشروط بر اینکه از میزان سرمایه آنها تجاوز نکند ، برای خود خرید و فروش کنند.
۲-۷) سایر اشخاص حقوقی :
معمولاً شرکتها وجوه مازاد خود را جهت کسب بازده در اوراق بهادار سرمایه گذاری می کنند . بعضی اوقات نیز خرید بخشی از اوراق بهادار (سهام عادی یا ممتاز ) یا تمام آن ، به امید جذب یا ادغام شرکت مورد نظر در راستای اهداف رقابتی شرکت اصلی می باشد.(رضا کارگزار ،۱۳۸۵)
سرمایه گذاری های غیر اوراق بهادار :
۲-۸) سرمایه گذاری مسکن
۲-۹) سرمایه گذاری طلا
و…
۲-۱-۱۶) فعالیت های ترویجی بیمه عمر
تنها بهبود کیفیت محصول برای موفقیت کافی نیست بلکه کیفیت محصول باید با ابعاد دیگر بازاریابی محصول هماهنگ باشد، زیرا یک برنامه ی بازاریابی تنها منحصر به کیفیت نیست . به عبارت دیگر برای جلب مشتری باید قیمت گذاری ، کانال عرضه ی محصول و اطلاع رسانی به بازار به درستی انجام شود. ترویج یکی از هفت آمیخته بازاریابی خدمات است که وظیفه اطلاع رسانی به بازار از این طریق صورت می پذیرد . فعالیت های ترویجی سازمان ها به منظور ایجاد رابطه با مشتری از طریق معرفی سازمان و محصولاتشان صورت می گیرد . امروز هزینه ی فعالیت های ترویجی شرکت ها برای فروش محصولاتشان روبه افزایش است . همچنین تبلیغات حجم زیادی از فعالیت های ترویجی شرکت ها را به خود اختصاص می دهد . به همین دلیل باید اطمینان حاصل شود پولی که در این راه هزینه می شود در مسیر درست هدایت شده است . جمله ی معروفی که لرد لورهالم نسبت می دهند این است که گفته است :« من میدانم که نصف پولی را که برای تبلیغات هزینه می کنم به هدر می رود اما نمی دانم که کدام نصفه آن است » (گیلگان [۷]،۱۹۸۳)
ابتدا می بایست به سطح اطلاعات بیمه در جامعه نگاه کرد و همانطور که بررسی شده، عدم استفاده از بیمه در جامعه، بدلیل عدم اطلاع رسانی صحیح و نا آشنایی آحاد جامعه با مقوله بیمه است .به عبارت دیگر ما با کمبود سواد بیمه ای در جامعه مواجه هستیم و افزایش چنین اطلاعاتی در جامعه با تبلیغات، آن هم به نحوی که در حال حاضر مرسوم است به نظر نمی رسد امکان رشد و بهبود افزایش آگاهی را در سطح جامعه فراهم آورد.
شاید وارد کردن بحث دانش بیمه ای در کتب درسی دانش آموزان در مقاطع تحصیلی ابتدایی بتواند در ارتقای سواد بیمه ای نسل آینده، کمک قابل توجه ای کند. به نظر می رسد مردم جامعه ما بیمه را باور ندارند و نمی دانند چه پوشش های بیمه ای متناسب با شغل و جایگاه اجتماعشان وجود دارد.
چنانچه در جامعه ما آشنایی و آموزش مرتبط با صنعت بیمه از سنین پایین و در مقاطع تحصیلی ابتدایی آغاز شود ، هنگام بزرگسالی و در جریان فعالیت اجتماعی و اقتصادی نیاز به انوع بیمه و پوشش هایی متنوع آن نهادینه شده و فرد به خوبی نیاز بیمه ای خود را در مقاطع مختلف زندگی احساس می کند و این امر موجب می شود محصولات جدید بیمه ای متناسب را تقاضا و مورد استفاده قرار دهد.
