از دیدگاه عوام پرداخت هزینه های سفر و انجام فعالیت های بدنی چون دویدن یا رکاب زدن که باعث خستگی می شود در نگاه اول غیر منطقی به نظر می رسد زیرا گردشگران به دنبال راحتی و استراحتند نه خستگی و فعالیت. اما امروزه با تغییر نگرش افراد آن هم به علت تغییر ارزش ها و فرار افراد از سبک خسته کننده زندگی ماشینی که کم تحرکی و فعالیتهای مختصر بدنی در طول زندگی روزمره انجامیده است دیگر گردشگران هیجان طلب از خستگی فیزیکی ناشی از فعالیت های فیزیکی نه تنها گلایه ای ندارند بلکه آنرا مطلوب تلقی می کنند.
۲-۱۳-۱-۴-پتانسیل های گردشگری با دوچرخه در شهر اصفهان از منظر گردشگری سلامت و گردشگری شهری
نواحی شهری به علت آنکه جاذبه‌های بسیار دارند غالباً مقاصد گردشگری مهمی محسوب می‌شوند .این نوع گردشگری برای خود مردمان ساکن در آن منطقه که به گشت و گذار و دیدار از مناطق مختلف شهری چه به صورت پیاده و چه با دوچرخه و دیگر وسایل نقلیه شخصی و عمومی انجام شود نیز اتلاق می گردد (سازمان جهانی جهانگردی،,۲۰۰۸, ۵۶ (.

