۴-۷-۲-موج دوم: در خلال و بعد از جنگ جهانی اول
مهاجرت بزرگ بعدی در بحبوحه جنگ جهانی اول و انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ روی داد انقلاب گروهی براثر جنگ و بی ثباتی خانه و کاشانه خود را از دست دادند و به ایران مهاجرت کردند مهاجرت خصوصا قشر مذهبی و روحانیون تحت فشار انقلاب کمونیستی در شوروی به ایران مهاجرت کردند.
۴-۷-۳-موج سوم :در خلال و بعد از جنگ جهانی دوم
موج سوم مهاجرت ها با درگیری روسیه در جنگ جهانی دوم آغاز شد. بسیاری از خانواده ها بر اثر فشار جنگ و فشار دولت شوروی به تالش جنوبی مهاجرت کردند بسیاری نیز موقتی و با سودای بازگشت آمده بودند و پس از بسته شدن مرز نیمی از اهالی خانواده شان در آن سوی ماند و نیمی در این سو که منجر به بیش ۶۰ سال جدایی گشت تا باز شدن مرز پس از۱۹۸۹ مردم خود از مرز گذشتند و فامیل خود را یافتند.
مهاجرت های اجباری یا تبعید دست جمعی وسیعی نیز در این سال ها(۱۹۳۹_۱۹۳۵) به وقوع پیوست، مرز نشینان ، و طوایف و اقوامی که مورد اعتماد تشخیص داده نشدند مانند طوایف شاهسون ،تالش میکائیلو ها و….که با آن سوی مرز یعنی ایران رفت و آمد و مراوده داشتند ان ها گفته بودند یا آنسوی مرز بمانید یا این سو. تالش ها را قومی ایرانی با گرایش به ایران تشخیص دادند و گروه گروه تبعید کردند تبعید چندین هزار نفر به قزاقستان ازسال ۱۹۳۵ تا ۱۹۳۹ از این دست است در قزاقستان ولایت شو یا چو (زمان شوروی چو گفته می شود) از محل های استقرار تالش ها بوده است. شیوه تبعید بدین شکل بود که سرباز ها به روستا ها می ریختند و به زور اسلحه مردم را به سمت قطارها می بردند. یک بخش ازتالشان تبعید شده به قزاقستان بعد از مرگ استالین اجازه بازگشت یافتند که از آن میان گروهی باز گشتند و گروهی ماندند.
۴-۷-۴-موج چهارم : از جنگ جهانی دوم تا فروپاشی شوروی
موج چهارم مهاجرت ها در دوران شوروی پس از ۱۳۳۹ بیشتر درون آذربایجان متمرکز بود در این سال ها تالش ها به دنبال کار به سومقایت و گنجه و باکو و سارای و… کوچ کردند، به طوری که جمعیت های متمرکز و قابل توجه ای تشکیل دادند به طور مثال محله بینه در اطراف باکو که از مهاجران تالش لریکی تشکیل شده یا ماشتاقا محل تات ها است که تالش ها در ان زیاد شده اند. نیمی از جمعیت شهر اقتصادی صنعتی سومقایت را تالشان تشکیل می دهند.
۴-۷-۵-موج پنجم: بعد از فروپاشی شوروی
۴-۷-۵-۱-مهاجرات های تحصیلی
قبل از فروپاشی شوروی بیشتر مهاجرت ها به نقاط مختلف شوروی خصوصا مسکو و سنت پترز بورگ مهاجرت های تحصیلی بود مانند مهاجرت میرزا رحیم اف همکلاسی پیریکو(نویسنده لغت نامه تالشی روسی) یا نسل بعدی که دکتر هلال محمدف و جوانان هویت طلب تالش در میان آن ها بودند.
۴-۷-۵-۲- مهاجرت های کاری
مهاجرت های کاری عموما بعد از استقلال آذربایجان رخ داد بسیاری برای کار به سراسر روسیه کوچ کردند در روسیه شهرهای مسکو و سنت پطرز بورگ، در سیبری: نوا سیبیرسک، نورینسک، پطرازاوتسک، ولادی واستوک، یکاترینبورگ، اسوردولوسک از مقصدهای اصلی شان بوده همچنین کشورهای بلاروس، اکراین، کشورهای بالتیک، لتونی، استونی و در آسیای مرکزی، قزاقستان و قرقیزستان از مقصدهای مهاجرتشان بوده. مهاجرت به کازان مرکز تاتارستان هم صورت گرفته است. مهاجرت به ترکیه هم صورت گرفته علائق مذهبی در مهاجرت به این دو منطقه مسلمان خصوصا میان اهل تسنن بی تاثیر نبوده است.این مهاجرت ها معمولا به صورت شبکه ای و طایفه ای صورت می گیرد اینگونه که شخصی به بازاری ورود می کند و بعد چند سال فامیل و اهالی طایفه و منطقه او با روابط خویشی به آن بازار وارد می شوند.به طور مثال:
مدوژها(اهالی روستای مدو) بیشتر به هشترخان(آستاراخان) رفته اند و کولوتونژون(اهالی کوله تون) به سنت پطرز بورگ رفته اند.
۴-۷-۵-۳-مهاجرت های سیاسی
برخی از مهاجرت ها به دلایل سیاسی روی داده است مانند مهاجرت سران جمهوری تالش مغان پس از سقوط جمهوری و گروهی از افرادی که درگیر این موضوع بودند.مقصد اول این گروه ها روسیه بوده است اما پس از آزادی و تبعید علی اکرم همت اف(رییس جمهور تالش مغان) به هلند مهاجران بعدی به او پیوستند که بر تعدادشان همچنان افزوده می شود. درعید نوروز در عید قربان،در سال نو میلادی،سنت(ختنه سوران)،عروسی در روسیه و در ده اگر هر دو آنجا باشند در ده نمی گیرند.
۴-۸-مذهب در تالش شمالی
۴-۸-۱-شیعه و سنی
در دوران شوروی مذهب مخفی بود، پس از استقلال آذربایجان هویت ها ی مذهبی آغاز به نمایان شدن نمودند. تالش های شمال ۹۵ درصد شیعه جعفری هستند و ۵ درصد سنی شافعی اند که در آستارا و اطراف آستارا ساکن اند. با اینکه تعداد اهل تسنن در تالش شمالی نسبت به اهل تشیع کم هستند اما اقلیتی چشم گیرند و حتی مطمع نظر و برنامه ریزی گروه های وهابی و سلفی نیز بوده اند هرچند اکثریت قاطع شان با شیعیان تالش تعامل سازنده و برادری دارند اما خبر هایی مبنی بر حضور تعداد اندکی از آن ها در سوریه و در جمع گروه های رادیکال سنی گزارش شده است.
۴-۸-۲-نورچی ها
فتح الله گولن(متنفذ و سرمایه دار بزرگ ترکیه) مدارس وکالج پیشرفته در آذربایجان و مناطق تالش نشین تاسیس کرده است که به زبان انگلیسی و ترکی است و به موازات علم عقاید نورچی و ترکیه گرایی تبلیغ می شود. این مدارس خصوصی (پولی) و از نظر آموزشی سطح بالایی دارند.نورچی ها پیروان طریقتی اسلامی هستند، فتح الله گولن از حامیان این طریقت است گروهی از تالشان که بعد از استقلال آذربایجان به ترکیه رفتند. پس از باز گشت گروهی پان ترکیست و گروهی نورچی گشته بودند. گرایش به نورچی هم میان شیعیان بوده هم میان سنی ها.
۴-۸-۳- مسیحیان
پس از استقلال آذربایجان تبلیغات برای دین مسیحیت در آذربایجان به طور آشکاری بیشتر شده است.ایراده ملک اوا از تالش های مسیحی ساکن باکو است که از مبلغان این دین است. ترجمه انجیل به تالشی و همچنین دوبله فیلم مسیح به زبان تالشی از جمله فعالیت ها جهت جذب تالشان در بیست سال اخیر به مسیحیت بوده است. چند دعای مسیحی هم به شکل ترانه به زبان تالشی ساخته شده است. گروه اندکی از تالشان مسیحی گشته اند. در دهستان «تالش» در قره باغ همه مسیحی اند.البته اینها ساکنانی هستند با اعقاب تالش که از نظر فرهنگی، زبانی و دین میان ارمنی ها آسمیلاسیون شده اند اما از اصالت تالشی خود آگاهند.