در خصوص نیاز مردم به بیمه های حوادث و عمر در کشورمان نیز: با توجه به اینکه در فرهنگ جامعه ما حس حمایت و همکاری در بروز مشکلات درخانواده ها بسیار بالا است و این امر موجب شده است چنانجه در خانواده یک نفر دچار حادثه ای گردد دیگر افراد خانوده جهت رفع مشکل و نیاز مالی او اقدام می نمایند و به این ترتیب فرد احساس نیاز به بیمه عمر و حادثه را نمی کند.
از جمله دیگر مواردی که در توسعه فرهنگ بیمه نقش به سزائی دارد، تبلیغات با محتوای آگاهی بخشی و اطلاع رسانی است.
مانند تبلیغات انیمیشنی و یاد داستانی که از آنها به عنوان تبلیغات موثر می توان یاد کرد.
به نظر می رسد بیمه مرکزی ج.ا.ا به عنوان نهاد نظارتی و متولی صنعت بیمه در کشور، این مسئولیت اجتماعی را درتولید و پخش تبلیغاتی انیمیشنی نیز برعهده دارد. همچنین وارد کردن مقوله بیمه ای در کتب درسی مقاطع مختلف تحصیلی از عوامل آگاهی بخشی و بهبود سواد بیمه و در نهایت توسعه فرهنگ و اجتماعی بیمه درجامعه خواهد بود .
۲-۲-۱) تحقیقات داخلی
بخش دوم
پیشینه تحقیق
۱- خرمی (۱۳۷۶) در مقاله خود تحت عنوان ” عوامل مؤثر بر رشد بیمه های زندگی” وضع بازار بیمه های زندگی در کشورهای در حال توسعه را مورد بررسی قرار داده و عوامل موثر بر رشد بیمه های زندگی را در این کشورها ذکر کرده است. روش تجزیه و تحلیل ایشان عمدتا مقایسه کشورها با بهره گرفتن از آمار و نمودارها می باشد.
۲- شیدایی راد ( ۱۳۷۷ ) در پایان نامه اش به این نتیجه می رسد که سود پرداختی شرکت های بیمه در قالب سرمایه های عمر در مقایسه با سود بانکی در قرار دادهای بیمه های عمر سنتی کمتر است ، زیرا زمینههایی که شرکت های بیمه به اجبار دولت برای سرمایه گذاری انتخاب می کنند بازده مناسبی ندارند ، در حالی که نظام بانکی در مقایسه با بیمه ، پیشرفت های قابل ملاحظه ای کرده و در بین مردم شناخته شده و قابل اعتماد است و بالاترین نرخ سود بانک ها نسبت به سود محاسبه شده در سرمایه های بیمه باعث میشود که پس انداز یا سرمایه گذاری در بانک ها برای مردم جذاب تر و قابل توجه تر باشد
۳- در تحقیق عارف علیزاده نیازی (۱۳۷۸) با عنوان ” شناسایی و تعیین مهمترین عوامل موثر بر تقاضای بیمه عمر در ایران و ارائه یک الگو مناسب"، در تحقیق سعی بر این بوده که عوامل و متغیرهایی را که در تقاضای بیمه عمر در کشور موثر می باشند شناسائی نمائیم و بعد از شناختن این عوامل میزان اهمیت و تاثیر هر یک از این متغیرها را در میزان تقاضای بیمه عمر تعیین شود یعنی عوامل و متغیرهای اقتصادی که در میزان تقاضای بیمه تاثیر دارند و ضریب این متغیرها را شناسائی و تعیین گردد.