گردشگری در شهر اصفهان از زمان های گذشته در میان شهروندان ساکن اصفهان متداول بوده است. شهر اصفهان دارای گستره ی وسیعی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی، خرید، رستورانها، و جنب جوش شهری است. بسیاری از این جاذبه ها وتسهیلات رفاهی اساساً برای خدمت به شهروندان توسعه یافته اند، ولی استفاده جهانگردان از این تسهیلات می تواند به تداوم آنها کمک کند. هتلها و سایر تسهیلات توریستی اصفهان بخشی تفکیک ناپذیر از بافت شهری هستند و به مسافران تجاری وتفریحی خدمات می دهند. محل احداث هتلها و سایر تسهیلات توریستی و محل احداث جاذبه های گردشگری درشهر اصفهان و وجود فضاهای پیرامون رودخانه زاینده رود فضای بسیار مناسبی را برای گردشگری شهری با دوچرخه ایجاد کرده است.
گردشگری سلامت :
چنین سفری شامل فعالیت‌های گوناگونی می‌شود که با هدف تأمین بهداشت و سلامت فرد یا گردشگر انجام می‌شود مانند مراقبت بهداشتی و گذراندن دوره نقاهت و بازپروری. استفاده از دوچرخه در تردد، دامنه ای از سلامتی و مزایای زیست محیطی و اجتماعی را در بر می گیرد (کالوس^[۱۰۳]،۲۰۰۳،فیلیپس^[۱۰۴]۲۰۰۰, ۴۵).
بسیاری از گردشگران درحین مسافرت به مسائلی همچون حفظ و بهبودی سلامتی استفاده از رژیم های منظم غذایی و انجام فعالیت های فیزیکی و ورزشی برای حفظ تناسب اندام توجه زیادی می کنند و بسیاری هم فقط هدفشان از سفر گذراندن دوران نقاهت در مکان های خوش آب و هوا و حتی سفر به دیگر نقاط برای انجام کارهای درمانی است که همه این فعالیت ها در زیر گروه گردشگری سلامت دسته بندی می گردند. دوچرخه سواری هم یکی از روش های فرح بخش و جالب و پر هیجان برای گردشگران است که می تواند برای حفظ سلامتی و حفظ تناسب اندام گردشگران در حین بازدید از جاذبه های طبیعی و تاریخی بسیار به فایده است (همان, ۴۶).
طبق تحقیقات بنیاد قلب بریتانیا، حداقل ۲۰مایل (تقریباً ۳۲ کیلومتر) دوچرخه سواری در هفته خطر ابتلا به بیماری قلبی کرونری را به کمتر از نصف در مقایسه با غیر دوچرخه سوارها کاهش می دهد. دوچرخه سواری با سرعت آرام و آهسته در یک انسان ۷۰ کیلوگرمی با احتساب سوخت پایه BMR حدوداً ۲۰۰کیلو کالری و با سرعت بالا ۶۰۰ کیلو کالری می سوزاند. دوچرخه سواری سرعت متابولیسم بدن را تا ساعت ها بالا می برد در نتیجه بدن انسان حتی ساعت ها بعد از ورزش کردن هم به سوزاندن کالری ادامه می دهد. دوچرخه سواری عمدتاً فعالیتی ائروبیک یا هوازی (به جز زمانی که از شیب بالا میروید) است این امر برای ریه ها که برای ارسال بیشترین میزان اکسیژن به داخل بدن منبسط می شوند و قلب که برای انتقال این اکسیژن به تمام بدن ضربان سریع تری پیدا می کند مفید است. حتی با چند مایل دوچرخه سواری ماهیچه های بدن قوی می شوند عضلات اصلی که به هنگام دوچرخه سواری استفاده می شوند عضلات قسمت بالای ران- عضلات پشتی و عضلات ساق پا هستند. انجام ورزش، ماده معروف اندروفین را وارد جریان خون می کند این ماده موجب احساس رضایت و خوشحالی در انسان می شود.
شکل شماره(۲-۱۰)پتانسیل های طبیعی گردشگری با دوچرخه در اصفهان و آمستردام
۲-۱۴-پیشینه تحقیق
در مورد دوچرخه و نقش آن در حمل و نقل شهری در شهرهای ایران، متأسفانه تاکنون مطالعه منسجمی صورت نگرفته است. تنها گفته می شود که استفاده از دوچرخه در بعضی از شهرهای کشورمان، بویژه شهرهای کویری نظیر اصفهان، یزد و کاشان و برخی شهرهای دیگر مانند میاندوآب، رواج بیشتری دارد.
دراینجا به چند مورد از این مطالعات که دارای همبستگی هایی با نمونه مورد مطالعه کنونی است، اشاره می شود:
۲-۱۴-۱– پیشینه تحقیق در خارج ازکشور:
-لارسن,سایدرمن^[۱۰۵] در سال ۲۰۰۹ در مقاله ای با عنوان” بررسی و امکانسنجی انجام گردشگری در مناطق برکه ای کشور فنلاند برای گردشگری با دوچرخه” پرداخته است.نتایج حاصل از این تحقیق حاکی از تأثیرات منفی عوامل فصلی در نیمی از سال در این منطقه با تراکم جمعیتی کم و مشکلات کمپینگ برای شب مانی دارد و نگارنده در نهایت راه کارهای مناسبی برای آن ارائه داده است.
-یلمرفن درفانسن در سال ۲۰۰۸ در مقاله ای با نام” گردشگری با دوچرخه در کشور هلند” به بررسی ابعاد اقتصادی و تاریخی و مردم شناسی این نوع از گردشگری در شهرهای شاخصی همچون آمستردام ,اوترخت و روتردام پرداخته و میزان استقبال گردشگران خارجی از کشورهای اروپایی را در آن سنجیده است.
- دریک فن اودهدسن و دیگران در سال ۲۰۰۵ در کتابی با عنوان” ایمنی و امنیت دوچرخه در هلند کشور دوچرخه ها” به بررسی و آسیب شناسی پدیده سرقت دوچرخه و قاچاق آن از هلند به کشورهای اروپای شرقی و مسائل مربوط به ایمنی راکبان دوچرخه در هلند پرداخته است.
بالتز^[۱۰۶]،در سال ۲۰۰۶ در مقاله ای با عنوان “الگوی شهری دوچرخه سواری"بر روی الگوی استفاده از دوچرخه در شهرهای هلند تحقیق کرده است.در این تحقیق با جمع آوری اطلاعاتی از داده های سرشماری سال ۲۰۰۵، سهم دوچرخه را در سفرهای کاری در ۲۸۴ نقطه شهری آمستردام تحلیل کرد. بر اساس نتایج پژوهش مذکور، تراکم بالای جمعیت شهری، آب و هوای معتدل و وجود نسبت بالایی از دانشجویان و دانش آموزان وکارمندان، عوامل اصلی مرتبط با سهم بالای دوچرخه را در سفرهای کاری تشکیل می دهند.
-در پژوهش پوچر و همکاران^[۱۰۷]،در سال ۲۰۰۳ با عنوان “دلایل تفاوت میزان استفاده از دوچرخه در فضاهای شهری آمریکا” ، با مطالعه بر روی ۷ شهر آمریکای شمالی (نیویورک، سان فرانسیسکو، بوستن، سیاتل، تورنتو، مادیسونو دیویس) به این نتیجه رسیدند که تفاوت های فرهنگی و نگرش عمومی، تراکم و اندازه شهر، هزینه استفاده از ماشین و حمل و نقل عمومی، شرایط آب و هوایی، امنیت، و زیر ساخت های دوچرخه سواری از مهم ترین عوامل در استفاده از دوچرخه در این شهرها به شمار می آید.
-راندرسن و بهلر^[۱۰۸]در سال ۲۰۰۲، در مقاله ای با عنوان” مطالعه تطبیقی گردشگری با دوچرخه در کانادا و ایالات متحده آمریکا” این موضوع را مورد بررسی قرار دادند که چرا شهروندان کانادایی بیشتر از شهروندان امریکایی از دوچرخه استفاده می کنند (با وجود هوای سردتر کانادا نسبت به آمریکا،کانادایی ها سه برابر بیشتر از آمریکایی ها از دوچرخه استفاده می کنند). بر اساس نتایج این تحقیق، تراکم بالای شهری، کاربری مختلط، فاصله کوتاه سفرهای شهری، درآمد پایین، شرایط امن دوچرخه سواری، زیرساخت های کافی برای دوچرخه سواری و برنامه های آموزشی، از دلایل اصلی استفاده زیاد از دوچرخه بین کانادایی ها درمقایسه با آمریکاییان بوده است. در پژوهش مذکور، آمده است که دلیل اصلی تفاوت در میزان استفاده از دوچرخه میان این دو کشور، تفاوت در سیاست های حمل و نقل و کاربری زمین است و عوامل فرهنگی، تاریخی و یا دسترسی به منابع ، دلیل ذاتی این تفاوت ها به شمار نمی آید.
-رپلگ^[۱۰۹] در مقاله ای تحت عنوان"دسترسی به دوچرخه در حمل و نقل عمومی” در سال ۲۰۰۲، دوچرخه را در آمریکا، وسیله ای ایمن، پرسرعت و ارزان در سفرهایی با فاصله کوتاه می داند.
- کنف لاخور^[۱۱۰] ، در کتابش با عنوان” اصول برنامه ریزی تردد پیاده و دوچرخه” در سال ۲۰۰۸، به واسطه آمار و محاسبات ریاضی، مسیرهای ویژه پیاده روی و دوچرخه سواری را طراحی کرده و رعایت استانداردها را، عاملی مهم در برنامه ریزی و طراحی مسیرها می داند.
۲-۱۴-۲–پیشینه تحقیق در داخل کشور