۴-۹-اقتصاد در تالش شمالی
تا قبل از۱۸۶۱ نظام برده داری در روسیه وجود داشت .کارگران خرید و فروش می شدند و آزاد نبودند بعد ۱۸۶۱ نیز نظام ارباب رعیتی حاکم بود بدین شکل که رعایا به زراعت و دامداری مشغول بودند به خان مالیات می دادند. بعد انقلاب اکتبر زمین ها را بین رعایا تقسیم کردند.زمین را ابتدا به ملت دادند دوباره دولت پس گرفت.در دوره ی شوروی کالخوز ساوخوز ایجاد شد و زراعت اشتراکی گشت.زمین های کشاورزی برنج به باغ های لیمو،کشتزارهای چای و باغ ها ی میوه تبدیل گشت این پروسه در دهه ۷۰ انجام شد.اکنون زمین زراعی برنج بسیار ناچیز است. دامداری نیز تا حد زیادی افول کرده است. در دوره شوروی پرتقال لیمو و انار ،چای زیاد کشت می شد و میوه فیخوئا از آرژانتین وارد و کشت شد.بعد استقلال آذربایجان ساوخوز کالخوز از بین رفت و زمین ها را به مردم بازگرداند.(تنها زمین های اطراف خانه را) به دلیل رکود اقتصادی و نبودن کار مهاجرت های کاری به روسیه آغاز گشت.همراه با رشد اقتصادی آذربایجان در دهه ی اخیر منطقه تالش نیز رشد کرده است.رایون لنکران به رایون اقتصادی لنکران تبدیل گشته است. سرمایه گذاری مبارز منسیم اف(تریلیاردر تالش) در اقتصاد ناحیه تالش تاثیر محسوس داشته است. مبارز منسیم اف یکی از بزرگترین شرکت های کشتیرانی ترکیه را دارد.کشتی های او با نام لنکران در دریای خزر نیز کشتیرانی می کنند. او در ساخت فرودگاه لنکران نیز نقش موثر داشته است.پالسود کارخانه لبنیات بزرگی است که منسیموف ایجاد کرد.
«شهر تاریخی لنکران در توسعه اقتصادی منطقه دارای اهمیت بسیار و مرکز مهم صنایع و مرکز فرهنگی و محل تلاقی راه ها ست. حدود ۹۰ درصد از چای جمهوری آذربایجان و بیش از نیمی ازمحصول سبزی و جالیزی و ۲۰ درصد محصول انگور این جمهوری در این منطقه تولید می شود»(امیراحمدیان ص۳۸۲)
در دهه اخیر امکانات اولیه همچون آب، برق ،گاز و آسفالت به نقاط مختلف تالش غیر از روستاهای دور دست کوهستانی رسیده است. از این منطقه کالاهایی چون تره بار، شراب، انگور، صادر و کود،ماشین آلات و فراورده های نفتی وارد می شود(امیر احمدیان ص ۳۸۲)
در نفت چاله پالایشگاه نفت موجود است. اما هنوز صنایع بزرگ همچون خودرو سازی در تالش وجود ندارد.از سرمایه گذاران در پروژه های ناحیه تالش می توان در درجه اول ترکیه و اخیرا ژاپن را نام برد. اخباری مبنی بر حضور اسرائیل و بررسی منطقه برای سرمایه گذاری می رسد که به نظر می رسد بیشتر پوششی بوده برای اقدامات جاسوسی اسرائیل از ایران در این منطقه که بیشترین پیشروی را در مرز ایران دارد ،اقدامات نظیر تاسیس ایستگاه های شنود در نقاط مختلف.
۴-۱۰-توریسم ، اکو توریسم و مکان های زیارتی ، سیاحتی تالش شمالی
در تالش شمالی دو قرق طبیعی یا منطقه محافظت شده وجود دارد. به نام های هیرکان و قزل آقاج که در آن ها انواع کمیاب گیاهی و جانوری محافظت می شود. از مکان های توریستی طبیعی می توان به نقاط زیر اشاره کرد: در ورگه دیز یک آبشار معروف است.در ارچوان چشمه جوشانی به نام« سوته هونی» هست که آب و گاز باهم از زمین می جوشد و خارج می شود آب به دلیل وجود گاز با کبریت زدن آتش می گیرد. درماسالی آب گرم وجود دارد که مردم برای درمان و استراحت به آنجا می روند. کوهستانهای،بارزکوهبارزاو،پشته سر از ییلاقات خوش آب و هوای تالش شمالی است.ازنقاط تاریخی توریستی می توان به قلعه «بله بوری» ، قلعه شیندان، زندان لنکران که از دوره ی خانات تالش و از روسها باقی مانده.مایاک :(فانوس دریایی) که از دوره روسها باقی مانده اشاره کرد. از مکان های مذهبی و سیاحتی می توان به زیارتگاه «مشخون » ،«تاره دی تربه» مقبره شیخ زاهد هر سه در در آستارا و بوبوگیل در لریک اشاره کرد. در کنار مکان ها ی مذهبی و توریستی یاد شده تعدادی ساناتوری( استراحتگاه) در لنکران، لریک و شهرهای دیگر در سواحل و جنگل ها تالش وجو دارد که پذیرای گردشگران اند.
۴-۱۱-احزاب در آذربایجان و تالش شمالی
از احزاب معروف در دوره زولفقار احمد زاده رهبر جنبش فرهنگی تالش در بحبوحه انقلاب اکتبر حزب همت بود که او و گروهی از تالش ها نیز عضو آن حزب بودند. حزب دیگر حزب مساوات بود که حزب محمد امین رسول زاده بود و حزبی پان ترکیستی و مورد حمایت دولت عثمانی بود و تالشان در مقابل این حزب قرار گرفته بودند. هم اکنون رییس حزب مساوات عیسی قنبر است. آنها افکار رسول زاده را ادامه می دهند.در سال های آخر شوروی در جمهوری های ۱۵ گانه جبهه خلق توسط ناسیونالیست ها تشکیل و قدرت گرفته بود.در آذربایجان ابولفضل ایلچی بگ رییس این جبهه بود. حزب حاکم آذربایجان اسمش یاپ (ینی آذربایجان پارتی) یعنی حزب آذربایجان جدید به رهبری الهام علی اف است.از احزاب دیگر می توان به حزب کمونیست،حزب سوسیال دمکرات،اسلام پارتیا سی(ثبت نشده)،ینی مساوات،رئال حرکات(طالبان دموکراسی) و حزب برابری ملل آذربایجان یا حزب تالش نام برد که از طرف حکومت لغو شده است. «خالگ جبهه سی» مجموع احزاب اپوزوسیون بود که در انتخابات فرمایشی تنها دو درصد رای آورد جمیل حسنلی از جلیل آباد کاندید این جبهه بود.مهدی بگ صفراف رییس جمعیت اتحاد آذری و تالش از او حمایت می کرد و مخالفان را در یک شورای ملی جمع کردند. این جبهه خلق متفاوت است با جبهه خلق با گریشات پان ترکیستی که سابقا توسط ایلچی بگ اداره می شد.
۴-۱۲-جریان های سیاسی در آذربایجان و در تالش
۴-۱۲-۱-جریان حاکم
«آذربایجانچلق» این ایده و مشی توسط حیدرعلی اف پیگیری می شد که توسط پسرش ادامه می یابد و اساس آن بر اذربایجانی گرایی است به این ترتیب که همه ساکنین جمهوری آذربایجان را آذربایجانی و زبان همه را آذربایجانی می نامد. این ایده کوشش می کند هویت ملی را بر اساس آذربایجانی بودن تعریف کند.این خط مشی مستقیما به ترک بودن اشاره نمی کند اما عملا ترکی را معادل آذربایجانی قلمداد می کند.پان ترکیست ها به این خط مشی اعتراض دارند و می گویند ما ترکیم و حکومت باید روی استفاده از واژه های ترک و ترکی تاکید داشته باشد.اقوام دیگر و بومیان قدیمی آذربایجان نیز از نادیده گرفتن شدن و ابهام این واژه که عملا محو هویت آن ها و جایگزینی تدریجی هویت و زبان ترکیرا در پی دارد معترض اند. چرا که در تعریف آذربایجانی بودن زبان و فرهنگ آن ها جایی ندارد.یکی از اهداف جریان آذربایجانچلق آسمیلاسیون قوم تالش است که در منطقه تالش پیگیری می شود.