۴- در تحقیق عزیزی (۱۳۸۵) با عنوان رابطه میان متغیرهای کلان اقتصادی و تقاضا برای بیمه عمر در ایران (۱۳۶۹-۱۳۸۵) تلاش شده است تا تقاضا برای بیمه عمر با توجه به متغیرهای اقتصاد کلان بررسی شود. به بیان دیگر در این مطالعه رابطه میان متغیرهای کلان اقتصادی و جمعیتی (توسعه مالی، درآمد، تورم، نرخ بهره، قیمت، بازده بازار سهام و امید به زندگی) با تقاضا برای بیمه عمر در ایران در دوره زمانی ۱۳۶۹-۱۳۸۳ بررسی شد. یافته های تحقیق نشان می دهد که نرخ سپرده های بلند مدت، قیمت بیمه، درآمد، بازده سهام بورس اوراق بهادار و امید به زندگی از جمله مهمترین عوامل موثر بر تقاضا برای بیمه عمر در ایران می باشد. در این راستا قیمت بیمه رابطه معکوس قوی و مهمی با تقاضا برای بیمه عمر دارد. این یافته کاربرد بسیار زیادی برای سیاستگذاری دارد؛ زیرا که از این نتیجه می توان استراتژی های قیمت گذاری برای بیمه عمر را تنظیم کرد.
۵- در تحقیق انجام شده توسط مهرآرا و اعظم رجبیان (۱۳۸۵) با عنوان تقاضا برای بیمه عمر در ایران و کشورهای صادرکننده نفت ، تابع تقاضای بیمه عمر با بهره گرفتن از داده های سری زمانی ایران طی دوره ۱۳۴۵-۱۳۸۲ مبتنی بر رویکرد ARDL و هم چنین داده های پانل برای کشورهای صادرکننده نفت با درآمد متوسط برای دوره ۱۹۹۸-۲۰۰۲ برآورد و نتایج حاصله مقایسه می شوند. مطابق نتایج حاصله عمده ترین عوامل تعیین کننده تقاضای بیمه های زندگی در ایران، درآمد، میزان تحصیلات و بار تکفل است. هم چنین درآمد، احتمال مرگ سرپرست خانواده و تحصیلات از مهمترین عوامل موثر بر تقاضای بیمه های عمر در کشورهای نفت خیز با درآمد متوسط می باشند. کشش های درآمدی تابع تقاضای بیمه عمر نشان می دهد این محصول در کشورهای نفت خیز با درآمد متوسط لوکس و در ایران ضروری است. در واقع افزایش درآمد نقش اساسی تری در گسترش و تحولات بیمه های عمر در سایر کشورهای صادرکننده نفت نسبت به ایران داشته است. نتایج حاصله نشان می دهند که ظرفیت های فنی و نهادی به ویژه در بخش عرضه، اهمیت بیشتری در توسعه بیمه عمر این کشورها نسبت به عوامل تقاضا ( مطابق الگوهای استاندارد) داشتهاند.
۶- مهدوی ( ۱۳۸۷ ) در طرحی با عنوان « بررسی عوامل کمی و کیفی موثر بر تقاضای بیمه عمر و راه کارهای توسعه و گسترش نفوذ آن در صنعت بیمه کشور » دلایل عدم رشد بیمه های عمر در کشور را به پنج دسته کلی عوامل ساختاری ، عوامل اقتصادی ، عوامل فرهنگی و آموزشی و اجتماعی ، عوامل مربوط به شرکت های بیمه وعلل مربوط به دولت و سیاست گذاری تقسیم می کند . در بخش عوامل اقتصادی به برخی از عواملی که سر راه توسعه بیمه عمر کشور قرار دارد می پردازد که این عوامل عبارت اند از تورم بیکاری و فقر ، سطح پایین در آمد بار تکفل قابل رقابت نبودن بیمه های سنتی مهدوی در طرح مربوط با سه نرخ عمر قرار دارد .