در خصوص سوابق تحقیقات انجام شده، می توان گفت که بحث پرداختن به وضعیت دوچرخه در شهر اصفهان به خصوص از دیدگاه مکان یابی و بررسی مسائل و مشکلات ایستگاه های دوچرخه در این شهر تقریباً موضوع جدیدی است که کمتر به شکل نظرسنجی و پرسشنامه ای بدان پرداخته شده است. در مورد نگاه گردشگری و ترویج گردشگری شهری با بهره گرفتن از دوچرخه در کشور ایران و شهر اصفهان اثر خاصی تا به کنون به رشته تحریر در نیامده است. با این حال، به گوشه ای از فعالیت های انجام شده در کشور به شرح ذیل اشاره می گردد:
- شیخ السلامی در سال ۱۳۷۴ در پایان نامه مقطع ارشد تحت عنوان “مطالعات طرح ایجاد شبکه دوچرخه سواری به عنوان یک روش حمل و نقل شهری"، به نیازهای مهم دوچرخه سواران، تسهیلات ویژه، ایمنی مسیرها و به طور کلی راه های توسعه ی آن در حمل و نقل شهری پرداخته است.
- ملک زاده در سال ۱۳۸۱ در پایان نامه ی خود تحت عنوان “سامان دهی حرکت پیاده و دوچرخه با بهره گرفتن از روش چیدمان فضا” به پیاده روی و دوچرخه سواری به عنوان دو عامل مهم و پویا در شهر توجه داشته است.
-خواجوند، در کتاب خود تحت عنوان “دوچرخه بهترین وسیله تندرستی نقل و انتقال اقتصادی در ۱۳۸۷، دوچرخه را در مسایلی همچون؛ اقتصادی"(کاهش مصرف سوخت، درآمدزا از طریق جذب توریست، کاهش آلاینده های هوا )، امنیتی، سلامتی و تندرستی، کمک موثر می داند.
- هنرور به همراهی همکاران در مقاله خود تحت عنوان” نگرش ها در زمینه گسترش سامانه های حمل و نقل پاک با تاکید بر دوچرخه سواری” درسال ۱۳۸۷، به دوچرخه به عنوان وسیله ای با ارزش در سفرهای کوتاه و گذران اوقات فراغت می نگرد.
- حاتمی نژاد، حسین و اشراقی، یوسف، “دوچرخه و نقش آن در حمل و نقل پایدار شهری"، شهر بناب، مجله پژوهش های جغرافیایی، شماره ۷۰، زمستان ۱۳۸۸؛ این مقاله ضمن اشاره به سوابق تاریخی استفاده از دوچرخه درشهر بناب و تحلیل وضع موجود دلایل استفاده شهروندان شهر بناب و تحلیل وضع موجود دلایل استفاده شهروندان شهر بناب وعلل گرایش آنها را به وسیله مطالعات میدانی و توزیع پرسشنامه مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.
- تقوایی و فتحی در مقاله خود با عنوان"معیارهای مکان گزینی و طراحی مسیرهای دوچرخه سواری"(با تأکید بر شهر اصفهان) در سال ۱۳۸۸چگونگی انتخاب معیارهای صحیح ومناسب برای دوچرخه را در تعامل با نگرش انسان گرایانه در توسعه حمل و نقل شهری شهر اصفهان و کیفیت طراحی مورد بررسی قرار داده است.
-مختاری ملک آبادی در مقاله خود با عنوان"تحلیلی جغرافیایی بر نقش دوچرخه در سیستم حمل و نقل پایدار شهر اصفهان"در سال ۱۳۹۰ به بررسی تأثیرات مثبت افزایش استقبال از دوچرخه و جایگاه های کرایه دوچرخه موجود در شهر اصفهان چرداخته و با آسیب شناسی و نقد جغرافیایی بر روی کمبود ها و کاستی های موجود راهکارهایی کاربردی برای وضعیت موجود حمل و نقل دوچرخه ای را ارائه داده است.
۲-۱۵-جمع بندی و نتیجه گیری
با جمع بندی اثرات دوچرخه در حل بحران آلودگی هوا و محیط زیست و مشکلات ترافیک و فواید پزشکی دوچرخه و در نهایت رونق هر چه بیشتر صنعت گردشگری در شهر اصفهان می توان اظهار داشت فراهم کردن تمام تسهیلات جهت تشویق مردم به استفاده از دوچرخه از قبیل راه اندازی ایستگاه های دوچرخه رایگان و پولی، پارکینگ های دوچرخه، مسیرهای دوچرخه سواری درون شهری و برون شهری، استفاده از دوچرخه در اماکن عمومی و ورزشی، استفاده از دوچرخه در مناطق و پارک های حفاظت شده، در اختیار قرار دادن دوچرخه به طرق مختلف به شهروندان و گردشگران و ایجاد فضای امن و قابل احترام برای دوچرخه سواران، امری ضروری است.
فصل سوم
روش تحقیق
۳-۱- مقدمه
هدف از انتخاب روش تحقیق این است که مشخص نماییم برای بررسی موضوعی خاص چه روش تحقیقی لازم است و محقق چه روش و شیوه­ای را اتخاذ کند تا هرچه دقیق­تر و سریع­تر به پاسخ پرسش یا پرسش­های تحقیق دست یابد (دلاور، ۱۳۸۸،۵۶).
انتخاب روش تحقیق بستگی به هدف ها و ماهیت موضوع پژوهش و امکانات اجرایی آن دارد. بنابراین هنگامی می توان در مورد روش بررسی و انجام یک تحقیق تصمیم گرفت که ماهیت موضوع پژوهش، هدف ها و نیز وسعت دامنه ی آن را مشخص باشد. باید توجه داشت که در ذات مطالعات تطبیقی پیدا کردن تشابهات کاربردی و تضادهای مخرب در یک پدیده یکی از اصول پایه ای می باشد.وجود فرصت ها وتهدیدها همچنین نقاط قوت و ضعف ها در منطقه هدفی که قرار است با منطقه الگو مورد قیاس قرار گیرد تا الگوی نظام مندی از سطح اصلاحات و تغییرات و مواردی که باید تقویت و یا تضعیف گردند ایجاد شود (همان،۵۸).
تحقیق حاضر قصد دارد تا در نهایت پس از بررسی دقیق پتانسیل های شهر اصفهان و آسیب شناسی موانع ای که در زمینه گردشگری با دوچرخه در شهر اصفهان و حومه آن وجود دارد و با قیاس موارد مشابه درکشور هلند و شهر آمستردام راه کارهایی با قابلیت اجرایی شدن در اختیار مسئولان رده بالای متولی امر گردشگری و برنامه ریزی شهری و همچنین دانشجویان رشته جهانگردی و جغرافیای شهری قرار دهد تا با فرهنگ سازی در وهله اول به ترغیب افراد جامعه به دوچرخه سواری و کمک به حل معضل ترافیک و آلودگی های ناشی از آن و در نهایت افزایش میزان جذابیت شهر اصفهان برای گردشگران داخلی و خارجی گردد.
در این فصل کوشش شده‌ است ابتدا روش تحقیق و پس از آن به مواردی همچون جامعه آماری تحقیق، نمونه آماری و روش نمونه‌گیری، حجم نمونه، روش و ابزار جمع‌ آوری اطلاعات، متغیر‌های تحقیق و روش­های آماری تجزیه تحلیل داده‌ها پرداخته شود.
۳-۲- نوع تحقیق
این تحقیق از نظر دسته­بندی تحقیقات بر اساس هدف آن­ها، یک تحقیق کاربردی محسوب می­ شود. از آنجایی که عنوان این پایان نامه مطالعه بصورت تطبیقی است و اطلاعات باید در سطح مشابهی درباره دو کشور هلند و ایران به قیاس گذاشته شوند و بعد باید به صورت دقیق تر و با جزییات بیشتری در سطح دو شهر اصفهان و آمستردام نیز با هم مقایسه گردند. بر اساس نحوه گردآوری داده ­ها، تحقیق توصیفی از نوع مطالعه تطبیقی می­باشد که روابط متقابل بین مشابهت ها و تمایزات کشور ایران و هلند در زمینه های الگوهای اقلیمی، جغرافیایی، زیست محیطی، زیر ساختی فرهنگی قانونی و اقتصادی رابر پایه استفاده محوری از دوچرخه در زمینه گردشگری شهری و برون شهری تشریح می­ کند.
۳-۲-۱-روش تحقیق
بطورکلی روش‌های تحقیق درعلوم رفتاری رامی‌توان با توجه به دو ملاک تقسیم کرد. الف) هدف تحقیق و ب) نحو­ه­ گردآوری داده‌ها. بر این اساس پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه گردآوری اطلاعات تحقیق توصیفی است. در روش­های میدانی که از شهرت بیشتری برخوردارند، روش­های پرسشنامه­ای از روش­های بسیار متداول در گردآوری اطلاعات است که سؤالات آن می ­تواند باز، بسته، ترکیبی و یا تعاقبی باشد (سرمد و همکاران، ۱۳۸۳). در این تحقیق برای گردآوری داده ­های ثانویه از روش­ کتابخانه­ای و برای گردآوری داده ­های اولیه از پرسشنامه استفاده شده است. پرسشنامه تهیه شده از نوع پرسشنامه با سوال های باز و بسته می­باشد.
پژوهش حاضر از نظر شیوه گردآوری و تحلیل اطلاعات، با توجه به اینکه هدف اصلی آن بررسی تأثیر متغیرهای شش گانه بر روی میزان علاقه و تمایل افراد در استفاده از دوچرخه به عنوان یک وسیله نقلیه با جنبه های گردشگری، ورزشی، تفریحی و گردشری شهری در کشور هلند و قیاس همین فاکتورها در شهر اصفهان و مقایسه و آسیب شناسی و ارائه راهکارهای عملی است از دو روش میدانی وکتابخانه ای بهره جسته است.
۳-۳- جامعه و نمونه آماری