۴-۱۲-۲-جریان پان ترکیسم
پان ترکیسم جریانی است با بیش از صد سال سابقه که ریشه های آن به اواخر دوره ی عثمانی و تشکیل مجمع های ترک گرا مانند« ترک های جوان »در اوائل قرن بیستم در دولت عثمانی باز می گردد و تئوریسین هایی همچون ضیاء گوک آلپ داشته است و رویای تشکیل امپراطوری توران از اقوام آلتایی،ترک و مغول منشاء نیروی پان ترکیسم بوده است. پان ترکیسم از عواملی بوده که در تشکیل کشور ترکیه براساس ناسیونالیسم ترکی و تشکیل کشور آذربایجان با مشی اتحاد دو آذربایجان شمالی و جنوبی موثر بوده است. در آذربایجان حرکت محمد امین رسول زاده به دلیل استفاده از اسم آذربایجان برای اراضی شمال ارس که تا پیش از ۱۹۱۸ تالش، آران و شروان نامیده می شد و کسب حمایت از ترک های عثمانی و سعی در نهادینه کردن زبان و فرهنگ ملی ترکی در این اراضی در این راستا ارزیابی میشود. پس از فروپاشی شوروی ایلچی بگ رییس جبهه خلق به شدت این ایده را پیگیری می کرد و از تشکیل آذربایجان بزرگ با تجزیه آذربایجان ایران و پیوستن به جمهوری آذربایجان سخن می گفت وی در سال ۱۹۹۲ رییس جمهور آذربایجان گشت که پس از یک سال به مرگ مشکوکی بر اثر بیماری در ترکیه در گذشت. مساوات از احزابی است که جریان پان ترکیست را پیش می برد. پان ترکیست ها در حال حاضر بسیار به حکومت نزدیک اند و پس از مرگ حیدر علی اف و روی کار آمدن پسرش بیش از پیش فعال گشته اند. هم اکنون شبکه «گون آز تی وی» (تلوزیون آذربایجان جنوبی) که از باکو پخش می شود به شدت در حال ترویج افکار پان ترکیستی با هدف تجزیه ایران است.
۴-۱۲-۳-جریان اسلامی
۴-۱۲-۳-۱-جریان شیعی
قوی ترین جریان مذهبی در جمهوری آذربایجان جریان شیعی است.تالش های عموما شیعه در ناحیه تالش و تات های شیعه در نارداران در جریان های مخالف حاکمیت قرار دارند. پتانسیل شیعی تالش ها در جمهوری آذربایجان بیش از پتانسیل ملی شان مورد توجه ایران بوده است. پدر آیت الله فاضل لنکرانی از ارکوان آستارا در تالش شمالی بود و الله شکور پاشازاده صدر مرکز مسلمانان قفقاز تالش است و همچنین فامیل جعفراف رییس سازمان شیعیان مسکو تالش است. جریان های شیعی تجمعات اعتراض آمیزی را در لنکران و باکو برگزار کرده اند سال ۲۰۱۲ اعتراض به مسابقات یورو ویژن که در آذربایجان برگزار شد خشم و اعتراض گروه های شیعب آذبایجان را بر انگیخت که منجر به دستگیری برخی از سران آن ها شد.
۴-۱۲-۳-۲-جریان سنی
با اینکه منطقه تالش هم سنی دارد اما بیشتر اهل تسنن آذربایجان در شمال این کشور و میان اقلیت لزگی و آوار هستند. گروه های وهابی نیز تحت تاثیر عربستان سعودی درمیانشان وجود دارد.
۴-۱۲-۴-جریان لیبرال ها و دموکراسی خواهان
با این که غرب به دلیل منافعی که از اتحاد با آذربایجان مانند نفت و جای پا در قفقاز دارد در مورد دیکتاتوری در لوای جمهوری در آذربایجان تا حد زیادی سکوت می کند اما عضویت آذربایجان در شورای اروپا و اتحاد با غرب همزمان با منافعی که برایش ایجاد کرده است موجب گشته موضوعات حقوق بشر، دموکراسی و لیبرالیزم در هیات ابزارهای فشار و کنترل در موردش به کار روند. اما همچنان جریان لیبرال ها و دموکراسی خواهان در آذربایجان ضعیف است.آنچه تحت نام رئال حرکات ارزیابی می گردد اشاره به فعالیت گروه های دموکراسی و آزادی خواه دارد.
۴-۱۲-۶-جریانهای هویتی تالش در تالش شمالی
جریان های هویتی قوم تالش طیف های مختلفی دارد که از اصلاح طلبان فرهنگی تا استقلال طلبان گسترده اند.به طور کلی این طیف ها را می توان بدین شکل طبقه بندی کرد:
۴-۱۲-۶-۱- گروهی که معتقد به مشارکت سیاسی در کشورند
- ۱۹۳۰-۱۹۰۰: دوره صنعتی، استانداردسازی، تولید انبوه و تضمین کیفیت، مدیریت علمی، کارگران ساده، بازرسی۱۰۰%؛
- ۱۹۵۰-۱۹۳۰: دوره کنترل کیفی، کنترل فرایند آماری، ارزیابی تأمینکنندگان؛
- ۱۹۷۰-۱۹۵۰: دوره مدیریت کیفیت فراگیر (جامع)، نظریات دمینگ، سیستمهای رهبری، سیستم فکری[۱۲]، تمرکز بر مشتری، مشارکت و اختیارات کارکنان؛
- ۱۹۹۰-۱۹۷۰: دوره جوایز استاندارد کیفیت شامل: ایزو ISO9000جایزه بالدریج[۱۳]، مدل بنیاد اروپایی مدیریت کیفیت[۱۴] تعالی سازمانی (EFQM)؛
- از۱۹۹۰ تاکنون: دوره ابتکار[۱۵]، شامل: تولید چابک[۱۶]، فرایند بازمهندسی تجارت[۱۷]، شش سیگما؛ (Knowles & Ventus, 2011, 13).
اگر بخواهیم نقش هر یک از صاحبنظران مدیریت کیفیت را در بوجود آوردن این روش در طول تاریخ بررسی نماییم، شایسته است اذعان کنیم که دانشمندان متعددی در تدوین و اجرای مدیریت کیفیت، بهعنوان روشی در مدیریت نقش داشته اند که به طور خلاصه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- سال ۱۹۲۴: دکتر « والتر شوهارت[۱۸]» از شرکت تلفن بل امریکا،. مطالعه کنترل کیفیت آماری[۱۹](SQC) را آغاز نمود و مجموعه مقالاتی مربوط به کاربرد آمار در کنترل کیفیت[۲۰] محصولات تولیدی، منتشر کرد.
- سال ۱۹۳۱: دکتر شوهارت کتـابی بهعنوان « کنترل اقتصادی کیفیت محصولات تولیدات صنعتی » منتشر کرد. در این کتاب کنترل کیفیت آماری[۲۱] (SQC) مطرح شد (رمضانیان و اسماعیلپور، ۱۳۹۱). او برای اولینبار روشهای آماری را برای مطابقت محصول با ویژگیهای خاص مطرح کرد. فلسفه کیفیت شوهارت نظیر فلسفه رادفورد است. فلسفه جی. ام. جـوران[۲۲]، کیفیت را سازگاری برای استفاده تعریف می کند. کیفیت سهگانه شامل: برنامه ریزی، کنترل و بهبود، جهت کلی برای تضمین کیفیت در سازمانها را فراهم می کنند (Evans & Lindsay, 2002, 143).
- سل ۱۹۳۵: ای. اس. پیرسون[۲۳] آماردان انگلیسی، کتاب خود را تحت عنوان « کاربرد روشهای آماری در استاندارد نمودن فعالیتهای صنعتی و کنترل کیفیت » منتشر نمود.
