خدمات زیربنایی حمل و نقل نامناسب از جمله شبکه راه آهن ریلی، عدم وجود اتوبان مناسب جاده ای و…

تمرکز خدمات برتر مانند بانکداری، بورس، پارک­های علمی- فناوری

تمرکز مراکز عمده حسابداری، حقوقی، دفاتر نهادهای سیاسی و کنسول‌گری­ها

تمرکز مراکز بهداشتی- درمانی

جدول ۳-۶ عوامل فرهنگی- مذهبی

مؤلفه

شاخص‌ها

فرهنگی-
مذهبی

وجود بارگاه امام رضا (ع) در شهر مشهد

حضور سالانه میلیون­ها گردشگر

تمرکز مراکز دانشگاهی در شهرهای بزرگ استان از جمله مشهد، سبزوار، تربت حیدریه، نیشابور و…

تمرکز موزه­ها و بناهای تاریخی- فرهنگی در چند شهر بزرگ استان

تمرکز کتابخانه ­ها و کتاب­های منتشره و مطبوعات (مجلات، روزنامه­ها) در چند شهر از جمله مشهد، سبزوار و…

۳-۱- ۴- جامعه آماری و حجم نمونه
جامعه آماری مورد مطالعه این پژوهش در بخش تحلیل ثانویه، شهرهای استان خراسان رضوی است که در سال ۱۳۹۰، ۷۲ شهر بوده است.
در بخش پرسشنامه، جامعه آماری شامل کارشناسان استانداری، راه و شهرسازی استان و شهرستان­های این استان، شهرداران، کارشناسان جهاد دانشگاهی و همچنین اساتید جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد متخصص در این زمینه می­باشد.
با توجه به اینکه جامعه آماری در نظر گرفته شده کارشناسان مرتبط و مطلع به پرسشنامه هستند و ۱۷۰ نفر برآورد شده است که حجم نمونه با توجه به جدول مورگان ۱۱۸ پرسشنامه خواهد بود.
۳-۱-۵- روش جمع‌ آوری داده‌ها
در این پژوهش داده ­های مورد نیاز از طریق دو دسته اطلاعات کتابخانه­ای و پرسشنامه­ای تهیه شده ­اند. در بخش کتابخانه­ای با دو سلسله مراتب روبرو هستیم، اولین سلسله مراتب مربوط به سلسله مراتب جمعیتی و دومین سلسله مراتب در رتبه عملکردی شهرها است.
در بخش سلسله مراتب جمعیتی شهرها از شاخص­ های نخست شهری (شاخص نخست شهر، شاخص دو شهر، چهار شهر کینزبرگ، چهار شهر مهتا و موماو و الوصابی) و شاخص تمرکز هرفیندال، عدم تمرکز هندرسون و همچنین مدل رتبه- اندازه استفاده می­ شود و تعادل فضایی با بهره گرفتن از مدل آنتروپی سنجش شد.
ضمن اینکه در بخش اسنادی- کتابخانه­ای از سلسله مراتب جمعیتی از داده ­های سرشماری سال ۱۳۳۵ تا ۱۳۹۰ و همچنین در بخش سلسله مراتب عملکردی از سالنامه آماری و مرکز آمار ایران ۱۳۹۰ استفاده شد و در بخش دیگر، داده ­ها از طریق پرسشنامه جمع­آوری گردید.
۳-۱-۶- آزمون مقدماتی
آزمون مقدماتی با ۳۰ نفر از افراد جامعه آماری انجام گرفت. سپس اطلاعات بدست آمده از این پرسشنامه ­ها بعد از کد گذاری مورد تحلیل قرار گرفته و قابلیت اعتماد هر یک از مقیاس­های بکار رفته در آن مورد بررسی واقع شد. همچنین تلاش گردید گویه ­هایی که در حین مصاحبه برای پاسخگویان مبهم بوده یا پایایی لازم را با دیگر گویه ­ها نداشتند، حذف کرده یا در صورت امکان به شکل جدیدتری مطرح گردند.

۳-۱-۶-۱- روایی و پایایی پژوهش
برای تعیین روایی پرسشنامه، متن آن در اختیار اساتید دانشگاه و چند کارشناس قرار گرفت و مواردی در جهت رسیدن به روایی اصلاح گردید.