• انفاق کردن به قدر وسع بر خادمان آستانه شریفه.

• سزاوار است که خدام از اهل خیر و صلاح و صاحب دین و مروت باشند و آن چه را از زائران مى­بینند، تحمل نمایند و خشم خود را بر ایشان فرو نشانند و بر آن ها تندى و درشتى ننمایند و بر رفع حوایج محتاجین اقدام و زائرین را راهنمایى کنند.

• انفاق و احسان بر فقرا، مجاورین و مساکین شهرى که امام علیه السلام در آن مدفون است؛خصوصاً سادات و اهل علم.

• از جمله آداب، تعجیل کردن در بیرون رفتن از حرم است؛ در وقتى که حظ و بهره خود را از زیارت درک کرد تا براى رجوع بعدى شوق بیشترى داشته باشد.

• سزاوار است وقتى که زوار بسیار است، کسانى که جلوتر هستند و به ضریح چسبیده اند، زیارت را کوتاه نمایند و زودتر بیرون روند تا دیگر زائران هم به قرب ضریح فایز گردند.

۴-۴- بخش چهارم: مشاغل
با توجه به این که شغل اکثریت مردم رفسنجان کشاورزی می باشد، اقتصاد این شهر  به طور مستقیم با کشاورزی آن در ارتباط است. لذا مشکلات بخش کشاورزی موجب بروز مشکلات اقتصادی در این شهر گردیده است اهم مشکلاتی که در خصوص این بخش می توان بر شمرد عبارتند از:
۱- تک محصولی بودن
۲- بحث خرده مالکی اندک بودن منابع زمین- آب سرمایه
۳- شرایط جوی (خشکسالی و سرمازدگی وگرمازدگی)
۴- کمبود آب و تحلیل سفره های آب زیرزمینی
۵-بحث فروش محصول و کسادی بازار
۶-بالا بودن هزینه­ های تولید (کارگر؛ کود؛ سم)
حال باید جهت رفع مشکلات موجود راه حل وچاره­ای اندیشیده شود که ذیلاً به آن میپردازیم:
۱- تک محصولی بودن مشکلی است که سال هاست گریبانگیر این شهرستان بوده. به گفته کارشناسان با توجه به کمبود آب در این منطقه احداث صنایعی که نیاز به آب زیادی جهت بهره برداری دارند عملاً غیر ممکن می باشد لذا ما باید به فکر احداث صنایعی باشیم که در آن آب کاربرد زیادی نداشته باشد، در این زمینه می توانیم به صنایع جنبی مربوط به پسته نیز بپردازیم، از قبیل صنایع بسته بندی فرآوری و استحصال.
۲- خرده مالکی باعث کاهش راندمان تولید و به صرفه نبودن آن می­ شود. این مشکل را می­توان از طریق تشکیل تعاونی­ها حل نمود. البته ما تاکنون تعاونی­های زیادی تشکیل داده­ایم و باید به فکر فعال کردن آن­ها و تغییر روند کاری آن­ها تعاونی­های تشکیل شده باید به گونه ­ای تعریف شود که سرمایه اعضا را در بخش­های دیگر به جریان بیندازد و موجب اشتغال در سایر بخش­­ها گردد، با این رویکرد موجب افزایش سرمایه وفعال شدن اقتصاد می­گردد.
۳-در سال­های اخیر بخش کشاورزی در زمینه شرایط جوی با مشکلات عدیده­ای روبرو شده است؛ این مشکل را می­توان با بیمه نمودن باغات حل نمود. البته در این زمینه باید دولت حمایت بیشتری در زمینه تقویت بنیه مالی صندوق­های بیمه بنماید تا بتوانند تعهدات خود رابالا­تر برده و سطح خدمات خود را افزایش دهند، باید در زمینه شناساندن عملکرد این صندوق­ها به کشاورزان نیز فعالیت بیشتری نمود.
۳- کمبود آب مشکل بسیار بزرگی است که اگر به آن به صورت جدی اندیشیده نشود در آینده­ای نزدیک به بحران بزرگی تبدیل خواهد شد. این مشکل را می­توان از طریق انتقال آب از سایر مناطق به شهرستان رفسنجان حل نمود که مستلزم همت بلندی از جانب دولت و مردم می­باشد. البته قبل از آن باید به فکر راه حل­هایی بود که زمان کمتری می­برد مانند تغییر شیوه ­های آبیاری احداث فاضلاب و استفاده از آب تصفیه شده آن نیز می ­تواند گوشه ­ای از این مشکل را پوشش دهد.
۴- فروش محصول یکی از دغدغه­ های اصلی کشاورزان می­باشد، این مشکل را می­توان از طریق قطع دست دلال­ها از بازار پسته اصلاح ساختار وسیستم­های قیمت گذاری شرکت­های موجود رفع موانع صادرات پسته حل نمود، البته رفع این مشکل مستلزم تغییرات کلی در سیستم­های موجود می­باشد و این امر میسر نمی­ شود، مگر با دخالت کارشناسان خبره در این زمینه.
۵- قسمتی از هزینه­ های تولید را می­توان از طریق تشکیل تعاونی­های فعال و اصلاح سیستم تعاونی­های موجود حل نمود، یکی از راهکارهایی که می ­تواند به این بخش کمک کند منافع مشترک می­باشد. باید سیستم تعاونی­ها به گونه ­ای برنامه ریزی شود که با اعضای آن دارای منافع مشترک باشند، قسمت اعظم مشکل هزینه­ های تولید برمی­گردد به موارد ذکر شده در بالا، که اگر آن­ها حل شود خود به خود رفع خواهد شد.
۴-۴-۱- دامپروری و عشایر
تک محصولی شدن کشاورزی در روستاهای رفسنجان، به دلیل گرایش کشاورزان به محصول پسته، دامپروری در روستاهای این شهرستان در حال فراموش شدن است، در صورتی که در گذشته یکی از مشاغل مردم رفسنجان دامپروری بوده و از رونق خوبی برخوردار بوده است و اکثر مردم به دامپروری و نگهداری گوسفند، گاو، مرغ و … می پرداختند و محصولاتی مانند شیر، ماست، پنیر، کشک، دوغ، گوشت و نظایر آن ها را تولید می­کردند.
به دلیل محصولی شدن اقتصاد کشاورزی در شهرستان رفسنجان متأسفانه اکثر روستانشینان و کشاورزان رفسنجانی به دلیل نگاه تک بعدی به کاشت پسته هیچ توجهی به دامپروری ندارند. درحالی که در اکثر روستاهای کشور پرورش و نگهداری دام رواج دارد، دام عامل مزاحم برای روستاییان رفسنجانی است. به دلیل عدم کشت علوفه در رفسنجان، معدود دامداران این شهرستان برای تأمین علوفه مورد نیاز نیز با مشکل روبرو هستند. اکثر علوفه مورد نیاز دامدارن علف های هرز باغ­های پسته است و بخش دیگری نیز از شهرستان­های بردسیر، شهربابک و ترکمن صحرا تأمین می­ شود؛ از طرف دیگر به دلیل پایین بودن قیمت شیر نسبت به هزینه­ها فشار زیادی بر دامدارن وارد می­ شود. گرانی علوفه و خشکسالی موجب شده است علاوه بر عدم استقبال روستاییان به نگهداری دام برخی دامدارن رفسنجانی نیز اقدام به فروش دام­های خود نمایند. هم اکنون در این شهرستان ۱۲ هزار رأس گاو و گوساله وجود دارد که سالانه ۵۰ تن گوشت تولید می­ کنند که صرف مصرف شهر رفسنجان می­ شود.