- سال ۱۹۳۷: حدود ۱۰ شرکت آمریکایی، کنترل کیفیت آماری را اجرا کردند.
- سال ۱۹۴۶: سازمان غیرانتفاعی « اتحادیه مهندسان و دانشمندان ژاپن » [۲۴](JUSE) تأسیس شد. تقریباً در همین زمان اتحادیه استانداردهای ژاپن، در زمینه کنترل کیفیت آماری سمینارهایی را برپا نمود.
- سال ۱۹۴۶: « جامعه کنترل کیفیت آمریکا » تشکیل شد.
- سال ۱۹۴۹: علاقهمندان انجمنهای دانشگاهی، صنعتی و دولتی در JUSE تشکیل جلسه داده و گروهی را به نام « گروه تحقیق درباره کنترل کیفیت »[۲۵]، با هدف اجرای تحقیق درباره کنترل کیفیت و آموزش و ارتقای آن در ژاپن، ایجاد کردند. آنها داوطلبانی مستقل از دولت بودند که به ارتقای کنترل کیفیت و بهبود صادرات ژاپن می اندیشیدند.
- سال۱۹۵۰: اتحادیه دانشمندان و مهندسان ژاپن، اولین نشریه خود را تحت عنوان « کنترل کیفیت آماری » منتشر نمود.
- سال۱۹۵۰: استاندارد صنعتی ژاپن[۲۶](JIS) تنها به محصولات شرکتهای تعلق مییافت که در آن شرکت، کنترل کیفیت آماری اجرا میشد.
- سال۱۹۵۰: اتحادیه دانشمندان و مهندسان ژاپن، از ادوارد دمینگ[۲۷] آمریکایی برای ارائه سمینار و سخنرانی دعوت کرد. نظرات دکتر دمینگ در آن زمان در آمریکا اقبالی نداشت و حتی در برخی مواقع مورد بیاعتنایی و تمسخر واقع شده بود، در دهه ۱۹۵۰، وی چندین بار از ژاپن دیدن کرد و در سمینارها و سخنرانیهای مختلفی، افکار خود را برای ژاپنیها تشریح کرد.
- سال ۱۹۵۱: اتحادیه دانشمندان و مهندسان ژاپن جایزه دمینگ[۲۸] را با هدف افزایش سطح کیفیت صنعت ژاپن ابداع نمودند. سازمانهایی که بتوانند سطح کیفیت فرآورده ها و نحوه اداره سازمان خود را با ملاکهای تعیینشده در این جایزه تطبیق دهند داوطلب شده؛ در صورت موفقیت در سنجشهای مربوط برنده جایزه میشوند.
- سال ۱۹۵۱: فیگنبام[۲۹] کتابی تحت عنوان « کنترل کیفیت جامع »[۳۰] منتشر کرد. در این کتاب به جای کنترل کیفیت آماری، از کنترل کیفیت جامع سخن به میان آمده بود.
- سال ۱۹۵۴: اتحادیه مهندسان و دانشمندان ژاپن، از دکتر جوران[۳۱] آمریکایی برای سخنرانی در سمینار مدیریت کنترل کیفیت دعوت کرد. کنترل کیفیت بهعنوان ابزاری برای مدیریت مطرح شد و زمینه تغییر کنترل کیفیت آماری، به کنترل کیفیت فراگیر فراهم شد (رمضانیان و اسماعیلپور، ۱۳۹۱). اهمیت دادن به مشتری و اثربخشی مدیریت ارشد سازمان، دو محور اساسی دیدگاه های جوران است (میکاییلی، ۱۳۸۶، .۱۲۶).
- سال ۱۹۵۶: رادیوی موج کوتاه ژاپن، بخشی از برنامه های خود را به کنترل کیفیت اختصاص داد.
- سال ۱۹۶۲: نشریه کنترل کیفیت برای سر کارگران از سوی اتحادیه دانشمندان و مهندسان ژاپن انتشار یافت و اولین دایره کنترل کیفیت[۳۲] شروع بهکار نمود (رمضانیان و اسماعیلپور، ۱۳۹۱).
کائورو ایشیکاوا[۳۳]، کیفیت ژاپنی (حلقه کیفیت کارکنان) را بوجود آورد. او به طور عملی طرفدار رویکرد کنترل کیفیت در گستره (تمام) سازمان بود. ایشیکاوا حلقههای کیفیت کارکنان را بهعنوان ابزاری برای حل بهبود کیفیت استفاده کرد (Evans & Lindsay, 2002, 144).
- اواخر دهه ۱۹۷۰: آمریکاییها و اروپاییها که متوجه پیشیگرفتن ژاپنیها در تسخیر بازارهای جهانی شدند، به فکر استفاده از نگرش مدیریت کیفیت جامع[۳۴] در نگرشهای خود گردیدند.
- سال ۱۹۸۷: آمریکا در مقابل جایزه دمینگ، جایزهای را به نام ملگوم بالدریج[۳۵] در سالهای ۱۹۸۱ تا ۱۹۸۷ ایجاد و رییس جمهور آمریکا آن را امضا کرد. این جایزه برای معرفی شرکتهایی که به بالابردن سطح کیفیت خود و اجرای TQM دست یافتهاند، طراحی شده است (رمضانیان و اسماعیلپور، ۱۳۹۱).
- مفهوم کیفیت
مفهوم کیفیت از گذشته تاکنون مورد توجه نظریهپردازان اقتصادی و صنعتی بوده است. دیدگاه های مختلفی درباب کیفیت مطرح شده است. نگرش به کیفیت از رویکردهای مختلف متفاوت از هم میباشند. فیلیپ کرازبی در سال ۱۹۷۹، ابتدا پنج اصل زیر را که مبتنی بر فلسفهاش از مدیریت کیفیت است، ارائه کرد:
- تعریف کیفیت بر مبنای همسازی با نیازها؛
- مشکلی به نام کیفیت وجود ندارد؛
- هر کاری که از ابتدا درست انجام شود، هزینه کمتری دارد؛
- تنها معیار اندازه گیری عملکرد، هزینه کیفیت است؛
- تنها استاندارد قابل قبول، کار بدون عیب است (دامر، ۱۹۹۷، ۱۴۰).
ادوارددمینگ کیفیت را مسئولیت مدیریت ارشد میداند و اعتقاد دارد که مدیران ارشد و مسئولان سازمانهای تولیدی و خدماتی باید مباحث کیفیت را آموزش ببینند، تا بتوانند در جهت تغییر روش تولید و یا ارائه خدمات، تصمیمات راهبردی و مهم اتخاذ کنند. از دید دمینگ بهبود کیفیت باید یک فعالیت مستمر قلمداد شود و چیزی نیست که بتوان به طور مقطعی به آن توجه کرد (Knowles and Ventus, 2011, 10). بهنقل از جوران و کادفو[۳۶] کیفیت را سازگاری (همنوایی) با هدف میدانند (کروزبی، ۱۹۷۹). کیفیت را همنوایی با نیازها میداند. گوتسچ و داویس[۳۷] کیفیت را یک حالت پویا، با مشارکت کارکنان، در تولید محصول یا خدمت کمک به ایجاد ارزش متعالی بیش از انتظار در مواجه با فرایند محیط میدانند (فیگنبام، ۱۹۶۱). کیفیت را ترکیبی از مشخصات محصول یا خدمت از بازاریابی، مهندسی، ساخت و نگهداری و تعمیر هر یک از تولید یا خدمت که مورد انتظار مشتری است بیان می کند Knowles and Ventus, 2011, 10)). برخی معتقدند به طور کلی کیفیت دو جنبه دارد؛ کیفیت طراحی و کیفیت انطباق (مونتگومری، ۱۳۸۶، .۲). همانطور گفته شده تعاریف کیفیت متعدد هستند. در جدول (۱-۲) خلاصهای از تعاریف از دیدگاه های مختلف آورده شده است.