۷- مهدوی (۱۳۸۸) در مقاله ای با عنوان تقاضای بیمه عمر تصادفی: کاربردی از اقتصاد در شرایط عدم اطمینان، به تحقیقی تئوریک برای استخراج منحنی تقاضای بیمه عمر پرداخت. برای استخراج مسیر بهینه تقاضای بیمه عمر، توابع مطلوبیت انتظاری ناشی از مصرف بیمه بیمه گذاری که بخشی از درآمد خود را به تقاضای بیمه عمر اختصاص می دهد، نسبت به قید فرایند انباشت ثروت در دو حالت تصادفی و معین بهینه شده اند. سپس به کمک توابع مطلوبیت با ریسک پذیری نسبی ثابت crra، منحنی تقاضای بیمه عمر استخراج و در مرحله بعد آثار عوامل موثر بر تقاضای بیمه عمر به صورت تئوریک بررسی شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که عواملی چون هزینه های سربار، احتمال حیات و ثروت، اثر منفی بر میزان تقاضای بیمه عمر دارند. در حالی که اثر درجه ریسک گریزی و احتمال مرگ، بر میزان تقاضای بیمه عمر مثبت است.
۸- مهدوی و ماجد (۱۳۹۰) در مقاله ای با عنوان تحلیل عوامل اقتصادی، اجتماعی و روانشناختی موثر بر تقاضای بیمه عمر در ایران ، عوامل موثر بر گسترش بیمه عمر کشور را بررسی کردند و جامعه آماری آن سه استان تهران، مازندران و آذربایجان شرقی بود. در این راستا به صورت تصادفی و از داخل خوشه های یاد شده نمونه ای گزیده شد. برای بررسی عوامل موثر، متغیرهای مربوط به این عوامل به دو گروه اصلی اقتصادی- اجتماعی و روانشناختی تقسیم و اطلاعات آن به وسیله ی ۷۳ شاخص با پرسشنامه گردآوری شده است. بر مبنای اطلاعات گردآوری شده نتایج نشان می دهد که تقاضای بیمه ی عمر طبق اطلاعات نمونه ای، رابطه ای منفی با متغیرهای سلامت انتظاری فرد، حق بیمه ی پرداختی، انتظارات تورمی مثبت، درجه ریسک گریزی، ارزیابی فرد از سلامت روانی خود، تمایل به ابراز اعتقادات فردی در جمع و درآمد دارد و متغیرهای اعتقاد به ارث گذاشتن، خوشبینی اقتصادی، اعتقاد به بهبود اوضاع اقتصاد ملی درآینده، سن فرد، اشتغال همسر و میزان مطالعه ی افراد روی تقاضای فرد برای بیمه عمر تاثیر مثبت دارد. در کنار عوامل گفته شده نکته ی جال توجه این است که افراد برای خرید بیمه ی عمر متاثر از تبلیغات شرکتهای بیمه نیستند و بیشتر معرفی بیمه ی عمر از سوی دوستان و یا آشنایان در خرید بیمه ی عمر از سوی ایشان تاثیر دارد. نکته ی دوم مربوط به نوع شغل افراد است که شاغلین بخش دولتی تمایل بیشتری نسبت به شاغلین بخش خصوصی برای خرید بیمه ی عمر دارند.
۹- در تحقیق ابتسام آل احمدی ، حامد سلطانی (۱۳۹۱) با عنوان ” تحلیل تاثیر تورم بر تقاضای بیمه های عمر"، به منظور بررسی میدانی در این تحقیق از ۳۰۰ نفر نمونه انتخاب شده سوال گردید. از بین ۳۰۰ نفرپاسخ دهنده تعداد ۱۷۴ نفر از آنها زن بوده اند که حدود ۵۸ % را تشکیل می دهند از بین این ۱۷۴ نفر هیچ کس بیمه عمر خریداری نکرده بودند. از بین پاسخ دهنده های مرد که ۱۲۶ نفر بوده اند تعداد ۶۷ نفر بیمه عمر داشتند که حدود ۵۳ % کل مردان را تشکیل می دهند. داده های استخراج شده از ۳۰۰ پرسش نامه پر شده که شامل ۸ سوال علاوه بر اطلاعاتی مانند سطح تحصیلات،جنسیت و سن پرسش شونده بودند، با بهره گرفتن از نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت و نتایج زیر به دست آمد:
۱- از بین پاسخ دهنده های مرد که ۱۲۶ نفر بوده اند تعداد ۶۷ نفر بیمه عمر داشتند که حدود ۵۳ % کل مردان را تشکیل می دهند .این موضوع نشان دهنده این است که مردان بیشتر به فکر خرید بیمه عمر هستند که به دلیل مسئولیت بالا آنها در قبال خانواده است.