۴-۴-۲- کشاورزی
بخش کشاورزی در هر کشور و جامعه­ای از اهمیت فراوان برخوردار بوده است و اهمیت آن در مناطقی که شرایط مساعد جغرافیایی و آب و هوایی وجود دارد بسیار پر رنگ تر می­باشد. اغلب کشورهای پیشرفته صنعتی امروزه پس انداز لازم در زمینه سرمایه گذاری در بخش صنعت را از بخش کشاورزی تأمین کرده ­اند. علاوه بر این یکی از پایه­ های استقلال اقتصادی جامعه، رسیدن به خودکفایی در زمینه تولیدات کشاورزی است.
تحقیق و بررسی­های انجام شده در استان کرمان نشان داده است که این استان به دلیل آب و هوای متنوع خود آمادگی کشت انواع محصولات کشاورزی را دارد. به طوری که حدود ۱۷۰ هزار هکتار از ۳۵۰ هزار هکتار سطح کل اراضی زیر کشت این استان به کاشت درختان مختلف اختصاص داشته و متجاوز از ۷۵ درصد از باغات آن زیرکشت پسته قرار دارد.
شهرستان رفسنجان به واسطه خاک مرغوب و اقلیم مناسب بخش عمده­ای از تولید محصول پسته استان را به خود اختصاص داده است و در حدود ۹۵ درصد اقتصاد رفسنجان به محصول پسته این شهر متکی است.
سطح زیر کشت و میزان تولید پسته در شهرستان رفسنجان

ردیف
سال
نهال
بارور(هکتار)
میزان تولید(تن)

۱
۱۳۶۵
۱۲۱۷۶
۶۱۷۸۰
۵۵۶۰۲

۲
۱۳۶۶
۱۱۷۷۶
۶۳۲۸۰
۶۳۹۱۳

در مرحله بلوغ شرکت‌ها فروش باثبات و متعادلی را تجربه نموده، نیاز به وجوه نقد در اکثر موارد از طریق منابع داخلی تأمین می‌شود. اندازه دارایی‌های این شرکت‌ها نیز به‌تناسب بیش‌ازاندازه شرکت‌های در مرحله رشد بوده، نسبت سود تقسیمی نیز در این شرکت‌ها معمولاً بین ۵۰% و ۱۰۰% در نوسان است. به دلیل وفور نقدینگی و کاهش اتکا به سیاست تأمین منابع مالی از خارج، معمولاً نرخ بازده داخلی در این شرکت‌ها معادل یا بیش از نرخ تأمین مالی است؛ به عبارتی رابطه (IRR≥K) برقرار است (دهدار، ۱۳۸۶، ۹۶).
پایان مرحله رشد، غالباً باحالت وجود برخی از رقابت‌های قیمتی تهاجمی در بین رقبایی که دارای ظرفیت اضافی قابل‌ملاحظه‌ای هستند، به دلیل تحقق نیافتن رشد فروش پیش‌بینی‌شده صنعت، نشان داده می‌شود. زمانی که این صنعت باثبات شد، مرحله فروش بالا اما نسبتاً باثبات دارای حاشیه سود معقول شروع می‌شود. به‌طور واضح سطح ریسک تجاری کاهش می‌یابد، چون دوباره مرحله دیگری از توسعه به‌طور موفقیت‌آمیز در این مرحله کامل می‌شود؛ این شرکت باید به مرحله بلوغ، با سهم بازار نسبتاً خوب در نتیجه سرمایه‌گذاری انجام‌شده در بازاریابی در طول مرحله رشد وارد شود. ریسک‌های تجاری مهم باقیمانده، به طول این مرحله بلوغ و اینکه آیا شرکت می‌تواند سهم بازار قوی خود را بر یک‌پایه جذاب مالی در طول این دوره نگه دارد، مربوط می‌شود.
این تأکید استراتژیک اکنون به نگه‌داشتن سهم بازار و افزایش کارایی که می‌تواند مدیریت انتقال از مرحله رشد و بلوغ را بسیار مشکل کند، تغییر کرده است. بااین‌حال کاهش ریسک تجاری قادر می‌سازد که ریسک مالی با شروع تأمین مالی از طریق وام، افزایش یابد. این کار اکنون عملی است چون جریانات نقدی خالص به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای مثبت شده است که قادر می‌سازد هم بهره بدهی و هم اصل آن با پرداخت شود. جریانات نقدی مثبت و توانایی استفاده از تأمین مالی از طریق وام برای نیازهای سرمایه‌گذاری مجدد نیز برای سهامداران مهم است، چون این‌ها به شرکت اجازه می‌دهد تا سود بالاتری را تقسیم کند؛ بنابراین نسبت سود تقسیمی افزایش می‌یابد، چون EPS فعلی بالا، پرداخت‌های قطعی سود نقدی را به‌صورت قابل‌ملاحظه‌ای افزایش می‌دهد. این افزایش بازده سود تقسیمی ضروری است، چون چشم‌انداز رشد آتی کسب‌وکارها در این مرحله بسیار پایین‌تر از مراحل اولیه می‌باشد. این چشم‌انداز پایین رشد در نسبت P/E پایین منعکس‌شده است بنابراین سهام دارای نرخ‌گذاری پایین‌تری توسط بازار می‌باشد، اما این موضوع ضرورتاً منجر به کاهش قیمت سهام نمی‌شود. سود هر سهم باید بالا بوده و به‌صورت جزئی افزایش یابد به‌طوری‌که، به دلیل سودهای حاصل از کارایی EPS بالا بتواند کاهش ضریب P/E را جبران نماید.

نتیجه خالص باید قیمت‌های باثبات‌تر سهام باشد، چون بیشتر بازده مورد انتظار سهامداران در حال حاضر از طریق بازده سود تقسیمی و نه سودهای سرمایه‌ای که مراحل قبلی را تحت تأثیر قرار داده، ایجاد می‌شود. استراتژی‌های مالی این مرحله به شرح جدول زیر می‌باشد:

جدول ۲-۳: پارامترها و استراتژی مالی در مرحله بلوغ

در یمن کتابخانه‌های معتبری وجود دارد که معروف‌ترین آنها کتابخانه مسجد جامع صنعاا است که دارای بیش از ۱۰۰۰۰ جلد کتاب خطی و چاپی می‌‌باشد، این کتابخانه در سال ۱۹۲۵م تأسیس گردیده است. در کتابخانه‌های یمن کتب خطی زیادی در موضوعات معارف اسلامی بویژه فرقه زیدیه اسماعیلیه موجود است. از دیگر کتابخانه‌های مشهور، کتابخانه «شرقیه» است که در شهر قدیمی صنعا و جنب مسجد جامع‌الکبیر قرار دارد که دارای کتب خطی و گرانبهایی است.^[۳۶]
فصل دوم:
سیر زندگی عبدالله بردونی
۱- سیر زندگی شاعر
۱-۱٫ نام و نسب و تولد
«عبدالله بن صالح بن عبدالله بن حسن» معروف به«بردونی» در یکی از روستاهای یمن به نام«بردون»، از قبیله«بنی حسن»، در ناحیه«الحداء» واقع در شرق شهر«ذمار»^[۳۷]، در سال ۱۹۲۹ م به دنیا آمد^[۳۸]. این روستا به شور و اشتیاق در عصر‌ها و سحر‌های سحرآمیزش مشهور است. وی در آنجا متولد شد و دوران کودکی را در آغوش گرم خانواده سپری کرد.^[۳۹] زمان تولدش همزمان با حادثه بمباران شمال یمن، توسط هواپیماهای بریتانیا بود. مادرش«نخله» زنی با هوش و پاکدامن از خانواده‌ای معروف بود او زنی شجاع بود که علاوه بر انجام امور منزل به همراه قبیله‌اش دوشادوش مردان در درگیری‌های به وجود آمده شرکت می‌کرد. آنچنان که گفته شد عبدالله بردونی در دامان مادری دلیر و سخت‌گیر پرورش یافت^[۴۰].
بردونی در اثر بیماری‌ آبله که در آن زمان در بسیاری از مناطق جهان به ویژه سرزمین‌های عربی شایع بود، در سن پنج سالگی بینایی خود را ازدست داد. همانگونه که عبدالرزاق بصیر در کویت، و محمدمهدی بصیر در عراق و بسیاری از شخصیت‌های مشهور دیگر بینایی خود را بر اثر ابتلا به این بیماری از دست دادند^[۴۱]. و آثار این بیماری تا آخر عمر بر روی چهره ‌شاعر باقی ماند^[۴۲]. کوری مصیبت بزرگی در خانواده شاعر به حساب می‌آمد چرا که روستایش به مردان سالم و قوی نیازمند بود، مردانی که توانایی نبرد و صیانت از قبیله خود را داشته باشند^[۴۳]. بردونی القاب بسیاری را که به او نسبت داده می‌شد از جمله بصیر را نپذیرفت و تنها به لقب بردونی برگرفته از نام زادگاهش بسنده نمود.
۱-۲٫ بردونی و نابینایی
نابینایی همچون اشعار شاعر همراه و همدم سال‌های طولانی عمر شاعر شد به گونه ای که وی با نابینایی خود آن‌چنان سازگار شد از دیدن می ترسید.
«بردونی» با نابینایی کنار آمد و عادت را به جای رنج جایگزین آن کرد؛ تا جایی که اوگفته است: «گمان نمی کنم از کوری رنج ببرم، زیرا از یک طرف آن را با شعر عوض کرده‌ام و از طرف دیگر حواس جزء ویژگی‌های بشری نیستند، چون حس بویایی موش و حس بینایی کلاغ از انسان قوی ‌تر است. انسان و حیوان در حواس و غرایز و نواقص جسمانی با یکدیگر مشترک‌اند. چه بسا ندیدن، از من فیلسوفی بزرگ به وجود آورد. همانگونه که نقص شنوایی، باعث شد که بتهوون بزرگترین موسیقی دان جهان شود و نقص بینایی در وجود ابوالعلاء معری دروازه‌های بصیرت و دانایی را گشود چرا که شنیدن با گوش‌ها و دیدن با چشم‌ها، امری است عادی. اما دیدن با قلب و استعداد‌های عقلی و بینش یک ویژگی منحصر به فرد است و نابینایی، یک دوست و همراه برای من شده و با نفس و روانم بیشتر از شعر مأنوس گشته است»^[۴۴].

نا بینایی نه تنها به بردونی حکمت بخشید؛ بلکه به او قدرت، صبر، انس و الفت و سازگاری با اشیاء را آموخت. نابینایی شاعر وی را نومید و دلسرد نکرد، آن‌چنان که حتی حاضر نبود با وجود ایمان به نعمت بینایی، شعرش را با آن عوض کند^[۴۵].
۱-۳٫ شیوه یادگیری
چون شاعر از دوران کودکی نابینا شده، همه خواندن‌هایش از طریق گوش کردن بود؛ از شناخت حروف تا ادای آنها^[۴۶]. «بردونی» حروف را بدون نوشتن حفظ کرد، زیرا نظام آموزشی بر پایه یادگیری و تلقین و خواندن حروف به صورت آواز و تکرار استوار بود^[۴۷]. او در این مورد گفته است: «کتابت قرآن و ترتیل را به طور کامل فراگرفتم، و پس از آن علوم دیگر از جمله: قرآن و لغت و صرف و نحو و پس از پایان این مرحله علم کلام و فلسفه قدیم را از فیلسوفان بزرگ عرب (ابن سینا، فارابی، ابن رشد، اخوان الصفا، ابن ماجه و ابن طفیل یادگرفتم)» ^[۴۸].
در این قسمت از سخن شاعر تعصب وی در نسبت دادن فیلسوفان بزرگ ایران زمین از جمله شیخ الرئیس ابوعلی سینا و ابونصر فارابی به عرب تبار بودن قابل ذکر است چه بسا این تعصب و قومیت گرایی ریشه در نابینایی و عقده‌های روحی روانی دوران کودکی شاعرداشته باشد .
او تمام این مراحل را از طریق گوش دادن انجام می‌داده و شنیدن را اولین حس برای خود قرار داده بود.
۱-۴٫ دوران کودکی
«بردونی» در این دوره توانست یک سوم قرآن را حفظ کند و قبل از اینکه به سن هشت سالگی برسد به شهر «ذمار» رفت. او در این شهر به مدرسه «الشعبیه» رفت در آنجا حفظ و تجوید قرآن را به پایان رساند. سپس برای ادامه تحصیلات دوره راهنمایی به مدرسه«الشمسیه» رفت؛ در آنجا تنها و غریب بود و طعم فقر و غربت را چشید تا جایی که نمی توانست از عهده تأمین مخارجش برآید..
شاعر درباره آن روزها می‌گوید: «هنگامی که وارد این مدرسه شدم احساس کردم که وارد غربت جدیدی شده‌ام. به یاد دارم که در مدرسه «الشعبیه» حدود یک ماه را با گرسنگی شدید سپری کردم؛ تا اینکه فقیه آن مکتب خانه روزی چند ساعت به من کار داد تا به واسطه آن لقمه نانی بدست آورم و خود را از این گرسنگی کشنده نجات دهم^[۴۹]» خاطرات دوران کودکی شاعر پژواکی از یأس و ناامیدی را در اذهان تداعی می‌کند گویی نا امیدی و بدبختی جزئی از وجود وی گشته، زیرا در هر خانه‌ای فقر و محرومیت مأوا گزیند، انسان‌هایی با ویژگی‌های منحصر به فرد را پرروش خواهد داد گویی این ویژگی‌ها بر آنها مقدر شده تصاویری تیره و تار همواره همراه آنان خواهد بود ـ آنگونه این خاطرات تلخ بر خیال حساس شاعر نقش بسته بود گویا این خاطرات آغاز همیشگی لحظه‌‌های شاعر بودند.^[۵۰]
۱-۵٫ آغاز جوانی «عبد الله بردونی»
جوانی شاعر همزمان با تحصیلاتش در مدرسه «الشمسیه» بود و وی در آنجا قرآن، حدیث، فقه، لغت و بدیع را آموخت؛ این دوره همزمان با آغاز علاقه‌اش به شعر بوده است^[۵۱]. او در این دوره از زندگیی اش به ادبیات علاقه‌مند شد؛ هر کتاب ادبی که مقابلش قرار می‌گرفت، می‌خواند^[۵۲].
عبد العزیز مقالح در مورد «عبد الله بردونی» نقل کرده است که: «در این دوره بردونی برای گذراندن امور زندگی به شغل‌های مختلفی روی آورد، وکالت دادگستری یکی از آن‌ها بود؛ او به طور اتفاقی، دفاع از زنان مطلقه که حق و حقوقشان را در ارث از دست داده بودند به عهده گرفت؛ تا اینکه به حامی زنان مطلقه لقب یافت و این به معنی دفاع از حقوق زنان مطلقه نبود، همانگونه که خود گفته، تنها دلیلش این بود که کسی جز آنها مرا به وکالت انتخاب نمی کرد و در این کار شبیه به مهلهل شده بود، البته گاهی اوقات نیز مردان وی را به وکالت بر می‌گرفتند، اما زنان اولین کسانی بودند که او را به وکالت خود برگزیدند^[۵۳].
۱-۶٫ خصوصیات اخلاقی
«بردونی» مردی خوش رو و بخشنده بود و بدون توجه به اختلاف طبقاتی افراد، همه قشر از اشخاص را در خانه‌اش می‌پذیرفت؛ او بسان ابر و باران و ماه و خورشید بی‌منت می‌بخشید. در انجام کارهایش به دیگران متکی نبود سکوتش رمز آرامش بی‌پایانش بود. به نظم در کارهای روزانه، جدیت و دقت در نظام زندگی‌اش زبان زد بود.^[۵۴] به مردم عشق می‌ورزید و در مقابل آنان تواضع به خرج می‌داد. هر کاری را با جدیت انجام می‌داد. علاوه بر فرهنگ شعری والا و آشنای اش با میراث گذشتگان به ادبیات عامیانه مردم شهر و دیارش گرایش داشت.^[۵۵]
۱-۶-۱٫ بدبینی
بدبینی شاعر بر خوش بینی اش غلبه دارد؛ چه بسا این خصوصیت به سبب حالات روحی اش بوده است، که مراحل مختلف زندگی شاعر را تحت شعاع قرار داده یا این که آن چه را دوست می‌داشت و آرزوی دست یافتن به آن را داشت به دست نیاورده بود.^[۵۶]
«بردونی» با وجود ازدواج‌های مکرر بچه‌دار نشد. اگر او صاحب فرزندی می‌شد و او را آنگونه که می‌خواست، تربیت می‌کرد و آن بچه نام پدر را زنده می‌کرد ، او به آرزویش می‌رسید. او می‌خواست با داشتن فرزند همه رنج‌های خود را جبران کند و به لذت واقعی برسد.^[۵۷]
علاوه بر غم و اندوه خود، آرزو می‌کرد که یمن به عظمت و شکوه گذشته برگردد؛ آن گونه که در اعصار گذشته، مظهر تمدن و رفاه و برکت بود و به مثابه یک راهنما و چراغ برای جهانیان بوده است. یمن بر گردن تاریخ حق دارد، اما او می‌بیند کشورش از حرکت به سوی پیشرفت عقب‌مانده است و دیگر با ملل جهان در ارتباط نیست و در زیر گام‌های ظلم و استبداد به سستی گراییده است؛ اینجاست که شاعر ما امید می‌شود و آرزوی مرگ می‌کند، زیرا او با این کار چیزی را از دست نمی‌دهد، بلکه به نظرش به آرامش و آسایش جاودانه می‌رسد و چه بسا دردها و رنج‌های کشورش را نخواهد دید^[۵۸].
:«دنیای من با همه چیز فرق دارد، زیرا جهان و زمانه‌ام هر دو غریب و شگفت‌اند. او همچنین معتقد است که فرزند زمانه‌اش نیست و در ادامه گفته است که پایان شب زنده‌داری، مستی است؛ زیرا کسی که برای دوستانش مرثیه یا آواز بخواند، بیدار خواهد ماند.».