جدول ۱-۲: خلاصهای از تعاریف و تئوریهای صاحبنظران کیفیت
دمینگ | جوران | فیگنبام | کرازبی | ایشیکاوا | |
تعریف کیفیت | مثلث کیفیت | تطبیق برای استفاده | آنچه مشتری میگوید کیفیت است |
همان طور که در شکل (۳-۷) مشخص است، هوای ورودی پس از گذر از فیلتر وارد کمپرسور شده و پس از فشرده شدن، ازقسمت رکوپراتور عبور می کند. در این قسمت دمای هوا به واسطه دمای گازهای خروجی از توربین افزایش پیدا می کند. هوا پس از گرم شدن وارد محفظه احتراق و پس از ترکیب با سوخت، مشتعل میگردد. هوای مشتعل و داغ باسرعت زیاد به توربین وارد شده و پس از برخورد به پرههای توربین باعث به گردش درآوردن پرههای آن می شود. سپس در انتها گازهای داغ از اگزوز وارد قسمت رکوپراتور شده و سیکل به طور پیوسته تکرار میگردد. بخشی از نیروی تولید شده توسط توربین صرف چرخاندن کمپرسور هوا و باقی مانده ازطریق یک شفت رابط به ژنراتور منتقل می شود و برق تولیدی توسط ژنراتور پس از تنظیم شدن به مصرف میرسد. بنابراین میکروتوربینها سیستمهای بسیار سادهای هستند که معمولا تنها دارای یک جزء متحرک میباشند. این جزء متحرک یک شافت سرعت بالا است که کمپرسور، چرخ توربین و ژنراتور راتحمل می کند. این شافت به جای سوار شدن بر روی یاتاقان روغنکاری شده که در اکثر توربینهای احتراقی مورد استفاده قرار میگیرد، بر روی یاتاقان هوایی سوار شده است. این امر باعث کاهش هزینه تعمیرات و پیچیدگی فنی میگردد.
میکروتوربینها بطور کلی شامل دو نوع تک شافتی و دو شافتی میباشند. در مدل تک شافتی، یک توربین، کمپرسور و ژنراتور را میچرخاند درحالیکه در مدل دو شافتی، توربین گرداننده کمپرسور بر روی یک شافت و توربین گرداننده ژنراتور بر روی شافت دیگر واقع شده است. درمدل های دو شافتی میتوان با استفاده ازیک توربین جداگانه برای ژنراتور و استفاده از جعبه دنده و به کار بردن ژنراتورهای سنکرون معمولی (مثلا باسرعت گردش۳۶۰۰ دور بر دقیقه است) فرکانس مناسب برای مصرف کننده را مستقیماً تولید نمود. در این نوع میکروتوربینها فشارها کمتر و عمر ماشین طولانیتر خواهدبود. البته معمولا هزینه این نوع میکروتوربینها بیشتر از نوع تک شافتی میباشد. مدلهای تک شافتی معمولا برای بهره برداری درسرعت چرخش بسیار بالا ( در برخی مدلها بیش از ۱۰۰۰۰۰ دور بردقیقه) طراحی میگردند و جریان متناوب تولید شده توسط ژنراتور آنها دارای فرکانس بسیار بالایی میباشد. در ژنراتورهای سرعت بالای مدلهای تک شافتی، معمولاً یک ماده مغناطیس دائم به کار میرود و لازم است که خروجی فرکانس بالای آن (دررنج ۱۰۰۰ تا ۳۰۰۰ هرتز) به فرکانس مطلوب (۵۰ تا۶۰ هرتز) تبدیل شود. لازم به ذکراست که اکثر میکروتوربینها از نوع تک شافتی میباشند و ژنراتورهای فرکانس بالا که تکنولوژی جدیدتری هستند، مورداستفاده قرارمیگیرند.
۳-۳ میکروتوربینهای ساده
این دسته از میکروتوربینها در مقایسه با اجزای میکروتوربینهای دسته اول رکوپراتور ندارند و چون حرارت خروجی گازهای حاصل ازاحتراق توربین را برای پیش گرم کردن هوای محفظه احتراق بازیافت نمی کنند، مصرف سوخت بالاتری نسبت به میکروتوربینهای رکوپراتوردار دارند و در نتیجه بازدهی آنها نیز کمتر و در حدود ۱۵ درصد میباشد. سیستم عملکرد این میکروتوربینها مشابه با میکروتوربینهای رکوپراتور دار است. مزایا و معایب عمومی استفاده از میکروتوربینها درجدول (۳-۲) ارائه شده است.
جدول (۳-۲) مزایا و معایب میکروتوربینها
مزایا | معایب |
تعداد کم قطعات متحرک | هزینه سرمایه گذاری بالا |
اندازه کوچک | بازدهی کم/نرخ گرمای بالاتر |
وزن سبک | |
بازدهی خوب درتولیدهمزمان | |
آلایندگی کم | |
استفاده از سوختهای زائد | |
فواصل طولانی تعمیرات | |
عمل درفشارهای کم گاز |
۳-۴ میکروتوربینها بر اساس سیستم تولید همزمان برق وگرما
در کاربردهای تولید همزمان با بهره گرفتن از یک مبدل حرارتی دیگر (بجز رکوپراتور) گرمای موجود در گازهای احتراقی خروجی، به سیستم به آب گرم منتقل میگردد. این گرمای خروجی می تواند در گرمایش آب شرب، در چیلرهای جذبی، تجهیزات رطوبت زدایی خشک کن، گرمایش فضاها، گرمایش فرآیندها و سایراماکن و ساختمانها به کار گرفته شود. البته در بعضی میکروتوربینهایی که در سیستم تولید همزمان به کار میروند، ازرکوپراتور استفاده نشده و در این حالت دمای آب گرم خروجی بالاتر خواهد بود. در شکل (۳-۸) اجزای یک میکروتوربین رکوپراتوردار بر اساس سیستم تولید همزمان نشان داده شده است. این سیستم ها دارای یک مبدل حرارتی دیگر بجز رکوپراتور می باشند. با توجه به موارد اشاره شده در این رساله هدف مدلسازی یک میکروتوربین گازی با بازیاب با کاربرد در سیستمهای تولید همزمان میباشد. در شکل (۳-۹) نمایی از یک میکروتوربین بهکار رفته در ساختمانهای مسکونی نشان داده شده است.
شکل (۳-۸) دیاگرام یک میکروتوربین رکوپراتوردار بر اساس واحد تولید همزمان
شکل (۳-۹) نمایی از یک میکروتوربین رکوپراتوردار بهکار رفته در واحد تولید همزمان
۳-۵ هزینه های سرمایه گذاری میکروتوربینها
گستره هزینه سرمایه گذاری میکروتوربینها از ۷۰۰ دلار به ازای هر کیلووات برای واحدهای بزرگ تا ۷۰۰ تا ۱۱۰۰ دلار به ازای هر کیلووات برای واحدهای کوچکتر میباشد. این هزینه شامل نرمافزار، سختافزار و آموزشهای اولیه میباشد. بااضافه کردن یک سیستم بازیافت گرما، ۷۵ تا ۳۵۰ دلار به ازای هر کیلووات به عنوان هزینه اضافه می شود. هزینه های آماده سازی جایگاه و نصب تاسیسات معمولاً ۳۰ الی ۷۰ درصد به هزینه سرمایه گذاری کلی اضافه می کنند. سازندگان میکروتوربینها در نظر دارند که هزینه سرمایه گذاری میکروتوربینها را تا زیر ۶۵۰ دلار به ازای هر کیلووات کاهش دهند. به نظر میرسد این امر با توسعه بازار و افزایش میزان فروش امکان پذیر باشد. در جدول (۳-۳) ویژگیها و هزینه های میکروتوربینهای رکوپراتوردار و ساده براساس سیستم های تولید همزمان آورده شده است. به دلیل قطعات متحرک کمتر، تولیدکنندگان میکروتوربینها امیدوارند که واحدهای خود را به قابلیت اطمینان بالاتر و نیاز کمتر به تعمیرات نسبت به سیستمهای موجود تولید برق محلی ارتقاء دهند.