-۲ حدود ۶۰ % افراد میزان تاثیر تورم بالا در کشور را در عدم تقاضای بیمه عمر بسیار زیاد دانسته اند.
۳- حدود ۵۲ % از جواب دهندگان کمبود درآمد را در عدم خرید بیمه عمر به طور کلی دارای سهم زیاد میدانند.که این نتیجه گیری بدست آمده از مدل اقتصاد سنجی را تصدیق می کند.
۴- ۶۰% افراد پاسخ دهندگان عدم اطلاع رسانی از شرایط بیمه عمر و آگاهی پایین افراد از این نوع بیمه را دارای تاثیر زیاد در عدم تقاضای بیمه عمر می دانند.
۵- حدود ۸۰ % افرادی که مورد پرسش قرار گرفته اند در خصوص جایگزینی منزل مسکونی به جای پول نقد به عنوان سرمایه بیمه عمر گزینه زیاد و خیلی زیاد را انتخاب کرده اند.که این خود درستی فرضیه دوم ما را ثابت می کند.
۶- میانگین تمایل اکثریت به جایگزینی سرمایه بیمه عمر نزدیک به گزینه زیاد است و این خود لزوم تغییر در نحوه قراردادهای بیمه عمر را بیش از پیش نشان می دهد.
۷- هرچه سطح تحصیلات بالاتر می رود میزان خرید بیمه عمر و همچنین تمایل به جایگزینی سرمایه نقدی بیمه عمر بالاتر می رود. که این نتیجه گیری حاصل از مدل را نیز تصدیق میکند.
۸ - حدود ۵۵ % کل افراد مورد پرسش منزل مسکونی را اولویت اول خود برای جایگزینی سرمایه نقدی بیمه عمر دانسته اند.
۲-۲-۲) تحقیقات خارجی
۱- گرین[۸] در سال ۱۹۵۴، در مقاله ای تحت عنوان ” خرید بیمه عمر در شرایط تورمی"، فورتون در سال ۱۹۷۳، در مقاله ای ” تئوری بهینه بیمه عمر، توسعه و آزمون” و بابل در سال ۱۹۸۱، نشان دادند تورم انتظاری روی تقاضای بیمه های زندگی اثر منفی دارد. به عبارتی تورم ارزش بیمه عمر را کاهش می دهد.
۲- در سال ۱۹۶۷، هاموند[۹]، هاستون[۱۰] و ملندر[۱۱] در مقاله ای تحت عنوان تعیین هزینه حق بیمه عمر خانوار، یک پژوهش تجربی” به روش تجربی نشان دادند که رابطه مثبتی بین بار تکفل با تقاضا برای بیمه های زندگی وجود دارد.
۳- هاکنسون[۱۲] (۱۹۶۹)، در مقاله ای با عنوان ” استراتژی بهینه مصرف و سرمایه گذاری تحت ریسک و نااطمینانی بیمه عمر” ، فیشر[۱۳] در سال ۱۹۷۳، در مقاله ای تحت عنوان ” مدل سیکل زندگی بهینه بیمه عمر"، فورتون[۱۴] در سال ۱۹۷۳ در مقاله ای تحت عنوان ” تئوری بهینه عمر، توسعه و آزمون” و کمپل[۱۵] در مقاله ای تحت عنوان ” تقاضا برای بیمه عمر، یک کاربردی از اقتصاد عدم اطمینان” ، به رابطه مثبت و معنیدار بین تولید ملی و تقاضای بیمه عمر دست یافته اند.