شاعر معتقد است، که فرزند زمانه‌اش نیست، همچنین ایمان دارد که در لحظه و زمان اشتباه، به دنیا آمده است؛ به نظر او اگر غیر این بود، باید ماهیت امور در ذات وی تغییر می‌کرد.
۱-۷٫ فلسفه مرگ وی
«بردونی» زمانی که به بیماری آبله دچار شده بود، چندین بار خودش را در مقابل مرگ دیده بود، در حالی که پنج سال بیشتر نداشت، مرگ را فراروی خود دید، راه می‌رفت و آثار سرگردانی در راه‌ها و خیابان‌های صنعاء بر چهره‌اش نمایان بود و متوجه نبود که پاهایش بر روی چه چیز گام می‌نهند؛ در زندان دو بار با مرگ مقابله کرد، چنان‌که به هنگام بیماری نیز با مرگ مقابله کرده بود. در مقابله با مرگ به شیوه شاعری که از وجود دنیوی و اخروی ناتوان و عاجز شده بود رفتار می‌کرد:
«ای مرگ! لحظه‌ای مهلت ده تاقصیده ام به اتمام برسد پس از آن بیاو جان مرابگیر.هر شاخه ای مزه و طعم مخصوص به خود دارد مانند زیبا رویان که هر کدام با دیگری فرق دارند. ای مرگ! چگونه است حال کسانی که قبل از من با آنها دیدار کردی؟، گفته شده که تو در گرفتن جان سعد یحیی و عمل به وعده‌هایش عجله کرده ای، و چگونه است حال آن کسی که در کودکی او را چیدی (کشتی) ؟حال آنکه در دوران کودکی آرزوها فراوان است. ای مرگ من! چه کسی آرزوها را می‌میراند مانند نیرو و قدرتی است که شدید‌ترین و تند‌ترین ها را می‌بلعد»

۱۳٫۸۰ %

-۳٫۵۰ %

۲۰۰۶

۱۴٫۲۰ %

۲٫۹۰ %

۲۰۰۷

۱۳٫۹۰ %

-۲٫۱۱ %

۲۰۰۸

۱۴٫۱۰ %

۱٫۴۴ %

۲۰۰۹

۱۴٫۱۰ %

۰٫۰۰ %

۲۰۱۰

۱۳٫۳۰ %

-۵٫۶۷ %

از سوی دیگر، همانطور که در نمودار شماره یک مشاهده می شود، نرخ بیکاری در این کشور رو به کاهش داشته و سیاست های اقتصادی اتخاذ شده اثرات مثبتی بر کاهش بیکاری در این کشور گذاشته بودند. آنطور که از سیاست های رئیس جمهور ناکام تونس بر می آید، وی با اتخاذ سیاست های باز اقتصادی و رجوع به سیاست های پیشنهادی نهادهای بین المللی اقتصادی توانسته بود به موفقیت های اقتصادی گوناگونی از جمله در عرصه کاهش بیکاری دست یابد. بنابراین هرچند که بیکاری یکی از معضلات مهم مردم تونس به شمار می رفته است اما شدت آن در حدی به نظر نمی رسد که بتواند موجبات نارضایتی گسترده و دامنه دار مردمان این کشور را بوجود آورده باشد. .( صادق الحسینی ،۲۰۱۱)