جدول (۳-۳) ویژگیها و هزینه های میکروتوربینهای رکوپراتوردار و ساده براساس سیستم های تولید همزمان [۷]
سال | راندمان الکتریکی |
۲-۹-۸ . بهره گیری از مثال و مصداق
معرفی مثال ها و مصادیق تاریخی و معاصر، نقش بسیار شگرفی در تفهیم مفهوم ایثار و شهادت و ترویج آن دارد. به کارگیری مثال و مصداق، روشی است که قرآن نیز به کرّات از آن استفاده کرده است. نمونه بارز آن قصص قرآنی است که در آن ها فلسفه زندگی پیامبران الهی که منطبق بر فرهنگ ایثار و شهادت است، به خوبی تشریح و توصیف شده است (باقری، ۱۳۷۶: ۱۵).
شکل شماره ۲- ۵٫ روش های تربیتی تعمیق فرهنگ ایثار و شهادت
بخش دوم : آموزش متوسطه
۲-۱۰٫ جایگاه آموزش متوسطه در نظام تعلیم و تربیت
تعلیم و تربیت، مجموعه اعمالی است که بر اساس آن شرایط مساعد برای رشد و شکوفایی استعدادهای آدمی فراهم می گردد. خداوند متعال در وجود انسان، استعدادهای گوناگونی که از آنها به فطرت تعبیر می کنیم، خلق کرده است. وظیفه تعلیم و تربیت آن است که فطرت را شکوفا و به تدریج آن را به سوی کمال مورد نظر هدایت کند. از زمانی که حیات فرد شروع شد، تربیت او آغاز می شود. در سنین اولیه زندگی نهاد خانواده مؤثرترین عامل رشد کودک است. در این مرحله، رفتار و گفتار والدین و دیگر اعضای خانواده بر کودک تأثیر می گذارد و شخصیت او را پایه ریزی می کند. ویژگی بارز این مرحله از تربیت غیررسمی و رویاروی بودن، عاطفی بودن آن است.
در جوامع پیچیده معاصر نیز مانند جوامع و اجتماعات سابق، پرورش شهروند، هدف اساسی تعلیم و تربیت است. شهروند به کسی اطلاق می شود که ارزش های مورد نظر جامعه در وجود او درونی شده، رفتار او مطابق مورد قبول جامعه باشد. نظام تعلیم و تربیت هر قدر در انجام دادن این رسالت عمیق تر و اساسی تر عمل کند، به همان اندازه در دستیابی به اهداف عالی تر و ساختن افراد مطلوب جامعه موفق تر خواهد بود، برای مثال لازم است افراد قوانین و مقررات جامعه را بشناسند و رفتارهای خود را با آن هماهنگ سازند. برای تحقق این امر باید دستگاه تعلیم و تربیت آموزش هایی را به وجود آورد که مورد نیاز جامعه ای است که فرد در آن زندگانی می کند. در غیر این صورت، بی نظمی و هرج و مرج جامعه را فرا خواهد گرفت. اگر وظایف شهروندی را تحلیل کنیم، از این قبیل موارد که باید به اعضای جامعه آموزش داده شود، نمونه های متعددی می توان یافت.
این نوع آموزش ها که همه افراد جامعه نیاز دارند، آموزش عمومی نامیده می شود. یعنی همه مردمی که در جامعه معینی زندگی می کنند باید از آن برخوردار شوند تا میسر گردد. وجه تسمیه این تعلیمات به «اجباری»، هم گویای این نکته است که محصول این تعلیمات باید افرادی باشند که ارزش های جامعه را پذیرفته اند و رفتارهای مورد قبول از خود نشان می دهند. هم بر این مبنا استوار است که انسان ها صرف نظر از سن، جنس، موقعیت های خانوادگی و اجتماعی نیازهایی دارند و از نظر عضویت در یک جامعه معین اشتراک دارند، بر این اساس محتوای یکسانی را باید بیاموزند و به هدف های مشترکی نائل شوند.
غیر از استعدادهای عام به تدریج علایق، رغبت ها و توانایی های خاصی در افراد بروز می کند. از سوی دیگر، همان طور که استعدادهای عام اهمیت دارد و باید به پرورش آنها همت گماشت، استعدادهای خاص نیز مهم است. برای شناخت و پرورش این استعدادها باید برنامه ریزی لازم انجام گیرد. آموزش متوسطه بیشتر به پرورش این استعدادها اختصاص دارد. البته آموزش همگانی و پرورش استعدادهای عام نیز در دوره متوسطه ادامه پیدا می کند، ولی در این دوره بر تأمین نیازهای شغلی و حرفه ای و جهت دادن افراد در مسیرهای خاص تأکید می شود، به بیان دیگر در حالی که در تعلیمات ابتدایی و آموزش همگانی بر استعدادهای عام و تقویت وجوه اشتراک و فراهم کردن موجبات تجانس افراد تأکید می شود، تعلیمات متوسطه با پرداختن به استعدادهای خاص بر تفاوت ها تکیه می کند تا ضمن تأیید وجوه تمایز شخصیت افراد و پرورش آنان، جواب گوی نیاز جامعه در زمینه های مختلف باشد، به عبارت دیگر تعلیمات ابتدایی بیشتر به شباهت ها و تعلیمات متوسطه بیشتر به تفاوت ها توجه دارد (ملکی، ۱۳۸۹: ۱۷ ـ ۱۶).
۲-۱۱٫ اهمیت دوره متوسطه
-
- این دوره تحصیلی یکی از حلقه های زنجیر آموزشی است که آموزش عمومی را به آموزش عالی پیوند می دهد و هر نوع نارسائی و خللی در آن، مستقیماً در عملکرد دو کیفیت حلقه آموزشی قبل و بعد تأثیر بسزایی خواهد داشت (صافی، ۹۰:۱۳۸۵).
-
- این دوره تحصیلی، از سه بعد دوره ای انتقالی است، انتقال از آموزش عمومی و غیر تخصصی به آموزش دانشگاهی و تخصصی، انتقال از محیط آموزشی به محیط کار و زندگی، و بالأخره دوره انتقال میان کودکی که نیازهای فرد تحت نظر و مراقبت دیگران تأمین می شود و جوانی و بلوغ که فرد به استقلال و قبول مسئولیت می رسد. هر یک از این ابعاد به تنهایی از حساسیت و اهمیت ویژه ای برخوردار است و ترکیب آنها با یکدیگر حساسیت و اهمیت این دوره را چند برابر می کند (خوش قدم خو و همکاران، ۱۷۳:۱۳۹۱).
-
- در بسیاری از کشورها از جمله ایران، دوره آموزش متوسطه منبع اصلی تربیت نیروی انسانی نیمه ماهر به شمار می رود و از این رو تأثیر ویژه ای در میزان موفقیت برنامه های توسعه اقتصادی و اجتماعی می گذارد (وزارت آموزش و پرورش،۱۸:۱۳۷۳).
-
- این دوره با سن شروع کار و مرحله احساس نیاز نوجوان و جوان به استقلال و موجودیت و علاقه مندی به کارهای تولیدی و اقتصادی مقارن است. بنابراین در این دوره، برنامه ریزی تحصیلی باید بر پایه ای استوار باشد که موجبات رشد شخصیت دانش آموزان فراهم آید و استعدادهای اختصاصی آنان شکوفا شود و برای زندگی مفید فردی و اجتماعی آمادگی لازم در آنان ایجاد شود (ملکی، ۳۷:۱۳۸۹).
۲-۱۲٫ ابعاد روانشناختی آموزش متوسطه
با توجه به این که در برنامه ریزی درسی هر دوره باید ویژگی های روانی ـ اجتماعی دانش آموزان آن دوره را در نظر داشت، به اختصار به شرح خصایص روانی، اجتماعی، نوجوانی و جوانی می پردازیم. نخست باید گفت که بین دوره نوجوانی و دوره جوانی مرز کاملاً مشخصی وجود ندارد. با این که در جوانی تغییرات جدیدی در رفتار نوجوانان سابق ظاهر می شود، این تغییرات در حدی نیست که بتوان فاصله قابل توجهی بین این دو مرحله در نظر گرفت. نوجوان خود را میان دوره کودکی و بزرگسالی احساس می کند و در جستجوی شخصیت خاص خویش است. در این دوره نیروی بدنی مخصوصاً در پسران به سرعت افزایش می یابد. میل به مسابقات و توفیق در میدان ورزش، کارگاه و کشتزار ظاهر می شود. جوانی سن مسابقات است. به همراه مسابقات ورزشی گاهی نیز خودآزمایی و سخت کوشی و ترک لذایذ برای مثال از راه نخوابیدن دیده می شود که جنبه دیگری از احتیاج به تعالی و آزمایش حدود قدرت و تسلط بر نفس است.
دوره نوجوانی و جوانی دوره رشد تکوینی عقل است. از این مرحله به بعد هر چه به وجود انسان اضافه می شود تجارب زندگی است که از آن به عقل اکتسابی نیز تعبیر می شود. از نظر اجتماعی این دوره مهم ترین دوره انتخاب ها مانند انتخاب دوست، انتخاب رشته تحصیلی و انتخاب شغل است. این انتخاب ها در این دوره انجام می گیرد یا زمینه برای برای انجام آنها به وجود می آید.
یکی دیگر از ویژگی های نوجوانی و جوانی جستجوی هدف و فلسفه زندگی است که با تمایلات مذهبی آنان پیوندی بس نزدیک است. بسیاری از روان شناسان و عالمان تعلیم و تربیت بر اساس پژوهش های انجام شده به این نتیجه رسیده اند که در فاصله سنی ۱۲ تا ۱۵ سال نوعی گرایش شدید مذهبی در نوجوانان بروز می کند و روشن است که اگر مربیان و والدین توانایی برخورد صحیح با این حالت و یا احساس پاک و مقدس را داشته باشند و خود نیز الگوهای عملی یا نمونه هایی قابل تقلید باشند، در این صورت با پاسخ جوان به ندای فطرت خویش و جذب ارزش های اصیل مذهبی از والدین و مربیان نیز به بهترین وجه رفع تکلیف شده است.
ویژگی دیگر جوان انعطاف پذیری اوست. از آن جا که هنوز جوان با دنیا و تعلقات دنیوی خو نگرفته و عادات و سنن غلط در او ریشه نکرده است، بیشتر و بهتر از افراد بزرگسال و سال خورده اصلاح و تربیت می شود. در دوره جوانی شور و شوق و بلند پروازی در زمینه احساسات دوره نوجوانی کمتر به چشم می خورد، با این همه از خصایص این دوره است. عواطف نیرومند ولی مبهم دوره بلوغ در این دوره جای خود را به احساسات شدیدی می دهند که موضوع روشن تر دارند، لکن مقام و منزلت خیال محفوظ است.
جوانان در این سن شیفته ارزش های فرهنگی اعم از ارزش های سیاسی یا هنری یا اخلاقی و دینی هستند. هر یک از این ارزش ها منبع عاطفه مشخصی است که با تجربه خود شخص مطابقت دارد. برخی از جوانان که نسبت به ارزش های هنری علاقه مند هستند، علاقه خود را در راه ابداع هنری به کار می اندازند. برخی دیگر خیال اصلاح عالم و عالمیان را در سر می پرورانند و می خواهند دنیا را از روی تصور اعلایی که از آن دارند، بسازند. این شور و اشتیاق در قالب آن چه که هر جوانی با توجه به نگرش خود به دنیا و اشیاء و اشخاص پیرامون طراحی می کند، افزایش می یابد. جوان در اجرای طرح بی صبر است. میل به افتخار، بسیاری از خواب و خیال های جوانی را جان می بخشد.
از بیست سالگی شور و التهاب، کلیت و عمومیت خود را از دست می دهد و موقعی که جوان به مراحل اولیه کمال می رسد، این التهاب نسبتاً فرو می نشیند. میل به سازگاری با محیط، میل به ماجراجویی را تعدیل می کند. غالباً فعالیت حرفه ای و سپس ایجاد کانون خانوادگی رفتار را ثابت و پایدار می سازد و بدین سان رشد به پایان می رسد. سپس قاعدتاً در پایان جوانی فرد باید قابلیت لازم را برای اداره خود و ایفای نقش مؤثر در جامعه به عنوان یک شهروند به دست آورد. بنابراین هدف تربیت باید این باشد که همه جوانان حتی الامکان با حداکثر ارزش های فرهنگی آشنا شوند. تنوع علایق در این دوره این کار را آسان می کند، اما هر یک از جوانان به دسته ای از ارزش ها بیشتر اهمیت می دهند، پس در تربیت هم باید به این علایق توجه داشت.
به عنوان نتیجه گیری از این بحث، می توان گفت که دوره نوجوانی و جوانی یکی از مراحل مهم کمال انسان است. امکانات وجودی برای کسب صفات الهی که در خلقت آدمی مقرر شده، در این دوره آماده می شود. بنابراین نظام تربیتی باید شرایط مناسب و مساعدی برای عبور موفقیت آمیز از این دوره سرنوشت ساز برای نوجوانان و جوانان فراهم سازد (ملکی، ۱۳۸۹: ۳۵ ـ ۳۳).
۲-۱۳٫ ابعاد جامعه شناختی آموزش متوسطه
در بحث ابعاد جامعه شناختی آموزش متوسطه دو چیز بررسی می شود : ۱) ویژگی های اجتماعی فرد در دوره متوسطه ۲) نقش اجتماعی نوجوانان و جوانان در جامعه.
در این سن فرد مایل است در نظام اجتماعی بزرگتر «فراتر از خانواده» جایی داشته باشد و وظایف خود را به انجام رساند. نوجوان و جوان دخالت عامل انسانی را در رفاه و سعادت در زندگی اجتماعی درک می کند. به خوبی می فهمد که هیچ کس نمی تواند سرنوشت خود را از دیگری جدا تصور کند. در مجموع می توان ویژگی ها و علایق اجتماعی نوجوان و جوان را به این شرح خلاصه کرد :
-
- در مرحله اول این دوره نوجوان متمایل به عالم درونی است و شخصیت خود را می جوید و در مرحله دوم رفته رفته خود را بخشی از نظام اجتماعی می داند.
-
- مایل به انجام کارهای جامعه است و به افراد جامعه خود چه آن ها را بشناسد چه نشناسد خدمت می کند و آماده برای همکاری با دیگران است.
-
- بیشتر از راضی کردن اطرافیان به مسئولیت انسانی خود توجه دارد.
-
- برای پاسخ به سؤالاتی در زمینه های زندگی و جامعه و نقش خود محتاج کمک است (ملکی، ۱۳۸۹: ۳۶).
۲-۱۴٫ جایگاه نظام اعتقادی و ارزشی جامعه در تعیین اهداف
در هر جامعه نظام اعتقادی و ارزشی خاصی وجود دارد که در تصمیم گیری های مربوط به تعیین اهداف تأثیر می گذارد. پاسخ به سؤالاتی از قبیل زندگی خوب چیست؟ جامعه خوب و دانش مطلوب کدام است؟ نحوه عمل سیاست گزاران نظام آموزشی را تعیین می کند. همه مراحل تفکر و عمل در برنامه درسی بر نظام ارزش ها مبتنی است. اگر دیدگاه برنامه ریز «اصالت انسان» باشد، نیازها و علایق دانش آموز را بیش هر چیز دیگر مهم می شمارد. در برنامه درسی متناسب با این دیدگاه، فعالیت یادگیرنده محور قرار می گیرد. اگر برنامه ریز دیدگاه «جامعه گرا» داشته باشد و اصالت را به جامعه دهد، در مطالعه و بررسی نیز نیازها، شرایط و تغییرات اجتماعی را اصالت خواهد داد.
در نظام اسلامی «فرد» و «جامعه» اهمیت و نقش خود را به تبع دیگری به طور کامل از دست نمی دهد. اهداف باید به نحوی تهیه شوند که از یکسو استعدادهای عالی فطری، رشد کنند و شخصیت فرد پرورش یابد و از سوی دیگر سلامت، بقا و بالندگی جامعه و جهت گیری آن به سوی ارزش های الهی مورد توجه قرار گیرد. این شکل موقعیت نظام اعتقادی و ارزشی جامعه و منابع تعیین اهداف را در نظام آموزشی نشان می دهد(ملکی، ۱۳۸۹: ۴۱).