نمودار شماره یک : نرخ بیکاری
۵-۴- شاخص های اقتصادی تونس
تونس کشوری است با اقتصادی متنوع و دارای بخش های قدرتمند کشاورزی، معدن، توریسم و صنعت. کنترل دولت بر اقتصاد در این کشور هرچند هنوز زیاد است اما در طول دهه گذشته با افزایش خصوصی سازی ها، ساده سازی ساختار مالیاتی و اجتناب دولت از افزایش بدهی های خود، به تدریج این کنترل ها رو به کاهش نهاده است. .( صادق الحسینی ،۲۰۱۱)
۶-۴- تولید ناخالص داخلی و رشد اقتصادی
تولید ناخلاص داخلی(GDP) تونس با شاخص برابری قدرت خرید در سال ۲۰۱۰ برابر ۱۰۰ میلیارد دلار و با احتساب شاخص های اسمی برابر ۴۴ میلیارد دلار بوده است. این ارقام، تولید ناخالص داخلی سرانه ای برابر ۹۵۰۰ دلار با شاخص برابری قدرت خرید و حدود ۴۰۰۰ دلار با شاخص های اسمی را به دست می دهد. این ارقام جایگاه تونس را در میانه جدول ۲۳۰ کشوری به عنوان ۱۱۴ امین کشور تثبت کرده است. بنابراین این رقم تولید ناخالص سرانه، رقمی در حد متوسط جهانی ارزیابی می شود. این رقم، تونس را پایین تر از کشورهایی نظیر آفریقای جنوبی(۱۰ هزار دلار)، برزیل(۱۰ هزار دلار)، ایران(۱۱هزار دلار)، ترکیه(۱۲ هزار دلار) و بالاتر از کشورهایی نظیر پرو(۹۲۰۰ دلار)، تایلند(۸۷۰۰ دلار)، الجزایر(۷۴۰۰ دلار)، چین(۷۴۰۰ دلار)، مصر(۶۲۰۰ دلار)، سوریه(۴۸۰۰ دلار)، اندونزی(۴۳۰۰ دلار) و همچنین بالاتر از بسیاری از کشورهای آفریقایی نشان می دهد.همانطور که در نمودارهای  شماره ۲ و ۳ مشاهده می شود، پس از روی کار آمدن بن علی در ۱۹۸۷؛ رشد تولید ناخالص سرانه تونس به طرز چشمگیری افزایش یافته است، در شکل شماره ۳، بوضوح مشخص است در حالی که تولید ناخالص سرانه تونس قبل از ۱۹۸۷ روندی کند داشته است که این به معنی فقیرتر شدن هرچه بیشتر مردم این کشور است، پس از ۱۹۸۷ و روی کار آمدن بن علی، رشد اقتصادی این کشور شیب تندی به خود گرفت و با سرعت بسیار بالاتری افزایش یافت(نمودار شماره۲) و تولید ناخالص سرانه نیز به تبع به طرز چشمگیری روند افزایشی به خود گرفت. بطوری که در ۲۴ سال زمامداری بن علی، تولید ناخالص داخلی تونس به حدود ۴ برابر دوران قبل از وی رسید. .( صادق الحسینی ،۲۰۱۱)
نمودار شماره۲- رشد اقتصادی قبل و بعد از بن علی
نمودار شماره۳- تولید ناخالص داخلی تونس قبل و بعد از بن علی
۷-۴- فقر
همانطور که در نمودار شماره ۴ ملاحظه می شود،  جمعیت زیر خط فقر تونس در سال ۲۰۱۰ به کمتر از ۴ درصد از کل جمعیت این کشور رسیده است که عددی مطلوب و مناسب است. یعنی بر طبق شاخص های جهانی، تنها کمتر از ۴ درصد مردم این کشور فقیر محسوب می شوند که در میان کشورهای عربی و مسلمان و نیز کشورهای در حال توسعه رقمی بسیار خوب ارزیابی می شود. جالب است بدانید که این رقم برای همسایگان تونس یعنی الجزایر و لیبی به ترتیب برابر ۲۰ و ۷ درصد ارزیابی شده است. همچنین این رقم برای کشورهای در حال توسعه برزیل و ترکیه به ترتیب برابر با ۳۰ و ۲۰ درصد در سال ۲۰۰۹ ارزیابی شده است. .( صادق الحسینی ،۲۰۱۱)
نمودار شماره ۴- درصد جمعیت زیر خط فقر در تونس ۲۰۰۰-۲۰۱۰
۸-۴- نرخ تورم
نرخ تورم تونس بر اساس برآوردهای CIA Fact Book برابر با ۴٫۵ درصد بوده است که بازهم این کشور را در میانه کشورهای جهان از نظر این شاخص اقتصادی قرار می دهد. البته این نرخ تورم برای اقتصادی که حدود ۴ درصد در سال ۲۰۱۰ رشد داشته است، نرخ تورم ایده آلی محسوب می شود. به عبارت دیگر برای اقتصاد در حال رشدی همانند تونس، نرخ تورم یک رقمی یک دستاورد است.(این روند موفقیت آمیز در کشورهای ترکیه و برزیل هم مشاهده می شود.)
اگر نگاهی به نمودار شماره ۵ بیندازید، مشاهده می شود که از هنگام زمامداری بن علی در تونس، روند نرخ تورم نزولی بوده است. این در حالی است که قبل از آن نرخ تورم، روندی صعودی به خود گرفته بود. بنابراین شواهد می توان گفت دولت بن علی در زمینه کاهش نرخ تورم هم موفق عمل کرده است. .( صادق الحسینی ،۲۰۱۱)
۹-۴- نابرابری های اقتصادی
ضریب جینی که نشان دهنده چگونگی توزیع درآمد در اقتصاد یک کشور است  برای تونس در سال ۲۰۱۰ برابر با ۴۰ درصد بوده است که این کشور را تقریبا در حد بالایی کشورهای میانه جدول ضریب جینی قرار داده است. اگر بخواهیم تونس را در این شاخص با دیگر کشورهای همسان مقایسه کنیم، باید به ضریب جینی در کشورهای برزیل(۵۶درصد)، شیلی(۵۴ درصد)، مالزی(۴۶ درصد)، آمریکا(۴۵ درصد)، ایران(۴۴درصد)، چین(۴۱ درصد)، ونزوئلا و ترکیه(مشترکا ۴۱ درصد) و الجزایر(۳۵ درصد) مقایسه کرد. همانطور که پیداست، ضریب جینی تونس با توجه به درآمد سرانه اش در سطح نسبتا مناسبی قرار دارد. خصوصا این که این ضریب از ۹ سال گذشته روند کاهشی داشته و نشان از عزم دولت بن علی برای کاهش اختلافات درآمدی دارد. .( صادق الحسینی ،۲۰۱۱)
۱۰-۴- شاخص فساد
به عکس اخباری که مبنی بر فساد گسترده دولتی در تونس منتشر شده و مدام توسط خبرگزاری های جهانی بازگو می شود، این کشور در شاخص جهانی فساد  رتبه ۵۹ را در میان ۱۷۸ کشور داراست. رتبه ای که این کشور را بالاتر از بسیاری از کشورها از جمله کشورهای ایتالیا(رتبه۶۷)، برزیل و کوبا و رومانی(مشترکا رتبه ۶۹)، چین و یونان(مشترکا رتبه ۷۸)، مصر(رتبه ۹۸)، الجزایر(رتبه ۱۰۵)، سوریه(رتبه ۱۲۷) و بسیاری از دیگر کشورها قرار می دهد. .( صادق الحسینی ،۲۰۱۱)
۱۱-۴- سایر شاخص های اقتصادی و اجتماعی
تونس در شاخص سهولت فضای کسب و کار رتبه ۴۸ دنیا را دارد که این امر نشان از جایگاه نسبتا مطلوب این کشور در این شاخص دارد. همچنین این کشور حدود ۹۰ هزار بشکه نفت در روز تولید می کند که همه آن در داخل این کشور به مصرف می رسد. از سوی دیگر تونس دومین کشوری است که پس از ترکیه، با اتحادیه اروپا قرارداد تجارت آزاد امضا کرده و بیش از هشتاد درصد تولیدات صنعتی اش را به خارج از کشور صادر می کند. از دیگر سو، این کشور به لحاظ شاخص رقابت پذیری اقتصادی جهانی  در سال ۲۰۱۰-۲۰۱۱ رتبه ۳۲ جهانی را در میان ۱۳۹ کشور، کسب کرده است که رتبه ای درخور و مطلوب است. در همین زمینه، تونس در میان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، به لحاظ شاخص رقابت پذیری، مقام چهارم را دارد. این رتبه این کشور را حتی از بسیاری از کشورهای صنعتی بالاتر قرار می دهد.