شکل شماره ۲- ۶٫ جایگاه نظام اعتقادی و ارزشی در تدوین اهداف
۲-۱۵٫ اصول تعیین اهداف
-
- اهداف باید متناسب با شرایط و امکانات جامعه و با توجه به نیازهای آن تعیین شوند.
-
- اهداف باید با شرایط و امکانات یادگیرنده هماهنگ باشند و با توجه به نیازهای او تعیین گردند.
-
- اهداف باید انعطاف پذیر باشند.
-
- اهداف باید با توجه به زمان حال و آینده تدوین شوند.
-
- اهداف باید با یکدیگر هماهنگی لازم را داشته باشند.
-
- اهداف باید از وضوح و صراحت لازم برخوردار باشند.
-
- اهداف باید با نظام اعتقادی و ارزشی جامعه همسو باشند.
-
- اهداف باید به صورت جامع تعیین شوند، یعنی با توجه به جنبه های مختلف از جمله بدنی، عقلانی، عاطفی، اجتماعی و معنوی فرد باشند.
-
- اهداف باید در حیطه های سه گانه «دانش و اطلاعات»، «ارزش ها و نگرش ها» و «مهارت های ذهنی و عملی» طبقه بندی و ارائه شوند.
- اهداف باید قابل اجرا باشند (ملکی، ۱۳۸۹: ۴۴).
(2-26)
و روابط (2-25) و (2-26) را در مسئله (2-18)جایگذاری کرده و دوگان مسئله را به صورت زیر مینویسیم:
(2-28)
همانطور كه ملاحظه ميشود حل مسأله جدايي ناپذير مشابه حل آن در حالت جدايي پذير است با اين تفاوت كه محدوده تغييرات ضرايب لاگژانر فرق ميكند.پس از بدست آوردن ضرايب لاگرانژ الگوهايي كه ضرايب لاگرانژ آنها در رابطه زير صدق ميکنند، بردار پشتيبان هستند.
مقدار w و شکل تابع تمایز هم مشابه حالت جدایی پذیر خواهد بود.ابرصفحه بدست آمده در حالت جدايي نا پذير را ابرصفحه با ناحيه مرزي نرم[68] مينامند.در واقع تنها اختلاف بین ماشین بردار پشتیبان حاشیه نرم L1 و ماشین بردار پشتیبان حاشیه سخت مقدار ایی است که از مقدار نمیتواند تجاوز کند.( )
این شرایط نتایجی را در بر دارد که در زیر به آنها اشاره می کنیم:
-
- اگر آن گاه . در این صورت قابل طبقه بندی هستند.
-
- اگر آن گاه و که در این صورت و بردار پشتیبان است.که بردارهای پشتیبانهایی با را یک بردار پشتیبان بیکران مینامیم.
-
-
- اگر آن گاه و . بنابراین یک بردار پشتیبان است، که بردارهای پشتیبان با را بردار پشتیبان کراندار مینامیم که اگر ، قابل طبقه بندی است و اگر قابل طبقه بندی نخواهد بود.
-
2-8-8 ماشین بردار پشتیبان غیر خطی
ماشین های بردار پشتیبان ذکر شده در قسمت های قبل ، برای دسته بندی الگوهای یک مسئله دو کلاسه، از مرزهای جداکننده خطی و از یک ابرصفحه استفاده می کنند.در واقع حاصلضرب داخلی بردار ورودی با هر کدام از بردارهای پشتیبان در فضای - بعدی ورودی محاسبه میگردد.Vapnik با بهره گرفتن از مفهوم حاصلضرب داخلی در فضای هیلبرت و قضیه هیلبرت- اشمیت نشان داد که ابتدا می توان بردار ورودی را با یک تبدیل غیر خطی به یک فضای با بعد زیاد انتقال داد و در آن فضا حاصلضرب داخلی را انجام داد و ثابت کرد که اگر یک کرنل متقارن، شرایطMercer را داشته باشد، اعمال این هسته در فضای ورودی با بعد کم می تواند به حاصلضرب داخلی در یک فضای هیلبرت با بعد زیاد تلقی شود و محاسبات را به شدت کاهش دهد.
در واقع تعمیم این مساله به حالت غیرخطی به طور مفهومی ساده است.این کار با نگاشت متغیر ورودی X به یک فضای ویژگی با ابعاد بزرگ تر و در نتیجه با بهره گرفتن از یک طبقه بندی کننده خطی در آن فضا صورت میگیرد.(شکل2-14)
براي حل اين مشكل ميتوان ابتدا داده ها را از فضاي اوليهRn با بهره گرفتن از یک تبدیل غیرخطی به فضايRm، با ابعاد بيشتر منتقل كرد كه در فضاي جديد كلاسها تداخل كمتري با يكديگر داشته باشند.سپس در فضای جدید با بهره گرفتن از معادلات قبلی و با جایگزینی xi با و در نظر گرفتن مقداری خطا مرز تصمیم گیری بهینه محاسبه می شود.با توجه به این امر در این حالت یافتن مرز تصمیم گیری بهینه به حل مساله بهینه سازی زیر تبدیل می شود:
(2-29)
در این مساله بهینه سازی C یک عدد ثابت است.اگر ، مساله بهینه سازی به سمت یافتن یک مرز بهینه برای کلاس هایی با تداخل بسیار زیاد پیش میرود.از طرفی اگر مساله بهینه سازی به سمت یافتن یک مرز بهینه جداکننده دو کلاس که تداخل بسیار کمی دارند پیش خواهد رفت.در رابطه بالا معمولا به جای استفاده از ، از یک تابع هسته که به صورت زیر تعریف می شود استفاده میگردد:
(2-30)
شکل (2-14)- نگاشت داده های آموزشی غیرخطی به فضایی از ویژگی ها با ابعاد بالاتر با تابع ]11[
پس از تعیین یک مناسب، در معادله بالا ، تابع قرار داده شده و مساله بهینه سازی حل می شود. در واقع یک تابع در فضای اولیه است که برابر با ضرب داخلی دو بردار در فضای ویژگی است.برای معادل بودن با ضرب داخلی دو بردار در فضای ویژگی، باید یک تابع معین متقارن مثبت بوده و در شرط Mercer صدق کند.برخی از مهم ترین توابع کرنل در ادامه بیان می شود]11[.
شرط mercer :
یک نگاشت و همچنین تابع کرنل وجود دارد اگر و تنها اگر g(X) ای وجود داشته باشد که محدود باشد و
امتیاز استفاده از کرنل در این است که لازم نیست که صریحاً از فضای ویژگی ها با بعد بالا سروکار داشته باشیم.این تکنیک را لم کرنل مینامیم.
با جایگذاری ، با بهره گرفتن از کرنل، مسئله دوگان در فضای ویژگیها به صورت زیر داده شده است.
(2-31)
بردارهای پشتیبان الگوهایی هستند که ضرایب لاگرانژ متناظر آنها در رابطه صدق کند.تعدادی از بردارهای پشتیبان که ضرایب لاگرانژ متناظر آنها در رابطه صدق کند و تعداد آنها است که برای محاسبه b استفاده می شود.
(2-32)
تابع تصمیم گیری به صورت زیر خواهد بود :
(2-33)
2-8-9 انواع کرنل ها
همان طور که بیان شد تابع کرنل برای نگاشت فضای ورودی به یک فضای ویژگی با ابعاد بالاتر به کار می رود(H بعد فضای ویژگی ها و N بعد فضای ورودی میباشد)، که این نگاشت باعث افزایش ظرفیت تصمیم گیری در آموزش SVM میگردد.کرنل های متفاوتی برای این موضوع وجود دارند که تفاوت آنها در بعد VC، خاصیت هموارسازی و توان تعمیم پذیری بر روی مجموعه داده است.در ادامه به معرفی برخی از کرنل ها میپردازیم.
2-8-9-1 کرنل چند جمله ای[69]
فرم کلی این کرنل ها در فضای به صورت زیر میباشد:
برای این کرنل بعد فضای ویژگی ها برابر با و در نتیجه بعد VC مربوط به SVM هایی که توسط این کرنل ها ساخته میشوند برابر با است.